Tweede kerstdag een pan soep uit de vriezer
PZC
I
Tussen de oren
uitgenodigd, een bon vivant die in voorbije jaren het ijs wel wist te brekt
komt ditmaal niet alleen want na een lang vrijgezellenbestaan heeft
fiancée gevonden die niet naar de naam Greetje luistert, eenvoudig omdat z
alleen naar zichzelf luistert. Wou ja, met genoeg inzet moet de dag door
komen zijn en dan hebben we lekker de tweede kerstdag onder eikaar.
c
CD
woensdag 24 december 2003
1 Benijdenswaardig zij die zich
niet het hoofd hoeven te breken
over het kerstdiner en aanpalend
ongerief. Zieltjes zonder zorg zijn
het die bevrijd door het leven gaan.
Terwijl een belangrijk deel van de
bevolking gebukt gaat onder vra
gen over eten en drinken, kunnen zij
zich volledig concentreren op een
mooie gedachte, fijne muziek of
desnoods een spannend leesboek.
Voor de bewoners van verpleeghui
zen bijvoorbeeld ligt het allemaal
heel simpel. Voor hen kan een extra
pyjamadag worden ingeroosterd;
dan komen ze de kerstdagen wel
door om volledig uitgerust het grote
vuurwerk tegemoet te gaan.
Dan is er de Robin Hood-cliëntèle.
Ook die hoeft zich geen zorgen te
maken over wat tijdens de komende
feestdagen de pot schaft. Minister
Aart Jan de Geus van Sociale Zaken
heeft het fonds ter leniging van
nooddruft even snel verstoten als
hij het omarmde. Dus hoeven de
luitjes die vanR. Hood afhankelijk
zijn ook niet te verzinnen wat ze met
de gulle gaven aanmoeten.
Makkelijk is het voorts voor de
chronisch zieken. Geen getob van
'wat zullen we eens eten met kerst'.
Dat maakt schraalhans wel uit. Na
tuurlijk; de kleine groep die het be
steedbaar inkomen met een percen
tage tot acht ziet kelderen, kan via
de fiscale wegen, die slecht begaan
baar zijn, een reparatie tegemoet
zien. Maar de bakker kan natuurlijk
geen brood bakken in ruil voor toe
zeggingen over fiscale reparaties en
de bijzondere bijstand is ook linke
soep. Dus moeten de chronisch zie
ken hun bestedingen voorshands
drastisch beperken.
Al die groepen minderbedeelden
kunnen zich de komende dagen ver
heugen in de wetenschap dat zij hun
bijdrage leveren .aan een evenwich
tige betalingsbalans en dat moet
een warm gevoel geven. Bovendien:
zij hebben minder aan het hoofd
dan de horden die zich hebben moe
ten voorbereiden op Het Grote Eten
en Een Gezellige Sfeer. Het waren
zware tij den en het moeilijkste moet
nog komen. Dagen vol problemen
liggen i n het verschiet. Want er moet
en zal gedineerd worden. Wie zon
der aanwijsbare noodzaak afziet
van Het Grote Slempen plaatst zich
buiten de maatschappelijke orde.
2 Wat een ellende zal er zijn in
talrijke gezinnen waarvan de
kinderen onderwijs genieten van
vegetarisch bevlogen leerkrachten.
Van de levenswijsheid 'poelier c'est
mourir un peu' zal geen opmonte
rende werking uitgaan. Nee, er zal
aan menige tafel ruzie zijn over het
eten van vlees. Waarbij vader veel
van zijn populariteit en gezag zal
kwijtspelen als hi j weer eens begint
te oreren over dieren die niet kun
nen denken, hetgeen mag blijken uit
het feit dat ze geen horloges dragen
om te kijken hoe laat het is of petjes
tegen de koude. En dat dieren geen
gisteren, vandaag of morgen ken
nen en zich dus niet angstig kunnen
afvragen of ze het jaar 2004 wel
kunnen halen. En dat ze dus net zo
goed vóór de jaarwisseling kunnen
worden opgegeten. Waarna de
dochter van vijftien, die reeds twee
jaar lid van Greenpeace is, haar be
zien dat we iets leuks voor onszelf
doen."
5 Ellendig is het tijdsbeslag. Om
te beginnen heb je al weken
lang zitten zeuren over de vraag wat
het moet worden met het diner. Uit
eten gaan doen we natuurlijk niet,
want in verband met de economi
sche recessie en de lage prijzen in de
supermarkten heeft iedereen beslo
ten thuis te blijven met het warme
eten. Het is natuurlijk heel ongezel
lig om met een paar mensen in een
verder leeg restaurant te zitten
haasten omdat de bediening steeds
op het horloge kijkt en loopt te
geeuwen van de honger. 'Honger',
dat mochten wij vroeger thuis nooit
zeggen, weet je dat? In de oorlog
hadden de mensen honger gehad;
wij konden op z'n hoogst een beetje
trek hebben. Maar dat terzijde. We
hebben er dus ik weet niet hoe lang
over gedaan om te beslissen wat we
doen. Het wordt uiteindelijk op eer
ste kerstdag gewoon zuurkool met
fazant of omgekeerd; met jutterbit-
ter geflambeerde flensjes toe en dan
maak ik voor je moeder wel iets van
stoof peertjes. Die zuigt ze zo soepel
weg. Op tweede kerstdag doen we
dan een pan soep uit de vriezer. Wat
voor soep? Dat kun je niet zien in die
plastic doos: linzen, erwten of witte
bonen. We komen er vanzelf achter
als het ontdooid is. Noemen we het
een verrassingsmenu, dat doen ze in
restaurants ook wel als ze slordig
hebben ingekocht: de gast als
kieperton. Of moet het toch een
beetje uitgebreider denk je? In ver
band met al die soorten wijn die we
van de zomer uit de Bourgogne heb
ben meegebracht.
6 Velen hebben verplichtingen.
Voor een enkeling is dat niet zo
problematisch. Als j e toch al naar de
wederzijdse ouders moet om ze te
laten weten dat je binnenkort uit el
kaar gaat en dat ze de kleinkinderen
best nog wel eens mogen zien, dan
kun j e daar net zo goed iets bij nutti
gen. Maar als het bezoeken uit ge
woonte zijn, dan kunnen ze het be
staan zo verduisteren. Uur na uur
zit je te denken dat dit volgend jaar
weer moet en het jaar daarna weer.
Sleursleursleur. Als iedereen tijd
van leven heeft dan. Daarop volgt
dan weer een heel nare gedachte die
je jezelf kwalijk neemt waardoor je
aan het eind van de feestdagen niet
.alleen brandend maagzuur hebt
maar ook nog eens dreigt te bezwij
ken onder schuldgevoel.
7 Kijk, dat zijn allemaal proble
men die de minst bedeelden in
de samenleving niet met zich hoe
ven torsen. Niet dat ze verwend
worden. Dat zou trouwens onver
standig zijn. Je kunt de mensen na
tuurlijk gratis en voor niks een reep
chocolade geven, maar het is veel
verstandiger ze te leren zelf hun ei
gen chocolademousse te kloppen;
daar hebben ze hun hele verdere le
ven wat aan. Net als wanneer je ze
leert vissen.
Waar het tenslotte om gaat, is dat de
sterkste schouders de zwaarste las
ten dragen. Dat zal best lukken.
Toch?
A.J. Snel
stek neersmijt, haar vader voor
'vuile beul' en 'aso' uitmaakt en
snikkend haar kamer opzoekt om
vandaar enige uren geluidsoverlast
te verzorgen met behulp van cd's
met een te hoog fuckgehalte. Wat
verder ter tafel komt, is een kil stil
zwijgen waaraan geen lief moeder
tje helpt, ook niet als ze een spoom
van bramensorbet of wildbouillon
op een bedje van gecarameliseerde
witlof serveert.
3 Hoe beroerd zal de stemming
zijn in het huis waar dit jaar
oom Henri is uitgenodigd, een bon
vivant die in voorbije jaren het ijs
wel wist te breken. Hij komt ditmaal
niet alleen want na een lang vrijge
zellenbestaan heeft hij een fiancée
gevonden die niet naar de naam
Greetje luistert, eenvoudig omdat
ze alleen naar zichzelf luistert. In
een ogenblik van rommelige ruim
hartigheid is positief gereageerd op
de mededeling van oom Henri dat ze
samen komen. Het surplus aan kal
koen dat hij voorheen in een plastic
zak meekreeg kan ditmaal nu dus
direct in Greetje worden gedaan,
haha, heeft hij aan de telefoon gela
chen. Nee, dat ziet er niet best uit.
Dat wordt een zaak van lange adem.
Alleen met veel drank zal de tijd
door te worstelen zijn, maar dat
geeft in de nachtelijke uren weer on
rust en gesleep met teiltjes omdat je
nooit zeker weet of je het toilet wel
tijdig weet te bereiken. Nou ja, met
genoeg inzet moet de dag door te ko
men zijn en dan hebben we lekker de
tweede kerstdag onder elkaar.
4 „Niet?? Wie heb jij uitgenodigd
op tweede kerstdag??? Die gek
waar jij mee tennist???? Hoe haal je
dat nou in je stomme hersens. Die
vent is toch om te Wat heb
ben wij er nou toch mee te maken
dat zijn wijf met haar directeur uit
bobsleeën is. Dat kon je toch al van
mijlen ver zien aankomen. Weet je
wat dat betekent, die sukkel hier op
tweede kerstdag? Die gaat eerst een
foto Ruden Riemens
tijd zitten zuipen en dan komt het
geklaag en gejammer over dat'ie
haar zo mist en dat hij zelf mis
schien wel de schuld heeft omdat hij
een tijdje wat heeft gehad met de
juffrouw van de kantine en na de
roulleaux van gerookte zalm en
heilbot met Hollandse garnalen en
de reebok met schorseneren - wat
een gewaagde combinatie trouwens
- wil hij graag dat jij hem het huis
laat zien en dan wel het hele huis.
Het eind van het lied is dat hij met
een dronken kop aan mij de excuses
komt aanbieden die hij jou ver
schuldigd is. Nee toch hè. Die heb je
toch niet uitgenodigd. Nou ja, dan
moeten we in de dagen daarna maar
Natuurlijk waren er donkere wolken, natüürlijk was
het grijs, die dag in januari 1971. De reis naar Bussum
verliep zoals verwacht: de boot, de bus, de trein. De reis
route was uitgestippeld door m'n vader, hoofd van de
afdeling Militaire Zaken ter gemeentesecretarie te Ter-
neuzen. Zelf ooit een gewaardeerd seiner op HMS Banc-
kertnet na de oorlog in de Indische wateren. Iemand die
in het dagelijks leven soepel omsprong met begrippen
als 'broederdienst' en 'vrijstelling'. Het kon gebeuren
dat een plaatselijke visser op een donkere avond aan
belde en een maaltje vis overhandigde. Nu eens vis, dan
weer een doos sigaren. Als dank voor het ambtelijke
briefje naar het ministerie van Defensie, waarin werd
duidelijk gemaakt dat die ene zoon nu net niet kon wor
den gemist in het familiebedrijf.
Het voorspel, in maart 1970, was angstwekkend ge
weest. Een bus bracht ons, net middelbare scholier af,
naar een kazerne in Breda, waar nochalante geneeshe
ren met dikke zwarte brilmonturen tussen toen nog
strakke billen staarden, waar een buisje bloed werd af
getapt en waar je moest vertellen wat je mankeerde.
Niets dus, maar desondanks mekkerde je dat je niets
voelde voor 's lands wapenrok. Het werd met een
schampere lach weggewuifd. Wel kwam vast te staan
dat ik de bloedgroep B-positief bezat. En al was die re
delijk zeldzaam, het was absoluut geen reden om te
worden afgekeurd.
Die weerzin tegen het leger was door de jaren heen ge
groeid. Opgegroeid in een wereld met Hitweek, de Pro-
vadya-beweging van de Amsterdamse goeroe Koos
Zwart ('de beurstarieven voor wiet en hasj van deze
week'), met de opkomende kraakbeweging en de Maag
denhuisbezetting en vooral ook in de periode van het
'langharig werkschuw tuig' werd de toon gezet voor een
nieuwe beweging van het gebroken geweertje. Dus reed
je zonder bril op een opgevoerde brommer. Zonder bril?
Ja, want in Hitweek viel het relaas te lezen van een sol-
daat-in-verzet, die met min 5 (kippig) was afgekeurd.
Dus dacht je...
In Bussum wachtte een zogenoemde Tientonner de sol
daten in spe op. In de trein had je de krant nog gelezen.
Over de acties van de oude 'verzetsheld' Honoré Colsen
(van de 'vrije veren') voor een tolvrije timnel onder de
Westerschelde, over de openbare verkoping van de
'smokkelgarage' van een zekere R. H. in Sluiskil en over
de oprichting van een supportersclub voor wielrenner
Theo Verschueren in Sint-Jansteen.
In de Kolonel Palmkazerne was de gang naar de dokter
kort. Wat ik had? Een tikje tegen het hoofd was voldoen
de; hetzattussen de oren. 's Middags al trok de kapitein
dokter zij n conclusiedit was werk voor de psychiater in
Utrecht. Terwijl de 'maten' zich bij de foerier vervoeg
den en van uniforme kleding werden voorzien, toonde
ik m'n 'vrij vervoertje' aan de conducteur. De militaire
zielenknijper kon een grimlach niet onderdrukken. Met
een snik vertelde ik hem mijn seksuele voorkeuren en
zelfmoordplannen als die niet serieus werden genomen.
Homo? Welnee, de verlovingsring van m'n vriendin
brandde in m'n broekzak. Met de psychiater was ik snel
klaar. Nee, het weekeinde blijf ik liever in de kazerne
(een grotere eenzaamheid heb ik daarna nooit meer ge
voeld). In de officiersmess zag ik schaatser Jan Bols een
wissel missen en de Noor Dag Fornaess Europees Kam
pioen worden, voor Ard en Keessie. In Den Haag keurde
een oude Indiër, een legerarts, mij af. Indië... ja, waar
mijn vader nog heldendaden had verricht als seiner op
die oorlogsbodem.
Bij terugkeer wachtte nieuw journalistiek werk in
Goes. Een week later zwaaiden twee collega's af; de
sportjournalist had zich op het kazerneterrein in de
dakgoot gewaagd, de fotograaf had zich uit het leger ge
hongerd. Of we El0 hadden, vroeg een oudere collega.
Nee, S5. WantElO was limonade. Wij hadden niets met
de wereldvrede.
Wout Bareman
Illustratie Cor de Jonge
