PZC
De Zeven Provinciën herrijst alsnog
21
Annemiek Koppejan,
Zeeuws Statenlid
zaterdag 8 november 2003
Zorg voor een veilige, stabiele omgeving
Ze weet niet anders: er werd
van gedachten gewisseld. Dat
was normaal bij haar thuis's Zon
dags na de Hoogmis werd er door-
gediscussieerd over het aldaar ge-
bodene en de twee meiden, van
wie Annemiek de oudste is, praat
ten al evenzeer mee over politiek.
Haar vader, gemeentesecretaris,
kende als man achter de scher
men, de politiek van binnenuit en
ook haar ooms waren zeer geïnte
resseerd in alles was met bestuur
te maken had. „We hadden een
warm nest en we kregen als kinde
ren alle ruimte om mee te discus
siëren, ook al wisten we van toeten
noch blazen. Mijn moeder had
vooral een inbreng vanuit het le
vensbeschouwelijke. En mijn
ouders hadden een sterk ontwik
keld rechtvaardigheidsgevoel dat
ze op ons wilden overbrengen."
Annemiek Koppejan heeft de ge
woonte van haar ouders om met
de kinderen over van alles en nog wat
te praten twee generaties verder ge
bracht. Willen mensen een goed besef
krijgen van wat wel en wat niet kan en
willen ze met gevoel voor verant woor
delij kheden hun plaats innemen in de
samenleving, dan zullen ze daar als
kind iets over geleerd moeten hebben.
Gesprekken met kinderen moeten
niet op het niveau van volwassenen
worden gevoerd maar wel met res
pect. En met zorg.
Onlangs heeft ze haar vierjarige doch
ter Sophie 's avonds het dramatische
verhaal over Kaïn en Abel uit de kin
derbijbel voorgelezen. Het gaat over
de twee zoons van Adam en Eva, die
uiteenlopende keuzes maakten. Kaïn
was landbouwer en Abel schaapher
der. Na verloop van tijd gaf Kaïn aan
God als offer iets van vruchten die hij
had geoogst. Abel offerde ook: een
eersteling van zijn schapen. God
keurde het offer van Kaïn geen blik
waardig maar toonde wel belangstel
ling voor dat van Abel. Daar werd
Kaïn razend over. Zozeer dat hij zijn
broer vroeg mee te gaan het veld in,
waar hij hem vermoordde.
Annemiek: „Ik lees geregeld voor uit
de kinderbijbel. Deze keer wilde Sop
hie hetzelfde verhaal nog een paar
keer horen. Het had iets dubbels; de
moord op je broertje, dat stond zover
van haar af en had zoiets ongelofe
lijks. Maar tegelijkertijd was ze gefas
cineerd door het kwaad. Het verhaal
over Kaïn en Abel gaat duidelijk on
der meer over jaloezie. Dat heeft Sop
hie ook. Ze is nogal eens jaloers op ons
tweede dochtertje, Iris van drie. Daar
hebben we het dus over gehad; over
jaloezie en boosheid; iets wat ze wel
kent. Het zijn gevoelens waar je als
kind van heel vroeg af aan al iets van
meekrijgt. Ik heb er met haar over ge
praat hoe het komt dat ze jaloers is op
haar zusje en dat dat niet nodig is om
dat wevanhaarnetzoveelhouden. De
kinderen verschillen van elkaar, maar
zijn even veel waard. Ik denk dat op
voeders moeten onderkennen dat in
mensen van heel jong af aan ook
kwaad zit. Je moet er met je kinderen
over praten hoe je daarmee kunt om
gaan en in je manier van leven laten
zien hoe je dat zelf doet. Hoe je de
kwaadheid, die iedereen wel kent,
binnen de oevers moet houden omdat
Annemiek Koppejan met op de voorgrond haar dochters Sophie (rechts) en Iris. foto Mechteld Jansen
Naam:
Johanna Maria Petronella Antonia Koppejan-Elsen
Geboren:
1966, Dreumel
Opleiding:
Volgde de havo in Druten en de lerarenopleiding huishoudkunde
en gezondheidskunde in Nijmegen. Studeerde pedagogiek in Nijmegen.
Loopbaan:
Werkte in de jaren tachtig bij een schoonmaakbedrijf
waar ze voormannen en rayonleiders trainde in sociale vaardigheden
en managementvaardigheden.
Verkocht in de jaren negentig vanuit Zeeland Nederlandse
en Europese subsidiebegeleiding. Werkte bij Cerestar in Sas van Gent als manager opleiding en organisatie.
Werkt sinds twee jaar als consultant projecten bij de BV Pushz, van de Hogeschool Zeeland. Is sinds maart 2003
lid van de Provinciale Staten in de fractie van het CDA waarvoor zij het vice-voorzitterschap vervult.
de wereld er niet mooier van wordt als
woede en haat de vrije loop krijgen. Ik
geloof echt dat je er heel jong mee
moet beginnen dat soort gedachten
over te dragen aan je kinderen. Je
moet daar dan ook tijd voor maken,
prioriteiten stellen en dan maar een
keer die vergadering, waar je eigenlijk
naartoe wilde, laten schieten. Kinde
ren moeten op je kunnen rekenen, zich
veilig voelen. In andere omstandighe
den ga je weer wél en dan leg je ze uit
waarom je erheen gaat. Om iets te
doen waar andere mensen plezier van
hebben bijvoorbeeld. Ik wil wel een
centrale stelling formuleren waar
over, wie dat maar wil, met mij op
mijn website - www.annemiekkoppe-
jan.nl - van gedachten kan wisselen.
Déze: 'Op een goede manier met el
kaar samenleven, begint bij de opvoe
ding van je kinderen'."
De maatschappij helpen inrichten op
een manier dat iedereen daar een be
hoorlijke plaats in kan vinden, dat
hadden haar ouders op het oog en dat
hebben ze aan Annemiek doorgege
ven. „Het ging om rechtvaardigheid.
De grondslag waarop de discussie
daarover rustte, dat waren de christe
lijke waarden. De Tien Geboden, die
vormden de toetssteen voor het den
ken. Die ondertoon was er van het be
gin af aan voor mij. De uitkomst van
de gedachtengang was dat je niet voor
jezelf leeft, maar er moet zijn voor je
naasten. Ik ben er blij mee dat ik dat
van huis uit heb meegekregen maar
optimistisch ben ik niet. In de loop
van de tijd zijn de mensen steeds meer
voor zichzelf gaan leven. De samen
hang die je had door de kerken en
clubs, door politieke betrokkenheid,
die is voor een groot deel verdwenen
en daarmee is veel stabiliteit weg. Ik
voorzie een steeds sterkere tweede
ling tussen goed opgeleiden met een
hoger inkoen en mensen die om wat
voor reden dan ook niet of met moeite
mee kunnen doen. We zitten in een
economische recessie op een moment
dat de samenleving qua verbonden
heid uit elkaar gevallen is. De solida
riteit is minder geworden. De politiek
zou ervoor moeten zorgen dat in het
onderwijs meer aandacht is voor het
individu, dat er minder uitvallers zijn
die geen plek krijgen in het maat
schappelijk leven. En er zou maat
werk moeten worden geleverd voor
een groep als die van de bij standsmoe
ders. Werk is belangrijk om met een
gevoel voor eigenwaarde in de samen
leving te kunnen functioneren. Ik
vind dat minister De Geus van Sociale
Zaken dat uitgangspunt redelijk han
teert: de scherpste kantjes van de re
geringsplannen zijn eraf. Als het gaat
om werk, moet je trouwens ook waken
voor overwaardering van alleen regu
liere banen. Vrijwilligerswerk is ook
belangrijk."
Ze is, zegt ze, van nature niet heel op
timistisch, maar toch ziet Annemiek
Koppejan een beweging die haar op
gewekt stemt. „Ik heb het idee dat het
carrièregerichte denken en de hang
naar alleen maar veel geld verdienen
aan het veranderen is. In mij" eigen
omgeving zie ik dat steeds me°r men
sen beseffen dat er een veilige, stabiele
omgeving voor hun kinderen moet
zijn en dat ze tijd in de opvoeding
moeten steken. Ze willen wel brood op
de plank hebben maar maken afge
zien daarvan nieuwe keuzes: voor
minder luxe en meer voor het gezin.
Ikzelf werk aan de Hogeschool drie
dagen per week en dan heb ik het Sta-
tenwerk erbij. Ad, mijn man, besteedt
in het weekeinde, als we allemaal sa
men in Zoutelande zijn, veel aandacht
aan de kinderen. Door de week werkt
hij in Amsterdam in zijn eigen bedrijf:
ondernemingen en overheidsinstel
lingen begeleiden bij Internetprojec
ten. We hebben een heel goede oppas-
moeder en als het nodig is gaan de
kinderen voor zaken. We zijn kerke
lijk gebleven. Ad is van huis uit Vrij
gemaakt Gereformeerd, ik Katholiek.
We wilden de kinderen niet opvoeden
met twee kerken en zijn uitgekomen
bij de Samen Op Weg Kerk. Daar vind
ik veel van wat ik van huis uit heb
meegekregen en wat ik ook'wil door
geven aan onze kinderen."
Ze schudt de oplossingen voor een sta
biele samenleving niet uit de mouw;
ziet de donkere kanten wel. „Er zijn
grote problemen. De maatschappij
heeft te weinig samenhang en de inte
gratie verloopt moeizaam. Het is toch
heel erg pijnlijk als je via de media
hoort hoe een groep kinderen roept
dat alle Joden dood moeten. Die kin
deren en de mijne moeten toch samen
de maatschappij van de toekomst
neerzetten. We moeten met z'n allen
verder. Je kunt, denk ik, als het om
verbeteringen gaat het beste klein be
ginnen."
A.J. Snel
Drie jaar lang zwegen de schaafmachi
nes, boren en hamers op de Batavia-
werf in Lelystad, want het werk aan de re
plica van De Zeven Provinciën lag stil. Maar
nu is er volop activiteit. Er is weer geld, en
wat belangrijker is: er is een nieuw plan
voor de herbouw van het beroemdste oor
logsschip van de vloot van de Republiek van
de Zeven Provinciën in de 17e eeuw.
Snerpende schaafmachines, robuuste man
nen die reuzenstukken eikenhout bewer
ken. Het is onloochenbaar: het werk aan de
replica van De Zeven Provinciën, trotse oor
logsbodem van admiraal Michiel Adriaensz
ue Ruyter, vlaggenschip van de strijdbare
vloot van de Republiek in de 17e eeuw, is
hervat.
Voortaan wordt er weer geschaafd, geklopt,
getimmerd en geboord op de Bataviawerf in
Lelystad. Ad van der Zee, historisch onder
zoeker en woordvoerder van de werf, is
zichtbaar opgelucht. Na een hoop deining
kan het mammoetkarwei worden afge
maakt.
We schrijven begin jaren negentig. Willem
Vos, scheepsbouwmeester, de man die het
C-schip Batavia bouwde en oprichter
van de Bataviawerf, heeft een schitterend
Plan: hij wil De Zeven Provinciën doen her
leven. Bijzonder daarbij is dat hij dat niet
- doen aan de hand van exacte bouwteke-
jriigen, maar volgens een, in de 17e eeuw
oegepaste, ambachtelijke bouwmethode
me veel ruimte laat voor intuïtie.
£es jaar wordt er hard getimmerd, gepast en
geweten op de Bataviawerf en in die tijd
ytjgt de onderkant van het schip duidelijk
vorm. Maar dan komen de obstakels: het
geld is op en er zijn niet meer voldoende
vakmensen beschikbaar,
aardoor moet het karwei in het jaar 2000
worden stilgelegd. Later blijkt dat er veel
ecgere dingen aan de hand zijn: de maatvoe-
wp Pt n'e*;' waardoor de boeg en de ach-
Pr ant van het schip niet de juiste vorm
Bataviawerf in Lelystad
krijgen en het schip te weinig draagvlak
heeft in het water.
Deskundigen raden vervolgens aan bij her
vatting van het werk de voor- en achterkant
van De Zeven Provinciën af te breken en op
nieuw te bouwen. En dat gaat nu ook gebeu
ren. „Want", zegt Ad van der Zee van de Ba
taviawerf, „als we dat niet zouden doen, zou
het schip te diep in het water terechtkomen
foto's Bataviawerf/GPD De Zeven Provinciën in aanbouw
en zou het water er bij de geschutspoorten
inkomen."
Nu, bij de herstart, wordt er niet meer ge
werkt met het timmermansoog, maar aan de
hand van echte bouwtekeningen, die zijn
gebaseerd op een model. En dat model is op
zijn beurt gebaseerd op uit de 17e eeuw be
waard gebleven maatvoeringen en bestek
ken van De Zeven Provinciën. Volgens Van
der Zee wordt nu de methode gevolgd waar
mee het schip in 1665 in Rotterdam werd ge
bouwd.
Aan De Zeven Provinciën wordt gewerkt
met een ploeg van tussen de twintig en veer
tig mensen, onder wie vrijwilligers en leer
lingen. Zij zullen vele jaren nodig hebben
om 3000 kubieke meter Deens eikenhout en
400 kubieke meter grenen te verwerken en
30 kilometer touw en 1800 vierkante meter
zeil aan te brengen. Zodra de onderkant is
gerepareerd en de eikenhouten spanten zijn
aangebracht, wordt het eerste dek gereali
seerd, daarna de eerste geschutslaag, ver
volgens de tweede geschutslaag en dan het
werkdek en het verhoogde dek, de zoge
noemde campagne. Van der Zee: „Ik denk
dat De Zeven Provinciën zo rond 2015 vaar
klaar zal zijn." Maar dan zal ook het com
plete schip er zijn, inclusief drie masten,
tientallen bronzen kanonnen en decoraties.
Vooral dat laatste is niet onbelangrijk, want
De Zeven Provinciën was het rijkst gedeco
reerd van de hele vloot en had behalve 82
kanonnen prachtige houten beelden, die
onder meer de vier deugden van de Repu
bliek, 'vrijheid', 'vrede', 'welvaart' en
'standvastigheidsymboliseerden
Deze beelden krijgen nu vorm in het atelier
van de Bataviawerf. De laatste hand is in
middels gelegd aan de eerste van de vijf gro
te lantaarns die het schip gaan sieren. De
eerste is meer dan manshoog en voorzien
van een koperen kap, de stijlen zijn versierd
met vrouwenfiguren. Al het houtwerk is
verguld, wat duidt op weelderigheid.
Nu wordt een begin gemaakt met een deels
verguld hekbeeld van een vrouwenfiguur
die de 'welvaart' voorstelt. Zij draagt een
gouden gewaad en heeft als attributen de
hoorn des overvloeds en een korenschoof,
als de tekenen van overvloed en welvaart.
Pracht en praal. Dat was precies de bedoe
ling van het grootste vlaggenschip dat de
Nederlandse Republiek ooit kende en dat
betrokken was bij vrijwel alle grote zeesla
gen tegen de Engelsen rond 1665.
De herbouw van De Zeven Provinciën gaat
zo'n tien miljoen euro kosten, een bedrag
dat vooral wordt opgebracht door kredieten
en subsidies van de overheid, sponsoring en
entreegelden van bezoekers aan de Batavia
werf. Jaarlijks nemen zo'n 140.000 mensen
de aanbouw van De Zeven Provinciën en
natuurlijk de al lang zeewaardige Batavia
in ogenschouw. En dat aantal zal alleen
maar groeien, nu het werk aan De Zeven
Provinciën is hervat.
Arvid van der Wolf
De Bataviawerf is het hele jaar door ge
opend, van 10-17 uur, behalve op Nieuws-
jaarsdag en Eerste Kerstdag. Info: tel. 0320-
261409 of www.bataviawerf.nl
