Kerstbomen zijn op tijd in Irak PZC Een dictator als Hoessein ontmoet zelden een rechter PZC Berechting van Saddam in Irak past in tendens Saddam doemt op in race om Witte Huis 16 december 1953 Dreiging blijft voor Nederlandse militairen op woestijnbasis Tallil dinsdag 16 december 2003 door Martijn Delaere Wat doe je als je maanden lang met zo'n tachtig man nen en vrouwen in de woestijn van Irak zit? Dan werk je hard en maak je het verblijf zo draag lijk mogelijk. „Want we zitten hier nog wel even, zelfs nu Sad dam is gepakt", zegt de baas van het Nederlandse helikopter detachement. Hollanders op de woestijnbasis Tallil worden Hol landser dan Hollands. Dolgelukkig is helikopterpiloot Marco met het roggebrood en de kaas die zijn echtgenote uit Zuid-Holland naar het verre Irak heeft gestuurd. „Wat heer lijk na al die tijd bij de Amerika nen te hebben gegeten. Geen kwaad woord over de Ameri kaanse keuken op de basis, maar na een tijdje verlang je naar echte Hollandse kost. Al tijd maar geklutste eieren, spek en pancakes als ontbijt gaat je de keel uithangen." Marco heeft zich nog dezelfde dag in zijn tent tegoed gedaan aan de Hol landse lekkernijen. Wat zou sergeant Gert uit Over ijssel graag boerenkool met worst eten, zeker nu het wat draaglijker en 's avonds zelfs koud is geworden in wat ooit het land van Saddam Hoessein was. Zijn collega's roepen in koor dat ze snakken naar brood met hagelslag en genoeg hebben van de vette happen bij de Yan- ken. Een detachementscommandant die oog heeft voor de behoeften van zijn soldaten in het zand, ziet dat. Luitenant-kolonel Wi- do Gerdsen heeft Den Haag dan ook gevraagd een militair te stu ren om zijn detachement te voor zien van de typische Hollandse ontbijtgeneugten. „Ik dien mij te bekommeren om het welzijn van mijn mensen. Maar puur militair heb ik er ook belang bij. Je moet namelijk niet hebben dat de mensen niet gaan ontbijten omdat ze het vies vinden of omdat het te ver weg is. Dat kun je als het zo heet is, echt niet hebben. We moeten on ze mineralgnhuishouding op peil houden." De Amerikanen zwaaien de scep ter over de immense basis Tallil in het zuiden van Irak waar de Nederlanders met vele andere nationaliteiten inwonen. Zeven duizend mensen in totaal. Zuid-Koreanen, Italianen, Roe menen, Britten. En ieder volk neemt zo zijn aardigheden en ei genaardigheden mee uit het moe derland. Opgesloten op een ba sis van vijfentwintig vierkante kilometer in het niets tussen zand, kamelen, geiten en be doeïenen koesteren de soldaten de nationale bijzonderheden. Als Iraakse guerrillastrijders je niet onder vuur nemen, zijn het wel de Amerikaanse wegversper ringen die je buiten houden. „Je kunt hier geen kant op, en dus moet je alles zelf doen", aldus de goedlachse sergeant Gert. Tallil is eigenlijk een gevange nis - voor lichaam en geest. Met de arrestatie van Saddam Hoessein in het noorden van Irak verandert dat niet zomaar. De meeste terreuraanslagen heb ben zelfs niets te maken met Saddam, maar alles met het ver zet tegen de aanwezigheid van buitenlandse troepen. Buiten is de vijand, binnen is het veilig. Maar neem op de ba sis voor de zekerheid wel je scherfwerende vest en helm mee, want vijandelijke mortie ren kunnen akelige dingen doen. „Als we krombaanvuur krijgen moet je meteen naar die wallen hollen", waarschuwt Gerdsen ons. Gezelligheid honderden flesjes van drinken om dronken te worden", lacht Gerdsen. De baas is erg in zijn sas met de André Hazes-avond die op stapel staat. „Er is een dreiging, en daar kun je goed mee omgaan door iedere dag scherp te blijven en door op gezette tijden de spanning er af te halen. Doe je dat niet, dan knapt de boog. Dat ontspannen kun je doen door ze dingen te la ten organiseren die zij leuk vin den. Zo wilden ze een darttoer- nooi organiseren dat op oudejaarsavond z'n finale be leeft. Dat wordt gewoon effe la chen. Prima. Verder moeten za ken zijn geregeld die niet ieder een even belangrijk vindt. In mijn dagrapporten aan Den Haag over wat er gebeurt en wat ik belangrijk vind, noem ik ook altijd de douches en wc-ca- bines. Die zijn zo belangrijk. Dat je in deze woestijn onder de douche kunt en op een pot kunt zitten. Zo ziet ook niet iedereen het belang van sinterklaas. Wij kregen het sinterklaaspak drie dagen te laat binnen. Nu kun nen we er om lachen, en we heb ben het probleem natuurlijk pro visorisch opgelost, maar zo'n avond met z'n gedichten en sur prises is voor mijn detachement wél belangrijk. Ik heb daarom ook gevraagd de verzending van de kerstbomen uit Nederland met wat voorrang te behande len, en dat heeft gewerkt. Van daag kwamen de drie bomen binnen." De mannen hebben zelfs een flitskast langs één van de wegen op de basis gezet. In den vreemde gaan ze liefhebben wat ze thuis haten. Clubhuis De Hollandse gezelligheid vindt z'n dagelijkse hoogtepunt in het clubhuis, de Zandloper. De Zandloper is de bezienswaardig heid op Tallil. De Italianen ko- mer er graag buurten. Een leuk uitje ook voor de Amerikanen die er een rit over hobbelige we gen voor over hebben om zich te kunnen vergapen aan de draperi eën, kitschschilderijen en lamp jes die het Nederlandse clubhuis tot een bedoeïentent van allure hebben gemaakt. Daar wordt naar Kopspijkers gekeken, daar wordt rondgehangen, gedart, ge kletst en getafelvoetbald. De sofa's en de wandkleden zijn allemaal langs de weg gekocht, een zeldzaamheid want de coali- tielanden laten alles invliegen uit het moederland of uit buur land Koeweit. GPD In de Hollandse Tent City, het tentenkamp waar de 84 Neder landse militairen bivakkeren, kent gezelligheid geen tijd. Een dorp en een camping tegelijk, maar dan wel in een oorlogsge bied. En dat alles compleet drooggelegd, nou ja, in het alco holvrije bier zit wel wat alcohol. „Maar daar moeten de mannen door Ans Bouwmans Je kon er op wachten. De Amerikaanse presidents verkiezingen laten nog bijna elf maanden op zich wachten, maar al binnen een paar uur 11a het nieuws over de gevan genneming van Saddam Hoes sein wordt er 'binnen de Belt way' - de benaming voor de politieke kaasstolp in Was hington DC - druk gespecu leerd over de binnenlandse po litieke gevolgen. Brandende kwestie: is dit goed nieuws voor Bush en slecht nieuws voor Howard Dean, de man met de anti-oor- logsboodschap? Links en rechts doemen de vragen op. Zullen kandidaten voor de De mocratische nominatie die de invasie van Bush in Irak steunden, zoals Joe Lieber- man, John Edwards en Dick Gephardt kunnen profiteren? Wie het weet, mag het zeg gen. Maar Joe Lieberman weet het zo te horen zeker. Als Dean zijn zin had gekre gen, was Saddam Hoessein nog steeds aan de macht, en was de wereld een gevaarlij ker plek, zo haalde hij onmid dellijk uit naar de koploper in het veld van negen. Scalp De Republikeinse president Bush heeft zijn scalp binnen. Hij heeft recht op een feestje, zegt Dean grootmoedig. Maar daar gaat het natuurlijk niet om. Moeten die anti-oorlogs kandidaten eigenlijk niet hun kritiek op Bush inslikken, nu Saddam is gepakt? Beste Wesley Clark, hoe kun je nu met droge ogen volhou den dat Bush een harteloze en roekeloze leider is en de oor log twijfels oproept over zijn competentie? Nou daar had Clark, sprekend vanuit Neder land, weinig moeite mee. „Ik wil dat ons land wint, maar dat verandert niets aan het feit dat we een onnodige oor ver W' log zijn begonnen." Devats van Saddam Hoessein very, dert niets aan de visie dat - een voorbarige, kostbare unilaterale actie was, alk ook Dean. En verder isercXer tuurlijk nog een lange wegtf gaan in Irak, ook dat is aan de aandacht van de ty. mocraten ontsnapt. Nog een brandende kwesta zijn de kansen van de De®, craten niet sowieso v nu het beter gaat met de A® rikaanse economie en dent Bush ook in Irak wind in de rug heeft? Waarzegster Ach, dat is een vraag metee hoog 'wat zeggen de theebk deren erover, geachte ng. vrouw de waarzegster' gehf. te. Geen wonder dat de ties de houdbaarheidsdata van een pak verse melk hely ben. Zoals: dit is goed nieuw* voor de herverkiezing Bush. Als het een paar weken vox de presidentsverkiezing was gebeurd, was het goed nieuws geweest yk> Bush. Maar 2 november 5 nog ver weg en uiteindelijk hangt alles af van de vn hoe Irak er dan voor staat. Het is kaviaar voor politieke junkies. De doorsnee Amen- kaan hoef je hier 's nacht* niet voor wakker te make: Zelfs een politiek analist va: CNN kon de discussie zondag avond al bijna niet meer aan Er lijkt een soort wens om et; verkiezingen al te beëindigen nog voor ook maar iemand iets heeft gedaan, mopperde Jeff Greenfield. Spannends Voorlopig lijkt het er op dat de media vrezen vos: een campagne waarvan de uit komst al van tevoren vast staat. Want als George Bud- op zijn dooie akkertje die her verkiezing binnensleept, dan valt er weinig spannendste berichten, nietwaar? GPD i( van onze redactie buitenland De berechting van ex-dicta tor Saddam Hoessein in Irak en door Irakezen is een logi sche keuze gezien de huidige ten dens in de internationale straf rechtspraak. De gerenommeer de volkenrechtdeskundige Paul de Waart trok zo gisteren de wenselijkheid van een speciaal internationaal tribunaal voor Irak, zoals die voor ex-Joegosla- vië en Rwanda gestaan, in twij fel. Wel is voor een'Iraaks tribunaal volgens De Waart belangrijk dat het de doodstraf uitsluit. Iraakse toppolitici zoals rege ringsraadvoorzitter Al Hakim roepen geregeld dat de dood straf een optie moet zijn. Organi saties en donors zoals de VN of de Europese Unie zijn verklaar de tegenstanders van de dood straf. Ze kunnen dus moeilijk hulp aan de wederopbouw van een justitieel apparaat geven dat de doodstraf aanhangt. De reacties op bestaande, specia le internationale tribunalen zo als dat van de VN voor ex-Joego- slavië, zijn volgens De Waart niet bemoedigend. Veel betrok kenen op de Balkan voelen het tribunaal in het verre Den Haag als een instelling van buiten staanders. Juist daarom heeft het nieuwe Internationaal Strafhof (ICC) in dezelfde stad uitdrukkelijk vast gelegd dat het alleen daar gaat functioneren waar de lokale jus titie dat niet kan of niet wil. Het internationale strafrecht van het ICC is zo aanvullend. De landen waar het om gaat moeten eerst zelf orde op zaken stellen en pas wanneer dat mis lukt komt het internationale strafrecht in beeld. Hetzelfde principe zou mogelijk in Irak gelden. Wel zijn mengvormen van een Iraaks hof met buiten landse magistraten als toezicht houders denkbaar. Berechting in het land zelf is ook belang rijk, omdat het proces dan meer betrokkenheid en invloed van de bevolking en de slachtoffers oplevert. Het probleem in Irak is momen teel dat er een overgangsraad is die bij de gratie van de Ameri kaanse bezetters functioneert. Een tribunaal zou dus pas het licht mogen zien na verkiezin gen. Die zijn op zijn vroegst na halverwege volgend jaar. Wat dat betreft is de arrestatie van Saddam Hoessein volgens De Waart wat aan de vroege kant. Pas na verkiezingen zou er een Iraaks. tribunaal en een nieuwe strafwet kunnen komen. De hui dige wetgeving is uit het tijd perk van Saddam Hoessein en kent de doodstraf. „Het is mis schien verleidelijk Saddam een koekje van eigen deeg te geven, maar dat zou geen goed begin zijn voor een democratisch Irak", aldus de volkenrechtdes kundige. Wel of geen doodstraf is voorts van groot belang vóór de koers die het land volgend jaar in slaat. Indien de machthebbers besluiten de doodstraf niet te handhaven maar af te schaffen, dan wordt meteen de invoering van islamitisch recht of een or thodox islamitisch staatsbestel ondermijnd. De Waart weet nog niet in hoe verre er onafhankelijke rechters te vinden zijn of kunnen worden opgeleid in Irak voor een proces tegen Saddam Hoessein. Belang rijk is wie de openbaar aankla ger wordt en welke figuren de verdediging voeren. De Waart meent dat de VS waar schijnlijk pogen een vinger in de pap te houden bij de berechting van de ex-dictator. Die was lan ge tijd hun bondgenoot en werd in de oorlog tegen Iran door de VS gesteund. De Waart noemt als voorbeeld van de Amerikaanse bemoeienis sen de getuigenis gisteren van de Amerikaanse generaal We sley Clark voor het Joegosla- vië-Tribunaal. Hij getuigt ach ter gesloten deuren, omdat de VS beslist geen zaken in de open baarheid willen, die hen belas ten. De Waart plaatst voor de Irake zen nog wel de kanttekening dat ze zoals ieder land een politieke afweging moeten maken over wijze van de berechting van het vorige regime. Zo zijn de politie ke spanningen in Joegoslavië eerder toe- dan afgenomen door de ijver van het internationale Joegoslavië-Tribunaal. ANP door Jean-Louis Micheis Een toekomstige berechting van Saddam Hoessein is uniek. De geschiedenis leert na melijk dat dictators zich zelden voor een rechtbank moeten ver antwoorden. De meesten ont springen de dans of sterven een heldendood. De Russische partijleider Jozef Stalin en zijn Chinese evenknie Mao Ze Dong waren op hun mo ment van overlijden nog de on betwiste leider van hun land. En de Duitse kanselier Adolf Hitler (1889-1945) maakte vlak voor het einde van de Tweede Wereldoorlog zelf een einde aan zijn leven. Zijn handlangers moesten zich voor hun daden in Nürnberg verantwoorden voor het eerste internationale tribu naal in de wereldgeschiedenis. De verering van Stalin (1891-1953) en Mao (1893-1976) duurde in hun eigen land nog ja ren na hun dood voort. Wie van de drie het meeste bloed aan zijn handen heeft kle ven, is discutabel. Maar in alle gevallen werden tientallen mil joenen mensen het slachtoffer van hun schrikbewinden. Als 'koelbloedigste' wordt Stalin aangemerkt: hij ruimde twintig miljoen politieke tegenstanders uit de weg. Hitier en Mao bleven steken op respectievelijk vijf tien en tien miljoen. Maar als gekeken wordt naar het aantal doden dat viel als ge volg van het door deze dictators gevoerde beleid, is Mao met veertig miljoen doden 'de groot ste', gevolgd door Hitier (34 mil joen) en Stalin (twintig mil joen). Saddam Hoessein is de aanvoer der van een peloton 'mindere go den'. Op zijn conto kunnen zo'n twee miljoen mensenlevens wor den geschreven. De helft van die doden viel tijdens de Iraaks- Iraanse oorlog in de jaren tach tig. Verder 'verdwenen' zo'n 100.000 Koerden en zeker zo veel politieke tegenstanders. Zelfs zijn eigen schoonzoons ble ken niet veilig voor hem. Milosevic Ook in de categorie 'mindere go- den' kwamen de dictators van de afgelopen eeuw er over het al gemeen genadig van af. Alleen de Servische nationalist Slobo- Amerikaanse militairen houden in Tikrit aanhangers van Saddam Hoessein tegen. Ongeveer driehon derd studenten protesteerden gisteren tegen de arrestatie van de ex-dictator, foto Cris Bouroncle/EPA dan Milosevic belandde voor een rechter, van het Joegosla- vië-tribunaal in Den Haag. Hij wordt beschouwd als de aan stichter van de oorlogen die in de jaren negentig de desintegra tie van Joegoslavië inluidden. Die oorlogen eisten 230.000 men senlevens en drie miljoen men sen werden van huis en haard verdreven. Het proces tegen hem begon vier jaar geleden. Hem worden misdaden tegen de menselijk heid ten laste gelegd. Naar Mi losevic handlanger Radovan Ka radzic wordt sinds 1998 ge zocht. Deze Bosnisch-Servische leider, die verantwoordelijk wordt geacht voor de dood van 200.000 mensen, heeft ondanks intensieve internationale zoekac ties de gang naar de rechtbank kunnen voorkomen. Wie de dans - deels - ook niet ontsprong, was de Cambodjaan se leider Pol Pot (1925). Gedu rende zijn slechts drie jaar du rende schrikbewind roeide hij tussen 1975 en 1978 drie mil joen mensen uit, een kwart van de bevolking. Terwijl een 'volks tribunaal' hem in 1998 aan het berechten is, overlijdt de verant woordelijke voor de 'killing fields' aan een hartstilstand. De dit jaar overleden Oegandese dictator Idi Amin ontkwam ge heel aan de rechtsgang. Hij over leed in zijn luxe ballingsoord in Saoedie-Arabië in een zieken huisbed. Tussen de coup die hem in 1971 aan de macht bracht en zijn verdrijving in 1979, wordt hij verantwoorde lijk geacht voor de dood van ze ker 300.000 mensen. Wie ook in ballingschap stierf, maar onder minder luxueuze omstandigheden en wél berecht, is de Jean-Bédel Bokassa, de man die zich na in 1965 de macht te hebben gegrepen in 1976 tot keizer van de Centraal Afrikaanse Republiek liet kro nen. Hij was berucht om zijn ei genzinnigheid en naar verluidt liet hij vermoorde tegenstanders als eten aan zijn gasten opdie nen. Na in 1979 te zijn verdreven keerde hij eind jaren tachtig te rug in zijn land, waar een recht bank hem de doodstraf oplegde. Nadat hij na enkele jaren gratie kreeg, week hij uit naar Frank rijk, waar hij in 1996 onder armoedige omstandigheden stierf. Maar de meeste dictators ster ven gewoon in hun eigen bed. Kim il Sung (1912-1994) greep in 1950 de macht. Na het einde van de Koreaanse oorlog hield hij het noorden van het land in een ijzeren greep. Volgens de Noord-Koreaanse propaganda huilden de bergbeken toen het nieuws over het heengaan van de Grote Leider bekend werd. Kim il Sung, die voor zijn dood de macht overdroeg aan zijn zoon Kim Sung II, wordt verant woordelijk gehouden voor de dood van 600.000 tot 1 miljoen van zijn landgenoten. Francisco Franco (1892-1975) werd eindeloos in leven gehou den omdat de medestanders van zijn Spaanse regime bevreesd waren voor de gevolgen van zijn overlijden. Zijn bijna veertig jarige bewind eiste het leven van zeker 500.000 mensen, voor namelijk tijdens de door hem ontketende burgeroorlog tussen 1936 en 1939 waardoor de cau- dillo (leider) aan de macht kwam. Pinochet Wie nog niet dood is, maar wel aan de rechtsgang ontkwam, is de voormalige Chileense leider Augusto Pinochet. Deze in 1915 geboren generaal kwam door middel van een staatsgreep in 1973 aan de macht. Zijn bewind hield tot 1989 stand en kostte ruim 3000 politieke tegenstan ders het leven. In eigen land kan hij niet ver volgd worden omdat hij als sena tor actief blijft. GPD STUDENTEN - Meer dan 2500 Parijse studenten zijn in de Latijnse wijk slaags ge raakt met de politie. Zij pro testeerden tegen de bezuini gingen op het onderwijspro gramma voor volgend jaar. DROOGMALEN - Het droog- malen van Schouwen loopt niet zo vlot meer. De pompen in Den Osse kunnen slechts met grote tussenpozen draaien. ELEKTRICITEIT - Ooster- land is het eerste dorp op Dui- veland dat weer door de bewo ners wordt betrokken. Het was niet gemakkelijk om het dorp weer van elektriciteit te voorzien. De transformator stations waren verwoest. Ook de huisaansluitingen moeste stuk voor stuk geeontroleeii worden. VEROORDEELD - Het hoog militair gei'echtshof heeft de 28-jarige eerste luitenant een gevangenisstraf van ne gen maanden veroordeeld. Be wezen was dat de man in Ko rea de opdracht had gegeven een dronken militair in tele foondraad te wikkelen, daar na in een kuil te plaatsenen die deels dicht te gooien. Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationpark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax: (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Oostsouburgseweg 10 Postbus 264 4380 AG Vlissingen Tel: (0118)460116 Fax: (0118)472404 E-maïl: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111 >454647 Fax:(0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur, Abonnementen: 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van 2,00) per maand: 20,50 per kwartaal: 55,10 per jaar: €209.90 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,20 zaterdag: 1,70 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113) 315540 Fax. (0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes): Tel. (0113)315550 Fax. (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax: (0114)372771 Internet: www.pzc.nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concem DlMl0 aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor o (abonnementen)administratie en om u te (laten) Informeren over voor u relevante diensten enp ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij rlL v ling lezersservice. Postbus 3229, 4800 MB Breda Behoort tot UJSC|SflSr

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4