PZC
Hoe kweek je normbesef?
Stichting Roots
promoot eerlijke
muziek uit regio
Kaaischrift
mag geen
traditie zijn
Boek Mathilde is mix van fictie en feiten
12
IT
Biologische landbouw
krijgt voorlopig nog
steun van overheid
iELlCHT
Plannetjes
kunst
zaterdag 1 november 2003
Hospice krijgt
geld van Goese
kunstveiling
Zeeuwse heksen
vieren Samhain
Afschrikken
Contracten
Try-out
voorstelling
van Dansz
Met de hand
Vreemde takken
Juke Joints
Los Donos
GOES - De Rotaryclub Goes
overhandigde gisteren een che
que van 20.000 euro aan hospice
het Clara Hofje in Hansweert.
Dit bedrag was bijeengezameld
tijdens een kunstveiling in mei
van dit jaar.
Het Clara Hofje, waar ernstig
zieke mensen hun laatste le
vensmaanden kunnen door
brengen, wil verhuizen van
Hansweert naar Goes. Met het
geschonken bedrag kan een ge
deelte van de verhuiskosten
worden gedekt.
De cheque werd tijdens een
lunch uitgereikt aan de voorzit
ter van de Stichting Vrienden
van het Clara Hofje, burge
meester D. van der Zaag.
Tijdens de kunstveiling op 30 en
31 mei in de Grote Kerk van
Goes werden 106 werken van in
totaal 40 Zeeuwse kunstenaars
geveild.
De opbrengst bedroeg 80.000
euro, waarvan een kwart naar
het Clara Hofje gaat.
VLISSINGEN - Zeeuwse hek
sen vieren vandaag Samhain,
het einde van de zomer en het
begin van het nieuwe jaar, in
brasserie Bleij aan het Bellamy-
park in Vlissingen.
Na een besloten deel, waarin
Samhain op traditionele manier
gevierd wordt, gaan om 21 uur
de deuren open voor een alge
meen toegankelijke party. De
enige voorwaarde voor bezoe
kers is dat zij zich houden aan de
dresscode: horror.
Halloween vieren is in. Scholen
grijpen de viering aan om kin
deren te laten griezelen en het
bedrijfsleven benut Halloween
voor commerciële doeleinden.
Voor mensen die zich in hun le
ven door de Keltische traditie
laten inspireren, of leven vol
gens de traditie van de hekserij,
is Halloween het belangrijkste
moment van het jaar. Ze noemen
het de Samhain-viering.
De party duurt tot drie uur 's
nachts. Een percussiegroep, een
performance-act en dance-mu-
ziek zetten de viering luister bij
Er wordt een prijs uitgereikt
voor degene die in de beste hor
roroutfit verschijnt.
door Raymond de Frel
Normen en waarden. De moord op
Pim Fortuyn, de door zinloos ge
weld omgekomen Anja Joos, het zijn
zomaar wat voorbeelden die de discus
sie over normbesef telkens weer aan
wakkeren. Nederland ontspoort, zo is
de gedachte. Maar hoe krijgen we de
asociale burger weer in het gareel? Poli
tieke partijen en ministers dokteren om
de haverklap plannetjes uit.
Zo vindt de ChristenUnie dat 'hufters'
via een contract verplicht moeten wor
den zich goed te gedragen. Houden zij
zich niet aan hun afspraak - jatten ze
toch auto's, spuiten ze toch graffiti, ste
len of drinken ze toch - dan verdwijnen
deze asocialen voor maximaal een jaar
achter de tralies. Een plan dat is afge
keken van de Britten. Zij passen het
'doe-normaal- bevel' met succes toe.
CDA-minister Donner (Justitie) laat
zich ook niet onbetuigd. Hij vindt dat
gemeentelijke toezichthouders vanaf
2005 op grote schaal mensen op de bon
mogen slingeren voor kleine overtre
dingen. Fiets verkeerd geparkeerd?
Prent. Hond uitgelaten op een voor
drollen verboden terrein? Kost geld. En
ook wildplassen mag voortaan door ge
meentelijke toezichthouders (naast de
politie) worden aangepakt. Toezicht
houders mogen, als het aan Donner ligt,
overlastveroorzakers ook vragen zich
te identificeren. Doen de lastpakken
dat niet, dan volgt strafrechtelijke ver
volging.
En zo lanceert Donner nog veel meer
plannetjes. Omstanders van gewelds
misdrijven krijgen vanaf volgend jaar
van de overheid het advies agressieve
daders 'af te leiden of af te schrikken',
zo schreef hij deze week in een brief aan
de Tweede Kamer. Onnodig geweld
moet te allen tijde worden voorkomen,
zo voegt hij er wel aan toe. Wellicht is
een recent voorval in een supermarkt
Agressie in het verkeer is een vorm van normvervaging die de politiek wil aanpakken.
een voorbeeld van wat Donner voor
ogen heeft. Een winkelmedewerker
controleerde steekproefsgewijs of
klanten gestolen hadden. Tas open als
tublieft, zo luidde de boodschap. Een
man met een donkere huidskleur vatte
dit op als discriminatie, ging verbaal
volledig door het lint en nam een drei
gende houding aan. Twee kassa's verder
bemoeide een klant zich met het akke
fietje. 'Hé pannenkoek, doe eens rustig!
kreeg het heethoofd te horen, waarna
de gemoederen al redelijk snel bedaar
den. 'Zeg kwibus, wilt u eens wat zach
ter praten?' zou ook een aardige zijn...
Coördinator Rudolf Dekker van Halt,
de organisatie van drie Zeeuws-Vlaam
se gemeenten die jeugdigen die eenvou
dige strafbare feiten hebben begaan
een alternatieve straf oplegt, heeft zo
zijn bedenkingen bij de plannen van
Donner. „Toevallig plofte vandaag
weer eens een pakket van het ministerie
van Justitie over normbesef op mijn bu
reau. Gemeentelijke toezichthouders?
Vroeger hadden we toch jongens in
blauwe pakken, politieagenten ge
naamd, die daarvoor waren opgeleid en
dus precies wisten wat ze moesten
doen? Ik ken het werk van de toezicht
houders. In Terneuzen werpt dat bij
voorbeeld vruchten af, maar diep in
mijn hart zeg ik: dit is een taak voor de
politie. Tenzij de toezichthouders een
goede opleiding krijgen, maar het is
volgens mij het bekende verhaal: vader
heeft geen geld."
De Zeeuwse politiewoordvoerder J.
van Mourick beaamt dat het een taak
voor politie is, maar onthoudt zich van
verder commentaar. „Wat de politiek
nu op poten zet, kan immers volgende
week wel eens door ons moeten worden
uitgevoerd." Een woordvoerster van de
rechtbank in Middelburg wenst om
soortgelijke redenen niet te reageren.
„Dit is immers een landelijke zaak."
Ook Donners 'schrik-ideetje' is volgens
fotoWim Kooyman
Dekker onzin. „Schrikken? Neem me
niet kwalijk! Ik verleen al tien jaar Eer
ste Hulp Bij Ongelukken. Als je iemand
helpt, staat er een compleet circus aan
mensen rond je. 'O, wat is hier aan de
hand?' Dat is met geweld net zo. Veel
omstanders zijn korte tijd verlamd van
schrik. Dan denk je er niet aan om gelijk
zelf de dader af te schrikken. Al die
ideeën uit Den Haag. Een voorbeeld:
spijbelgedrag, daar moeten we iets aan
doen, vindt hij. Ja, dat doen we in Zee
land al een heel jaar. Drie jaar geleden
constateerden we immers al dat dit de
spuigaten uit kon lopen.
Het ChristenUnie-plan om met con
tracten te werken spreekt de Halt-coör
dinator wel aan. „Dat is tenminste con
structief. Daders aanspreken, schrifte
lijk waarschuwen, bij herhaling wijzen
op die waarschuwing en vervolgens
straffen. Dat schept duidelijkheid."
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Volgend jaar
moet duidelijk worden of het
mogelijk is de biologische land
bouw in Nederland uit te bou
wen tot tien procent van het
landbouwareaal in 2010. Lijkt
dat niet haalbaar, dan moeten
daaraan 'consequenties' wor
den verbonden, aldus minister
Veerman van Landbouw in de
Tweede Kamer.
Veerman blijft voorstander van
het bevorderen van biologische
landbouw als vorm van duurza
me, milieuvriendelijke land
bouw. Hij heeft voor 2004 op
nieuw een stimuleringsregeling
opengesteld. Momenteel wordt
slechts 2,25 procent van alle Ne
derlandse landbouwgronden
biologisch bebouwd. Veel groei
zit er niet meer in.
Een Kamermeerderheid van
CDA, WD en LPF zag daarin
een veeg teken. „Consumenten
zijn nauwelijks bereid extra te
betalen voor biologische pro
ducten", stelde WD-Kamerlid
G. Oplaat donderdag. „Wil de
biologische landbouw kunnen
groeien, dan moet eerst de vraag
aantrekken." LPF'er W. van den
Brink was dat volmondig met
hem eens.
Gesteund door PvdA, SP,
GroenLinks en regeringspartij
D66 sloeg Veerman een andere
weg in. De biologische land
bouw moet volgens hem worden
geholpen 'een zekere drempel'
over te komen. Omdat biologi
sche producten nog zo'n klein
deel uitmaken van de totale
landbouwproductie, kost het
meer die producten te distribue
ren. Als de productie toeneemt,
wordt de distributie goedkoper,
stelde Veerman, waardoor ook
meer consumenten kunnen
worden bereikt. Volgend jaar
vindt een evaluatie plaats van
het tot nu toe gevoerde stimule
ringsbeleid.
Het akkoord dat Veerman eer
der dit jaar sloot over het terug
dringen van het gebruik van ge
wasbeschermingsmiddelen
staat ondertussen onder druk.
De overeenkomst maakte een
einde aan de uitzichtloze strijd
tussen milieu- en landbouwor
ganisaties over de toelating var 1
bestrijdingsmiddelen. De ham.
vraag is nu hoe het akkoorc 1
moet worden vertaald in regel-!
geving. De meningen lopen zo-|
ver uiteen, dat Veerman een on
afhankelijke commissie in he:
leven heeft geroepen onder lei- j
ding van de Groningse commis-i
saris van de Koningin H. Alders
Een belangrijk probleem waar-,
voor Alders een oplossing moe:
vinden, is hoe boeren die nau
welijks minder bestrijdings-
middelen gaan gebruiken, moe
ten worden behandeld. „We
moeten een stok achter de deutj
zetten", aldus Veerman, „maai!
het is nog niet duidelijk hoe dik
die stok moet zijn en wannee: 1
wij die van stal moeten halen." j
KRUININGEN - Stich
ting Dansz geeft van
avond in het dorpshuis in
Kruiningen een try-out
van haar nieuwste voor
stelling Van Binnen Uit.
Deze show wordt de hele
maand november opge
voerd in diverse Zeeuwse
theaters.
Dansz heeft een aantal
professionele gastchoreo-
grafen uitgenodigd om
met de dansers deze pro
ductie te maken. Thema's
die in de voorstelling aan
de orde komen zijn onder
meer zinloos geweld, de
roes van de liefde en de
vergankelijkheid van het
leven. De semi-professio-
nele stichting biedt geta
lenteerde dansers de gele
genheid ervaring op te
doen en door te stromen
naar een dansacademie of
professioneel gezelschap.
Naast de jaarlijkse pro
ductie voor het theater
geeft Dansz ook kleinere
voorstellingen en neemt
ze deel aan festivals in
binnen- en buitenland.
O" o
door René Hoonhorst
Alle dichters uit het Kaaischrift zijn geportretteerd door Anneke Schenk. Boven (vlnr): Joop Buma, Juul
Johanna Kruit, Fred Bergwerff en Jeanette Rijks.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De poëzie
bloemlezing Kaaischrift no 5,
die gisteren in Middelburg is ge
presenteerd, is de laatste in een
serie. Vijf jaar geleden ver
scheen Kaaischrift no 1, ter ge
legenheid van de Kunst Cul
tuurroute Middelburg die de
eerste zondag van de maand no
vember in het teken staat van
gedichten. Hoewel de bibliofie
le uitgaven succesvol zijn geble
ken, stopt de serie. „Het moet
geen sleur worden", zegt Hans
Overduin.
Hij is een van de leden van de
Werkgroep Poëzie die jaarlijks
de activiteiten organiseert die
plaatsvinden tijdens de Middel
burgse kunstroute op de eerste
zondag van november. Op ver
schillende locaties in Middel
burg lezen dichters dan voor uit
hun werk. Elk jaar staan de
deelnemers een gedicht af voor
een speciale bloemlezing. Om
dat de Kunst Cultuurroute
grotendeels langs de Middel
burgse kaaien loopt, dragen die
bundels de verzamelnaam
Kaaischrift.
De titel van nummer 5waarvan
burgemeester K. Schouwenaar
gisteren in De Drukkerij in Mid
delburg het eerste exemplaar in
ontvangst nam, luidt Hier komt
de stilte nooit tot rust. Dat is de
beginregel van een vers van P.C.
Boutens (1870-1943), de dichter
die in Middelburg werd geboren
en daar vele jaren woonde. Aan
de twaalf dichters die komende
door Raymond de Frel
TERNEUZEN - „Mathilde Wil
link is vermoord." Auteur To-
mas Ross zoekt in zijn literaire
thriller Mathilde naar de ver
klaring van de raadselachtige
dood van de in Terneuzen gebo
ren Tilly de Doelder, die door
haar relatie met schilder Carel
Willink landelijke roem ver
wierf.
Ross, al twee keer bekroond met
de Gouden Strop voor zijn boe
ken Bèta (1987) en Koerier voor
Sarajevo (1997), stelt op zijn be-
zondag tijdens de Kunst Cul
tuurroute hun werk voordra
gen, is dit gedicht - dat ook in
het Kaaischrift is opgenomen -
voorgelegd. Hun is gevraagd 'de
stilte die nooit tot rust komt' in
een gedicht te vangen. Dat ge
dicht is vervolgens in het Kaai
schrift opgenomen.
De deelnemende dichters zijn
Fred Bergwerff, Joop Buma, El
len van den Doel, Aagje Feld-
brugge, Aaike Jordans, Juul
Kortekaas, Johanna Kruit, Ton
Langeler, Karei Leeftink, Jea
nette Rijks, Anneke Schenk en
Guus Spruyt. Net als voor eer
dere afleveringen heeft Schenk
de deelnemende dichters gepor
tretteerd. Hun portretjes zijn op
een inlegvel bij het Kaaischrift
gevoegd. De lezer kan ze uit
knippen en naast hun gedichten
plakken in de ruimte die speci
aal daarvoor is vrijgehouden.
De bundel is met de hand in lood
gezet, in een oplage van hon
derdvijfenzeventig exemplaren
gedrukt op de oude cilinderpers
in De Drukkerij en door de leden
ven de Werkgroep Poëzie met de
hand gevouwen en in elkaar ge
naaid.
Van eerdere afleveringen zijn
telkens meer dan honderd
exemplaren verkocht. Van
Kaaischrift 1 is zelfs een tweede
druk verschenen. Ook de voor
drachten van de dichters wor
den elk jaar goed bezocht. Hoe
wel de jaarlijkse manifestatie
dus een succes is, blijft het bij
vijf afleveringen. „We zijn bang
faamde wijze de dood van de ex
centrieke Zeeuwse aan de kaak.
Zelfmoord, zo concludeerde de
recherche over de op 25 oktober
1977 in haar woning gevonden
Willink, toen 39 jaar. Moord, be
weert Ross in Mathilde.
In zijn meest recente thriller
krioelen fictieve en non-fictieve
personages door elkaar. Of beter
gezegd langs elkaar, want Ross
gebruikt de zaak-Willink als
een kapstok, waaraan hij een
dat het een traditie wordt", zegt
Overduin. „We willen voorko
men dat we op geen enkele ma
nier vernieuwend bezig zijn.
Daarom hebben we onszelf op
gelegd iets nieuws te bedenken.
We stoppen niet met een poëzie-
fictieve, maar enigszins soort
gelijke zaak ophangt: de raad
selachtige dood van een oud-re
chercheur, Johannes van Dijk.
Zijn kamergenoot, oud-leraar
geschiedenis Emiel Faber,
krijgt per toeval krantenartike
len en een schrift vol aanteke
ningen van Van Dijk over de
dood van Willink in handen en
raakt bijzonder geboeid door de
materie. Willink interesseert
hem, maar eigenlijk is hij in eer
manifestatie, maar het zal niet
meer in deze vorm gebeuren."
Om de cirkel rond te maken zijn
voor Kaaischrift 5 veel dichters
uitgenodigd die ook aan deel 1
hebben meegewerkt. Er ver
schijnt zelfs een verzamelbun-
ste instantie vooral benieuwd
naar de doodsoorzaak van zijn
kamergenoot. 'Bloedvergifti
ging' gelooft hij niet. Faber pro
beert aan de hand van Van Dijks
aantekeningen over Willink
achter de waarheid van beide
zaken te komen.
Na een korte terugblik op haar
tijd in Terneuzen richt het ver
haal zich al snel op Amsterdam,
waar Tilly de Doelder op jacht
ging naar bekendheid. Die
del waarin alle deeltjes zijn sa
mengebonden. Afzonderlijk
kosten de bundels zes euro, het
complete werk kost 25 euro.
De dichters dragen morgenmid
dag op drie locaties voor: om
13.30 uur in De Drukkerij
kreeg ze door haar huwelijk met
de beroemde schilder Carel Wil
link en haar constante verschij
ning in het Amsterdamse uit
gaansleven. Willink had een
onophoudende honger naar
aandacht, die met name Tele
graaf- en Privé-journalist Henk
van der Meyden haar kon geven.
Hij bombardeerde haar tot 'het
Fenomeen'. Later, na haar
scheiding van Willink, hield ze
er talloze minnaars op na die
Kortekaas, Ton Langeler; onder:
illustratie Anneke Schenk
(Bergwerff, Spruyt, Rijks en
Kruit), 14.45 uur bij Antiekhan
del De Pagter (Jordans, Van den
Doel, Langeler en Schenk) en 16
uur in Atelier Juul Kortekaas
(Kortekaas, Leeftink, Buma en
Feldbrugge).
haar luxe levenswijze dienden
te bekostigen.
Drugshandelaar Gerard Vittali,
die in het boek partij was in een
onwettige overeenkomst tussen
de Italiaanse en Nederlandse
justitie en grote drugshandela
ren, was de laatste in de rij. Hij
vond haar met een pistool in
haar hand op bed. Zelfmoord?
Neen, zo is in Mathilde te lezen.
De dader begaf zich op dat mo
ment zelfs vlakbij het slachtof
fer en haar minnaar, tussen de
jurken van Fong Leng. Of dat
fictie of non-fictie is, blijft de
vraag.
TERNEUZEN - Bands die tot
nu toe moeilijk aan de bak kwa
men, mogen hopen op betere tij
den. Als ze tenminste roots-mu-
ziek spelen. De Stichting Roots
Zeeuws-Vlaanderen wil groe
pen uit de regio - maar ook uit de
rest van Zeeland - een podium
bieden om 'eerlijke muziek met
hart voor de geschiedenis' te la
ten horen.
De Stichting Roots hoopt zo'n
acht tot tien concerten per jaar
op poten te zetten, waarbij een
bekende hoofdact uit binnen- of
buitenland ook publiek trekt
voor een groep uit Zeeland of de
Vlaamse grensstreek die als
voorprogramma fungeert. Ove
rigens kan het net zo goed voor
komen dat de groep uit de buurt
zo'n grote achterban meeneemt,
dat de gerenommeerde hoofdact
niet voor anderhalve man en een
paardenkop hoeft op te treden.
Porgy Bess, dat als fameus
jazzcafé ook al veel goeds deed
voor blues- en andere roots-
bands, is de thuishaven van de
Stichting Roots. Maar de vier
initiatiefnemers, die ook het
stichtingsbestuur vormen, slui
ten niet uit dat ze ook andere po
dia in de regio laten bespelen.
Die initiatiefnemers - Leon
Slabber, Maikel Harte, Ron
Bartelse en Chris Edwards van
Muyen - geven direct toe niet
helemaal aan te kunnen geven
welke bands in aanmerking ko
men voor een optreden onder de
vleugels van de Stichting Roots.
'Bands die vanuit de zompige
Zeeuws-Vlaamse klei graven
naar de diepst groeiende wor
tels van de meest vreemde tak
ken van de muziekboom', oreert
het persbericht. Muziekstijlen
van 'cajun tot rockabilly, van
jump jive tot de meest smerige
blues'. Maar singer-songwri-
ters, alternatieve country-en
sembles en allerhande groepen
die zich in de 'Americana-hoek'
bevinden zijn welkom. En tegen
een veelbelovende Nederlands
talige band, die niet noodzake
lijkerwijs een Zeeuwse of
Vlaamse blues- of rockbasis
heeft, zeggen ze ook niet bij
voorbaat nee, laat het stich
tingskwartet weten.
De Stichting Roots, waaraai
nog zes vrijwilligers zijn ver
bonden, is spontaan ontstaan ei
vult niet automatisch het ga
dat de Stichting Blues Promo
tion Zeeuws-Vlaanderenzei
heeft laten vallen. „De Stich
ting Blues Promotion houdt ee:
sabbatical en kan dus terugke
ren. Mocht er een band willet
optreden, die anders door df
bluesstichting zou zijn opge
vangen, dan zijn wij natuurlij:
bereid een concert te organise
ren. We richten ons wel voorna
melijk op het weekend, van vrij
dag- tot zondagavond", betoog
Harte. Voor de te organisere;
activiteiten werft de Stichtin:
Roots sponsors. De hoop op ge
meentelijke subsidie is, on
danks de negatieve berichtei
over de financiële positie vat
Terneuzen, levend gehoudet
door een oriënterend gespré:
met cultuurwethouder Jj
Luijcks.
Bovendien moeten hordes toe
hoorders geld in het laatje bren
gen. Porgy Bess helpt de be
ginnende stichting alvast oe
een vliegende start te makel
door Roots het al eerder geboek
te concert van The Juke Joints ir
goede banen te laten leiden. Df
befaamde, twintig jaar aan de
weg timmerende Zeeuwse
bluesgroep staat zondag 9 no
vember vanaf 15.30 uur op de
bühne van Porgy in het kade:
van haar verjaardagstournee.
Het eerste concert dat echt or
der de vlag van de stichting
plaatsvindt, is dat van de Belgi
sche formatie Bruno de Bruxel-
les, op vrijdag 21 november!
Brusselse Bruno brengt eigen
zinnige interpretaties van num
mers van grote namen uit df!
jazz- en blueswereld. Invloeder,
uit pop, lounge, disco, funk er|
salsa zorgen voor een sound dit
met niets te vergelijken is.
In het voorprogramma treedt dJ
Terneuzense pendant Los Do
nos op. Ook zij mixen een keu:
van stijlen doorelkaar, maar df
Donos zoeken het meer in eeq
mengeling van samba, mambo:
surf en rockabilly. Verdere acti
viteiten van de stichting zij»
binnenkort te volgen op de web-;
site: www.stichtingroots.com.
