PZC
Saddam krijgt openbaar proces
Dorpsjongen werd bloeddorstige tiran
PZC
I
Saddam
Irak moet zelf berechting misdaden tegen de menselijkheid ter hand nemen
Oo
15 december 1953
maandag 15 december 2003
door Ans Bouwmans
Saddam Hoessein zit vast. Wat nu?
De voormalige dictator zal de ko
mende dagen, weken en maanden wor
den ondervraagd door de Amerikanen.
Zij willen inlichtingen over zijn regi
me, contacten met Al Qaeda en vooral
over de massavernietigingswapens die
hij tot zijn beschikking had. De drei
ging van deze nog niet in Irak aange
troffen verboden wapens was de aan
leiding voor de invasie van de door de
VS geleide coalitie.
Daarna ligt berechting voor het Iraak-
se tribunaal in oprichting het meest
voor de hand. Saddam Hoessein krijgt
een openbare rechtszitting in Irak, al
dus de tijdelijke Iraakse bestuursraad
gisteren. Het belooft het proces van de
eeuw te worden, in belang vooralsnog
alleen te overtreffen door een mogelij
ke gevangenneming en vervolging van
de voortvluchtige Al Qaedaleider Osa
ma bin Laden.
De wereld wist tot gisteren niet waar
Saddam Hoessein zich bevond, en ook
na gisteren zijn er maar weinigen die
iets kunnen of willen zeggen over de
verblijfplaats van Saddam. Hij is in
handen van de Amerikanen, op een
'niet nader bekend gemaakte' locatie.
Dat is waarschijnlijk één van de Ame
rikaanse militaire gevangenissen in
Irak. Tot nu toe verlopen alle vangsten
van Amerikaanse troepen in Irak op
dezelfde wijze: de naam wordt bekend
gemaakt, evenals de rangorde op de
lijst van 55 meest gezochte misdadigers
- Saddam was de schoppenaas - en dan
komt er snel een einde aan de informa
tievoorziening van de Amerikaanse
strijdkrachten.
Gezag
Gezien de nadruk die de VS leggen op
Iraaks zelfbestuur en het belang van de
vangst van Saddam voor de Irakezen
zelf, ligt het niet voor de hand de ex-
dictator ergens buiten Irak op te slui
ten. Dat zou de Irakezen voor het hoofd
stoten. Datzelfde geldt voor de berech
ting van Saddam: hij heeft zijn misda
den voornamelijk begaan tegen het
Iraakse volk en voor de bevolking van
het land is het van groot belang dat ze
'zelf bepalen welke straf hij daarvoor
moet ondergaan. Elke andere optie zou
het gezag van de door de Amerikanen
gesteunde 'Governing Council' onder
mijnen.
Saddam moet een open en publiek pro
hebben hem").
ces krijgen, opdat het volk van Irak én
alle buurlanden kennis kunnen nemen
van zijn misdaden tegen de menselijk
heid, aldus de bestuursraad gisteren.
,.Het staat buiten kijf dat het proces
een Iraaks proces wordt", zei Adnan
Pachachi, de huidige, wisselende presi
dent van de bestuursraad.
De Verenigde Staten zeggen dat er nog
geen definitieve beslissing is genomen
over het berechten van Saddam Hoes
sein. ,,Dat is op dit moment nog niet be
paald", aldus generaal Ricardo San
chez. Maar in het verleden hebben
Amerikaanse regeringsvertegenwoor
digers meer dan eens duidelijk ge
maakt dat ze niets zien in een interna
tionaal oorlogstribunaal voor Irak of
een proces voor het Internationale
Strafhof in Den Haag.
Het streven is er altijd op gericht ge
weest dat Irak zelf de berechting van
oorlogsmisdaden en misdaden tegen de
menselijkheid ter hand zou nemen, met
hulp van de VS. Daartoe is onlangs een
eerste belangrijke stap gezet. De tijde
lijke bestuursraad heeft vorige week
unaniem besloten tot het opzetten van
een speciaal Iraaks tribunaal om te
oordelen over Saddam en zijn kompa
nen in het kwaad. Veel details over het
tribunaal werden niet bekendgemaakt
maar het moet een aparte rechtsgang
worden met vijfkoppige rechtbanken,
een batterij aanklagers, een eigen on
derzoeksteam en een gevangenis. Er
komt ook een apart hof voor hoger be
roepszaken.
Alle misdaden die de afgelopen 35 jaar
zijn begaan in eigen land (moorden,
massa-executies, martelingen) en tij
dens de oorlog tegen Iran of de invasie
in Koeweit kunnen door het tribunaal
worden vervolgd. Mensenrechtenorga
nisaties hebben grote twijfels of het
zwakke Iraakse juridische systeem dit
wel aankan, maar de VS hebben er hun
fiat aan gegeven. De bestuursraad ver
zekerde gisteren nogmaals dat de pro
cessen zullen plaatsvinden overeen
komstig internationale normen. De
raad heeft de mogelijkheid om indien
nodig een internationale rechter toe te
voegen aan het tribunaal, of een advi-
De Amerikaanse bestuurder in Irak, Paul Bremer, maakte gisteren tijdens een persconferentie de arrestatie van Saddam Hoessein aldus bekend: „We got him" („We
foto Alexander Demianchuk/RTR
serende functie te geven. De Ameri
kaanse burgerautoriteit in Irak, de
club van Paul Bremer, heeft na zijn
aantreden de doodstraf tijdelijk buiten
werking gesteld, maar aangenomen
wordt dat het tribunaal ook doodvon
nissen zal kunnen uitspreken. Er is nog
geen tijdpad voor de aanvang van het
tribunaal bekend, alhoewel de be
stuursraad deze zomer hoopt te kunnen
beginnen met processen. Ook is niet
duidelijk wanneer verdachten die nu in
Amerikaanse handen zijn, zullen of
kunnen worden overgedragen. Het is
niet de bedoeling dat Saddam of ande
re leden van het regime alsnog uit een
onvoldoende beveiligde Iraakse ge
vangenis weten te ontsnappen. GPD
Saddam Hoessein is in handen van de Amen)
nen. Ruim een half jaar na de militaire zeg? «i
Irak is de grootste buit binnen. Het oude dictai iifo
riale regime was al voorbij, maar de gevangenneirc Wn
van de tiran zelf is een belangrijke stap op wegnj t va
normalisatie van de toestand in het land. De mar M
waarop de gevreesde Saddam zaterdag werdgep^ ,en
de man werd kennelijk zonder slag of stoot uitzijn'
getrokken - draagt bij aan de ontmythologisering,.
zijn persoon en zijn schrikbewind. Het helpt Irakej |.ja;
hun angst voor Saddam en zijn aanhangers definitie: tn
te schudden. Dat is de eerste voorwaarde om Irakg» e be
te laten wennen aan het idee van een regering door!, feste:
volk en voor het volk.
Saddam werd zaterdag aangetroffen in deplorafcf
omstandigheden, met enkele getrouwen, wat -wap? Ven
en wat geld. Niets wijst op een actieve rol in het ven Ara
tegen de Amerikanen, laat staan een leidinggeven ire<"
De voormalige dictator staat duidelijk buitenspel.)
deze aangename constatering volgt echter een mmi ac|''
prettige: het omvangrijke verzet in Irak is kennelijk
grote mate autonoom, of kan in elk geval goed zons "telt
de leiding van de oud-dictator. De voorlopige regen che
van Irak verklaarde gisteren een verbetering vani (heii
veiligheidssituatie te verwachten. Dat is te hopen.5 f m
echter denkt dat het met de arrestatie van Saddamj
wel gedaan zal zijn met de vele zelfmoordacties en;
dere gewelddadigheden, is gevaarlijk naïef. d.
Eerder al werd duidelijk dat veel Irakezen wel blijs am 1
met het einde van de dictatuur, maar dat ze helern: |ean,
niet blij zijn met de komst van de Amerikanen, deBii ^ei'
ten en later de vele andere bezetters. De recente dori
re beelden van juichende Irakezen, dansend op del rj
ken van Spaanse agenten, zeggen genoeg. Ondanks
bevrijding van het land wedijvert de haat tegen jhte
vreemde troepen met die tegen Saddam. Er is nietu boi
voor nodig om de talloze Irakezen, die gisteren v k"e
vreugde hun Kalashnikovs in de lucht leegden, humt e s£
pens op de bezetters te laten richten. rj
De definitieve uitschakeling van Saddam is goedvc °et
de democratisering van Irak, maar bemoeilijkt datpn a(j(i;
ces ook. Van een land met een voorlopige regering,za audi
der parlement, zonder grondwet, zonder onafhankei; «rt'
ke en onverdachte rechters, wordt nu een zorgvuldi m:
berechting verwacht. Dat is veel gevraagd.
Voor de Amerikanen ging het gisteren al meteenew
mis. Dat ze de publicitaire waarde van de video-bet!
den van de juist opgepakte Saddam wilden gebruiken! P
begrijpelijk. En over de status van de gevangene ei >em
waarop hij recht heeft kan wel wat discussie zijn.Mae;
een zorgvuldige behandeling staat geen visitatievtó j^,
de camera toe. Zo beklijft het beeld dat de Amerika |rc,
met Saddam eindigen zoals ze destijds met hemftp-
nen: door hem te gebruiken. u
-.
Westen en de Arabieren hebben Saddam gemaakt tot wat hij is
Steeds weer weten mannen als Stalin, Hitler of Saddam Hoessein
aan de macht te komen, en te blijven met hulp van geweld en intri
ges. Met onderdrukking en nog meer geweld weten ze die te behou
den. Saddam is als Iraaks dictator geen uitzondering. Met zijn ar
restatie komt er misschien tijdelijk een luwte in het geweld in Irak,
maar straks kan het net zo gemakkelijk weer oplaaien.
door Louis Burgers
Voor Saddam Hoessein telde
niet het vandaag, het giste
ren of het (ovcr)inorgen. Voor de
zaterdagavond op vernederen
de wijze gearresteerde, uit een
kelder gehaalde voormalige
dictator ging hef er alleen om
wat de mensen over 500 jaar van
hem denken. Zo ijdel was de
bloeddorstige president wel, en
deze overtuiging maakte zijn
misdaden ook voor hemzelf
draaglijk.
Liegen, bedriegen, het behoort
allemaal tot zijn arsenaal. Zon
der met de ogen te knipperen
vertelde hij de Britse oud-poli
ticus Tony Benn eens dat hij alle
VN-resoluties uitvoerde. Mas-
savernietingingswapens? Abso
luut nietBanden met Al Qaeda?
Nee. En als we ze hadden, waren
we er zo trots op geweest dat we
ze niet zouden verzwijgen. Het
is de techniek van uitdagende
grootspraak die alleen succes
heeft wanneer de interviewer
onvoldoende voorbereid is of
een eigen agenda erop na houdt.
Voor Saddam was niet het van
daag belangrijk, maar het uit
eindelij ke doel en dat ligt ver ge
noeg in de toekomst om daar nu
geen hartzeer van te krijgen.
Zijn onderdanen, zijn familie -
als het erop aan komt, telde nie
mand voor hem mee. Net zo wei
nig als de buurvolkeren. Als het.
ging om het behoud van zijn
macht, telde een leven niet.
Ayatollahs
Saddam Hoessein, opgepakt na
negen maanden op de vlucht en
23 jaar dictatorschap, kon zijn
positie alleen verwerven dank
zij de steun van het Westen. Voor
Amerika vormde hij in de jaren
tachtig de steunpilaar in de
strijd tegen het fundamentalis
tische Iran. Saddam was ge
vaarlijk, vond Washington ook
toen al, maar de ayatollahs wa
ren nog een graadje erger.
Irak voldeed aan de onappetij
telijke norm: de vijand van mijn
vijand is mijn vriend. Europa
keek vooral naar de Iraakse
oliebronnen. De Koerden waren
een bron van onrust aan de
grens van Navo-partner Tur
kije. Dus leverde het Westen het
^jÉMWÉHl MBI Till
gas waarmee Saddam de Iraan-
se legers aanviel en de Koerden
in Noord-Irak uitmoordde.
Amerika en Rusland leverden
de wapens en de tanks waarmee
hij in 1980 Iran aanviel en stel
den spionagefoto's van het front
beschikbaar. Uiteindelijk ont
ving het Westen hem met alle
egards die een goede vriend ver
dient. Samen met het Westen
hebben de Arabieren deze Sad
dam gemaakt. De wereld accep
teerde, in het licht van een gro
ter politiek doel, dat hij de
verdorven mensenmoordenaar
werd die hij werd.
Want ook zijn buurlanden stel
den miljoenen beschikbaar voor
zijn bewapening. Koeweit, dat
in 1990 slachtoffer werd van
zijn expansiedrift, was tot dat
moment een van de royaalste
supporters. Saddam was im
mers de dam tegen de opruk
kende sji'itische volksbeweging
en de onderdrukten die de Ara
bische sjeiks dreigden weg te
vagen. Hij beloofde rust in het
gebied en dat kwam eigenlijk ie
dereen goed uit.
Allen merkten pas op een te laat
moment wat voor iemand hij
was. De aanval op de oliebron
nen van Koeweit aan het begin
van de jaren negentig was te
voorkomen geweest, als de
Amerikanen niet tot het laatste
moment hadden gehoopt dat hij
toch rationeel zou handelen en
van de aanval zou afzien. Het
bleek een verkeerde inschat
ting.
Saddam Hoessein (66) is in 1937
geboren bij Tikrit (of Takrit),
zo'n honderd kilometer ten
noorden van Bagdad. Hier
kwam ook de twaalfde-eeuwse
veroveraar van Jeruzalem (op
de Christenen) Saladdin ter we
reld. Na de dood van zijn vader
(ook wordt gezegd dat hij haar
verlaten heeft voor een ander)
wil zijn moeder eigenlijk niets
meer met Saddam te maken
hebben. Zijn stiefvader moest al
helemaal niets van hem weten.
In 1947 vertrekt hij naar een
oom in Bagdad.
Maar hij zal Tikrit niet vergeten.
Daar in het hart van zijn eigen
streek is hij opgepakt. Zijn
machtsbasis bleef het dorp en de
families die er wonen. Daar
vond hij zijn naaste vertrouwe
lingen. Familiebanden zijn be
langrijk voor Irakezen, evenals
Saddams (vermeende) afstam
ming van Fatima, de dochter
van de profeet Mohammed. Het
gaf hem statuur. Ook bevestigde
het zijn zelfbeeld dat hij - net als
de profeet - voorbestemd was de
Arabieren te verenigen en een
nieuwe Arabische Gouden
Eeuw tot stand te brengen. Met
elke nieuwe mislukte aanslag
op zijn leven groeide de overtui
ging bij hem en zijn aanhangers
van een goddelijke voorbestem
ming.
In 1956 wordt hij lid van de Ara
bische Baath Socialistische
partij, maar moet in 1959 naar
Cairo vluchten. In 1963 keert hij
terug naar Bagdad, dat op dat
moment een groeiend nationa
lisme kent. Het Midden-Oosten
staat aan de vooravond van een
massale ontwikkeling naar na
tionale staten waarbij intellec
tuelen en legerofficieren de zit
tende heersers verjoegen. Naast
Irak gebeurt dat ook in Syrië,
Libië en Soedan. Ook elders
moeten de heersers meer reke
ning houden met de nationalis
tische gevoelens van hun onder
danen. Voorbeelden zijn Egypte
en Algerije.
Revolutie
Saddam is een van de samen
zweerders van de revolutie van
30 juli 1968 en in 1969 vice-
voorzitter van de Revolutionai
re Raad. Hij weet langs slinkse
weg uiteindelijk de macht te
grijpen. Intriges zorgen daarna
dat zijn positie onaantastbaar
wordt. In 1979 grijpt hij zijn
kans. Huilend beschuldigt hij
op een massale bijeenkomst
van partij en Revolutionaire
Raad in juli 1979 zestig mede
standers van verraad. Ze wor
den afgevoerd en later ter dood
gebracht. Iedereën in de zaal
weet daarna hoe de vlag erbij
hangt.
Een jaar later begint hij zijn
achtjarige oorlog tegen Iran.
Beide zijden hebben geen enkel
ontzag voor het menselijk leven.
Saddam gebruikt massaal gif
gas, de Iraniërs sturen jonge
jongens lopend de mijnvelden in
om de weg te banen voor de sol
daten. Uiteindelijk vinden ze
ker een miljoen soldaten en bur
gers de dood. Ook in Koerdistan
gebruikt Saddam in 1988 gif
gas. Hij laat de plaats Halabja
bestoken in een periode waarin
de oorlog met Iran op een laag
pitje staat. Zeker 4000 mensen
sterven als gevolg van gasver
giftiging. Ook laat hij 8000 aan
hangers van de Koerdische lei
der Barzani oppakken en zeer
waarschijnlijk vermoorden. Hij
beschuldigt hem van collabora
tie met Iran.
In 1990 valt Irak Koeweit bin
nen. Het land wordt na een half
jaar door een internationale co
alitie uit het oliesjeikdom ver
dreven. De grote vraag is waar
om president Bush zijn karwei
in 1991 niet afmaakt, of waarom
de Amerikanen in 1998 - na het
(tijdelijke) einde van de wapen
inspecties Irak niet met geweld
ontwapenen. Het weifelende
optreden van de supermacht
moet Saddam Hoessein in het
gevoel sterken dat hij door Al
lah is gezonden.
STEENKOOL - Op het boor-
terrein te Neer bij Roermond
zijn de eerste steenkolen uit
het Peelmijnenveld aan de
oppervlakte gebracht. De
aangeboorde laag bevindt
zich op een diepte van 710 me
ter en is 60 tot 80 centimeter
dik.
KOFFIE - De koffiebranders
hebben besloten de prijzen te
verhogen. De koffie gaat nu
2,18 tot 2,40 per half pond
kosten. Overigens zijn volgens
de koffiebranders de prijsver
hogingen van een dubbeltje
per half pond niet voldoende
om de hogere inkoopprijs te
dekken.
SMOKKEL - Een
vrouw heeft de Nederlands
douane in Putte om de tuin ge
leid. Omdat de douane ve
moedde dat er iets niet hé
maal in de haak was, werdi L\'
vrouw gevraagd mee te kom* ?tri
naar het kantoor.
In het kantoortje vroeg de Bei
gische of ze gebruik mochtma
ken van het toilet. Ze kwarate n in
rug, werd gecontroleerd e t.B
bleek geen smokkelwaar b: »i
zich te hebben.
Een uur nadat ze was vertrok
ken bleek het toilet versloft tdd
Een aannemer moest
rioolbuis open hakken. isdt
leiding zat vol met pakjes bo
ter.
Iki
ape
Saddam Hoessein, links, op deze foto van 6 j anuari 2003 in gesprek met militaire adviseurs en zijn zoon Qusay (rechts), die zijn opvolger zou
worden maar deze zomer om het leven kwam bij een Amerikaanse aanval. foto AP
Na de arrestatie van de met een
grijze baard getooide Saddam
bestaat de kans dat het geweld
tegen de bezetter een nieuwe
impuls krijgt. Onduidelijk is of
de vroegere heerser nog op de
een of andere manier betrokken
was bij het verzet, of dat er spra
ke is van door anderen gestuur
de acties tegen de bezetter. In
het eerste geval zal het - moge
lijk na een korte gewelddadige
periode - langzaam afnemen. In
het tweede geval gaat het verzet
gewoon door.
Zeker is dat noch de Amerika
nen, noch de Iraakse interim-re-
gering nu rustig kunnen slapen.
Negen maanden na de verdrij
ving van het oude regime zijn
grote groepen islamitische strij
ders het land binnengetrokken.
Ook Al Qaeda lijkt zich in Irak
te hebben genesteldOnder deze
omstandigheden is de kans
groot dat het land uiteindelijk
in een aantal delen uiteen zal
vallen. Tot nu toe konden de
Amerikanen de Iraakse treur
mars immers niet beëindigen.
GPD
Hoofdredactie:
A L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315500
Fax- (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 264
4380 AG Vlissingen
Tel (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax. (0115) 645742
E-mail: redtern@pzc nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114)372776
Fax. (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8 00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst
8.30-17.00 uur
Internet:w
vpzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail, web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
per maand 19.45
per kwartaal 56,60
per jaar 217,00
Voor toezending per postgeld!
een toeslag.
E-mail- lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vnjdag:€ 1,20
zaterdag: 1.70
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig
de Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de
Regelen voor het Advertentiewezefl-J
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag tijdens kantocnl
zondagvan 16.00 tot 18 00 uur
Tel. (0113)315555
Fax(0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel. (0113) 315540
lat
nds
fin
Tel. (0113) 315550
Fax:(0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel: (0113)315520
Fax:(0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114) 372770
Fax:(0114)372771
I nternetwww. pzcn l/adverteren
ze (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren o\
producten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door or
teerde derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit sc
PZC, afdeling lezersservice, Postbus -3229,4800 MB Breda
Behoort tot UJEQEnET
