Je hebt eigenlijk geen teugels nodig
Huismus is praatziek tijdens broedperiode
Trainingscentrum
voor paarden
weerwoord
Eigentijdse
kijk op het
landschap
23
De doad
waèrt roönd
23
Mazzantini
is Spaanse
legende
25
Riet waait
met alle
winden mee
25
fledactie: 0113-315630
S-reda'ctieiSpzc.nl
póTtbus 314460 AA Goes
advertentie-exploitatie:
d en Midden-Zeeland: 0113-315520;
Sw-Vlaanderen: 0114-372770;
Nationaal: 020-4562500.
dinsdag 16 december 2003
Klappert en
vlucht de tamme
gans, dan is er
op buien kans
Nieuwe weerwoorden zijn
welkom bij de redactie PZC,
postbus 31, 4460 AA Goes,
fax 0113-315669,
e-mail redactie@pzc.nl
Buitengebied is een wekelijkse
bijlage over natuur en
landschap, land- en tuinbouw,
streektaal en streekcultuur,
visserij, recreatie en vrije tijd.
Vragen, opmerkingen en
suggesties zijn welkom bij de
redactie Buitengebied van de
PZC, postbus 31, 4460 AA,
Goes,
fax 0113-315669,
e-mail redactie@pzc.nl
Op een andere manier
omgaan met paarden.
Dat kreeg wereldwijde be
kendheid dankzij het ver
filmde boek De Paarden
fluisteraar van Nicholas
Evans. Het verhaal - het
ogenschijnlijk onhandelba
re paard Pilgrim wordt
door de paardenfluisteraar
getemd en zo behoed voor
een spuitje - is een echte tra
nentrekker.
Het is niet helemaal verbeel
ding. Ook in werkelijkheid
zijn er programma's die, uit
gaande van wederzijds respect
en vertrouwen, het beste halen
uit paard en berijder. De Ameri
kaan Pat Parelli ontwikkelde
zo'n programma. Eddy Modde
uit Oostburg is de eerste en tot
nu toe enige instructeur in Ne
derland.
Hij geeft het lachend toe. „Inder
daad een soort paardenfluiste
raar. Maar je stem hoef je eigen
lijk niet te gebruiken. Paarden
zijn zelf ook stil. Het is 99 pro
cent lichaamstaal. Ook al ge
bruik je je stem, dan nog kijkt
het paard vooral naar je
lichaam. Als je gestresst bent,
merkt een paard dat. Het laat
zich niet voor de gek houden.
Eddy Modde (31) uit Oostburg
heeft zijn bestemming gevon
den: het uitdragen van de door
Pat Parelli ontwikkelde bijzon
dere methode in het omgaan
met paarden.
De Zeeuws-Vlaamse boeren
zoon wil op de boerderij aan de
Paviljoen weg even buiten Oost
burg een Parelli Trainingscen
trum oprichten, voor Nederland
en Vlaanderen. Daar kunnen
paardenhouders terecht om op
een andere dan de gebruikelijke
manier om te leren gaan met
hun edele viervoeters. Meer in
zicht krijgen in de belevingswe
reld van het paard staat cen
traal, evenals wat een paard mo
tiveert en hoe je een paard kunt
motiveren. Kortom, écht commu
niceren.
Wollig
Het is geen wollig verkooppraa
tje, beklemtoont Modde. Het suc
ces van de Parelli Natural Horse
manship is inmiddels klip en
klaar aangetoond en krijgt niet
voor niets steeds meer aanhan
gers. „Wat we doen is geen
kunstjes leren, maar een goede
relatie met het paard opbouwen
en daar het beste uithalen. Je
hebt uiteindelijk geen teugels
meer nodig", vertelt hij.
In feite is het niet zozeer het
paard trainen, maar veel meer
nog zijn berijder. Als die het
dier anders wil zien dan alleen
maar een luxe hobby, is er een
goede basis aanwezig voor het
ontwikkelen van een hechte
band, stelt Eddy Modde. Voor
Eddy Modde zonder zadel en stijgbeugels, bestuurt het paard met gevoel. foto Peter Nicolai
hemzelf zijn paarden een late
roeping. Een vriendin zette hem
op z'n achttiende aan het paard
rijden. „Het zijn heel mooie die
ren. Om die zover te krijgen dat
je op hun rug mag zitten en dat
ze je vervolgens brengen waar je
naar toe wilt, dat vind ik prach
tig. Ik geniet van de elegante be
wegingen van een paard", stelt
Modde. Dat gevoel had hij in
het begin in de manege niet. Het
strak beteugelen van het rijdier
paste niet in zijn droombeeld: in
harmonie met het paard om
gaan.
Op vakantie in Amerika beland
de Modde op een ranch, waar
hij samen met cowboys reed.
„Op die paarden had ik het idee:
die weten wat ze moeten doen,
vinden het leuk en hebben een
goed leven. In Nederland is een
paard toch een luxe-voorwerp.
Heb je een paard, dan heb je de
verantwoordelijkheid hem te le
ren begrijpen; je paard heeft
geen contract getekend dat hij
je altijd moet gehoorzamen."
Eén jaar later rondtrekkend
door Australië kwam hij in con
tact met mensen die het Parel-
li-programma volgden.
„Dat sprak me meteen aan. Ik
dacht: dit is het, dit wil ik ook
doen."
Modde geeft aan dat Parelli con
stateerde dat mensen die proble
men hadden in het omgaan met
hun paard en de gangbare trai
ningsprogramma's volgden,
daar weinig mee opschoten. Ge
volg: én paard én berijder ge
frustreerd.
„Parelli stelde: het probleem
ligt meer bij de mens, dan bij
het paard. Je kunt beter de
mens leren zijn dier te begrij
pen. Het gaat vaak alleen maar
om te leren rijden. Omgaan met
het paard wordt niet geleerd.
Dat zit juist wel in het Parel-
li-programma ingebouwd."
In Australië volgde Modde les
sen bij een Parelli-instructeur
en haalde hij het eerste niveau
en vervolgens het tweede en der
de niveau. Dat laatste is het mi
nimum om zelf als instruc-
teur-in-opleiding te mogen op
treden. Hij kan nu aan zes rui
ters tegelijk les geven in niveau
een en twee.
Volgend jaar hoopt Modde de
instructeursopleiding helemaal
af te ronden. Intussen geeft hij
in heel Nederland en Vlaande
ren cursussen en beheert hij sa
men met partner Marieke Mole
naar het agentschap van Parel-
li-Nederland.
Het trainingscentrum op de
boerderij moet de kroon op het
werk worden. Bouw van een
overdekte arena („je moet be
schut kunnen werken") en res
tauratie van de oude stal. Want
bij Parelli past een diervriende
lijke manier van paarden hou
den. De stal wordt zodanig inge
richt dat de paarden als echte
kuddedieren zoveel mogelijk in
groepjes staan en een royale uit
loop naar buiten hebben. Rond
de hoeve is acht hectare weiland
beschikbaar. Het plan krijgt fi
nanciële steun van de Europese
Unie en provincie.
Modde richt zich samen met
zijn partner Marieke Molenaar
in eerste aanleg op de recreatie-
ruiters van jong tot ouder(de
boerderij ligt aan een van de
Zeeuws-Vlaamse ruiterroutes).
„Maar we willen ook de sportwe
reld bereiken. Ook daar kunnen
we oplossingen bieden voor pro
blemen met paarden."
Dat is wel zo verstandig, want,
zo weet Eddy Modde inmiddels
uit ervaring: „Als een paard
zich goed voelt, presteert het
ook beter."
Rinus Antonisse
HET TUINTJE
VAN
Adri Karman heeft ach
ter zijn huis een kleine
tuin, waar toch van alles
gebeurt. In 'Het tuintje
van' schrijft en tekent hij
elke week over de beleve
nissen in de natuur rond
om het huis.
meeste kunnen hun kostje nog
wel opscharrelen zolang het niet
harder vriest en er geen sneeuw
ligt.
In de es dutten een paar turkse
tortels en scharrelt een eenzaam
goudhaantje tussen de takken.
Ergens jakt een merel en boven
ons hoofd trekt een troep gan
zen in V-formatie in zuidelijke
richting. De waterschaal die we
speciaal voor de vogels in het
achterste deel van de tuin heb
ben geplaatst, in verband met
de kat op een verhoging, staat
tot het randje toe vol. Er wordt
maar weinig gebruik van ge
maakt. Kortom er is geen kip,
zelfs geen mus te bekennen.
...Mus?
Wonderlijk
We hebben het afgelopen jaar in
de tuin al heel wat dingen opge
merkt die onze aandacht vroe
gen en daarbij zijn niet eens alle
onderwerpen aan bod gekomen.
Wonderlijk genoeg is de huis
mus, toch één van de vogelsoor
ten waaraan je dichtbij huis
toch het eerst zou denken, inder
daad nog niet aan de orde is ge
weest. Te gewoon misschien?
Zijn we zo aan de aanwezigheid
van het tjilpende vogelvolkje ge
wend geraakt dat we vergeten
zijn er aandacht aan te beste
den? Soms word je er opeens op
geattendeerd of kom je tot de
ontdekking dat iets wat zo ge
woon was, er niet meer is of al
thans in mindere mate dan voor
heen. Enkele tientallen jaren ge
leden waren de- mussen nog vol
op aanwezig om niet te zeggen
in overmatige aantallen. Het ges-
jilp van de dieren was zo ge
woon dat je ze ook toen bijna
niet meer opmerkte.
Waar zijn ze gebleven? En wie
heeft er ooit gedacht dat we ze
nog eens zouden missen? De
huismus is een echte cultuurvol
ger. Al vanaf de tijd dat de mens
landbouw ging bedrijven en
zich nederzettingen ging bou
wen is de huismus daar ook pre
sent geweest. Ze vonden hun
kostje in wat de mens morste of
teveel was en de bebouwing
bood hen ook onderdak. Geen
bebouwing? Praktisch ook geen
huismussen. In 1992 is onder
zoek gedaan naar de aanwezig
heid van vogels in tuinen en par
ken en toen al concludeerde
men dat het aantal huismussen
afnam. Als één van de oorzaken
wordt de moderne manier van
bouwen en gebruikmaking van
meer gesloten dakpannen ge
zien, waardoor de huismussen
minder gemakkelijk een nestel
plaats vinden. Het liefst bouwen
ze hun kolonies in beschutte
spleten en gaten en de oud-hol-
landse dakpannen gaven daar
toe alle gelegenheid. Menigeen
zal het geritsel van de mussen
onder de pannen binnenshuis
hebben gehoord. Of de moderne
bouw aan de afname voor het
grootste deel debet is is echter
niet bekend.
Stofbad
Juist de afname van deze vogels
maakt het misschien leuk eens
beter op ze te letten. Een opval
lende gedrag van de huismussen
is het nemen van een zand- of
stofbad. Dit dient om zich van
parasieten als vogelvlooien en
dergelijke te ontdoen. In de win
tertijd leven vrouwtjes en man
netjes in aparte groepjes, ge
scheiden om elkaar in het voor
jaar weer op te zoeken. Een ge
weldige drukte kunnen vooral
de heren dan maken om de
vrouwtjes. Huismussen zijn
vooral in het broedseizoen praat
ziek. Altijd is hun gesjilp te ho
ren en verraden ze daarmee hun
aanwezigheid die ook, en dat
kunnen we van maar weinig vo
gels zeggen, een zekere gezellig
heid met zich meebrengt al is
Een stralende zon lokt ons de
tuin in, waar een dun laag
je rijp het gazon en het weiland
je achter onze tuin siert. Dat
beeld bereidt ons voor op de ko
mende winter, die voor meteoro
logen trouwens al begonnen is.
Het is er rustig, wat kunnen we
ook anders verwachten in.deze
tijd van het jaar? Er gebeurt
niet zoveel, en om nu de vogels
al te voeren en zodoende leven
in de brouwerij te brengen is
nog wat vroeg. Trouwens, ver
moedelijk is hun belangstelling
daarvoor ook nog niet groot. De
De huismus neemt in aantal af. Illustratie Adri Karman
het voor de mussen meestal on
derling gekrakeel. Er is op
nieuw een onderzoek begonnen
(tot 1 maart 2004) naar de aan
wezigheid van vogels in de tuin
in de winterperiode. Ook uw me
dewerking is daarbij welkom.
Meer informatie en het doorge
ven van waarnemingen:
www.wintervogeltelling.nl
Adri Karman
