PZC Geheime Irak-reis George Bush is script voor avonturenboek Het product waterschap mag uit handel verdwijnen Werkgevers zien in CAO geen ruimte voor vier procent meer loon Politici en deskundigen reageren verschillend op verandering Kieswet 29 november 1953 zaterdag 29 november 2003 NIEUW KIESSTELSEL Weinig enthousiasme Harde kern Ongeoorloofd Kalkoen Geschiedenis Kracht gemengd stelsel omstreden Nederland krijgt na bijna een eeuw een nieuw kiesstelsel. Het is de bedoeling dat straks meer regionale kamerleden op eigen kracht een zetel veroveren en de dominantie van de Randstad wordt ver minderd. Of dat ook in de praktijk zo gaat werken is nog de vraag. door Frouke Houtman en Paul Koopman Hoongelach klonk onlangs in de Tweede Kamer toen het kamerlid Jan Geluk uit Schud- debeurs de Oosterscheldekreeft op de politieke agenda zette. In een motie bepleitte de Zeeuw een beter gereguleerde visserij. „Dat soort reacties krijg ik va ker", zegt Geluk een beetje ver ongelijkt. „Maar als zich eens iets in de randstad afspeelt en een kamerlid uit Amsterdam vraagt daar aandacht voor, dan hoor je niemand". Het is een oude klacht in het Ne derlandse parlement: de rand stedelingen bepalen de toon. Over typisch regionale onder werpen zoals de Zuidwillems vaart, de mergelgrotten in Lim burg, het behoud van de Friese taal of een lokale herindeling in Overijssel wordt al snel een beetje lacherig gedaan. De re gio's, zo is het gevoel, komen in de Tweede Kamer onvoldoende aan de bak en zijn onderverte genwoordigd. Daar komt nog een verzuchting bij: de afstand tussen kiezers en gekozenen - ook in letterlijke zin - zou te groot zijn. D66-minister Thom de Graaf heeft gisteren het kabinet ach ter een plan gekregen dat aan die bezwaren tegemoet moet komen. Al bij de volgende ka merverkiezingen (in 2007, tenzij het kabinet eerder valt) moet een 'gemengd kiesstelsel' wor den ingevoerd. Burgers kunnen dan twee stemmen uitbrengen: één landelijke en één regionale. Dat kan ook op twee verschil lendepartijen. Uitde lijsten met landelijke kandidaten kun je bijvoorbeeld een D66-lid kiezen en uit de kandidaten die je eigen regio vertegenwoordigen een CDA'er. Van de in totaal 150 ka merzetels wordt ongeveer de helft gereserveerd voor regiona le kandidaten. Diezullen-elkin hun eigen kiesdistrict - de strijd met elkaar moeten aanbinden. In het regeerakkoord werd op 16 mei ai afgesproken dat het oude kiesstelsel op de helling gaat. Maar de gevolgen van het nieu we plan zijn nog wat mistig. Zo leidt het nieuwe stelsel niet per se tot meer regionale kamerle den. Het staat de partijen bij voorbeeld vrij de 75 landelijke Verdeling van de 150 kamerleden per provincie O Huidig aantal kamerleden per provincie. Aantal kamerleden waarop provincies in het nieuwe kiesstelsel op grond van inwoneraantal recht zou hebben. Z-Holland 43 32 Overijssel 9 10 N-Holland 33 Friesland |j| 6 9HHT 24 6 Utrecht m 13 11 Groningen g|j: 6 5 Limburg LJ m 10 11 zeeiand_B 5 4 Gelderland ami 9 18 Drenthe 4 4 N-Brabant n 9 Flevoland 3 mm 22 3 GPD/RS kamerleden allemaal uit de randstad te halen. Ook zouden kamerleden uit het westen zich kunnen kandideren in het diepe zuiden of hoge noorden van Ne derland om zo meer kans op een regionale zetel te maken. Of zij daarvoor ook moeten verhuizen naar het eigen kiesdistrict is nog niet duidelijk. In het huidige systeem zijn in elk geval de pro vincies Gelderland en Noord- Brabant op grond van hun in wonertal ondervertegenwoor digd in de Kamer, Noord- Holland en Zuid-Holland over vertegenwoordigd (zie info- graphic). Het nieuwe stelsel heeft de ambitie dat een beetje recht te trekken. Alleen de stem men op de landelijke lijst zijn straks bepalend voor de kracht verhouding in de Tweede Ka mer. Hiermee wordt voorkomen dat kleine partijen worden weg gevaagd, zoals in Groot-Brit- tannië, waar een écht distric tenstelsel geldt. Het resultaat van de verkiezingen in de dis tricten zal bepalen hoeveel ze tels een partij moet toewijzen aan regionale kandidaten. Stel: het CDA haalt op basis van de 'landelijke stemming' 40 zetels en in de districten samen 16dan worden in de nieuwe Tweede Kamer 16 van de 40 CDA'ers 're gionaal'. Het wordt straks voor partijbe sturen een heel gepuzzel om het verzamelde kamertalent op de goede plaatsen in te zetten. Op welke lijst komen toekomstige stemmenkanonnen a la Erica Terpstra? Kan een fractie met relatief veel regionale kandida ten en dus weinig alleskunners het kamerwerk nog wel aan? De huidige kamerleden breken zich nu al het hoofd op welke lijst zij de beste kansen maken. Rudi Andeweg, hoogleraar po liticologie te Leiden, kan maar weinig enthousiasme opbren gen voor de plannen. Het nieu we stelsel verdient volgens hem geen schoonheidsprijs en van de 'democratische impuls' moet volgens hem niet te veel ver wacht worden. „In Groot-Brit- tannië heb je een zuiver distric tenstelsel en daar lopen parle mentariërs net zo aan de leiband van de lijsttrekker als hier. De partij bepaalt toch nog steeds waar iemand op de lijst komt te staan en in welke volgorde." Volgens Andeweg loopt de bur ger zelf sowieso niet warm voor het districtenstelsel. „Een re gionaal stelsel is niet de wens van de bevolking. Wij hebben uitgezocht waarom mensen een voorkeurstem uitbrengen. En wat blijkt? Maar acht of negen procent doet dat, omdat een kandidaat uit een bepaalde re gio komt. Veel belangrijker vin den mensen het of een kamerlid mannelijk of vrouwelijk is." WD'er Jan Geluk ziet wél ver langend uit naar het nieuwe kiesstelsel. „Ik zou heel graag mijn eigen regio vertegenwoor digen", zegt hijHet hoongelach over zijn kreeftenmotie zit hem inmiddels niet meer dwars. „Mijn motie werd aangenomen. Wie het laatst lacht, lacht het best." GPD Het wordt straks voor partijbesturen een heel gepuzzel oin het verzamelde kamertalent op de goede plaatsen in te zetten. Op welke li jst ko men toekomstige stemmenkanonnen a la Erica Terpstra (1) te staan? foto Robert Vos/ANP door Koos van Wees en Sylvia Marmelstein Volgens Hans van der Steen, directeur ar beidsvoorwaardenbeleid van de werkgeversvereni ging AWVN, is er in de CAO's geen loonruimte van vier procent. „De FNV maakt een grote fout daar volgend jaar vanuit te gaan." Als de vak bonden die ruimte volledig opeisen, dan gaat dat volgens hem ten koste van veel be drijven en dus banen. De FNV gebruikt volgens de werkgeversvoorman een verouderde formule om de ruimte vast te stellen voor ar beidsvoorwaarden als com pensatie voor gestegen ziek tekosten en scholing in CAO's. De formule gaat uit van de reeds gerealiseerde inflatie en de productivi- teitsstijging. „De producti- viteitsstijging wordt neerge zet op 2,75 procent. Maar dat kon alleen maar bereikt wor den door honderdduizenden mensen te ontslaan", zegt Van der Steen. Als vakbonden dat geld wil len opeisen in CAO's, dan moeten ze eerst zorgen dat bedrijven dat geld kunnen verdienen, bijvoorbeeld door slimmer te werken. Dat bete kent volgens Van der Steen niet dat werknemers massaal harder moeten gaan werken. „Maar wel efficiënter." Als voorbeeld noemt hij het slimmer invullen van de dienstroosters. Bij grote in dustriële bedrijven werken mensen vaak in zes ploegen diensten. „Die diensten staan al jaren van tevoren vast. Ze kunnen nu al zien of ze kerst 2006 moeten werken. We doen nu proeven bij be drijven als DSM om mensen flexibeler in te roosteren. Dan blijkt dat de arbeidspro ductiviteit wel met zes of ze ven procent stijgt." CAO's belemmeren echter om dit soort dingen op grote schaal te doen. De werkgevers zetten vol gend j aar in CAO's in op slim. mer werken. Daaronder vallen zaken als het terug dringen van het ziektever zuim, scholing van oudere werknemers en vooral ook goed management. „Mana gers moeten mensen stimule ren en niet demotiveren. Als je ze verplicht in diensten duwt krijg je mensen die te gen heug en meug aan het werk gaan." Naast een hoge- re arbeidsproductiviteit moeten ook lagere loonkos ten de werkgevers helpen uit het economische dal te ko men. „Strikte naleving van het najaarsakkoord waarin vakbonden hebben beloofd de komende twee jaar de lo nen te bevriezen is daarvoor nodig", zegt van der Steen. Hij vindt het 'ronduit kinder achtig' dat vakbonden nu proberen via omwegen onder die uitspraak uit te komen. Bijvoorbeeld door werkge vers op te laten draaien voor de gestegen ziektekosten. Zelfs bij bedrijven die mil jardenwinsten boeken mo gen de bonden geen structu rele loonsverhoging eisen, vindt hij. De werkgeversvoorman is blij dat de vakbeweging ak koord is gegaan met het 'his torische' najaarsakkoord Het referendum van de FNT verdient navolging. „Er was een harde kern die het niks vond, maar door de stem ming werd duidelijk dat een nog veel grotere groep het wel accepteerde." Zonder zo'n referendum was dat niet naar boven gekomen. Van der Steen pleit er daarom voor om op kleinere schaal ook referenda te houden over CAO-akkoorden. Wat de ANWV betreft zouden in ie der geval alle vakbondsleden moeten kunnen stemmen. „Dan voorkomen we dat een klein clubje kaderleden alle arbeidsvoorwaarden be paalt." GPD door Ans Bouwmans Het thuisfront in Amerika vindt het prachtig„Die dek- selseGeorge Bush flikt het toch maar. De vermetele president bezoekt het gevaarlijke Irak. De 'opperbevelhebber' geeft de troepen een hoognodige morele oppepper. Hij weet de hele ex peditie geheim te houden en laat zich met zijn glinsterend be traande ogen weer eens van zi jn menselijkste kant zien. Het is het script voor een avon turenboek. Door het Witte Huis vakkundig voorzien van allerlei melodramatische details. De Amerikaanse president keerde gistermorgen terug in zijn ranch in het Texaanse Crawford van waaruit hij woensdagavond op steelse wij ze was vertrokken voor het Thanksgiving-drama. In plaats van de gebruikelijke presidenti ele colonne onder politiebege leiding, reed hij die avond sa men met zijn naaste adviseur Condoleezza Rice in een gewone auto naar een vliegveld in Waco, waar het regeringsvliegtuig Air Force One stond te wachten. De twee hadden een honkbalpet opgezet, en de klep laag over hun gezicht getrokken om on herkenbaar te zijn. Ze kwamen onderweg ook nog in een kleine file terecht, iets wat de presi dent helemaal niet meer gewend is. De president had zijn vrouw Laura woensdagochtend inge licht dat de trip doorging. Zijn ouders die op bezoek kwamen, wisten van niks. Een kleine groep journalisten uit de 'Witte Huis pool' werd een paar uur van tevoren ingelicht. „De pre sident van de Verenigde Staten is ongeoorloofd afwezig en wij zijn erbij. De ultieme trip", zo beschreef een journalist van de Washington Post de reactie van een reisgenoot van Bloomberg Nieuws. Op Andrews Air Force Base, bij Washington, werd in een hangar van vliegtuig gewisseld. Bush heeft er twee en degene die in de lucht is, heet de Air Force One. Iedereen werd nogmaals door Bush persoonlijk verzocht niet met het werk of naar huis te bel len. „Geen telefoontjes, begre pen!", zei hij tegen het handje vol verslaggevers dat erbij was. Eenmaal in het vliegtuig wer den mobieltjes en piepers in be slag genomen. Als er ook maar iets was uitge lekt, was het bezoek afgelast. „Ik was bereid het vliegtuig om te laten keren", zei Bush op de terugweg tegen het handjevol meereizende journalisten. Het idee voor een presidentieel bezoek aan Irak ontstond half oktober. Het was stafchef An drew Card die Bush benaderde met de vraag of hij de troepen in Irak wilde bezoeken op Thanks giving, een feestdag in de VS. Alleen als het niemand in ge vaar zou brengen, was het ant woord van Bush. „Ik ben de hele tijd de grootste scepticus van ie dereen geweest." Slechts een handvol mensen was bij de voorbereiding betrokken, en al le telefoongesprekken erover gingen via beveiligde lijnen. Pas woensdagmorgen werd de knoop doorgehakt. De verrassing in de VS over het bezoek van Bush was groot, al was het maar omdat er helemaal niks over was uitgelekt. Het was onmiddellijk het belangrijkste onderwerp op de gebruikelijk nogal nieuwsarme feestdag waarop iedereen op familiebe zoek is, kalkoen eet en naar tv kijkt. Bush ging naar Irak om zijn betrokkenheid met de sol daten en Irak te onderstrepen, en lij kt er op te hopen dat het be zoek de afnemende steun in de VS voor zijn Irak-beleid weet op te krikken. Enkele Democrati sche presidentskandidaten zei den waardering te hebben voor zijn actie om de troepen te steu nen, maar noemden het ook een slimme politieke stunt die de problemen in Irak niet oplost. In Irak leken de extreme voor zorgsmaatregelen vooral de on veiligheid te onderstrepen, evenals het isolement waarin de VS lijken te opereren. „We kun nen de aankomst van Bush op de luchthaven Bagdad niet als een bezoek aan Irak beschouwen", zei een lid van de Iraakse be stuursraad. „Hij heeft helemaal geen gewone Irakezen ont moet." Het is wachten op de peilingen om het effect van de reis op de waardering voor de president te kunnen meten. Ondertussen heeft het Witte Huis gezorgd voor een publiciteitsstunt die niemand kan zijn ontgaan. GPD Een biologisch analist van het waterschap Zeeuwse Eilanden keurt het water van een sloot. foto Willem Mieras Met een imago-onderzoek be wijst waterschap Zeeuwse Ei landen de samenleving een grote dienst. Een beter plei dooivoor het snel opheffen van deze historische bestuurslaag is nauwelijks denkbaar. De al maar méér belasting betalende inwoner heeft weinig op met de waterschappen. door Rinus Antonisse Het bestuur van Zeeuwse Eilanden wil met een charme-offensief het imago opkrikken. Het is, net als met de muskusrattenbestrijding, dweilen met de kraan open. Dat de burger weinig fiducie heeft in het waterschap is al eerder duidelijk gemaakt, on der meer door de afzijdige houding bij de waterschaps verkiezingen. Net als gemeenten en provin cie willen de waterschappen graag 'bedrijfsmatig' en 'pro- ductgericht' werken. De over heid spiegelt zich wat dat be treft steeds meer aan het bedrijfsleven. En wat gebeurt daar wanneer de consument een product afwijst? Het wordt per direct uit de handel ge haald. Zie het echec van Hei- nekens Buckler en, nog langer geleden, het botermerk Mor gen van Unilever. De Zeeuwen hebben een vaag idee van wat de twee water schappen in de provincie pre cies doen. Waterzuivering en -beheer en onderhoud van dij ken zijn taken die, mede door de jaarlijkse belastingaansla gen, bekendheid genieten. Op merkelijk is dat, in het geval van waterschap Zeeuwse Ei landen, meer dan tachtig pro cent van de bevolking vindt dat het belastingsgeld niet goed wordt besteed. Dat zal in het gebied van waterschap Zeeuws-Vlaanderen niet veel anders liggen. Ongetwijfeld hebben de 'burchten' die de waterschap pen voor zichzelf oprichten, hier mee te maken. Zeeuws- Vlaanderen zetelt riant bij de entree van Terneuzen. Zeeuw se Eilanden verruilt het cen traal gelegen Goes voor een prestigieuze kantoorkolos in Middelburg. Kosten 22,5 mil joen euro, die doorwerken in de belastingaanslagen. Blij kens het onderzoek heeft Zeeuwse Eilanden bij de bur ger het imago van een 'ambte lijke, logge en niet erg slag vaardige organisatie'. Ook is het een onduidelijke instelling waarop moeilijk of geen in vloed uitgeoefend kan wor den, die slecht luistert naar de burger en daardoor ver van de burger af staat. Er wordt slecht rekening ge houden met verschillende be langen, oordeelt de burger. Dat is verklaarbaar vanuit de ge schiedenis van de waterschap pen: bedoeld om de boeren in het buitengebied tegen het water te beschermen, maar in de afgelopen kwart eeuw is het takenpakket steeds meer rich ting algemene belangenbehar tiging verschoven. In bestuurlijk opzicht echter zijn de waterschappen - al thans in Zeeland - nadrukke lijk boerenclubs gebleven. De opvatting over de belangenaf weging is hierdoor verklaar baar. Het is immers in eerste aanleg de agrarische invals hoek waarmee rekening wordt gehouden. Wel meebetalen, niet meepraten pikt de burger steeds minder. Minder dan de helft van de Zeeuwen acht het waterschap deskundig. Een verslechtering ten opzichte van een in 1998 gehouden imago-onderzoek. Is hier de herdenking van de Februariramp 1953 van in vloed? Meer dan ooit is daarbij naar voren komen dat de om vang van de ramp vooral te wijten is aan onvoldoende dijkbeheer door de water schappen. En de recente ont hulling dat aan het op orde houden van de tweede water keringen geen voorrang wordt gegeven, zal de indruk van on deskundigheid zeker niet ver beteren. Het 'product waterschap' uit de handel nemen, wil natuur lijk niet zeggen dat daarmee ook de basistaken vervallen. Die blijven noodzakelijk, maar kunnen ook worden uit gevoerd in een andere organi satievorm. Daarvoor is geen aparte, vierde bestuurslaag nodig. Onderbrengen van de taken bij provincie en gemeen ten is een simpele oplossing. Het is wat kort door de bocht om opheffing te koppelen aan een slecht imago. Er zijn argu menten die meer hout snijden. Politieke partijen ter linker zijde, met name GroenLinks en PvdA, wijzen daar herhaal delijk op. Zwaarwegend is de nieuwe wetgeving van de Eu ropese Unie, in het bijzonder de Kaderrichtlijn Water. Toepassing van deze richtlijn vergt een andere opzet van het waterbeheer. Er nonchalant mee omspringen is onverstan dig. Waar dat toe leidt, heeft Zeeland ervaren bij de proce dure voor de Westerschelde Container Terminal, waar het negeren van de Vogel- en Ha bitatrichtlijnen is afgestraft. Verwijzend naar de geschiede nis wordt tot nu toe op vooral emotionele gronden een dis cussie over het waterschaps- bestel uit de weg gegaan. Er worden wat noodverbanden gelegd en daar blijft het bij. Besturen is ook vooruit kij ken Voordat 'Europa' ingrijpen af dwingt, kan het waterschap zelf orde op zaken stellen. Daarbij mag cultuurhistori sche titelatuur als dijkgraaf, gezworene en (hoofd)ingeland best bewaard blijven. SLAGERSEXPOSITIE - Van daag is in de zalen Krijger in Goes 'Slatogo 1953', de natio nale slagersexpositie, ge opend. De toegang tot de ten toonstelling werd afgesloten door een lint, met in het mid den een worstje dat op een hakblok rustte. Dat sloeg bur gemeester Ten Kate met een ferme slag in tweeën. WV - De provinciale WV heeft G. Oskamp uit Texel be noemd als nieuwe voorzitter. Hij volgt daar E. Smit op. Os kamp verklaarde dat Zeeland hem trok omdat het een eilan- dengebied is, en omdat hij ver wacht dat Zeeland hem op de lange termijn meer perspectii ven kan bieden dan het eila» in de Waddenzee. REUMA - Bij het Bethesd: ziekenhuis in Vlissingen hee commisaris van de koningi De Casembroot een nieuw ra ma-paviljoen geopend. Het gerealiseerd zonder een cei subsidie. Spreker Oorschot, voorzitter van hl algemeen ziekenfonds 'Wa cheren', zei in dit verband) er naar zijn mening juist taak voor de overheid wegwi gelegd, want 'waar de dische zorg wordt uitgi breid, moet meer worden be taald.' PZC Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315500 Fax. (0113) 315669 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Oostsouburgseweg 10 Postbus 264 4380 AG Vlissingen Tel. (0118) 493000 Fax: (0118) 493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114) 372776 Fax. (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag) per maand: 19,45 per kwartaal: 56,60 perjaar: 217,00 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag:€ 1,20 zaterdag: 1,70 Alle bedragen zijn inclusief 6% BW Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantoon* zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113)315555 Fax(0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel. (0113) 315540 Fax(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes Tel. (0113)315550 Fax:(0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel: (0113) 315520 Fax:(0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114) 372770 Fax: (0114)372771 lnternet:www. pzc.nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern-Dedw u aa n ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor te ze {abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante 'Venstens producten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener ofdoorons zorgvuldig 3eseKt teerde derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk meldenS PZC, afdeling lezersservice, Postbus 3229,4800 MB Breda. Behoort tot UJGCJGriGr

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4