Boek toont gruwelijke tijd van joden in Bergen-Belsen
Heer Bommel en de Pronen
Casper Hobbes
Zalmrolletjes met spinazie
VERHUIZINGSOPRUIMING
VERHUIST
Gaarkeuken
puzzel
recept
het weer
a
donderdag 27 november 2003
De Pagter Interieur
naar Herenstraat 9, Middelburg
Kortingen tot 50%
op de gehele collectie
TOT 9 DECEMBER
Herenstraat 6B Middelburg tel. 0118-614455
Parijs
Toonder Studio's
Zeeland: Iets kouder
V
X
Vooruitzichten
Tfl
Zon
Maan
Nautisch bericht
Waterstanden
Europa: Alpensneeuw
Niod publiceert foto's uit kampen
door Barenda Grutterink
De Zuid-Afrikaanse Zippy
Orlin (1922-1980) was
hulpverleenster in het Bergen-
Belsen van na de oorlog. Het
voormalige concentratiekamp
diende als opvangkamp voor
ontheemde joden, onder wie
veel kinderen. De van oorspong
Litouwse jodin Orlin maakte
elfhonderd foto's, waarvan het
Nederlands Instituut voor Oor
logsdocumentatie (Niod) maan
dag een selectie in boekvorm
publiceert: The unique Photo
Album of Zippy Orlin.
„De foto's geven een indruk
wekkend beeld van alle aspec
ten van het dagelijks leven in dit
Displaced Persons Camp. De
overlevenden, onder wie vooral
veel joodse weeskinderen, wa
ren in afwachting van een nieu
we bestemming: emigratie naar
Palestina", aldus het Niod.
„Na de verschrikkingen van de
Advertentie
Duitse vernietigingskampen
moesten de vele overlevenden
nog jarenlang in het voormalige
kampterrein verblijven. Eind
1946 verbleven er meer dan
tienduizend zogenoemde DP's
in het kamp en in de vijf jaar dat
het kamp bestond werden meer
dan tweeduizend kinderen ge
boren. Er waren een eigen joods
bestuur, politie, onderwijs, ont
spanningsactiviteiten, religieu
ze activiteiten etcetera. De
foto's brengen deze onbekende
vergeten geschiedenis in beeld.
Dramatisch noemt het Niod de
foto's van de joden die in 1947
per boot naar het beloofde land
probeerden te komen, maar als
illegale immigranten door de
Britten werden teruggestuurd.
„Uiteindelijk kwamen de 4500
opvarenden na wekenlang in
onzekerheid te hebben geleefd
terug in Duitsland. Gewapende
Britse militairen dwongen de
radeloze opvarenden in Ham
burg van boord te gaan, waarna
zij werden afgevoerd naar twee
in haast opgerichte kampen,
voorzien van prikkeldraad,
wachttorens en gewapende be
wakers. In het album zijn veer
tig onbekende foto's opgenomen
van de terugkeer van de ontred
derde opvarenden; onder wie
bejaarden, vrouwen en kinde
ren."
Het fotoalbum is van grote his
torische waarde, aldus het Niod.
Voordien bezat het instituut
geen enkele foto over de naoor
logse geschiedenis van het DP
kamp Bergen-Belsen. In voor
aanstaande collecties in het
buitenland (Imperial War Mu
seum London, US Holocast Mu
seum in Washington en Gedenk-
statte Bergen-Belsen) zijn
slechts beperkte aantallen fo
to's.
Het Niod ontving de foto's, in
een verzamelalbum van 15 kilo
gram, van een inmiddels overle
den broer van de hulpverleen
ster. Hij bracht het enkele dagen
voorzijndood. Zijnzushadhem
bij haar heengaan gevraagd de
foto's onder de aandacht te
brengen.
Het eerste exemplaar van het
boek zal op 1 december om 15.30
uur worden uitgereikt aan een
zuster van Zippy Orlin, Bluma
Rubin-Orlin. Het boek is En
gelstalig, mede omdat het bin
nenkort op de Amerikaanse
markt uitkomt. Daar is grote
belangstelling voor, aldus het
Nederlands Instituut voor Oor
logsdocumentatie. ANP
De opvang van joodse weeskin
deren in het voormalige concen
tratiekamp Bergen-Belsen, met
rechtsachter Zippy Orlin.
foto ANP
De presentatrice van het tv-journaal had
haar beste meelijgezicht opgezet: het aantal
daklozen is gestegen tot 86.000. Zelfs voor
Frankrijk is dat veel, al hadden we de laatste da
gen al wel de indruk gekregen dat de rij wach
tenden bij de gaarkeukens langer was gewor
den, vergeleken met vorig jaar.
Het elfde arrondissement, waar ik woon, her
bergt de twee grote volksgaarkeukens die door
de gemeente worden gesubsidieerd. De ene bij de
ingang van de begraafplaats Père Lachaise, de
ander ligt op de grens met het derde arrondisse
ment aan de Place de la République.
Twee keer op een avond gaan de deksels van de
pannen en wordt er opgeschept voor de honder
den wachtenden. Ze zijn onderverdeeld in twee
rijen om te voorkomen dat de brutaalsten er met
de vetste kluiven vandoor gaan. „De ene rij is
voor de mannen, de andere voor de vrouwen. Als
we dat niet doen worden de vrouwen onder de
Standplaats
voet gelopen", legt een gemeenteambtenaar uit.
Dakloos zijn in Parijs is ook echt dakloos. Een
clochard zie je zomers niet rillen van de kou. De
zon verdoezelt in die warme maanden veel maar
is 's winters niet in staat het rauwe bestaan van
de duizenden zwervers te verlichten. Toch be
staat de rij wachtenden niet uitsluitend uit cli
ché-clochards.
Ergens achteraan staat een keurig geklede man
zijn beurt af te wachten. Het blijkt een verhuizer
uit het midden van het land te zijn, van oor
sprong Parijzenaardie in deze periode gedwon
gen werkloos is („In de winter wordt er niet ver
huisd.") en die tijd wil doorbrengen in zijn ge
boorteplaats.
De man wil zijn naam niet zeggen: „Ik ben vier
jaar geleden gescheiden. Mijn vrouw en mijn
twee zoons wonen in Nederland en ik wil niet dat
ze in de krant lezen dat hun vader zijn eten in de
volksgaarkeuken haalt", licht hij toe.
Een onderkomen heeft hij niet. Woningwetwo
ningen zijn er niet en particuliere huisbazen vra
gen woekerprijzen. Daarom heeft hij aange
klopt bij La Mie de Pain, het grootste opvang
centrum in Parijs voor alleenstaande mannen.
Hoe lang hij daar kan blijven, is de vraag. Maar
iedere dag dat hij geld uitspaart is meegenomen.
De man heeft een uitkering van 1500 euro in de
maand en die legt hij opzij. Voor straks, als het
echt koud wordt.
Horizontaal:
1. Kleurloos; 5. groot water;
6. voorzetsel; 8. metaal; 11.
blut; 13. sprookjesfiguur; 15.
tandeloos zoogdier; 16.
steen; 18. telegraaf restant;
19. lidwoord; 20. vogelpro
duct; 21. grondtoon; 23. zijri
vier van de Rijn; 25: aartsbis
schop (Lat. afk.); 26. ofider-
richt; 28. lage temperatuur;
29. militair hoofddeksel; 32.
vochtig; 33. water (Fr.); 34.
vleesextract.
Verticaal:
1. Prima; 2. Europeaan; 3. bij
belse naam; 4. jong dier; 7.
horror-figuur; 9. oppervlakte-
maat; 10. schrikbewind; 12.
bolgewas; 14. Frans voeg
woord; 16. soort papegaai;
17. Europeaan; 22. voorzet
sel; 24. onderwereld; 25. als
onder; 27. deel van een
boom; 28. kade; 30. atmo
sfeer absoluut; 31. spie.
Op elke regel twee woorden
invullen. Twee of meer eindlet
ters van het eerste woord zijn
meteen de beginletters van het
tweede woord.
Horizontaal:
5. Door deze sportheld liggen
de leerlingen in een deuk (7);
Flet mopje van de toekomst?
(7);
6. Aannemer met een restje
brillantine (7); Via een vrouw
naar de andere kant (6);
7. Onhoorbaar maken? (8);
Man die wat verkoopt (4);
8. Uitgezonden wordt een
lichaam hoorbaar (4); Zeer
afstandelijk meisje? (7).
Verticaal:
1. Kruimelig worden in een vaas (7); Meteen ook een massa (5);
2. De temperatuur in een vriesvak (6); Onaangedaan (verdwenen) (7);
3. Plons! (8); Zo dubbelhartig als een kraai (4);
4. Niet slagen met deze rijtuigen (6); Deze voetballer kan een pass versturen (6).
In deze charadepuzzel zoeken we een woord dat bestaat uit vier lettergrepen.
Elke lettergreep én het woord zelf zijn hieronder min of meer cryptisch omschre
ven. Wat is het gezochte woord?
De eerste is de tweede op de ladder
De tweede verraadt je afkomst
De derde kan niet altijd gespannen zijn
De vierde is lekker warm gebreid
En al met al kleedt hij de besten ter wereld
Oplossingen van gisteren:
Citaat:
Drama, fataal, graad, humor, haard, schol, pruik, kolom, kolos, draai, prauw, gitaar,
brood, robot. Flet citaat is van Goethe: "Een intelligent man begaat geen kleine fla
ters".
Cryptogram:
Horizontaal: 4. Schotel; 5. verbaasd; 7. oprij; 9. stijl; 10. verwezen.
Verticaal: 1. Scherp; 2. dolblij; 3. gebakstel; 6. drijven; 8. roes.
Letterrebus: tweede-kker
Kraak de Code: 2-3-2-5-5-4
©JFS.NL
De ambtenaar bevestigt dat zich een nieuw pu
bliek bij de gaarkeukens meldt. „Niet alleen
wordt het aantal klanten groter - het zijn er in
middels 12 00 - maar het zijn lang niet alleen clo
chards." André Duchêne van het Leger des Heils
vindt zelfs dat het 'extreem moeilijk' is om met
een minimumloon in Parijs rond te komen. En
Gilbert Lagouanelle van de Katholieke Hulp
zegt dat 49 procent van de Parijzenaars met wie
zijn organisatie te maken heeft, niet meer in
staat is om de huur te betalen.
De gemeente heeft de Parijzenaars opgeroepen
deze winter solidair te zijn met de zwakkere me
debewoners. De bestuurders krijgen nachtmer
ries bij de gedachte dat er mensen overlijden
vanwege onverschilligheid van hun omgeving.
Zoals de afgelopen zomer toen duizenden oude
re Parijzenaars aan de hittegolf bezweken.
Henk Glimmerveen
Toen heer Bommel dit ongeval waarnam, begreep hij dat
het tijd was om persoonlijk op te treden. „Voorwaarts,
mannen!" riep hij met een stem die nauwelijks trilde. En
met deze woorden kwam hij achter zijn steen vandaan, ge
volgd door de beide politiebeambten. „Ben je daar weer,
meneertje?" vroeg Hocus Pas met een onaangenaam lach
je. „Wie gaat, die komt. En wie komt, die gaat, hèhèhè!"
„Daar gaat het nu niet om", sprak heer Ollie streng. „Ik
sommeer u u over te geven. Het is misselijk wat u daar te
gen die arme Joost deed, die alleen maar aan zijn plicht be
zig was, als u begrijpt wat ik bedoel. Maar het is gedaan
met uw misdadige streken. U staat tegenover een over
macht - en deze agenten gaan u astereren. Arseteren, be
doel ik!"
„Agenten?" herhaalde de magister, terwijl hij zijn hand
ophief. „Bedoel je die oude pronen daar? Oude pronen los
sen op in de lucht zonder een spoor na te laten. En een
proon blijft een proon, ook als hij een politiepet op heeft.
Ze hebben geen ruggegraat, hèhèhèZo kakelende knipte
de bejaarde engerd met de vingers en tot schrik van heer
Bommel verdween zijn politiemacht in enkele stofwolken
en sterretjes, zonder iets na te laten dan twee petten.
£0£TIJP 0M
NAAR KANTOOR
TE £AAN.
door Bill Watterson
V0L6ÉN5 MIJ WILPE HIJ
PAAR WAT MEE ZEéóEN...
Voor het gerecht van vandaag nam men
vroeger de filets van zeetong. Die laat-
sten hebben zichzelf al uit de markt ge
prijsd en gekweekte zalm uit Noorwegen
neemt vandaag de plaats van de tongfilets
in. De saus werd oorspronkelijk gebonden
met room èn boter. Door gebruikte maken
van de bindkracht van allesbinder kon
vandaag worden volstaan met een be
perkte hoeveelheid boter en kan de room
achterwege blijven.
Voor 2 personen:
2 dunne plakken Noorse zalmfilet, elk ca.
125 gram
ca. 50 gram spinazie
(zee)zout
witte peper uit de molen
1 theel. (zonnebloem)olie
1 1 /2 dl droge witte wijn
2 dl visfond, uit potje
1 1/2 theel. allesbinder
enkele druppels limoen- of citroensap
40 gram boter, ijskoud, in blokjes gesne
den
1 grote rijpe (Italiaaanse) tomaat, ontveld,
vruchtvlees in minuscule blokjes gesne
den
Spoel de zalmfilets onder stromend koud
water. Maakdefiletsdroog met keukenpa
pier en wrijf ze in met wat zout en peper.
Spoel de spinazie enkele malen in ruim
koud water. Verwijder alle stelen. Maak de
spinazie droog (slacentrifuge).
Beleg de zalmfilets aan een zijde met de
spinazieblaadjes. Rol de filets daarna op
en steek ze vast met houten prikkers.
Breng in een stoompan een royale hoe
veelheid water aan de kook. Voeg er wat
(zee)zout aan toe. Bestrijk het geperforeer
de deel van de pan met een kwastje met
olie. Leg de zalmrolletjes er op. Plaats ze
boven het kokende water. Sluit de pan met
het deksel en stoom de zalmrolletje niet
veel langer dan 7 - 8 minuten.
W 2
1 4°
Middelbur
W 3
H 1111'
L*Vlis
Hf n °'3 ^oorr
Oostburg
Meteo Consult
6°
W 2
-
Terneuzen 2°
Hulst
Antwerper
Voor spekgladde daken hoeven de Door: JordiBlom
Sint en zijn Pieten niet te vrezen,
want ook de komende dagen blijft de temperatuur ruim boven het
vriespunt. Toch wordt het iets kouder dan we de laatste tijd
gewend waren. Vanmiddag bijvoorbeeld stokt de thermometer in
Zeeland en het westen van Noord-Brabant bij 6 graden. Het waait
nauwelijks en de zon schijnt af en toe. We bevinden ons tijdelijk
tussen diverse regenstoringen in, vandaar het aardige weer.
Vanavond en vannacht houden opklaringen stand. Het koelt af naar
waarden van 4 graden aan zee tot dichtbij het vriespunt aan de
Noord-Brabantse grens. Vooral daar is de kans op vorst aan de
grond groot. Morgen waait een matige zuidwestenwind, rond
kracht 4, en komt de middagtemperatuur omstreeks 7 graden uit.
Met die wind is het een tikkeltje waterkoud. Maar ook morgen blijft
het naar verwachting droog en zijn er perioden met zon. Op zater
dag volgt een omslag naar een nieuwe fase met wisselvalligheid.
Een groot lagedrukgebied op
de Noord-Atlantische Oceaan
stuurt een actieve storing naar
Nederland. Waarschijnlijk trekt
deze zaterdagmiddag en -
avond over Zeeland met enige
tijd regen. De wind wordt zui
delijk en matig tot vrij krachtig.
De temperatuur stijgt naar 8
graden. Zondag zijn er langere
droge perioden, maar de
regenstoring ligt nog akelig
dichtbij.
Het blijft in ieder geval.over
wegend bewolkt. Maandag en
dinsdag zijn dan betere dagen
met wat zon en een enkele bui.
Al deze dagen wordt het over
dag een graad of 8 en 's nachts
ligt het kwik ruimschoots
boven het vriespunt.
Koude nacht
:.J&
V
wjco
W 3
(fff
18
6°
Maximumtemperatuur voor v.
Minimumtemperatuur voor de komende nacjit
weer
vrijdag
zaterdag
zondag
maandag
max.
7°
8°
9°
8°
min.
3°
4°
8°
6°
wind
ZW 4
Z 4
ZW 5
W 4
vandaag
op 8.21
onder 16.41
vandaag
op 12.38
onder 19.48
Matige wind, overwegend westelijk, kracht 3 Beaufort. Veelal
goed zicht. Kustwater 10 graden. Kleine kans op mist.
DONDERDAG Hoog water
27 NOVEMBER uur cm uur cm
Vlissingen 03.55 246 16.13 261
Terneuzen 04.13 269 16.33 286
Cadzand 03.26 240 15.46 256
Roompot Buiten 03.48 188 16.08 204
Roompot Binnen 05.26 145 17.50 162
Zierikzee 05.45 168 18.05 185
Krammersl. West 06.12 176 18.36 194
Hansweert 04.47 273 17.05 293
Stavenisse/Yers. 05.46 171 18.11 189
VRIJDAG Hoog water
28 NOVEMBER uur cm uur cm
Vlissingen 04.45 226 17.06 240
Terneuzen 05.02 249 17.26 264
Cadzand 04.17 220 16.37 235
Roompot Buiten 04.35 170 16.59 187
Roompot Binnen 06.16 138 18.36 156
Zierikzee 06.25 159 18.50 179
Krammersl. West 06.52 168 19.16 189
Hansweert 05.35 254 17.59 274
Stavenisse/Yers. 06.31 164 18.56 183
uur
10.26
10.50
09.58
10.05
11.15
11.35
11.41
11.18
11.46
Laag water
cm uur
208 22.45
219 23.07
204 22.18
148 22.30
126 23,56
145 23.55
150 23.56
232 23.37
146 23.56
cm
195
126
Laag water
uur cm uur cm
204 23.28
2 1 4 23.57 175
199 23.05
149 23.19 1"
132 -----
150 -----
155 -----
227 -----
151 -----
11.09
11.38
10.48
10.55
12.15
12.25
12.31
12.05
12.36
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
_AA_
Koufront
Warmtelront
A
Samengesteld trant
zonnig
licht bewolkt
lichte sneeuw
matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
zware regen
om#
hage)
1030
Hans Belterman
Breng voor de saus wijn en fond aan de
kook. Laat alles zolang zachtjes koken tot
er door het indampen niet veel meer dan
de helft van de oorspronkelijke hoeveel
heid is overgebleven. Strooi er allesbinder
over en roer alles krachtig door. Laat de
saus even aan de kook komen. Proef de
saus en voeg wat (zee)zout, peper en li
moen- of citroensap toe.
Doe er daarna de boterblokjes bij en blijf
zolang kloppen tot de boter volledig in de
saus is opgenomen. Neem tijdens het
kloppen het sauspannetje van de warmte
bron. Schep de tomatenblokjes door de
saus.
Presentatie: leg de zalmrolletjes in het
midden op voorverwarmde borden. Ver
wijder de houten prikkers. Schenk de saus
er naast.
Geeferenkele gekookte aardappelen bij of
zet een mandje met knapperig stokbrood
op tafel.
Terwijl het gisteren bij ons waaide en regende, is het vandaag j
het midden van Europa behoorlijk onstuimig herfstweer. Er val
heel wat regenwater in een strook van Italië tot in Scandinavië.
In de Alpen kan er plaatselijk meer dan 50 millimeter naar be
neden komen en boven ongeveer 1500 meter valt een dik pa*
sneeuw. Ook in Frankrijk en de Pyreneeën komt het met bakken
uit de lucht. Voor wat betreft opklaringen zijn er maar weinig
regio's waar de zon breeduit tevoorschijn komt. De meeste zon
uren kunnen worden opgetekend in Turkije en het Spaanse bi
nenland. Terwijl het aan de Costa's plaatselijk nog net 20 grade
wordt, haalt de hoogvlakte rond Madrid een schamele 11 9ra'
den.
