Jantje Lepoeter verkocht
snoep, drank en petroleum
Een wedstrijd die
alleen winnaars kent
De petrolieman
en Puupje Drop
Nieuwe Raadkaart
Kern met pit
werkt aan
leefomgeving
Hoe blijft de leefbaarheid
van dorpen en wijken in
stand? Een vraag die al vele
jaren op de agenda prijkt,
maar een afdoende oplossing
is er niet. Overheden laten er
allerlei beleid en projecten
op los en ook particulieren
zetten zich er voor in. Sinds
1978 organiseert de vereni
ging Koninklijke Neder-
landsche Heidemaatschap
pij (KNHM) de wedstrijd
Kern met Pit. De negende
ronde is achter de rug. Voor
Zeeland is de afsluiting 26
november in Goes.
Zeeland is een provincie waar
het leefbaar houden van de
woonkernen duidelijk speelt.
Het probleem is duidelijk.
Naarmate er meer voorzienin
gen uit een dorp of wij k verd wi j -
nen - winkels, school, horeca,
dorpshuis, sportveld - slaat de
verpaupering toe. De gemeen
schap brokkelt af, mensen trek
ken weg. Met de wedstrijd Kern
met Pit wil de vereniging
KNHM een bijdrage leveren aan
het overeind houden van de
kwaliteit van de leefomgeving,
stelt Guido de Maat, secretaris
penningmeester van de afdeling
Zeeland.
Het is een wedstrijd die in feite
alleen winnaars kent. De
KNHM daagt groepen mensen
uit het plannen te komen die de
woonomgeving blijvend verbe
teren. Die worden, als ze zijn
uitgevoerd, beloond met het
predikaat Kern met Pit en een
geldbedrag. Het kan van alles
zijn. Opknappen van de mu
ziektent, inrichten van een
speelplaats, uitzetten van wan
del- en fietsroutes, uitgeven van
een dorps- of wijkkrant - kort
om, alles wat de leefbaarheid
ten goede komt.
In de negen rondes die afgelo
pen 25 jaar gehouden zijn, door
stond een breed scala aan plan
nen de kritische toets van de
jury's. Veel plannen kwamen tot
stand, omdat de bewoners het
wachten op de overheid (meest
al de gemeente) beu waren en
zelf het heft in handen namen.
Die eigen initiatieven, die zelf
werkzaamheid, die gemeen
schapszin: dat wil de KNHM
met de wedstrijd juist bevorde
ren. De ervaring leert dat een
door de bewoners bedacht en
uitgevoerd plan de betrokken
heid bij de eigen leefomgeving
vergroot, vertelt De Maat.
Belangstelling
Gegeven het feit dat in nogal
wat Zeeuwse woonkernen de
leefbaarheid best een oppepper
kan gebruiken, ligt een royale
deelname aan de wedstrijd voor
de hand. Het tegendeel is waar.
De Maat noemt het opvallend
dat de belangstelling in Zeeland
voor Kern met Pit altijd aan de
magere kant is geweest. Ook
voor de negende ronde werden
er slechts vier plannen inge
diend (landelijk circa 150).
Daarvan vielen er twee af, om
dat ze niet binnen de wedstrijd
termijn uitgevoerd konden wor
den.
Waarom er zo weinig Zeeuwse
reacties komen, kan De Maat
moeilijk verklaren. Onbekend
dinsdag 18 november 2003
Voor W. Philipse uit Kloetin-
ge is de raadkaart van vori
ge week een 'makkie'. Van de
afgebeelde situatie in de Hoog
straat in het dorp Schore is door
hem een aquarel gemaakt.
„Aangezien ik in dit dorp gebo
ren en getogen ben, heb ik zoveel
mogelijk van het oude Schore in
een 25-tal aquarellen vastge
legd, uitgaande van oude zwart-
witfoto's en met de kleuren uit
mijn herinnering."
Het straatbeeld op de ansicht
kaart is volkomen verdwenen,
schrijft J. Glerum uit Schore.
„De foto moet gemaakt zijn
voor 1935, want uiterst links is
een gedeelte te zien van de oude
pastorie; die is in 1935 afgebro
ken en er is toen een nieuwe ge
bouwd. Deze nieuwe pastorie
heeft de oorlog zonder veel
schade doorstaan. Alle andere
gebouwen zijn op 16 mei 1940
door brand verwoest. Dit bij een
gewapend treffen tussen Franse
en Duitse troepen."
Namen
Glerum wijst erop dat de naam
Hoogstraat ten onrechte wordt
gebruikt. „In de loop der tijden
worden verschillende namen
voor deze straat gebruikt, onder
meer Hoofdstraat en Dorps
straat. Na de nieuwbouw in
1941 en 1942 is de naam Nieuwe
Kerkplein ingevoerd. Dit is tot
heden nog steeds de officiële be
naming."
J. Kloosterman-Rijn uit Kapel -
le-Biezelinge geeft aan dat de
eerste woning rechts de manu
facturenwinkel van Bram den
Decker was. „Daarnaast de
winkel in fietsen en huishoude
lijke artikelen van Leen Smalle-
gange.
Voorbij de ingang naar de Ach
terweg het huisje van Joh. Hage.
Daarnaast het huis van de fami
lie Sterk. Dan verderop nog de
winkel van A. Mieras, vooral bij
de kinderen bekend als het
snoepwinkeltje van Sanne."
J. Ruissen uit Krabbendijke
noemt nog een ander snoepwin
keltje, dat van J. Lepoeter (links
naast de rij wieizaak van Smal-
legange) en weet dat manufac-
turier Den Decker met paard en
wagen op pad ging (eerst met de
kruiwagen).
Inzender Glerum meldt dat Den
Decker (in de volksmond Bram
Dekker) geleund op het tuinhek
naar de fotograaf staat te kij
ken, samen met zijn vrouw en
twee dochters. Ook hij herinnert
aan het winkeltje van Jantje Le
poeter.
„Hij verkocht snoep, sterke
drank en petroleum, een combi
natie die men zich heden ten da
ge nauwelijks meer kan voor
stellen." De steeg naar de Ach
terweg stond bekend als smids
gang, vanwege de niet-zichtba-
re smederij van Sanderse.
Eén inzender meende Groede te
herkennen. De waardebonnen
gaan naar: W. Willeboordse,
Oostkapelle, M, Jansen, Hans-
weert en J. Veerhoek, Krabben
dijke.
Rinus Antonisse
Uit de collectie van Hans Lindenbergh deze
week een prentbriefkaart van een stedelijke
omgeving. Om welke plaats en welke locatie gaat
het? Meer informatie over de situatie toen en nu is
welkom. Oplossingen kunnen tot en met uiterlijk
zaterdag 22 november worden gezonden naar:
Redactie PZC Buitengebied, postbus 31,4460 AA
Goes; fax 0113-315669; e-mail redactie@pzc.nl.
Als gebruikelijk zijn voor goede inzendingen drie
waardebonnen beschikbaar.
De speeltuin in Kattendijke ligt midden in het dorp. foto's Willem Mieras
In 't kleine straètje kloönk de
belle van de petrolieman. Van
aolle kaanten kwaème de kin-
ders van 't durp anloape. De pe
trolieman was gekleêd in 'n uni
form van ribcord. Op z'n oad
droeg t'n 'n pètte as van 'n offi
cier. De oönderkaante van z'n
broek zat in kei-aarde beenkap
pen, je weet wè, mee van die rao-
re bolle kieten. Ik wete nog oe
z'n bakfiets d'r uut zag. Op de
bak lag 'n groat road vat. Mee
witte létters stieng d'r op ge
schilderd 'De Automaat'. An de
voorkaante zat de kraène. D'r
ieng 'n klein èmmertje an om 't
druupsel op te vange. Ik erinner
m'n eige de komst van de pe
trolieman as 'n gebeurtenis van
deeêste orde. Dat was beslist nie
vanwege de broadnoadige pe-
trolie vö de lampe mee kraèltjes,
die boven de taèfel vö 't raèm
ieng. In ok nie vö 't kookstèl in 't
achter-uus.
't Was de kinders alleêne ma be-
gonne om 't tiedschrift 'De Au
tomaat' dat deü de firma mee
dezèlfde naèm wieruit-egeve. 't
Was eigenlijk ma 'n kleine
kraante van 'n paèr pagina's
mee berichten waèvan ik nie mi
wete waè die over gienge. Neê, 't
gieng oöns alleêne ma om de
spannende aèventuren van 't
kleine zwarte jongetje in de we
kelijkse strip in 'De Automaat'
De laoste regel van 't ver-aèltje
laèze m'n altied aardop mee. 'Oe
't vérder Puupje Drop vergaèt.
Lees je in de volgende Auto-
maèt'.
Vandaège d'n dag kan dat nie
mi. M'n mö noe zéér verzichtig
weze, zégge ze. Da m'n aandere
landgenoaten niet krenke, be-
griep je wè? 'n Vrolijke indiaan
as Kluk Kluk bie Pipo de Clown
mag ok nie mi. 'k Vraège m'n ei-
ge wè 's aof of m'n nie 'n bitje té
verzichtig bin. Verlange aol die
verschillende soorten van mén
sen dat noe wél aollemaèle van
mekaore?
Kiek, uutschèlle of spotte mag
natuurlijk noait, ok nie mee ie-
maand z'n roaie of zwarte of
witte aèr, z'n sproeten of z'n
wipneuze. Om nog ma te zwiege
over z'n manke beên. Da mog
vroeger ok nie. Ma d'r gewoon
over praète mot kunne. An de
eêne kaante dienke m'n da m'n
riekeroarebinmee 'n bitje kleur
en variaosie in dat blaanke
laand van oöns in an de aandere
kaante magge m'n 't nie bie de
naème noeme. Da's toch raor?
De man van de Automaèt, in z'n
ribfluweêlen uniform ao daè
nog gin gewetensbezwaèren van
in wilder ok nie. M'n keke mee
verlangen uut naè de aèven
turen van Puupje Drop en besef
ten nie da m'n d'r eigenlijk
kwaèd mee deeje.
Toe ik eindelijk de kinderklom-
pe was ontgroeid wier ik lid van
de N.J.N, de Nederlaandse
Jeugdboönd vö Natuurstudie.
In de vrieë weekenden gienge
m'n mee 'n groep jonge ménsen
de natuur in. Ooit waandelden
we op Aèmstie achter 't vlieg-
vèld, op zoek naè voorwerpen as
stikjes geraèmte van knientjes
in uleballen. Vö 'n goed begrip,
uleballen bin aèrballenmee
botjes in aèr van muzen in zö,
die deü uien uut-espogen oare.
Aanders raèke ze die smeerlap-
perie nie kwiet, begriep je wè?
Plotselieng stopte d'r 'n vint
mee z'n fiets bie oöns. „Julder
magge ier nie loape", schreêuw-
de d'n kwaèd.
Da was nèt in d'n tied da m'n
oöns nie aolles mi liete zégge.
heid kan het niet zijn, denkt hij.
„We hebben er ons als afde
lingsbestuur al dikwijls mee be
zig gehouden. We proberen al
tijd zoveel mogelijk aandacht
voor de wedstrijd te vragen. Er
worden zeker 200 tot 250 aan
kondigingen verstuurd. Maar je
moet in een dorp of wijk natuur
lijk wel een stelletje enthousias
telingen hebben die de kar wil
len trekken. In het Noorden van
het land is de wedstrijd altijd
veel meer aangeslagen dan in
Zeeland."
De ervaringen van de deelne
mers zijn goed. Wie eenmaal een
predikaat heeft gekregen, doet
vaak opnieuw mee. Zeeuwse
plannen die in het verleden wer
den uitgevoerd, blijken door
gaans een succes te zijn, zoals
bijvoorbeeld het opknappen
van de muziektent op de Markt
in IJzendijke. Landelijk is be
sloten volgend jaar voor de tien
de keer de wedstrijd te houden.
„We willen er in Zeeland dan
extra tam-tam voor maken",
meldt De Maat. Volgens hem is
er genoeg te doen op het gebied
van de leefbaarheid in Zeeland.
Met de initiatieven die in Zee
land voor de negende ronde
werden ingediend is niks mis.
Dat twee ervan moesten worden
afgevoerd ligt niet aan de bur
gers, maar meer aan te weinig
steun van het gemeentebestuur,
geeft De Maat aan. „Ze schoven
het op de drukte vanwege de ge
meentelijke herindeling.Het
betrof het plan De Groene Kerk
van het gebruikersoverleg De
Triangel in Terneuzen (opknap
pen gebied achter de Willibror-
dustoren) en een initiatief van
de dorpsraad in Eede voor het in
ere herstellen van een tank uit
de Tweede Wreldoorlog.
Wel in aanmei'king voor het pre
dikaat Kern met Pit (en de bij
drage van 1000 euro) komen
twee plannen uit de gemeente
Goes, allebei speelvoorzienin-
gen voor de jeugd betreffend. In
's Heer Arendskerke legde de
werkgroep Walstaat een speel
terrein aan. De Maat (samen
met P. van der Maas en W. de Ko
ning de jury vormend) vindt het
geslaagd. „Er ligt ook een
jeu-de-boulesbaan bij. Het is
aangeslagen en een ontmoe
tingsplek voor jong en oud."
De commissie werk in uitvoe
ring van Dorpsbelang Katten
dijke vatte de naam letterlijk op
en kwam met het plan voor aan
leg van een speeltuin midden in
het dorp. De Maat: „Het kostte
wel enige moeite, want het is
maar een kleine dorpsgemeen
schap. Maar ze zijn er voor ge
gaan en het is leuk geworden."
De uitreiking van de predikaten
vindt 26 november plaats in het
stadhuis van Goes.
Rinus Antonisse
De jeu de boulesbaan in 's Heer Arendskerke is een ontmoetingsplaats voor jong en oud.
Waèrom nie?" vroeg m'n vriend
Wim de Vos, d'n brutaolsten van
oöns aollemaèle. „Ier is verbode
terrein", doönderde de man.
„O ja, in wie bin jie dan wè?"
kloönk de nieuwsgierige vraèg.
„Ik bin de jachtopzichter", noe
begon 'n toch pas goed kwaèd
t'oaren. „Dat kan iedereên wè
zégge, da t'n de jachtopzichter
is", zei mien kammeraod.
„Dat ka je zie an mien uniform,
joe lillekke stoepeschieter (Zur-
rikzeênaèr)", gilde de man. Ie
was gekleêd in 'n ribfluweêlen
jasje mee zakken op de bost in 'n
dito pofbroek. An z'n beênen
droeg t'n dezèlfde beênkappen
mee kieten as die vint van de
Automaèt. Op z'n oad ao d'n 'n
pètte van 'n ondudelijk mo
del..."
Voele julder de macht van 't uni
form, die de kérel meênde te be
zitten? Ik praète noe van meer
dan vuufenzèstig jaèr elee. In
vandaèg d'n dag oare de ménsen
nog aoltied deü uniformen mee
vee goud- in zilverbeslag geïm
poneerd. Kiek ma op de televisie
as t'r èrgens 'n groate gebeurte-
nisseplaès vindt. Iedere keer de
zèlfde gezichten, mee gaauwe
kraègen in bosten mee kruzen
van verdienste in betoande
moed.'t Is noait over egaè.
Ma wilder van de N.J.N. waère
nie zö gestéld op uniformen.
Daèvö ao je ok bie de padvin
ders kunne gaè. Gin woard
kwaèd over die ménsen, ma daè
kon je mee tekens van verdien
ste op je uniform rondloape zö
vee as je ma wou.
„Uniform? Uniform?" vroeg
oöns brutaoltje verbaèsd. „Zö'n
uniform eit de petrolieman ok
an."
De jachtopzichter keek 's om z'n
eige ene na 'n stik of tiene vie-
aandige gezichten. Laè 'k liever
maèke da 'k wègkomme ier,
docht 'n zeker bie z'n eige. Ier
vaol toch gin eer te be-aèlen. Ie
zétte z'n fiets mee de neuze in de
richting van Aèmstie. „Pas op as
'k julder nog 's 'n keer antrèffe
ier in 't duun", riep t'n dreigend
mee 'n opgeheve vienger. „Dan
slienger ik julder achter mekao
re op de bon." Toen ree d'n mee
'n kwaèje kop weg.
„Tot ziens petrolieman", riep
oönze woordvoerder achter z'n
an. „In oe 't vérder Puupje Drop
vergaèt, lees je in de volgende
Automaèt."
Joop van Zijp
de Hoogstraat, Schore
