Een gemengd gezelschap met stekels
W3
Espresso
Kruk
Theepot
zaterdag 8 november 2003
Romeinen
Fluistertoon
Hoofdpijn
Geurkaarsen, wierook-
sticks, parfumhouders
in het stopcontact, Neder
land is de eenvoudige lucht
verfrisser definitief ontste
gen. We willen ons prettig
voelen in ons huis of in een
deel van dat huis waar we
een eigen plekje hebben. De
woonkamer, badkamer, stu
deerkamer, we maken er niet
alleen iets eigens van door de
spullen die we er in zetten,
maar nu ook door het ge
bruik van bepaalde geuren.
Geuren werken in op de her-
senactiviteit en hebben
daardoor ook invloed op onze
gemoedstoestand. Steeds meer
mensen ontdekken deze wer
king van geuren en gebruiken
die in positieve zin. De belang
stelling voor huisparfums
neemt toe, signaleert René van
Ass van Comminvent in het Gel
derse Aalst dat interieurpar
fums van Jan des Bouvrie op de
markt brengt. „MaarNederland
is geen voorloper op dit gebied,
in landen als Engeland en
Frankrijk zijn interieurpar
fums al langer op de markt. Het
begint in het lagere segment van
de markt met luchtverfrissers,
maar nu zie je ook steeds meer
merken in het hogere segment."
De Bijenkorf signaleert dat een
steeds groter wordende groep
mensen huisparfums gebruikt.
Vooral parfums op basis van na
tuurlijke ingrediënten zijn po
pulair. Geurkaarsen gaan ook
vaak over de toonbank en hier
valt op dat vooral jonge mensen
de kopers zijn.
Ook Arjen Schouten, marke-
ting-directeur van Rituals, ziet
een toename van de belangstel
ling voor huisparfums. Onder
de naam Rituals worden bij ves
tigingen van V&D, de Bijenkorf
en drogisterijen en via de websi
te wierooksticks, interieurpar
fums en geurkaarsen verkocht.
Prettig wonen is niet alleen een
kwestie van design, maar ook
een emotionele en zintuiglijke
ervaring, zegt Schouten. „Men
sen willen een eigen sfeer creë
ren, het gaat om het eigen ik en
het eigenhuis."
Dat wordt beaamd door geur-
psychologe Anita Vehrs. Ze
merkt ook dat er steeds meer
belangstelling is voor het toe
passen van geuren in huis om
daarmee een bepaalde sfeer te
scheppen. Er is sprake van het
herontdekken van geuren vindt
ze, want in het oude Rome wer
den er al harsen en bloemblaad
jes verbrand om de goden gun
stig te stemmen. Vehrs: „Nu
willen we onszelf gunstig stem
men door te zorgen voor een
prettige sfeer. Het heeft ook te
maken met de tijdgeest, mensen
voelen zich angstiger en onveili
ger. Het huis wordt dan een
schuilplaats met een prettige
sfeer waarin alle zintuigen wor
den geprikkeld, stoffen zijn aai
baar, er is prettig licht en er
hangt een geur."
De markt voor interieurpar
fums is dus een groeimarkt. Ri
tuals bestaat nu bijna drie jaar
en heeft zo'n 125 verkooppun
ten. Eind dit jaar moeten dat er
tweehonderd zijn en Rituals wil
groeien naar twee-a driehon
derd verkooppunten. Naast de
verkooppunten in V&D's en
drogisterijen wil Rituals ook
een handjevol eigen winkels in
de grote steden vestigen. „We
zitten met onze producten bo
venin het luxe-verwenseg
ment", zegt Schouten. „Dat
daar groei in zit blijkt wel uit het
Nederland is de eenvoudige luchtverfrisser definitief ontstegen.
foto's GPD
De lekkere luchten rukken op
feit dat grote merken als Calvin
Klein ook met eigen geurkaar
sen en wierooksticks op de
markt komen."
Interieurparfums zijn niet al
leen thuis aangenaam, ook op
kantoor kunnen geuren de ge
moedstoestand van het perso
neel beïnvloeden en daarmee
ook de prestaties. Kantoorin
richter Gispen in Culemborg
houdt zich sinds 1996 met geu
ren op de werkplek bezig. In dat
jaar werd door het bedrijf een
nieuw concept voor kantoorin
richting gepresenteerd, Meos
ofwel Multi Environment Office
Space. De gedachte daarachter
is volgens John Venneman, ma
nager creative marketing bij
Gispen, dat het werken op kan
toor is veranderd. Kantoorwerk
was vroeger plaatsgebonden,
terwijl er nu vaker een grotere
variatie is in de activiteiten van
de werknemer. Daardoor ont
staan er binnen kantoren speci
ale ruimtes voor specifieke acti
viteiten.
Venneman: „Je krijgt ruimtes
voor productie, voor vergade
ren, voor elkaar ontmoeten en
ruimtes waar j e j e kunt afzonde
ren om na te denken. Je moet de
sfeer van een ruimte afstemmen
op het gebruik dat er van wordt
gemaakt. En sfeer ontstaat door
zintuiglijke waarneming. Daar
om moet je bewust omgaan met
het gebruik van licht, materiaal
en kleuren. Kijk maar naar die
ouderwetse Britse bibliotheken,
waarom is iedereen daar zo ge
concentreerd en wordt er alleen
op fluistertoon gesproken? Dat
Geurkaarsen zijn gewild.
heeft te maken met het gebruik
van materiaal, licht en kleu
ren."
Geur was volgens Venneman in
het verleden een wat vergeten
aspect. „We zijn in samenwer
king met de TU Delft tot de ont
dekking gekomen dat geur een
veel belangrijker rol speelt dan
altijd was gedacht. Bij een hond
is het geurvermogen beter ont
wikkeld, maar bij ons is het wel
zo sterk dat we veel geuren her
kennen en er sterke associaties
bij hebben. Het sick building
syndrom heeft bijvoorbeeld ook
te maken met een verkeerde
geurbeleving."
Gispen houdt bij de keuze van
materialen rekening met de
geuren die daardoor worden
verspreid, maar de kantoorin
richter verspreidt ook actief
geuren met sprays en dergelijke
om een ruimte de juiste sfeer
mee te geven.
Venneman: „Lavendel heeft een
rustgevend effect, dat is ge
schikt in eeri ruimte waar men
sen zich willen afzonderen. Een
frisse citroenachtige geur kun je
gebruiken in een ruimte waar
mensen actiever zijn. Gecombi
neerd met koele kleuren stimu
leert dat de mensen. Het blijkt
dat er in zo'n sfeer minder fou
ten worden gemaakt."
In ruimtes waar informeel con
tact plaatsheeft denkt Venne
man aan wat zoetere geuren. Er
kan daar een sfeer als in een café
worden gecreëerd, met een kof-
fiegeur, donkere materialen en
een gedempte verlichting. Ven
neman: „Het gaat om de totale
beleving, waarbij geur een van
de belangrijkste elementen is.
Wij zijn daar als eersten mee be
zig gegaan en ik merk dat het
bewustzijn over het belang van
geuren toegenomen is."
Toch is het oppassen met het ge
bruik van geuren, waarschuwt
geurpsychologe Anita Vehrs.
Geuren moeten subtiel zijn.
„Als het teveel is, zoals bij de
goedkope sprays, kun je er
hoofdpijn van krijgen, de ba
lans deugt dan niet." Vehrs ex
perimenteert veel met geuren in
haar huis. „Mijn hal ruikt an
ders dan mijn gang, en in de ka
mer ruikt het weer iets anders."
Maar ook hier weer: de geur is
subtiel. Vehrs: „De mensen die
op bezoek komen ruiken het niet
echt, maar ik hoop dat ze vinden
dat er een prettige sfeer hangt.
Dat visite zich niet prettig of op
gejaagd voelt, heeft volgens
haar vaak te maken met de geur
die in huis hangt. „Geuren heb
ben absoluut met de stemming
te maken. Ze zijn geen genees
middel, maar ze dragen wel bij
aan het welbevinden."
Joost Sijtsma
Een maand geleden kreeg ik
een briefkaart van een leze
res uit Brabant: „Geachte mijn
heer Van de Kaa, Met groot
enthousiasme zag ik in de zater
dageditie een foto van de kogel
distel. Ik knipte onmiddellijk
het stukje uit om het 's avonds
uitvoerig te bestuderen, mijn
lievelingsbloemen, distels hoj,
hojMaar wat een teleurstel
ling. Cadeau voor politicus - 'n
kogeldistel. Niets over deze
plant, over allerlei soorten, over
zaadwinning, over grondsoort,
etc. etc. Mag 't een keer een echt
artikel over distels zijn?"
Nou, dat liegt er niet om. En het
ergste is: de schrijfster was te
recht teleurgesteld. Bij nalezen
vind ik het bewuste artikel zelf
ook een erg flauw stukje. Hier
bij een poging om het verloren
prestige te herwinnen.
Distels hebben gemeen dat veel
soorten prikken, maar verder is
het een gemengd gezelschap.
Sommige houden van vocht en
schaduw, andere van zon. De
akkerdistel is één van de meest
gehate onkruiden, en de artisjok
één van de meest delicate groen
tegewassen.
De kogeldistel, Echinops ritro,
is de meest geplante distel in de
tuin. De kogelronde bloemhoof
den vormen een mooi contrast
met andersgevormde bloei wij
zen, zoals de gotische torenspit
sen van Salvia's of Veronica's en
de platte schotels van Achille-
a's. Bolvormige bloemen zijn
zeldzaam in de tuin en voor een
deel ligt hierin de verdienste
van de kogeldistel. Vorm is bij
deze plant belangrijker dan
bloemkleur. Het blad van de
plant is rommelig en meestal al
op zijn retour als de bloemen
zich nog moeten openen. Plant
deze kogeldistel daarom nooit
op de eerste rij van de border,
maar iets naar achteren zodat
andere planten het blad kunnen
maskeren. Kogeldistels houden
van volle zon. Aan de grond stel
len ze weinig eisen, zolang die
maar niet te nat is. Insecten zijn
dol op kogeldistels en tijdens
hun bloei, in de zomer, worden
ze bezocht door bijen, hommels,
zweefvliegen en vlinders. Als je
ze naast het terras plant, dan
kun je op zwoele zomeravonden
genieten van verschillende
nachtvlinders die de bloemen
bezoeken. De cultivar 'Veitch's
Blue' heeft de blauwste bloe
men.
Echinops ritro mag dan de
meest geplante kogeldistel zijn -
met de blauwste bloemen - het is
niet de mooiste bladplant. Dat is
Echinops banaticus, met grijs
blad, grijze stengels en grijze
bloemhoofden. Mooi bij maan
licht. De namen van de cultivars
'Blue Globe', 'Blue Glow' en
'Taplow Blue' suggereren blau
we bloemen, maar de wens is
hier de vader van de gedachte.
Echinops sphaerocephalus is
een reus van een plant - op voed
zame grond bijna twee meter
hoog - met eveneens grijs blad
en grijze bloemen.
Kogeldistels worden niet ge
zaaid, maar door wortelstek
vermeerderd: vroeg in het voor
jaar kunnen stukjes wortel van
zo'n vier cm lang in een mengsel
van zand en potgrond worden
opgepot, zodanig dat de boven
kanten van de stekjes net onder
de grond zitten. Na een maand
heeft u een pot vol nieuwe plan
ten.
Een aardige distel voor kleinbe-
tuinden is Carlina acaulis, de
stengelloze distel. De naam is
misleidend, want de bloemen
van deze distel staan wel dege
lijk op een stengel, van zo'n tien
centimeter hoog. Carlina acau
lis bloeit met enorme platte
strogele bloemen die bij de eer
ste regendruppels onmiddellijk
dichtgaan. In slechte zomers
blijven de bloemen soms zo lang
nat dat de zaden in de bloemen
ontkiemen en aan de groei gaan.
Zon, en gortdroge grond.
De lekkerste distel is Cynara
scolymus, de artisjok. Niet hele-
Artisjok
maal winterhard in ons klimaat,
maar gelukkig als eenjarige
plant te telen. Zaai de grote za
den vroeg in het voorjaar. Druk
«fcr
De Italiaan Achille Gaggia
liet in 193 8 de eerste espres
somachine registreren die op
basis van stoom functioneerde.
In 1947 perfectioneerde hij de
machine en in 1977 bracht Gag
gia het eerste automatische es
presso-apparaat ter wereld op
de markt.
Nu komt Gaggia (inmiddels een
merknaam) weer met iets
nieuws: de Synchrony Compact
Digital. Deze volautomatische
machine is voorzien van een
instelbare koffie-maler en do
seerden
De verschillende onderdelen
zijn volgens Gaggia uitneem-
baar en heel gemakkelijk te rei
nigen. Met een speciaal pro
gramma wordt het apparaat
gereinigd, ontkalkt en schoon
gespoeld.
Goedkoop is de Synchrony
Compact Digital bepaald niet.
Het apparaat kost €799.
Informatie: 0320-237930 of
www.gaggia.it.
In keuken en badkamer draait
tegenwoordig vrijwel alles
om roestvrij staal. Franke
Roestvrij staal Nederland voegt
aan het assortiment het RVS
krukje Xinx 800 toe. Het bedrijf
benadrukt dat het niet uitslui
tend om een decoratief element
gaat.
Door de twee gelaste stangen en
de vier rubberen vloerdoppen
zou de stabiliteit volgens de fa
brikant gegarandeerd zijn. Het
materiaal heeft een speciale be
handeling ondergaan, waar
door vingerafdrukken niet meer
zichtbaar zijn.
Het krukje is verkrijgbaar bij de
sanitairvakhandel voor de niet
misselijke prijs van €696.
Informatie: www.franke.nl
Een designgrapje. Dat is
theepot Naoko volgens pro
ducent Bodum. De theepot
weerspiegelt volgens het bedrijf
de internationale wereld van
thee.
Naoko is vormgegeven als een
oosters muiltje. Het ontwerp
zegt iets over 'de mystiek en ma
gie waarmee theeblaadjes zijn
omgevenzegt BodumDe thee
pot is uitgerust met een ovale
zeef waarin theezakjes of
-blaadjes geplaatst kunnen
worden. De handgreep wordt
bovendien niet warm. Naoko
kost €49.
Informatie: www.bodum.com
of 0475-560100.
ze één voor één op gepaste af
stand in de grond en kweek de
zaailingen op in potjes. In mei
kunnen de jon^e planten naar
buiten, en in september kunt u
dan smullen.
Romke van de Kaa
