Dorpscafés zitten in het nauw
PZC
c
c
3 c
D C
3 C
ppr
Heer Bommel en de Slijtmijt
Casper Hobbes
Met de plaatselijke horeca verdwijnt stukje Friese cultuur
weer
Zeeland: Kleurenpalet
A
A
recept
Geschnetseltes van parelhoen
puzzel
poggen
woensdag 24 december 2003
PZC/Meteo Consult
De kerstdagen gaan naast groen ook Door: Grieta Span na !|2j(
grotendeels grijs verlopen.
Het groene heeft te maken met de weiden en velden die het; )TT1
der sneeuwdekje stellen (zoals meestal tijdens Kerst) enheij Jva
ze met de vele wolkenvelden. Die bewolking wordt dooreen b
zuidwestelijke bries vanaf de oceaan aangevoerd en is bij tij-
zo dik dat er wat lichte regen of motregen uitvalt. Tijdelijk)?
sprake zijn van mist. Het is daarbij beduidend zachter danoi-
ren. De temperatuur lag dinsdag met name in delen van Z& )Pfl
Vlaanderen en Tholen dermate laag dat er een mix van reg? ich
natte sneeuw viel. Verder naar het oosten kwam de neersla; ir<
tijd lang als sneeuw naar beneden. Vandaag zijn nergens in: J
land winterse omstandigheden mogelijk. Vanmiddag is het:-
meeste delen van Zeeland zelfs een graad of 9. Vanavonde-
vannacht blijft de hemel bewolkt met nu en dan eenswati*
slag. Onder de wolkendeken koelt het slechts een paargrsfc
Geleidelijk neemt de wind wat
in kracht toe en beide kerst
dagen kan er prima uitge
waaid worden aan de stran
den en op de dijken. De flinke
zuidwestelijke wind wakkert
namelijk aan naar vrij krach
tig tot soms krachtig (5 tot
6 Beaufort). De koperen ploert
laat zijn gezicht vrijwel niet
zien en uit de grijze lucht valt
nu en dan wat lichte regen of
miezelregen. De middagtem-
peraturen blijven aan de hoge
kant. Vanaf zaterdag komt er
weer wat meer ruimte voor
opklaringen, maar neerslag-
vrij is het ook dan nog niet.
Wel lijkt de temperatuur weer
wat omlaag te gaan.
Vooruitzichten
Miezerig
donderdac
vrijdag
zaterdag
zondag
weer
max.
10°
9°
8°
6°
min.
7°
8°
7°
3°
wind
ZW 5
Z 5
W 5
W 4
Maan
C x E 15
Oplossing van gisteren:
Anagram:
1. eelt-emelt-melote
2. stel-stoel-opstel
3gade-garde-dragee
4eden-deken-denker
5. lade-eland-eiland
6. nest-etsen-resten
7. trap-pater-panter
8. plag-galop-oplage
9thee-ether-echter
10. geel-gelei-liegen
Eindoplossing: MODDERPOEL
Cryptogram:
Horizontaal:
1. Staat; 3. hoela; 4. stuk; 7. twist; 10. lekker
bek; 11. draaitol.
Verticaal:
1. Schotel; 2. atlas; 5. talbot; 6. kinkel; 8. imker;
9. thema.
Getallen: 14 en 15
Nautisch bericht
Het zicht is matig, vanochtend lokaal slecht. Er waait een nu
zuidwestenwind en het kustwater is een graad of 6.
Waterstanden
woensdag
Hoog water
Laag water
24 december
uur
cm
uur
cm
uur cm uk
Vlissingen
02.08
245
14.26
262
08.36 206 20.5
Terneuzen
02.26
269
14.45
289
09.06 218 21
Cadzand
01.42
237
14.00
256
08.15 201 20.33
Roompot Buiten
02.06
186
14.22
203
08.18 146 20.33
Roompot Binnen
03.46
145
16.06
159
09.25 122 21.51
Zierikzee
04.00
169
16.20
159
09.25 122 21.51
Krammersl. West
04.26
175
16.49
192
09.45 146 22.16
Hansweert
03.01
287
15.17
296
09.33 233 21.53
Stavenisse/Yers.
04.06
171
16.26
186
09.45 143 22,10
donderdag
Hoog water
Laag watei
25 december
uur
cm
uur
cm
uur cm ui/
Vlissingen
02.56
243
15.17
263
09.25 215 21.4!
Terneuzen
03.15
266
15.33
288
09.51 225 22.11
Cadzand
02.31
235
14.46
256
08.59 210 21,16
Roompot Buiten
02.46
183
15.06
203
09.05 153 21.26
Roompot Binnen
04.26
144
16.56
162
10.24 130 22.41
Zierikzee
04.50
168
17.10
187
10.35 149 22.55
Krammersl. West
05.16
176
17.36
199
10.40 153 22,55
Hansweert
03.48
273
16.08
295
10.20 240 22.3?
Stavenisse/Yers.
04.45
170
17.15
190
10.34 150 23.01
zaterdag
Hoog water
Laag watei
27 december
uur
cm
uur
cm
uur cm uw
Vlissingen
03.45
238
16.05
256
10.16 218 22i:
Terneuzen
04.02
260
16.23
281
10.40 229 22.56
Cadzand
03.17
229
15.39
250
09.48 214 22.0'
Roompot Buiten
03.36
177
15.57
197
09.49 158 22,16
Roompot Binnen
05.15
142
17.35
161
11.20 138 23A'
Zierikzee
05.35
165
1755.
185
11.30 155 235
Krammersl. West
05.58
175
18.21
199
11.30 160 23.fi
Hansweert
04.37
267
16.58
290
11.10 243 232
Stavenisse/Yers.
05.36
168
18.06
189
1 1.35 157 23.5:
Europa: Zachter
Geschnetzeltes is een oorspronkelijk
Zwitsers gerecht met kalfsvlees. Het
is tegenwoordig bekend in vrijwel de ge
hele westerse wereld. Opmerkelijk is dat
de pan waarin Geschnetzeltes het beste
kan worden bereid de Chinese wok is ter
wijl die pan bij de Zwitsers niet bekend
was toen men met het gerecht voor de
eerste maal op de proppen kwam.
Er bestaan intussen vele tientallen varia
ties op het oorspronkelijke gerecht. Het
kalfsvlees heeft onder meer plaats moe
ten maken voor het vlees van jonge tam
me konijnen en licht gevogelte zoals pa
relhoen.
Hoofdgerecht voor 2 personen:
2 borstfilets van parelhoen, samen
ca. 300 gram
zout
witte peper uit de molen
geraspte nootmuskaat
40 gram boter
1 kleine ui of sjalot, gesnipperd
1/2 teentje knoflook, ragfijn gehakt
250 gram gemengde paddestoelen
(kastanjechampignons, oesterzwam
men, shiitake, cantharellen)
1.25 dl gevogeltefond, uit potje
1.25 dl (kook)room
1 eetl. fijngehakte (blad)peterselie
2 bosjes, elk 12 sprieten, bieslook
voor de garnering.
Maak de borstfilets droog met keukenpa
pier. Wrijf de filets in met wat zout, peper
Hans Belterman
en (een vleugje) nootmuskaat. Snijd de fi
lets daarna in lange smalle reepjes.
Verhit een wok en laat de boter smelten.
Wacht tot het schuim begint weg te trek
ken, Laat de hete boter even in de wok
rondwalsen.
Fruit ui of sjalot en knoflook 1 minuut in
de hete boter. Voeg de parelhoenreepjes
toe en laat ze onder voortdurend roeren
en omscheppen 4 minuten zachtjes bak
ken. Schep de paddestoelen er door en
laat alles nogmaals 4 minuten zachtjes
bakken.
Doe er daarna gevogeltefond en
(kook)room bij. Roer alles krachtig door
elkaar en blijf zolang roeren tot een licht-
gebonden saus is verkregen. Proef de
saus en voeg zout en/of peper toe.
ïf CW' ,W;,
u VERWACHTING VOOR WOENSDAGMIDDAG V 0:C9^j
Terwijl vanuit het westen zachte lucht Europa binnensnel^
in het midden en oosten van ons werelddeel nog koud.MS'
zon en besneeuwde bergen is met name de Alpenregiovo»
winters. In de dalen liggen de middagtemperaturen omsn^--
het vriespunt. Ook in Polen, Tsjechië, Slowakije en Hongsr,^-
het koud. Nadat het er afgelopen nacht 8 tot 15 graden
gevroren, komt het thermometerkwik overdag niet meerW
nul graden uit. Aan het einde van de week en gedurende^
weekeinde zal de mildere oceaanlucht ook daar arriveren®
maxima richting 3 tot 5 graden stuwen. Onstuimige condij-
heersen in het zuidoosten van Europa. Een li "l"°
brengt er soms felle buien.
Streep op elke regel de letters
weg, die samen het woord vor
men dat overeenkomt met de
omschrijving. De resterende let
ters vormen van boven naar
beneden en van links naar
rechts een citaat.
1. Dagblad; 2. armenverzorger; 3.
hoofddeksel; 4. durfal; 5. deel v.e.
fiets; 6. legendarisch monster; 7.
hoofdstad van Irak; 8. innemend
heid; 9. godsdienstig; 10. ieder; 11.
visstok; 12. slordige vrouw; 13.
prent; 14. legerleiding.
r
n A m
e
Welk woord is verstopt
in deze letterrebus?
1
K
G
R
A
E
E
N
T
2
D
I
S
A
K
T
E
N
3
D
S
T
E
R
E
I
K
4
B
F
R
A
N
T
I
E
5
D
Y
I
N
A
M
S
O
6
D
H
R
A
E
T
A
K
7
B
A
M
G
D
A
O
D
8
C
O
H
A
I
R
M
E
9
V
R
S
O
O
T
M
E
10
E
W
L
K
E
O
E
N
11
H
E
O
N
G
E
R
L
12
D
S
L
O
T
N
S
E
13
P
L
R
A
W
E
A
T
14
S
R
T
E
L
A
D
F
Horizontaal:
4. Dat knaagdier gaat niet op
(7); 5. Vroeger bij de notaris
opgemaakt (8); 7. Geluid van
niveau in het leger (4); 9.
Knooppunt van het Europese
wegennet (4); 10. Soort lokvo
gel (8).
Verticaal:
1Mix maar de drank van het
eiland (6); 2. Verandering van
poespas (6); 3. Van deze regel
geving heeft men geen gemak
(9); 6. Als afgevaardigde moet
je achter wezen! (6); 8. Weinig
bewegingsvrijheid in dit water
(4).
Zoek de zescijferige code rpet behulp
van de onderstaande aanwijzingen.
De cijfers kunnen variëren van 0 t/m
6. Er komt dus nooit een 7, 8 of 9 in
de code voor.
MOOI PAT PE
KERSTMAN JOU PIT
JAAR OVERSLAAT,
CASRER!
-VY
PIT TELT NIET ECHT, TOCH?
IK KAAK Prr-
KLIKSPAA
NIET EEN5
naar toe." Geregeld gaat het
mobieltje van de horecaconsu-
lent' weer een caféhouder met
sores. „Sommigen staat het
water tot aan de lippen." Het
dorpscafé moet vooral opbok
sen tegen het toenemend aan
tal dorpshuizen en sportkanti
nes. Die worden vaak ge
bouwd met forse subsidies en
er staan vrijwilligers achter
de bar. De regels zijn soepeler,
de lasten zijn lager.
Sportkantines
Oneerlijke concurrentie, meent
Banga. Het is de Grouster café
baas een doorn in het oog dat
er in sportkantines ongebrei
deld bier wordt geschonken.
De afspraak dat er anderhalf
uur na de laatste wedstrijd
niet meer getapt mag worden,
is volgens hem een lachertje.
„Voetballers hangen nu eerst
aan de bar en stappen daarna
pas onder de douche." Ook
thuisdrinken neemt toe. Vrien-
denploegen kopen samen een
kratje bier, drinken het er
gens leeg en gaan pas daarna
naar het café. Nota bene zijn
eigen brouwer Heineken pro
moot het, foetert Banga. „Die
maakt speciaal voor de feest
dagen reclame voor een bier
tap thuis."
Een ander groot probleem is
de opkomst van de stille
knijp. De brancheorganisatie
signaleert een wildgroei aan
keten, schuren en caravans
die fungeren als illegale
kroeg. Vooral de jeugd leert er
drinken. Zonder toezicht wor
den er grote hoeveelheden al
cohol omgezet. Vaak komen
ze net voor sluitingstijd nog
naar het café, vertelt Banga.
„Ze zijn dan al flink aange
schoten en blijven bij ons om
hangen." Consulent De Vries
vindt overigens dat de horeca
zich niet door concurrentie op
de kop moet laten zitten. „On
dernemers moeten niet voor
de Calimero-rol kiezen. Ze
moeten niet blijven stilstaan.
Een kroeg kopen en niets
In Fiesland verdwijnen veel dorpscafés doordat er minder wordt omgezet.
doen, dat kan niet." Een kaste
lein maakt lange dagen achter
de bierpomp. „Ze zijn zes da
gen per week open. Er zijn er
bij die wekelijks wel honderd
uren maken." Personeel kan
er niet af.
Regeltjes
De grootste frustratie voor de
horecaondernemers is het oer
woud aan regeltjes. Ze zijn
het zat om tientallen formulie
ren in te vullen en urenlang
met hun boekhouder te moe
ten overleggen. „Een caféhou
der voelt zich zo langzamer
hand administrateur", zegt De
Vries.
Volgens Koninklijk Horeca
Nederland kent de branche
zo'n 135 verschillende regel
tjes. Vaak zijn die onzinnig en
onuitvoerbaar. Zo moeten
nooddeuren van de brand
weer naar buiten draaien, ter
wijl dat door de gemeente
wordt verboden. Wie naar bui
ten vlucht, mocht eens aange
reden worden door een fiet
ser. Eist de brandweer een
brandtrap aan de achterkant
van een horecapand, wel
standscommissies staan dat
vaak niet toe. „Daar wordt je
niet vrolijk van", aldus De
Vries. Het naleven van al deze
regels kost volgens hem bak
ken met geld. Steeds meer ca
fés draaien met steun van de
foto Siep van Lingen/GPD
bierbrouwerij. Steeds meer
banken verliezen het vertrou
wen in de horeca. De Vries
voorziet een toenemend aan
tal faillissementen. „Het aan
tal bedrijven dat geen vet
meer op de botten heeft,
neemt hard toe. Voor deze on
dernemers is het een survival
geworden." De Vries ziet des
ondanks nog geregeld jonge
ondernemers die een café over
nemen en er flink de bezem
doorhalen. Voor de dorpen is
dat belangrijk. „Wij moeten
zuinig zijn op onze cafés.
Daarin liggen ook onze tradi
ties en cultuur verankerd. Het
café is en blijft de huiskamer
van de gemeenschap." GPD
Verveeld stapelt de kastelein de
glazen op en haalt voor de zo
veelste keer een doek over de
bar. Aanspraak heeft hij niet, de
krukken zijn leeg. Op het raam,
tussen de vergeelde gordijntjes
prijkt een plakkaat van de make
laar: Te Koop.
door Carina Twerda
Geknoopte rode tafelkleed
jes, schrootjeswanden,
kringen in de vloerbedekking.
Dat is het gemiddelde Friese
dorpscafé. Waar de koffie al
tijd bruin is, de ballen op het
biljart gemoedelijk tikken en
de stamgast een kaartje legt.
Maar hoe lang nog?
De horeca heeft het moeilijk.
Friesland telt ongeveer acht
tienhonderd horecagelegenhe
den. Van de elfhonderd onder
nemers die zijn aangesloten
bij Koninklijk Horeca Neder
land, heeft maar liefst 25 tot
30 procent zijn zaak in de ver
koop.
Makelaarsborden zie je zel
den. De meeste zaken staan in
'de stille verkoop'. Onderne
mers hangen hun leed niet
graag aan de grote klok. De
economische malaise heeft
zelfs vat gekregen op notoire
kroegtijgers. Ze bezuinigen
op de consumpties.
De horeca heeft na de invoe
ring van de euro de zwar
tepiet gekregen. „Dat is niet
eerlijk", vindt kastelein Har
ry Banga van Het Wapen van
Grouw. Alles is immers duur
der geworden. „Mijn kosten
gaan ook elk jaar omhoog,
mijn inkomen is gelijk ble
ven." Volgens Koninklijk Ho
reca Nederland zit 50 procent
van haar leden op het niveau
van het minimumloon. Vooral
uitbaters van een dorpscafé
hebben moeite om het hoofd
boven water te houden.
„Een ondernemer in een klein
dorp moet er alles aan doen
om de mensen binnen te hou
den. Als een kroeg niet meer
datgene kan bieden wat de
klanten zoeken, dan gaan de
mensen naar een andere be
stemming", zegt Anne Jo-
chum de Vries, consulent van
Koninklijk Horeca Neder
land. Stappers zijn tegenwoor
dig mobieler dan vroeger.
„In de auto kunnen ze overal
Toonder Studio's
Intussen had ook heer Bommel zorgen. Zoals de trouwe le
zertjes zich zullen herinneren, was zijn Oude Schicht door
een kleine onoplettendheid van de bestuurder te water ge
raakt en een eind door de stroom meegesleurd. Heer Ollie
had daar natuurlijk veel weet van en daarom had hij een
kraanwagen gehuurd om het voertuig weer op de wal te
brengen. Dat lukte, maar toen de wagen tenslotte druipend
op de kade stond, leverde hij een droevige aanblik op. „Dat
is heel vreselijk...", mompelde heer Bommel.
„De Schicht ziet er wel héél slecht uit! En dat terwijl ik
net met vakantie had willen gaan. Wat nu te doen?" Wat
wilt u?" vroeg de kraan wagen bestuurder, die afwachtend
terzijde stond. „Zal ik hem naar de schroothoop sle-
pen?"Nooit!" riep heer Ollie uit. „Een heer hecht aan zijn
bezittingen, en bovendien heeft de Oude Schicht mij altijd
trouw gediend. Een zorgzame hand en wat levertraan van
tijd tot tijd was alles wat hij nodig had. Nee, hij moet keu
rig worden opgeknapt, als u begrijpt wat ik bedoel."
„Dat kon weieens een weekje of wat gaan duren", zei de an
der hoofdschuddend. „Ik voor mij zou."
Op dat moment werd hij in de rede gevallen door de koele
stem van secretaris Steenbreek, die onopvallend genaderd
was. „Wilt u dit wrak op laten knappen?", vroeg deze
schamper. „Denkt u er dan niet aan, dat u consumptiebe-
wust moet zijn en dat u uw behoeftenpakket moet vergro
ten om de conjunctuur omhoog te helpen?"
door Bill Watterson
(advertentie)
Poggenpohl Studio Middelburg
Raab Karcher bouwstoffen
Waldammeweg 2. 4339 PJ Middelburg
Telefoon (0118) 625 055
www.rkb.nlwww.poggenpohl.nl
