>zc
Wij moesten leren
leven met de zagers
Roodborst knokt zich de winter door
Zeeuwse
farm kweekt
wormen
weerwoord
Sensatie op
d'niesten dag
van 't jaar
22
De laatste
sierpoort in
Middelburg
22
Vrouwenkoop
zorgt voor
rouwkoop
23
Positieve
terugblik
Rusthoeve
23
mmi
edactie: 0113-315680
Mvw.pzc.nl
mail: redactie@pzc.nl
'ostbus 31, 4460 AA Goes.
idvertentie-exploitatie:
(oord-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
'eeuws-Vlaanderen: 0114-372770;
lationaal: 020-4562500.
insdag 30 december 2003
Het begin was een sprong
in het diepe. Zagers (ne
reis virenskweken als aas
voor de hengelsport. Zodat
sportvissers niet meer zelf op
almaar schaarser wordende
plekj es naar pieren hoeven te
spitten. Het is aardig gelukt;
er is een flink aandeel ver
overd. Opnieuw zet seabait
farm Topsy Baits een ge
waagde stap. Zagers gebrui
ken als grondstof voor vis-
voer, zodat daarvoor minder
vis nodig is. Het begrip duur
zaamheid in de praktijk ge
bracht.
Oprichter en directeur Bert
Meijering van zeeaaskwe-
kerij Topsy Baits is een doorzet
ter. Dat moet ook wel als je aan
iets heel nieuws begint, zoals
het grootschalig op land kwe
ken van zagers. In 1985 startte
Topsy Baits met pionieren, op
een lap grond achter de Ooster-
scheldedijk bij het Goese Sas.
„Er was niks bekend, we moes
ten alles zelf uitvogelen", blikt
Meijering terug. „We moesten
echt leren leven met de zager, in
plaats van het beest aan te pas
sen aan onze behoeftes. Wat
doet hij, hoe leeft hij?"
De daarvoor vereiste nauwkeu
rige technieken en verzorging
zijn nu aardig onder de knie. „Al
krijgen we nog wel steeds te ma
ken met verrassingen, maar die
kunnen we oplossen", zegt
Meijering. Het succes uitte zich
in een gestage uitbreiding van
de kwekerij. Het aantal kweek-
bassins, gevoed met zuiver Oos-
terscheldewater, groeide naar
94 bassins. Nu wordt 17 hectare
in beslag genomen. „We zijn
achter de markt aan gegaan. Als
we wormen tekort kwamen,
breidden we uit", aldus Meije
ring.
Volgens hem zijn de gekweekte
zagers niet meer weg te denken
uit de hengelsportwereld. In
Nederland en België wordt on
geveer 20000 kilo per jaar afge
zet en de beesten worden geëx
porteerd naar onder meer
Duitsland, Denemarken, Enge
land, Griekenland en Japan. In
tussen ging Topsy Baits ver
schillende samenwerkingen
aan, met de grootste levend aas-
handel in Europa, het Franse
Normandie Appats en met kwe
kerij Cobra Baits in Port Talbot
(Wales).
Garnalen
Zeeaas is allang niet meer het
enige product. Er worden ook
bevroren zagers aan kwekerijen
van garnalenlarven geleverd.
De broedgarnalen eten de za
gers en dat bevalt ze goed: zon
der wormen produceren ze
60.000 eieren per week en mét
160.000, de broeddieren gaan
bovendien enkele maanden lan
ger mee en de kwaliteit van de
geproduceerde larven is beter
(minder sterfte).
Meijering vertelt dat gezamen
lijk de kwekerij Dragon Baits is
opgericht, voor de Britse markt
en een grote nieuwe kwekerij
van 60 hectare, driemaal Topsy
Baits, staat in de steigers. Die is
echter niet bedoeld voor het
kweken van zagers voor de hen
gelsport, maar als toeleveran-
Het oogsten van de wormen.
De eigenschappen van zagers blijken erg goed te zijn voor allerlei organismen, met name voor vis- en
garnalenlarven
cier voor visvoer. Dat is de
nieuwste, veelbelovende ont
wikkeling. De eigenschappen
van zagers blijken erg goed te
zijn voor allerlei organismen,
met name voor vis- en garnalen
larven. Aan de grondstof in de
vorm van zagers is grote behoef
te, weet Meijering. Het gebruik
van wilde bestanddelen als klei
ne kreeftachtigen en vissen
komt steeds meer onder druk te
staandoordat de zeeën leger ra
ken.
Hij onderstreept dat het niet
wat morrelen in de marge is. ,Je
kunt er een heel scala aan vis
voer van maken en het grote
voordeel is dat je geen vis hoeft
te gebruiken om vismeel te ma
ken", betoogt Meijering. Nu is
voor de kweek van één kilo vis,
drie kilo vis nodig om er visvoer
van de maken. Voor de produc
tie van visvoer wordt bijna
evenveel vis gevangen als voor
consumptie.
Soja
Wereld wij d wordt j aa rl i j ks voor
zo'n 500 miljard dollar in de vis-
meelbranche omgezet. Een
groot bedrijf als Nutreco heeft
belangstelling voor het zager-
voer. Meijering: „Ze zouden dan
soja als grondstof voor het voer
kunnen gebruiken en met een
wormencoating maken ze het
voer extra aantrekkelij k voor de
broeddieren. Het is ook duur
zaam en grote winkelketens
Veel sneeuw op
Oudejaar,
veel hooi in
't nieuwe jaar
Nieuwe weerwoorden zijn welkom
bij de redactie PZC, postbus 31,
4460. AA. Goes, fax 0113-315669.
e-mail redactie@pzc.nl.
foto's Willem Mieras
willen graag duurzame vis ver
kopen in hun supermarkten."
Om echt een alternatief te zijn
voor de wilde vis, moet het groot
worden aangepakt, stelt de di
recteur van Topsy Baits. „An
ders wordt het niet serieus geno
men." Vandaar het plan om
binnen tien jaar 15 kwekerijen
met een jaarproductie van elk
1000 ton zagers op te richten.
De fabriek voor het maken van
visvoer uit zagers komt in Port
Talbot te staan (Dragon Feeds,
dat een wereldwijd patent heeft
op voer waarin gekweekte wor
men verwerkt zijn). Ook in Zee
land zijn er mogelijkheden, met
name voor de kweek. Meijering
noemt plaatsen bij Wilhelmina-
dorp en langs de kust van
Noord-Beveland en Tholen.
„Zeeland kan een belangrijke
partij meeblazen", aldus Meije
ring. Hij hoopt volgend jaar al
met de nieuwe kwekerij bij Wil-
helminadorp aan de slag te
gaan. Er zijn ook arbeidsplaat
sen mee te winnen: van nu zes
tot ongeveer 20 (waarvan een
deel seizoenwerk).
„Op termijn wordt deze tak van
sport misschien wel belangrij
ker dan de mosselteelt. Het is
een mooi alternatief voor land
bouwgronden die te weinig op
leveren", vindt Bert Meijering.
„En wat denk je van de teelt van
kokkels? Ik ben er al mee bezig.
In het afvalwater wat we lozen
zit nog veel voedsel, zoals algen.
Dat is prima te gebruiken voor
bijvoorbeeld kokkels of andere
schelpdieren."
Rinus Antonisse
Buitengebied, is een wekelijkse
bijlagé over natuur en
landschap, land- en tuinbouw,
streektaal en streekcultuur,
visserij, recreatie en vrije tijd.
Vragen, opmerkingen en
suggesties zijn welkom bij de
redactie Buitengebied van de
PZC, postbus 31, 4460 AA,
Goes,
fax 0113-315669,
e-mail redactie@pzc.nl
Een helderblauwe lucht met
daarin een fel schitterende
zon. Te fel om in te kijken, be
schijnt ze de sneeuwkristallen
die als minuscule diamantjes op
elkaar tegen de takken van de
heesters geplakt zitten. De
structuur van de schijnbaar do
de struiken decoreert samen
met andere overblijfsels van
planten onze achtertuin. Een
HET TUINTJE
VAN
Adri Karman heeft achter
zijn huis een kleine tuin,
ivaar toch van alles ge
beurt. In 'Het tuintje van
schrijft en tekent hij elke
week over de belevenissen
in de natuur rondom het
huis.
winters beeld dat plotseling
wordt verlevendigd door de
komst van een roodborst, die
zich behendig neerzet op een
van de beparelde takken. Ah,
daar is het complete beeld voor
de kerstkaart. De lieftallige
roodborst die iedereen aan
spreekt als toonbeeld van
zachtaardigheid
Het kon niet uitblijven. De
roodborst, één van de populair
ste tuinvogels die we om deze
tijd bijna in elke tuin kunnen
waarnemen, moest een keer aan
bod komen. En hebben we ze
niet in de tuin gezien dan moet
het al heel gek zijn willen we
geen wenskaart in huis hebben
waarop de vogel staat afge
beeld. De warmbruingekleurde
vogel met de roestrode borst is
dan meestal geplaatst in een ro
mantische, winterse omgeving
waarmee ze dan een aangenaam
contrast vormt. Het diertje is
bijna tam te maken, als we hem
op bepaalde vaste tijden van
voedsel te voorzien. Niet zelden
zit het dan allang op de uitkijk
om dit te verorberen. Het donzi
ge vogeltje, dat zijn veren opzet
om zoveel mogelijk isolerende
lucht tussen het verenpak toe te
laten, is een welkome gast in ie
ders omgeving.
Het is zo'n eenzaam beestje dat
zich staande moet houden tus
sen het luidruchtige spreeu
wen- en lijstervolkje. We gun
nen het dier ook een plaatsje en
zijn zelfs bereid het spreeuwen
kabaai te verjagen of de kat
even binnen te houden als rood
borst zich tegoed doet aan zijn
ontbijt. We zijn ten opzchte van
de roodborst meestal, soms zelfs
overdreven, tolerant.
Die tolerantie toont onze geve
derde vriend of vriendin zelf
echter allerminst. Parmantig zit
hij of zij daar. Een toonbeeld
van actie, alert op alles wat zich
in de omgeving voordoet: ge
vaar, voedsel en tegelijkertijd
op ongewenste soortgenoten in
zijn of haar voedselterritorium.
Want dat is dit terrein voor deze
vogel. De voor de mens meelij
wekkende eenzaamheid is de ei
gen keuze van de roodborst. On
verschillig van welk geslacht
zijn verwanten ook zijn, met
luid tikkende geluiden, alsof
twee kiezelstenen tegen elkaar
geslagen worden, vertelt het
dier zijn familie dat dit zijn ter
rein is. Wee de indringer die zich
hier waagt. Een duidelijk ge
richte aanval is de reactie en
ontaardt, wanneer de rivaal
zich niet laat waarschuwen, in
een vurig gevecht wat een spek
takel van jewelste oplevert.
Daarbij vliegen de veren in het
rond en niet zelden vertonen de
vogels nog dagen daarna sporen
van het gevecht zoals een geheel
uit zo'n fatsoen geraakte veer
die totaal buiten het overigens
gladde verenpak steekt. Soms
gaat het zelfs zover dat een van
de dieren het met de dood moet
bekopen.
De vogels strijden om hun
plaatsje en de sterkste en bru
taalste zal het winnen. Niet zel
den is het individu van vandaag
een andere vogel dan die van
gisteren, maar daar zullen wij
maar zelden iets van merken.
Tenzij onze oorspronkelijke
tuinbewoner duidelijke kemer-
ken vertoond zoals een opval
lende witte veer die we dan op
eens niet meer zien of die het
dier ineens op een andere plaats
vertoond. Dan pas wordt duide
lijk dat het gevecht in het voor
deel van de indringer is uitge
vallen. Blijft onze vertedering
als voorheen of gunnen we onze
nieuwe bewoner iets minder
dan onze eerste gast.
Het zal de roodborst een zorg
zijn. In de wintermaanden is het
een agressieve eenling, die maar
een doel voor ogen heeft: voor
zichzelf opkomen. De realiteit
van het leven is ook voor de
roodborst een kwestie van over
leven.
Adri Karman
