W@rdt 't een karige kerst?
M
PZC
Kaars symbool
voor romantiek
Minder te besteden
Vluchtroute
Veilig kaarsen branden
56 miljoen
kilo kaatsen
woensdag 17 december 2003
Afgaande op alle sombere
geluiden belooft het een karige
kerst te worden. Maar is dat ook
werkelijk zo? Want op sfeer en
gezelligheid wordt meestal niet
bezuinigd. Interpay verwacht in
elk geval weer een nieuw
'pinrecord' en de supermarkten
zijn er ook klaar voor.
Door CAROLINE GÖTTGENS
ensen den
ken vaak
dat bij een
slechte
I economie
een slechte omzet met kerst
hoort", zegt Anouk Achterberg
van de Raad Nederlandse Detail
handel. „Maar dat is niet zo. Tij
dens een teruglopende econo
mie zie je dat mensen niet min
der, maar anders gaan beste
den. Er wordt veel rationeler ge
dacht en gelet op kwaliteit en
prijzen. Maar men laat de teu
gels wel vieren, zogezegd."
Een paar oude ballen in een
miezerige boom, een taaie kal
koen en zelfgebreide sokken als
cadeau. Zó zal het er in de Ne
derlandse huishoudens niet uit
zien tijdens de feestdagen.
Henk van Dorst, directeur van
Gebra, organisatie van de ge
mengde- en speelgoedbranche,
verwacht wel dat de consument
een pas op de plaats maakt. „Ik
zou liegen als ik zei dat het
goed gaat. Mensen letten echt
beter op hun geld." Toch wil
dat niet zeggen dat er minder
gekocht gaat worden: „Het kan
ook zijn dat men juist spaart
om met de feestdagen toch iets
leuks te kopen."
Uit een onderzoek van
Trendbox blijkt dat
twee van de drie con
sumenten met de l
feestdagen ongeveer
hetzelfde denken te
besteden aan ca- 'v;
deautjes als vorig jaar.
„Op cadeautjes voor kinderen
word al helemaal niet gauw be
zuinigd", meent Van Dorst.
„We verwachten de omzet van
vorig jaar in ieder geval te eve
naren. Normaal is dat 1,04 mil
jard per week, nu verwachten
we een stijging van dertig pro
cent. Dat is normaal", zegt
Anouk Achterberg van RND.
Ook in de reiswereld zijn de
verwachtingen niet al te som
ber. „Men gaat toch wel op va
kantie, anders ben je de vrije
dagen die je mag opnemen
kwijt", zegt Jaap de Carpentier
Wolf van TUI, de grootste reis
organisatie van Nederland.
„Voor vakantie wordt ook wel
gespaard natuurlijk. Wat we
zien is dat mensen over het al
gemeen minder vaak op vakan
tie gaan, maar dan opeens wel
„Mensen gaan nu toch echt
merken dat ze minder te be
steden hebben. Dat hebben
we in andere onderzoeken
ook gezien", zegt Saskia Sol,
voorlichtster van het Nationaal
Instituut voor Budgetvoorlich
ting (Nibud), dat voor de
tweede keer een 'feestdagen
enquête' houdt. Vorig jaar
was van een recessie nog nau
welijks sprake in de uitslagen.
Dit jaar denkt men die recessie
wel te signaleren, mede door
de hogere werkloosheid.
Hoe zit dat dan met die volle
winkelstraten in de december
maand? „Kijk maar eens naar
de hoeveelheid tassen waar de
mensen mee lopen", zegt
Frank Quix van onderzoeksbu
reau ITM. „Er wordt wel uitgegeven met de feestdagen, maar
men koopt 'minder meer', zou je kunnen zeggen." Met kerst
geeft men naar verwachting gemiddeld zo'n 105 euro per
persoon uit. Vorig jaar was dat 182 euro. Vijftig procent van
de ondervraagden denkt dat ze minder te besteden hebben.
twee lceer per jaar heel goed.
Ook voor deze periode gaat het
goed met de boekingen. Vooral
de all-inclusive vakanties: dat
komt denk ik omdat je meteen
weet hoeveel geld je kwijt bent
aan hotels, tickets en diners."
Pin-pielcuren
Bij Interpay (het bedrijf dat het
betalingsverkeer in Nederland
regelt) zijn er ieder jaar rond de
feestdagen een paar piekdagen
wat betreft het aantal pinbeta
lingen. Eén zo'n dag is de
zaterdag voor
kerst. „Er is een
maximumcapaci-
M teit die we aan-
kunnen, zo'n 280
tot 320 betalingen
per seconde. Met
kerst is het meestal
drukker dan met sinterklaas.
Dan worden nog gauw de laat
ste aankopen gedaan", zegt
woordvoerder Marcel Wouter-
sen van Interpay.
Sinterklaas pinde dit jaar al ste
vig: op zaterdag 29 november
werd tussen half drie en drie
uur 's middags een recordbe
drag van 5.685.517 euro gepind.
Dat zijn 229 transacties per se
conde. Vorig jaar was het piek
moment 216 transacties per se
conde, goed voor een bedrag
van 5.325.917 euro. Op 21 de
cember vorig jaar werd met een
totaalbedrag van 5.839.916 euro
(243 transacties per seconde)
een absoluut jaarrecord gebro
ken. Maar dat gaat er dit jaar
waarschijnlijk weer aan. „Dat
komt omdat steeds meer men
sen elektronisch betalen. Maar
wat het zegt over de totale be
stedingen lean ik niet zeggen",
aldus Woutersen.
Supermarkten verwachten ook
een goede omzet. In december
zou die kunnen oplopen tot
zo'n 585 miljoen euro. Vooral
de restaurants gaan dat mer
ken, verwacht onderzoeksbu
reau GfK.
Ook het Nibud denkt dat 'thuis
eten' het dit jaar wint van bui
ten de deur eten. Bij Koninklijk
Horeca Nederland vinden ze
het nog te vroeg voor zulke
conclusies. En ook volgens de
restauranteigenaren valt het al
lemaal wel mee.
'Karig' is misschien een te sterk
woord, maar 'doe maar ge
woon' is volgens Albert Heijn
een duidelijke trend voor het
kerstmaal. Woordvoerster José
Mes van Albert Heijn: „Ons the
ma dit jaar is: van het gewone
iets bijzonders maken. Bijvoor
beeld bij een varkenshaasje een
lekkere saus." Maar dat is niet
vanwege de economische om
standigheden: „Wij kijken voor
het tijdschrift Allerhande naar
de trends om ons heen, zoals in
de restaurants."
'Mam, kan ons huis in brand vliegen?'
Oudste vraagt het, vlak voordat ze gaat
slapen. En ik weet ook wel waarom ze
het vraagt. Ze heeft 's middags naar
een film zitten kijken, waarin een huis
in vlammen opging: veel rook, veel
vuur en radeloze kinderen die zich ter
nauwernood in veiligheid konden
brengen.
Kan ons huis in brand vliegen? Ja na
tuurlijk kan ons huis in brand vliegen.
De verwarmingsketel kan exploderen
(weliswaar pas gecontroleerd, maar je
weet nooit....). Er kan een schoorsteen
brand ontstaan (het rookkanaal wordt
regelmatig geveegd, maar toch...). De
afzuigkap kan vlam vatten (moet ik
binnenkort maar weer eens met een
sopje ontvetten). Er kan een kortslui
ting ontstaan. En ja, er zijn ook heel
wat huizen verwoest doordat kinderen
met lucifers speelden of met kaarsen
kliederden.
Maar dat vertel ik haar allemaal liever
niet vlak voor het slapengaan. Want
wie weet wat er dan allemaal door dat
hoofdje gaat spoken? Het was een van
mijn grootste kinderangsten. Mijn
moeder verliezen leek me het ergste
dat me kon overkomen, gevolgd door
brand, 's Nachts dan welteverstaan, als
je er niets van merkt, als de vlammen
ineens aan je voeten liggen, als het
trappengat is gevuld met een vieze dik
ke rook en je geen kant meer op kimt.
Maar moet ik Oudste - en Middelste,
die met gespitste oren naast haar ligt -
onnodig bang gaan maken? 'Er hangen
rookmelders in huis', zeg ik daarom.
'Als er 's nachts een brand ontstaat,
gaan die rinkelen en dan heb je nog
tijd genoeg om te vluchten..'
'Waar naartoe?', is de volgende vraag.
Ik realiseer me ineens hoe belangrijk
Door Susanne Groeneveld
redacteur en moeder van drie dochters
het is dat ze weten wat ze moeten
doen, mocht het ooit zover komen. Ja,
waar naartoe? Naar de ouderslaapka
mer. Dat lijkt me het meest logisch.
Maar stel dat de weg naar onze kamer
is versperd? Dan zullen ze via het dak
raam moeten proberen weg te komen.
En dat lukt alleen als er een nachtkast
je onder wordt geschoven. 'Misschien
moeten we een keer oefenen', stelt
Oudste voor. Ik knik. Niet eens zo'n
gek idee.
Weer beneden zoek ik even op inter
net: de meeste slachtoffers bij brand
komen niet om door vuur, maar door
extreem giftige rook. Als je slaapt zijn
de reukorganen uitgeschakeld. Brand
melders zijn dus van levensbelang. En
ja, ook een vluchtroute. Kinderen heb
ben de neiging om zich bij brand met
een te verstoppen: onder het bed, ach
ter de gordijnen. Helemaal fout! Ze
moeten ramen en deuren zelf kunnen
openen. Ze moeten de snelste weg
naar buiten kennen. En eenmaal bui
ten moeten ze weten waar ze elkaar en
hun ouders kunnen ontmoeten.
Daar ga ik het binnenkort toch eens
met ze over hebben.
'Mam, kan ons huis in brand vliegen?'
Ja dat kan. En je kunt er - zeker in deze
tijd van lichtjes, lampjes en vuurpij
len - maar beter op voorbereid zijn.
Door PAUL GEERTS
De tijd dat in Nederland alleen
kaarsen werden gebrand met
Kerstmis is allang voorbij. Te
genwoordig zijn kaarsen het
hele jaar door populair. Ster
ker. Op geen andere plaats in
Europa worden zoveel kaarsen
gebrand als in Nederland.
Cees van den Heuvel van De
Vergulde Kaars in Gouda ver
moedt dat dit samenhangt met
de hang naar romantiek.
„Vroeger was een kaars func
tioneel. Mensen stalcen een
kaars aan voor voldoende ver
lichting." Die functie is eigen
lijk al sinds 1879 onderge
schikt. In dat jaar vond Edison
de gloeilamp uit. De kaars ver
dween in de voorraadkast,
kwam hooguit met Kerstmis en
bij een stroomstoring tevoor
schijn. Tot de jaren zeventig,
toen de Nederlander weer mas
saal naar de kaars greep. „Ge
zelligheid", noemt Van den
Heuvel als belangrijkste reden.
„Daaraan hebben mensen het
hele
jaar door
behoefte." Vol
gens productmana
ger Jolanda Verbruggen
van Bolsius spelen ook woon-
tijdschriften en -programma's
een rol: „Die zetten kaarsen en
theelichten kwistig in als sfeer
maker."
Niet alleen de stompkaars is
In plaats van lampjes brandden vroeger echte kaarsjes in de
kerstboom. Dat is tegenwoordig ondenkbaar omdat veiligheid
voorop staat. Een brandvrije kerst vraagt dan ook om de nodi
ge oplettendheid. Een aantal aandachtspunten:
-Laat kaarsen nooit zonder toezicht branden.
-Plaats een theelicht altijd in een houder met genoeg ventila-
tie-openingen. Bij onvoldoende openingen kan de tempera
tuur in de houder oplopen.
-Zet een kaars niet op de tocht. Een kaars die op de tocht staat gaat walmen en
druipen.
-Zet een kaars niet in de buurt van gordijnen of andere brandbare objecten.
-Blaas de kaars voorzichtig uit. Gebruik bij voorkeur een speciale kaarsendover.
Dit voorkomt kaarsvetvlekken op tafelkleden en kleding. Doof een kaars nooit
met water.
-Zet kaarsen niet te dicht bij elkaar. Staan ze wel te dicht bij elkaar, dan kunnen
ze gaan druipen.
-Zet kaarsen altijd rechtop. Een scheve kaars gaat walmen en druipen.
-Zorg ervoor dat de pit nooit langer is dan een centimeter. Knip de pit eventueel
bij.
-Zet de kaars in een stevige, stabiele kandelaar of op een goede ondergrond.
-Gebruik altijd een onbrandbare kaarsenhouder.
momenteel populair, ook de
geurkaars doet het goed. „Geu
ren worden steeds vaker ge
bruikt om een bepaalde sfeer
in het interieur te creëren. Ze
moeten een prettig gevoel op
roepen, maar niet overheer
send zijn," zegt grootleveran
cier Gouda. Wat betreft kleur is
de witte of ivoorkleurige kaars
nog altijd het meest geliefd.
De Nederlandse producenten
brengen jaarlijks bijna 83 mil
joen kilo kaarsen op de marlet.
Maar geen stomp- of geurkaars
kan tippen aan de verkoop van
waxine- of theelichtjes. Bolsius
produceert jaarlijks zo'n 700
miljoen theelichtjes voor de
Nederlandse markt en ook bij
woonwarenhuis Ikea zijn ze
niet aan te slepen. Bolsius ver
moedt dat de populariteit sa
menhangt met de komst van
steeds nieuwe theelichthou
ders. Daarnaast zijn waxine
lichtjes gemakkelijk overal
neer te zetten. Zoals in de bad
kamer; heerlijk tot jezelf ko
men in een verkwikkend bad
met daaromheen theelichtjes.
Daarvoor hoeft het geen Kerst
mis te zijn.
In Nederland gaat J3='
lijks zo'n 56 miljoen tö
kaars in rook. op. Per Ne
derlander is dat zo'n 3,;
kilo kaars, zo blijkt uitcij
fers van de Europese Ver
eniging van Kaarsenfa
brikanten. Noorweg®
komt met 3 kilo op
tweede plaats, gevo#
door Zwitserland met
kilo. De Britten brande'
jaarlijks
0,15 kilo
kaars
een
brand-
tijd van vijf uur.
theelichtje brandt gen110-
deld vier uur.
