Een schaterlach van treurnis
Gebouwd met een schepje
PZC
Sierlijke vormen in steen en glas
Eis 60.000 euro
tegen landbouwer
uit Kruiningen
Sanering grote
gifbelt in Gentse
Kanaalzone
is begonnen
Zelfspot
Bedplassen
kunst
zaterdag 15 november 2003
door Kris Naudts
GENT - In de Gentse Kanaalzo
ne is begonnen met de oprui
ming van de giftige industriële
stortplaats La Floridienne, op
de westelijke kanaaloever ter
hoogte van Evergem. La Flori
dienne, drie hectaren groot, is
een van de zwaarst vervuilde
stortplaatsen van Vlaanderen.
De bodem bevat er onder meer
zware metalen als lood, cadmi
um, zink en arsenicum.
Het Gentse Havenbedrijf kocht
in de jaren zeventig de terreinen
aan voor de aanleg van het Klui
zendok. Die werkzaamheden
zijn inmiddels flink opgescho
ten. Er ligt een kaaimuur van
een kilometer lang, parallel aan
het zeekanaal, en voorts 250 me
ter kaaimuur in het schuine ge
deelte en nog eens 250 meter als
aanzet van het dok zelf. De wer
ken zijn al bijna twee jaar klaar,
maar bedrijven konden er zich
niet vestigen omdat eerst de
stortplaats moest worden opge
ruimd. Voor de sanering wordt
het grondwater opgepompt en
ter plaatse gezuiverd in een spe
ciaal aangebrachte installatie.
De behandelde grondspecie
wordt ter plekke ingekapseld in
een betonnen omwalling, afge
dekt met aarde en voorzien van
een drainagesysteem.
Bij wijze van voorlopige maat
regel was de gifstort sinds enke
le jaren geïsoleerd, zodat het
grondwater in de omgeving niet
langer werd verontreinigd. De
sanering bleef jarenlang uit om
dat de overheid het niet eens
raakte over wie de meer dan 20
miljoen euro kostende operatie
zou betalen. De Vlaamse over
heid stemde er uiteindelijk mee
in 60 procent van de kosten te
dragen. De rest is voor rekening
van de stad Gent, die via juridi
sche weg zal proberen de kosten
te verhalen op de vervuiler.
Tot nu toe heeft zich voor het
Kluizendok nog maar een be
drijf gemeld. Het gemeentelijk
Havenbedrijf heeft 40 hectare
in concessie gegeven aan het
Gentse metaalconstructie
bedrijf Aelterman. Volgens ha
venschepen DTermont lopen er
besprekingen met meerdere
kandidaten.
door A. J. Snel
Ongekend vrolijk ging het toe op de
overzichtstentoonstelling van Pe
ter van Straaten, in het Markiezenhof
in Bergen op Zoom, een aantal jaren ge
leden. Als regel heerst in musea een eer
biedige sfeer, maar dit keer klonk, van
hal tot hal. een aanstekelijk geschater.
De sukkelende, tobbende mensheid,
door Van Straaten in beeld gebracht,
wekte een sfeer van hilariteit die in blij
de tegenstelling stond tot de treurnis
aan de wanden van het museum.
Op een van de tekeningen was zo'n stel
mensen te zien dat zichzelf in de zeven
de hemel waant, maar door omstanders
met deernis wordt bezien. Iedereen
kent ze: een man die de uiterste houd-
baarheidsdatum aardig begint te nade
ren, met aan zijn arm een wicht van
rond de dertig. De man straalt een ver
keerd soort welstand uit en drukt de
vrouw met enige regelmaat aan de por
tefeuille.
Terwijl deze prent met veel plezier werd
bekeken door enkele bezoekers van de
expositie, betrad het afgebeelde koppel
in levende lijve de zaal: de man met de
bril op het dunnende haar geschoven en
de overjas nonchalant om de schouders
gehangen; de vrouw in een pak met tij
germotief. De hormonaal geleide aber
ratie was een dagje uit. De tentoonstel -
lingsgangers konden er niet omheen:
daar had je die lui van Van Straaten in
het wild. Het gelach klonk nog luider
dan zoëven. En! Het geportretteerde
stel lachte mee. Zo werd veelvuldig
vreugde geput uit slechts één beeld.
De lezers van de Provinciale Zeeuwse
Courant kunnen zich iedere werkdag
vermeien in het wereldbeeld van Peter
van Straaten en dóen dat ook. Er zijn
nogal wat abonnees, die iedere ochtend
om te beginnen even op pagina drie
linksonder kijken om pas daarna de da
gelijkse troebelen op zich te laten in
werken. Wie in dit opzicht een extraatje
wil, wordt op zijn of haar wenken be-
'en WIT bOBT pe oVERHE'P NIETS
Een dag uit het jaar 2004 van Peter van Straaten.
diend. Deze dagen ligt in de boekhandel
Peter's Zeurkalender 2004: de moge
lijkheid een dagelijkse, aanvullende
portie bitterzoet werk te genieten.
Verheffend is de werkelijkheid van Pe
ter van Straaten niet. Zijn tekeningen,
snel en trefzeker gemaakt, gaan over
mensen met afgunst, venijn, jaloezie,
ijdeltuiterij, kleingeestigheid, liefdes-
ongerief, gulzigheid, onmacht, getob
en gezeur. Ze gaan dus over ons
allemaal. Peter van Straaten houdt
ons dagelijks een spiegel voor die
sommige facetten licht uitvergroot.
Hij confronteert ons met een beeld
van onszelf waar we helemaal niet
trots op horen te zijn. Lachen helpt.
In eerste instantie wensen we in de te
keningen vooral anderen te zien, die
hun scabreuze gedachten in daden om
zetten, die net de verkeerde opmerking
weten te plaatsen of een taxatie maken
die er juist een paar millimeter naast
zit. Denken we er even over na, dan
moeten we tot de slotsom komen dat het
laagje vernis dat we over ons beschaaf
de gedrag hebben gelegd even dun en
even weinig slijtvast is als dat van de
medemens. We kijken naar onszelf en
blijken vaak weinig spiritueel, niet
recht-door-zee, miezerig en ook wel ge-
truct en onszelf en anderen misleidend.
Voor wie dat vaststelt, is er maar één re
medie: zelfspot kan ons helpen de last
van ons gemankeerde ego te dragen. En
gelukkig maakt Van Straaten ons nóg
iets duidelijk: wij zijn niet alleen.
Niet iedereen waardeert het werk van
Van Straaten. Het kan zijn dat de anti
pathie waarvan lezers ons, in een over
zichtelijk aantal, wel deelgenoot ma
ken, gewoon te maken heeft met smaak,
waarover, naar reeds lang bekend is,
niet valt te twisten. Maar het is zeker
niet uitgesloten dat de tegenzin die
sommigen ontwikkelen tegen de wer
ken van Peter van Straaten voortkomt
uit een zwak ontwikkeld vermogen tot
relativering.
Hofnar
Dat komt in de beste kringen voor. De
zer dagen gaf minister-president Jan
Peter Balkenende, al dan niet onder
royale influistering, blijk van zijn
weerzin tegen de spot die televisiema
kers drijven met leden van het konings
huis. In vroeger tijden huurden vorsten
een hofnar in, die op bestelling in zijn
lachspiegel liet kijken en van wie ze
kennelijk iets wilden leren. In de gede
mocratiseerde samenleving, die be
heerst wordt door de beeldbuis, neemt
niet alleen het hof kennis van de ver
richtingen van de nar. Gans het volk
kijkt naar de hedendaagse hanswor
sten.
Blijkbaar is Balkenende ervan over
tuigd geraakt dat die het niet goed
doen. Dat kon wel eens te maken heb
ben met een gebrek aan relativerings
vermogen. Corry Vonk bracht ooit een
nummer over de mensen die 'met me
vlaggetje, me hoedje en me toeter' langs
de weg staan als de vorst passeert en al
dus de gevoelens van het volk vertol
ken. Jan Peter heeft de laatste tijd de
schijn op zich geladen dat hijnet als de
juichers langs de kant, een plaatsver
vangende emotie koestert die een vol
groeide vorm van zelfspot in de weg
staat.
Wie zich kan vinden in de op zich aan
doenlijke benadering van Balkenende,
zal wellicht enige moeite hebben met de
tekeningen van Peter van Straaten.
Voor wie zelfspot iets bevrijdends
heeft, is het mazzel dat 2004 een schrik
keljaar is waardoor de kalender,
die voor de twaalfde maal uitkomt,
een prent meer biedt dan in gewone ja
ren.
Peter's Zeurkalender 2004. Uitgave: De Har
monie, Amsterdam. ISBN 90-6169-683-6.
Prijs 13 euro.
door Aector Dooms
MIDDELBURG - Officier van
justitie A. Flikweert heeft giste
ren bij de rechtbank in Middel
burg tegen een 45-jarige land
bouwer uit Kruiningen voor een
aantal milieudelicten 100.000
euro boete geëist, waarvan
40.000 euro voorwaardelijk. De
helft van de straf wil de officier
verhalen op de BV, de rechts
persoon.
De verdachte wordt verweten
eind jaren 90 en begin 2000 zon
der vergunning grote hoeveel
heden vervuilde grond en sloop
afval op zijn bedrijf te hebben
gehad. Daarnaast heeft hij niet
voldaan aan de meldingsplicht
voor mestopslag aan de ge
meente, hetgeen verplicht is.
Ook wordt hij beschuldigd van
het verontreinigen van het op
pervlaktewater in een sloot,
vlakbij zijn woning.
De officier vond bewezen dat
door vervoerders 142.900 kilo
aan ongebroken puin en brok
ken beton op het akkerbouwbe
drijf was gestort. ,,De transac
ties zijn met gesloten beurzen
gegaan. De een wilde puin
kwijt, de ander had puin nodig.
Het zwaartepunt van de milieu
zaak lag op de vervuilde grond,
te weten aardappelsorteer-
grond (droge tarra) en afvalwa
ter (natte tarra). De tarragrond
was afkomstig van de fritesfa-
brieken in Kruiningen en Ber
gen op Zoom. Het afval werd
door de officier niet als schone
grond aangemerkt. „Bijna vijf
duizend containers hebben in
vier j aar tij d de vervuilde grond
restgrond van de aardappelen,
naar het bedrijf vervoerd", be
rekende de officier.
Het akkerbedrijf zou daardoor
problemen hebben gekend met
het verwerken en de opslag van
tarragrond. „Het ophogen van
de akkers mag alleen toegepast
worden met schone grond",
merkte Flikweert in dat ver
band op. Hij kon niet anders
concluderen dat de verdachte
maar één doel heeft gehad: gel
delijk gewin.
Raadsman J. Wouters bestreed
dat zijn cliënt opzettelijki
gehandeld. Zo zei hij da;'
kwesties van het puin
grond nauw overleg \,c
weest met de provincie end;
meente. De strafpleiterverr
verder naar een uitspraak;
de Raad van State, diedet®
grond als schone grondig
ceerde. „Men beschikte ta
niet over de informatievaj
strafproces, want dan was]
resultaat anders geweest", a
geerde de officier. Woutent
ook de werkwijze van de j
monstering ernstig in twijfd
Overrompeld
De verontreiniging van het)
pervlaktewater zou volg®
verdediging zijn beïnvloed!
de lozing van huishoudelijk
val water. Ook stak het deve
diging en zijn cliënt dat de
slag van tarragrond op aid
locaties in Zeeland wordt
doogd. Wouters bepi
vrijspraak. De verdachte
tenslotte overrompeld te
geweest door de inval vandei
litie op 24 april 2001. „Ikbeii
bewust van de regeling, ma:
ben wellicht naïef geweest
heb hierover genoeg gedisca
eerd met de gemeente, \vr
heb niets te verbergen,"
landbouwer vertelde inmidi
te zijn overgestapt op biolo
sche producten. De ofik
kondigde te zijner tijdee
nemingsvordering tege..
Kruininger en de BV intesi
len.
Uitspraak 26 november,
TERNEUZEN - De Gem
schappelijke GezonÉ
Dienst (GGD) houdt dinsdi
de openbare bibliotheek
Terneuzen een voorlicht»
avond over bedplassen.
Deskundigen brengenouds
verzorgers bij hoe kinderen
het bedplassen af kunnen
men, terwijl ze ook moge!
oorzaken aanduiden. Dein
matieavond begint om 1
uur.
gegroeid en heb altijd in de om
geving gespeeld. Vanaf mijn
vijftiende heb ik bij een fruit-
boer gewerkt, lekker buiten be
zig zij nD e ene keer was het der
tig graden, de andere keer vroor
het bijna. Bij het werken aan dit
huis kwam dat wel terug. Er
spelen ook andere dingen mee.
Mijn ouders zijn gescheiden,
maar wonen allebei in Oudelan-
de, op vijftig meter afstand van
elkaar. Zelf ben ik net verhuisd,
omdat de verkering uitging met
de vriendin met wie ik samen
woonde. Dit project gaat dus
ook over de vraag wat het plekje
is dat je thuis kimt noemen,"
Voor mensen die zijn bouwwerk
in het landschap ontdekken,
zijn die biografische gegevens
niet van belang, benadrukt Nie-
veld. „Voor mij is het belangrijk
dat er zoiets persoonlijks in dit
project zit. Een ander mag er
mee doen wat hij wil. Ik sprak
een vrouw die vond dat het op
een steenoven lijkt. En een oude
man die hier langs kwam fiet
sen, had het over de beschrij
ving die Dante geeft van pirami
des waarin het hellevuur wordt
gestookt."
Nievelds huis heeft namelijk
een ingang en een schoorsteen.
Hij heeft doorgegraven tot hij
op het grondwater stuitte.
Rondom de kuil heeft hij zijn
huis gebouwd. Boven de ingang
zit een oventje dat uitmondt in
de schoorsteen. Toen het huis
vorige week klaar was, liet hij
die roken. Op het moment dat de
wind de rook over de Dierikweg
blies, realiseerde Nieveld zich
dat zijn bouwwerk alle vier de
elementen in zich verenigt: wa
ter, aarde, vuur en lucht.
Hij heeft het project gefotogra
feerd en gefilmd. „Het gloeien
de vuur dat in het grondwater
viel, dat leverde een mooi stukje
film op." Hij is van plan gere
geld terug te keren om vast te
leggen wat de natuur met zijn
bouwwerk doet. Hij beseft dat
het werk tijdelijk is. „Je kunt dit
niet oppakken en in een muse
um zetten. Dat is ook niet de be
doeling. Als het straks weg is,
heb ik de documentatie nog."
Wat omstanders van het werk
vinden, is voor Nieveld onder
deel van het project. „Dit is in
feite een hoop klei. Ik vind het
fascinerend dat daar mensen
naartoe worden getrokken, en
dat ze met elkaar erover praten.
Iedereen heeft zijn associatie en
zijn verhaal. Gewoonlijk ge
beurt dat niet bij een hoop
grond. Dit begint zelfs al op een
hangplek te lijken.
door Ernst Jan Rozendaal
OUDELANDE - Tobias Nieveld
begint te lachen als hij de pira
mide van klei nadert op een
braakliggend stuk land aan de
Dierikweg, net buiten Oudelan-
de. „Ha, er zijn al mensen
geweest. Dat had ik wel ver
wacht." Het spoor dat is nagela
ten bestaat uit een plastic fles
met vruchtensap en de naam
van rapper Eminem, die in de
klei is gekrast.
De in Tilburg woonachtige Nie
veld is even terug in Oudelande,
waar hij is geboren en opge
groeid, om het bouwwerk te be
kijken waaraan hij vorige week
de laatste hand heeft gelegd.
Twee weken is hij bezig geweest
aan een ruim twee meter hoog
huis van klei. Hij omschrijft de
bouw ervan als een onderzoek.
Het is tevens een project in het
kader van zijn studie aan de
Bredase kunstacademie Sint
Joost.
Als hij over zijn project praat,
vermijdt hij het woord kunst.
Hij wil vooral geen hoogdra
vend verhaal vertellen. „Ik heb
mezelf een doel gesteld en dat
was dat ik een huis wilde bou
wen. Daaraan heb ik twee voor
waarden verbonden. Ik moest
het helemaal zelf doen met mijn
handen en een schep. En het
moest groter worden dan ik zelf
ben. Ik heb de neiging dingen
dood te denken. Ik ben vaak veel
te rationeel bezig. Dat wilde ik
doorbreken door letterlijk aan
de gang te gaan. Al doende
moest ik problemen oplossen. In
die zin is het een onderzoek. Wat
kom je tegen en hoe reageer je
daarop? Die dynamische manier
van werken is me goed beval
len."
Thuis
Nieveld erkent dat het ook een
zelfonderzoek is, dat niet voor
niets alleen in Oudelande kon
plaatsvinden. „Ik ben hier op-
In zijn geboorteplaats Oudelande heeft Tobias Nieveld een huis van klei gebouwd. Boven de ingang zit
een oventje, dat de schoorsteen laat roken. foto Tobias Nieveld
door Anita Tournois
SLUIS - Louis Wiemes heeft
zijn hart verpand aan hard
steen. Jeanne Lammens legt
haar ziel in glas-in-lood. Twee
kunstzinnige Zeeuws-Vlamin
gen: een beeldhouwer afkom
stig uit Axel, nu woonachtig in
Breskens en een glaskunstena
res, geboren in IJzendijke, die in
Oostburg woont.
In de laatste expositie van het
jaar in de Raadskelder van het
stadhuis in Sluis vormt hun
werk een bijzondere combina
tie. Ingetogen beelden tegen
over kleurrijke glasramen. Wer
ken die gekenmerkt worden
door een sierlijke vormgeving.
Van gedreven kunstenaars, die
hun emoties vormgeven in steen
en glas. De elegantie van de
beelden van Wiemes zit in de so
bere vormgeving. Zijn motto
luidt dan ook: „Weglaten is be
langrijker dan toevoegen,
schoonheid zit 'm vooral in de
eenvoud."
Na een start met zachte steen
soorten, koos hij definitief voor
hardsteen. Een materiaal,
waarvan hij allengs de textuur
leerde uitbuiten. Het eindresul
taat is dan ook fraai, waarbij de
balans tussen gepolijste en ruwe
delen opvalt. Voor een sterk
contrast zorgt het met
regelmaat mixen van verschil
lende steensoorten als zwart
arduin en het zeer lichte Cara-
ra-marmer, waardoor het werk
aan zeggingskracht toeneemt.
Uit de beelden van Wiemes
spreekt een hang naar gebor
genheid en eenheid. Werken als
Silhouette, Omarming, Samen
één en The Kiss tonen een grote
mate van tederheid en warmte,
in regelrechte tegenstelling tot
de materie. Liefde voor schoon
heid toont de kunstenaar in Sa
men, een sierlijke obeliskvorm.
Inspiratie
Via tekenen en aquarelleren
kwam Lammens uit bij de glas
kunst. Glas vormt voor haar een
niet aflatende bron van inspira
tie. Kleuren en kleurencombi
naties, de tekening in het glas
zelf en de voortdurende licht
wisselingen inspireren haar tot
nieuwe creaties. De vormgeving
is vrij abstract en wordt geken
merkt door vrije vormen en veel
beweging. Evenwichtig uitge
werkt in ton-sur-ton-tinten of
sterk contrasterend. Het meeste
werk is uitgevoerd met golfpa
tronen en zachte gebogen 1 ijnen,
waardoor een bijzonder leven
dig geheel ontstaat, nog ver
sterkt door gezandstraalde en
gebrandschilderde delen J
als Uit water en aarde, D^
we straal, Krekengebm^
leven, Gans en Draaikolk'
den haar liefde voor de na*
Gevoelens krijgen een vo»
Illusie en Verwachting
laat de kunstenares wet®
kleuren en ontwerpen reg^
tig voeling hebbenmet?pi
liteit, aura- en chaü*
Vormgegeven in bijvoorw
ramen als Rose Mo
Blauwe Mandala. i
Lammens: „Iedere keer-»-
weer een feest om aanef,
raam te beginnen, maar
lermooiste moment is
glasraam voor het.eers',
het licht wordt gehouden.
Tentoonstelling t/m 29
de Raadskelder, Markt,
ningstijden: dag. belwe
van 14-17 uur
-in
-lood
-werken
Koelte (links) en Paradise Lost van Jeanne Lammens is het beeld Handen van Louis Wiemes te zien.
foto Camile Schelsl®
Tussen de glas
