Genieten als medicijn
Zilig
PZC
4 H A i a H m axti a
Winterse patrijs met zuurkool mayonaise
woensdag 3 december 2003
Gevoelige huid
Bij wasmachinefabrikant Zanker hebben ze zich na onde
zoek gerealiseerd dat één op de vier mensen last heeft va;
een gevoelige of geïrriteerde huid. Daarom zijn de nieuw
machines van Zanker voorzien van de optie Derma+. Doo
de toevoeging van één of twee extra spoelgangen aan hei
katoen en synthetische programma's en de aanpassing va
de trommelbewegingen worden zelfs de allerkleinste wa<
middelresten uit het wasgoed verwijderd, aldus de was®
chinefabrikant.
Kookboek
Het tijdschrift Seasons heeft een winterboek samengesté
De beste ideeën van de laatste tien jaar zijn gebundeld in
het boekje Winterkou,warm,kóstprijs
22,98 euro.
Het is een (dag)boelc om te bewaren/
kunt er je eigen notities in verwerke
foto's van de mooiste wintermomen-
ten. Allerlei tips om zelf dingen tem;
ken voor het sinterklaasfeest en de
kerstdagen. Maar ook de winterkluss
die moeten gebeuren, zelf voer voor;
gels en zelf kaarsen maken. Wat wan
delingen en festijnen door het hele
land. En natuurlijk ook recepten:
spruitjes met kastanjes en druiven,!
zenpeper, sinterklaassoep en kniepa
tjes voor het oudejaar. Een vrij prijzig cadeautje, maar v:
degene die zijn dagen echt niet zelf kan vullen misschien;
wel aardig.
Tapbiertje
Met het oog op de feestmaand december giet Heineken a
bier ook tijdelijk in vaatjes van vijf liter, te lcoop bij supe
markten en slijterijen. Zo heb je voor 12,69 euro pakweg
dertig glazen bier vol. In het tapvat zit een koolzuurpa-
troon verwerkt. Door dit druksysteem kan het bier met
echte koolzuurdruk uit het vaatje wor
den getapt.
Eyecatcher
Montblanc, fabrikant van luxe
schrijfinstrumenten, horloges, sie
raden en lederwaren, biedt nu een
serie lederen etuis waarin je agen
da's, adresboeken, aantelcenblok-
ken en pennen kunt opbergen. De
etuis zijn gemaakt van Sellier-leder, kalfs
leer dat gestikt is volgens de methode van Franse
zadelmakers. Zelfs het simpelste zakboekje wordt zo een
eyecatcher. Voor wie valt op exclusief materiaal, de geur
van leer en chique schrijfwaar is de Diaries Notes colle
tie geschikt cadeaumateriaal.
Lippenbalsem
De lippen zijn de meest kwetsbare lichaamsdelen, omda;
ze geen talglclieren hebben en een beschermend vetlaag
missen, zo zegt Garnier. De lippenbalsem Body Cocoonli;
van Gamier bevat galamboter en de beleende micro-vrud
tenoliën waar het merk bekend om staat. Die moeten hé
pen ldoofj es en uitdroging te verminderen. Body Cocoon
lips kost 2,99 euro.
Konijn
Playboy bestaat vijftig jaar en viert dat on:
andere door een samenwerking met Wol
ford. De overeenkomst: beide zijn 'profess
neel met vrouwen bezig'. Playboy met de;
to's, Wolford met ondergoed en kousenJ
samenwerking leverde een speciale serie
panty's en kousen op. De beroemde bunn;
siert de panty- en kousencollectie.
Overmorgen zo rond de lclolc van
halfzeven komt HIJ.
Daar zijn Oudste, Middelste en Jong
ste van overtuigd. Want rond dat tijd
stip komt HIJ elk jaar. Na het eten,
dat in elk geval. Papa rommelt nog
wat in de keuken, mama zet een cd
met Sinterklaasliedjes op, de doch
ters zingen luidkeels mee en dan, na
pakweg tien minuten, wordt er hard
op de voordeur geroffeld, rinkelt de
bel en staat er een grote mand met
pakjes op de stoep.
Zo gaat het elk jaar. En zo zal het'
overmorgen ook wel gaan, denken de
dochters.
Ze zullen wel gelijk hebben. Pakjes
om halfzeven geeft hen nog volop de
gelegenheid om een hele lange avond
te spelen met alles wat sint met pijn
en moeite bij elkaar heeft geschar
reld.
Want wat was het weer moeilijk dit
jaar (én duur!) Niet dat de dochters
niets te vragen hadden, o nee. Mid
delste had zelfs een lijstje dat niet
eens op een A4-tje paste. Doet ze ie
der jaar. Dan kan sint tenminste kie
zen. En ook Jongste wist precies wat
ze hebben wilde. Maar dat waren alle
maal zulke onnuttige spullen, zoals
een pluche lcamhondje, een lelijk wit
gedrocht (op batterijen) dat gekamd
kan worden. Ik weet precies hoe zo
iets we riet: hondje wordt één dag ge
kamd, misschien twee dagen en dan
ligt hondje daar. Tussen tig andere
hondjes, poesjes, beertjes, konijntjes
en ga zo maar door. Wat doe je dan
als sint?
Middelste wilde zowat alles van Bar
bie. Nu moet ik zeggen dat zij elke
dag met haar sprietenpoppen in de
weer is, maar ze heeft er al meer dan
twintig... Ja, Mattèl speelt dat com-
Door Susanne Groeneveld
redacteur en moeder van drie dochters
mercieel heel slim. Ieder najaar
wordt er een nieuwe Barbiefilm uit
gebracht met nieuwe Barbie-hoofd-
rolspelers. Dit jaar het Zwanenmeer
met de mooie prinses Odette en de
evenzo mooie prins Daniël, samen
zo'n 60 euro. Weer twee poppen er
bij? Sint heeft er diep over na moeten
denken.
En dan Oudste. Wat is ze heen en
weer geslingerd de voorbije weken.
Kwam ongelovige vriendin spelen,
dan waren er 's avonds vragen ('Mam,
stoppen jullie dat snoepgoed in onze
schoen?) Kwam gelovige vriendin op
bezoek, dan gingen die twee samen
een cadeau maken voor de sint
('Want hij krijgt nooit iets op zijn ver
jaardag.')
De ene dag hevige twijfels, de andere
dag een rotsvast geloof.
Het leidde tot de laatste lieve bewaar-
brieljes: 'Beste sint. Ik heb drie wandelen
de takken. Dat zijn takken met pootjes die
kunnen wandelen. Nu heb ik op internet
gelezen dal takken die in een te kleine bak
zitten, scheef kunnen groeien (ter illustra
tie heeft ze er een scheve tak bijgete
kend). Dat is zilig. Daarom vraag ik aan
u een teraniem (terrarium).Dat was het.
P.S. Teraniems zijn te koop bij Dieren
land.' Maar één cadeautje is zo wei
nig. En dus moest sint er nog iets bij
verzinnen.
Alledrie zitten ze vol spanning. Wat
zou HIJ toch brengen? Overmorgen
weten ze het. Zo rond de klok van
halfzeven komt HIJ. Want dan doet
HIJ toch elk jaar?
Door ANGELIQUE SPANIIi
wmm ïiVM a 4 a i
Ingrediënten
voor 4 personen
4 patrijzen
200 gram rond uitgesto
ken knolselderij
100 gram cantharellen
120 gram Iberico ham
2 dl gevogelte bouillon
2 dl olijfolie
0,5 dl sherry azijn
100 gram div. slasoor-
100 gram zuurkool
2 dl witte wijn
1,5 dl water
1 sjalot
1 blaadje laurier
1 kruidnagel
tabasco, zout en peper
2 eidooiers
2,5 dl arachide olie
Najaar en winter staan voor wild
en een mooie patrijs past daarbij.
Toch is het zelfs voor een topkok
als Nico Boreas van het gelijkna
mige restaurant in Heeze momen
teel niet makkelijk om nog wilde
patrijzen te bestellen bij de poe
lier. „Die vogels
zijn echt zeld
zaam en dus ook
peperduur. Je
kunt ze herken
nen aan hun grij
ze poten. Ze zijn
nooit ouder dan
een jaar en daar
door super mals
en sappig, met
een rokerige
houtskoolach
tige smaak. Zijn
ze ouder dan
een jaar, dan
worden de poten
geel en het vlees
taai. Die moet je
dus niet heb
ben. Maar de
meeste patrij
zen die je bij de
poelier kunt ko
pen zijn zoge
heten boerde
rijpatrijzen. Die
hebben rode
poten, zijn half
wild, half ge
fokt en ook
niet ouder dan een
jaar. Ze vormen het hoofdingre
diënt voor mijn winters voorge
recht."
Boreas gaat uit van hele patrijzen
waarvan hij de pootjes afsnijdt.
Die stooft hij gedurende twee uur
Chefkok Nico Boreas met zijn winterse voorgerecht van patrijs, Iberico ham,
knolselderij, cantharellen en zuurkool mayonaise. Foto Freekje Groenemans
gaar in gevogeltebouillon. Het
karkas van de patrijs dat overblijft
bakt hij aan, om het daarna in on
geveer acht minuten rosé te bra
den in de oven op 160 graden Cel
sius. Dit vlees laat hij vervolgens
licht verwarmd rusten.
De knolselderij voor de salade
moet eerst geschild worden. Ver
volgens snij je de schone knol in
dunne plakken en steek je er
rondjes of andere vormen uit. Die
blancheren tot ze beetgaar zijn in
ruimlcokend water met zout, en
warm laten marineren in de olij
olie en sherry azijn. Zo zuigen
lcnolvormen zich vol smaak.
Ondertussen zetje de zuurkool R
met de witte wijn, water, sjalo
laurier en kruidnagel. Oplcoke
en vijftien minuten laten trekfc
Passeren door een fijne zeef ens
smaak brengen met een beetjes
basco. Eidooiers toevoegen
druppels gewijs de arachide ol
erop schenken. Steeds de sta*
mixer laten lopen. Op smal
brengen met zout en tabasco.
Dan worclt het tijd om het gered'
op te maken. Boreas zet daarvof
een, bij voorkeur ronde, stekers
het bord en vult deze dalcpansj
wijs op. „Onderaan leg je de laic
selderij. Daarop leg je wat plalgi
van de speciale Iberico ham. De
geeft het gerecht een winten
aardse smaak. Dat komt omdat:
varkens die de ham leveren voos
eikels te eten krijgen. Bovendk
heeft deze ham minimaal t
maanden liggen drogen, en dat:
nog weer twaalf maanden lan£
dan Parmaham."
Op de ham stapel je vervolgensf
even licht in olijfolie opgehakte
cantharellen en daarop leg je
stukjes van de lauwwarme patri
met in het midden het gestoofd
boutje. Dresseer daar omheepte:
wat sla en schep als laatste c
warme zuurkoolmayonaise ros:
om het gerecht.
Dit geheel vervolgens direct sen
ren zodat de warme mayonaise:
de koude en lauwwarme in#
diënten, die op dit moment eigf
lijk allemaal op hun best zijj
echt tot hun winterse recht l;
beroep. De docent/onderzoeker
aan de Universiteit van Amster
dam doceert 'genieten' als vak. Hij
schrijft boeken over genotmidde
len, zoals koffie en alcohol, en
brengt zijn studenten de lamst en
de kennis van het genieten bij.
ARISE organiseert om het jaar een
congres over genieten. Wereldwijd
houden zo'n zeventig wetenschap
pers zich net als bestuurslid Jan
Snel bezig met het vak genieten.
Angst voor genieten is niet iets
van vandaag of gisteren. Al in de
zeventiende eeuw toen voor het
eerst koffie vanuit de tropen naar
Europa werd vervoerd, werden
door de overheid pogingen gedaan
de eerste koffiehuizen in Londen
te sluiten. Koffie zou schadelijk
zijn voor de gezondheid. Vrouwen
vreesden dat hun mannen er im
potent van zouden worden.
De laatste jaren wordt ons verteld
roomboter te mijden vanwege het
verzadigde vet dat je aderen zou
doen verstoppen. Maar roomboter-
vet heb je nodig om bepaalde hor
monen aan te maken en celwan-
den te repareren.
Ook bij de 'overdreven jacht op
bacteriën en viezigheid' kun je
vraagtekens plaatsen. Dr. Jan Snel
wijst er op dat 'boerenkinderen'
die in een Vinex-wijk wonen een
opmerkelijke bescherming genie
ten tegen allerlei allergieën waar
typische 'stadskinderen' zo onder
gebukt gaan.
Dat komt, denkt hij, omdat in die
(ex-)boerengezinnen vieze handen
bij het werlc op de boerderij hoor
den. Boerenkinderen zijn van huis-
uit wat ongevoeliger voor allerlei
'viezigheid'. In boerengezinnen
wordt vaak nog roomboter ge
smeerd. Stadskinderen leven in
zo'n hygiënische omgeving dat
hun immuunsysteem te weinig
wordt getraind. „Een land mag te
genwoordig nog niet.even lekker
in het zand wroeten of moeder
roept al: 'Niet doen, krijg je vieze
handjes van'. Laat dat land toch,
denk ik dan. Is goed voor hem."
Genieten, het is bijna niet moge
lijk, omdat we via de media dage
lijks worden geconfronteerd met
talloze verleidelijke zaken die ons
kanker, hartinfarcten of andere
griezelige aandoeningen kunnen
bezorgen. Vaak zijn het tegen
strijdige signalen want vandaag
is per etmaal twee wijntjes bij
het eten hartstikke gezond en
morgen levensbedreigend.
„Dat komt", verklaart Jan Snel,
„omdat we tegenwoordig over
uiterst verfijnde detectietech-
nieken beschikken. Elk stoije
dat kanker zou kunnen ver-
'Geniet-deskundige' dr. Jan Snel
rookt niet en drinkt met mate. „Je
moet er geen rigide manier van le
ven op nahouden."
Foto Marcel Israel
oorzaken komt daarbij in beeld.
Overal kun je wel iets vinden wat
gevaar zou kunnen opleveren. Het
gaat er echter om in welke hoe
veelheden en concentraties je het
binnenkrijgt. Daar komt al die ver
warring door."
Hij wijst op het kankerverwekken
de acrylamide .dat voor komt in
friet. „Je moet dan ook weten dat
je tien kilo friet achter elkaar
moet eten om kans te lopen daar
door kanker te krijgen."
Overal worden normen voor ge
steld. Eveneens uiterst discutabel.
Snel: „Hier zeggen we: drie glazen
wijn voor de man, twee voor de
vrouw, dat kan op een dag. Maar
in Zweden zeggen ze: niet meer
dan een half glas. Terwijl ze in
Frankrijk per dag rustig zes glazen
wijn consumeren. Nota bene het
land met een laag percentage hart
infarcten. Logisch: in alcohol komt
de 'goede' cholesterol HDL voor
die vetten helpt verwijderen."
Ongezonder
Heel tegenstrijdig allemaal. Waar
ligt het nou aan? Snel denkt dat
het vooral de manier van leven is.
„De Fransen leven meer ontspan
nen dan wij Nederlanders. Hun
werktempo ligt lager. Ze zitten
graag op een terrasje. Hebben een
groot sociaal netwerk." In Noord-
Europa daarentegen komen juist
de meeste depressies voor. „Daar
bij zal het weer ongetwijfeld een
rol spelen. Daar word je somber
van."
Dr. Jan Snel maakt zelf niet de in
druk van iemand die maar raak
leeft of een losbandige leefstijl
progageert. Hij rookt niet, drinkt
matig. „Het gaat er om dat je er
geen rigide manier van leven op
nahoudt." Hij doelt op de vaak erg
serieuze mensen die weinig lachen
en niet kunnen relativeren. Ze
denken gezond te leven, zijn daar
haast dwangmatig mee bezig (veel
groenten en fruit, alles biologisch,
op tijd naar bed, geen biertje of ei
tje teveel) maar zijn in doorsnee
toch ongezonder dan de matige
gebruikers c.q. genieters.
De gezondheidsfreaks leven te ge
spannen. Schieten in de stress en
zitten vol schuldgevoelens als ze
eens een keer over de schreef
gaan.
„Zo erg zelfs, dat je er ziek van
kunt worden. Het is negatieve
stress waar die mensen aan lijden.
De tegenpool van de leuke, span
nende, positieve stress van een
avondje theater, een vakantie die
je wacht of je partner die met een
bloemetje thuis komt."
Niemand ontkomt helemaal aan
negatieve stress (ergernissen, de
dood van een familielid). Het is
zaak een evenwicht tussen positie
ve en negatieve stress te vinden,
doceert Jan Snel. Je leeft gezonder
als je gezondheid kunt relativeren,
is een van zijn stellingen.
Koffie slecht? Welnee. Met zeven kopjes verklein je
het risico van ouderdomssuikerziekte met vijftig
procent. Geniet dus maar van elke slok. Dr. Jan
Snel, als psycholoog verbonden aan de subfaculteit
der psychologie van de Universiteit van
Amsterdam, is gespecialiseerd
in het vak genieten.
Door ARNOLD ZWEERS
Je luncht bijvoorbeeld op een
terrasje in Zuid-Afrika; bij
vertrek zegt de (blanke) res
taurant-eigenaar: 'Nou, ge
nieten hè.' Zoals je hier ten
ïeid 'houdoe' roept of 'tot
ziens'. Als tegenwicht van de door
de commercie wereldwijd handig
geëxploiteerde massa-hypochond-
rie (vrees voor ziektes) houdt dr.
Jan Snel zich, samen met
de in 1989 opgerichte in
ternationale organisa
tie ARISE, bezig
met de weten
schap van Het
Goede Leven.
Genieten als
levensmotto.
Tegenpool
van onze
moderne
welvaarts-
zorgen.
Immers,
'we slik
ken vita-
minenpil-
len, ont-
slaklcen,
gaan twee
keer in de
week naar fit
ness, hebben
het roken afge
schaft, drinken
met mate een wijn
tje, laten de hartslag,
bloeddruk en choleste-
rol-gehalte meten.
Maar: genieten we nog
van het leven, gedragen
we ons niet als hypochon
ders die altijd wel
weer een pijntje
voelen of een
enge ziekte on
der de leden
vrezen te heb
ben?
Dr. Jan Snel
(60) is le
vensge
nieter
van
