PZC
Het gaat erom datje de sleutel herkent
Villapark aan rand
van Boswachterij
zaterdag 1 november 2003
Armoede
II WOON
Gesloopt
Redactie: 0113-315680
www.pzc.nl
E-mail: redactie@pzc.nl
Postbus 314460 AA Goes.
Advertentie-exploitatie:
Noord- en Midden-Zeeland: 0113-315520;
Zeeuws-Vlaanderen: 0114-372770;
Nationaal: 020-4562500.
Schouwen-Duiveland
Makelaardij
Schouwen-Duiveland Makelaardij BV
Lange Ring 2 4311 BD Bruinisse
Postbus 139 4310 AC Bruinisse
www.sdmakelaardij.nl
Telefoon 0111-489400
Telefax 0111-489499
info@sdmakelaardij.nl
Van vakantieoord voor
Rotterdamse bleekneus
jes tot exclusief villaparkje
voor luxe, tweede woningen.
Buitencentrum Haamstede,
aan de rand van Boswachte-
rij Westerschouwen en beter
bekend als Katendrecht, is in
korte tijd gesloopt en herbo
ren als Villapark Burghduin.
Permanent wonen mag je er
niet maar wat is de omgeving
er schitterend. Een pracht-
plekje waar veel mensen uit
Katendrecht hele goede her
inneringen aan hebben.
De ondergaande zon zakt
weg achter de bomen van
de Boswachterij Westerschou
wen aan de horizon. Tegen de
herfstkleuren van het bos zijn
de contouren te zien van enkele
pony's die het duingebied kort
grazen. Een ekster schrikt van
niks en krijst zijn ergernis. De
rust keert weer. Nu het gros van
de toeristen naar huis is, ligt het
grote parkeerterrein bij de
Adriaan van de Weydeweg er
verloren bijAlleen in het week
einde, als het mooi najaarsweer
is, komen de mensen nog in gro
te aantallen genieten van dit na
tuurgebied.
In deze mooie omgeving werden
van 1952 tot 2002 honderden
kinderen uit de Rotterdamse
wijk Katendrecht in de zomer
ondergebracht om twee hele
weken lang te genieten van zon,
zee, strand en bos. Ook de oude
ren uit die wijk mochten er tel
kens een weekje geheel verzorgd
verblijven. Later werden gezin
nen uitgenodigd en, vanwege de
exploitatie, buiten de vakanties
om schoolklassen. „De tocht er
naar toe was al een belevenis op
zichzelf", weet Aad van Arkel
zich nog te herinneren. „Met de
stoomtram, boot, weer een
stoomtram en een stuk lopen
waren we na een dag reizen van
Katendrecht bij de Blomshoeve.
Daar konden we dat eerste jaar
in de schuur onze vakantie
doorbrengen." Van Arkel ging
zelf destijds mee als Ka ten -
drechts bleekneusje. Later werd
hij zelf begeleider en beheerder
van Buitencentrum Haamstede.
Tot het doek viel in september
2001.
Het initiatief om kinderen en
ouderen uit Katendrecht in
Burgh-Haamstede een vakan
tie aan te bieden, kwam van het
Volkshuis Katendrecht, het
toenmalige sociaal cultureel
werk in die wijk. Katendrecht
stond vooral bekend om z'n
prostitutie. Er was veel armoede
onder de wijkbewoners en voor
de jeugd was er weinig te doen.
Twee medewerkers van het
volkshuis hebben toen de moge
lijkheid onderzocht van een va
kantieadres in Zeeland. Zij ko
zen voor de boerderij van de
familie Blom in Haamstede,
camping Blomshoeve. Wie lid
was van het Volkshuis Katen
drecht kon zich voor een vakan
tie aanmelden. Vrijwilligers
zorgden voor de begeleiding,
het koken en de activiteiten.
„Per huisje werd bepaald wat er
in de week gedaan werd. Af en
toe organiseerden we een grote,
gezamenlijke activiteit. Maar
meestal was het voldoende om
te kiezen tussen bos of strand. Je
mocht er toen ook nog veel meer
doen. En er waren overal bun
kers waar in en om gespeeld
werd. Tegenwoordig is de
omgeving natuurge-
bied met de bijbeho-
De houten huisjes van weleer hebben plaats gemaakt voor luxe bungalows.
fotografie Dirk-Jan Gjeltema
Burghduin roept herinneringen op
In de serie woonberoepen staat
wekelijks een beroep op het
gebied van wonen centraal. De
meest uiteenlopende personen
komen aan bod: van stucadoor
en architect tot ambtenaar
welstandscommissie en
glazenwasser. Vandaag: de
sleutelmaker.
foto Ruben Oreel
rende regels en beperkingen."
„Toen de watersnoodramp in
1953 Schouwen-Duiveland on
der water zette, gingen we ervan
uit dat onze vakantie van 1952
niet herhaald kon worden", ver
volgt Van Arkel. „Maar we kre
gen legertenten aangeboden en
die konden we op een stukje
grond van de Blomshoeve op
zetten. Zo konden we die zomer
er toch een paar weken tussen
uit."
De vakantie bleek een traditie te
worden waar veel belangstel
ling voor bestond. En toen in
1956 de meeste noodwoningen
van na de ramp niet meer nodig
waren, bood Rijkswaterstaat
twintig van deze houten huisjes
voor weinig geld aan als vakan
tieverblijf. „De voorwaarde was
wel dat wij zelf voor de sloop,
transport en wederopbouw van
de huisjes moesten zorgen. Die
stonden verspreid over het ei
land. Een jaar lang zijn daar
zo'n veertig tot vijftig vrijwilli
gers elke week mee bezig ge
weest. Maar in 1957 konden we
ons Buitencentrum Haamstede
openen. Dat heeft de toenmalige
koningin Juliana nog gedaan."
De financiering kwam rond
dankzij bedrijven uit Katen
drecht. Elk huisje had een
woonkamer, drie slaapkamers
met stapelbedden en een toilet-
/wasruimte. Op het terrein
stond ook een gebouwtje met de
gemeenschappelijke douches,
een werkplaats, kantoortje, ma
gazijn en de recreatiezaal was
waar gegeten kon worden.
Stichting Katendrecht, die op
gericht was om de vakanties te
Vier oude eiken hebben de sloop van het oude park overleefd.
organiseren en te bekostigen,
kon een stukje grond van cam
ping Blomshoeve (nu Duinrand
Oost) voor ruim negentien jaar
pachten waarop de houten huis
jes geplaatst werden. De stich
ting kreeg eerste recht van koop
als de eigenaar zou komen te
overlijden. „Wij wisten dat die
pacht nooit verlengd zou wor
den want midden jaren zeventig
was die grond natuurlijk veel
meer waard geworden. Meneer
Blom overleed echter voordat
de pacht was verlopen en toen
hebben we de grond kunnen ko
pen."
Tot de j aren tachtig verbleven er
twaalf kinderen per huisje.
Scherpere veiligheidseisen
brachten dat aantal terug tot
zeven. Vanaf eind jaren zestig
mochten ook gezinnen zich in
schrijven voor een vakantie.
Van Arkel: „Erzijngezinnendie
meer dan twintig jaar hier va
kantie hebben gehouden. Nog
spreek ik mensen die vol wee
moed aan deze tijd terugden
ken." Ook voor de gezinnen
werd gekookt, de vakantiegan
gers hoefden alleen de afwas te
doen. Toch werd de belangstel
ling minder, met name van de
vrijwilligers die de verschillen
de groepen begeleidden. Er
kwam meer welvaart, ook in
Katendrecht. Mensen kochten
een eigen caravan om er mee op
vakantie te gaan. De saamho
righeid verminderde. Werd er
vroeger nog gezamenlijk een
bus gehuurd om met alle
gezinnen naar Buitencentrum
Haamstede te reizen, later nam j
iedereen de eigen auto. Het ar
beidsintensieve onderhoud van
de houten huisjes was door het
afnemende aantal vrijwilligers
bijna niet meer op te brengen; de
laatste jaren stond Van Arkel er
alleen voor. „Na bijna vijftig
jaar trouwe dienst voldeden de
huisjes eigenlijk niet meer. Het
was voor Stichting Katendrecht
het moment om te kijken of er
alternatieven waren. Maarzo
als het geweest was, zou het
nooit meer worden. Daarom
hebben we het terrein met veel
pijn in het hart verkocht. Er lig
gen in Buitencentrum Haamste
de zoveel herinneringen."
Het terrein werd aan Delta Pro
jectpartners in Zierikzee ver
kocht en na de allerlaatste va
kantieperiode van zomer 2001,
werden de huisjes snel gesloopt.
Van een deel van het geld kocht
de stichting enkele bungalows
bij verschillende recreatiebe-
drijven in Haamstede. Daar
kunnen ouderen uit Katen
drecht nog steeds terecht voor
een weekje vakantie tegen ge
ringe kosten. De verhuur buiten
de 'Katendrechtse' vakantiepe
riodes en het onderhoud is uit
besteed.
En waar eens het Rotterdamse
gejoel en gejuich uit zeker 240
kinderkelen klonken, heerst nu,
op een doordeweekse herfstdag,
serene stilte. De villa's van Vil
lapark Burghduinzoals Bui
tencentrum Haamstede nu ge
noemd wordt, lijken verlaten.
„De meeste bewoners komen er
vooral in de vakanties en de
weekeinde", weet Marco Bij dé
Vaate van Delta Projectpart
ners.
De villa's waren snel gebouwd.
Alleen een houtwal - om de toe
gang af te scheiden van het
openbare fietspad - wordt bin
nenkort nog aangelegd. De re
creatiewoningen waren ook
snel verkocht. De combinatie
van een luxe, kleinschalig villa
park met een omgeving van
duin, bos, strand en zee, blijkt
uitstekend te zijn. Bij de Vaate:
„Mensen willen allereerst sfeer
kopen. Villapark Burghduin
voldoet daar uitstekend aan.
Daarnaast willen ze kwaliteit
en luxe. Ook voor hun tweede
woning. Een open haard be
hoort tot de standaard uitrus
ting, net als een luxueuze keu
ken en badkamer. Maar veel
kopers en huurders eisen tegen
woordig meer. Vaak moet er ook
een jacuzzi, bubbelbad en sauna
in hun vakantiehuis aanwezig
zijn.
De 21 luxe villa's met hun riet-
bedekte daken, gestuukte mu
ren en aangelegde tuinen doen
in niets meer denken aan de
twintig houten noodwoningen.
Alleen vier oude, hoge eiken die
zijn blijven staan en het villa
parkje extra cachet geven, heb
ben de Rotterdamse kinderen
elke zomer zien komen, opbloei
en en gaan.
Inge Heuff
Naam: Jan van Ossenbrugge:
Beroep: Sleutel- en schoenmaker
Woonplaats: Vlissingen
Belangrijkste gereedschap: sleutelmachine
Ooit moest hij in de Middelburgse gevangenis,
twintig liftsleutels maken. Nadat hij hele
maal gescreend en gefouilleerd was, kon hij ter
plekke aan de slag. Dat hij één van de drie sleutel
machines daarvoor moest verkassen van winkel
naar 'de bak'; ach, dat was een bijkomstigheid.
Jan van Ossenbruggen glimlacht nog bij de herin
nering. Ja, dat was ongetwijfeld zijn opvallendste
klus.,Ik moest daar mijn werk doen, onder super
visie. Alles beveiligd. Ik kan nu zeggen dat ik een
middag in de gevangenis heb gezeten."
Jan van Ossenbrugge drijft bijna twintig jaar zijn
schoenmakerij annex sleutelmakersbedrijfje in
Middelburg. „Dit is eén gebruikelijke combina
ties. Alleen in de randstad zie je nog wel sleutel
specialisten alleen opereren. Ik heb jarenlang in
de commercie gezeten, van verkoper tot procura
tiehouder. Toen de kans zich voordeed om dit be
drijfje over te nemen, heb ik dat gedaan".
Na een aantal opleidingen op sleutelgebied kon
Jan aan de slag. „Ik zeg altijd; een sleutel maken
kan iedereen. Maar het gaat erom dat je sleutels
kunt herkennen. Dat is het belangrijkst. Na ver
loop van jaren gaat dat natuurlijk veel makkelij
ker. Bovendien zijn er sleutelboeken."
Hij pakt als voorbeeld een lijvig naslagwerk
waarin autosleutels staan. „Maar die boeken zijn
meestal vier tot vijfjaar ouder dan de sleutels. Als
je een sleutel herkent, kun je het bijpassende nieu
we model pakken, dat vervolgens bewerkt wordt
tot kopie van het origineel. Het feitelijke maken
van de sleutel doet de sleutelmachine voor je."
Jan demonstreert dat aan de hand van een sleutel
die een klant net binnenbrengt. „Kijk, aan de ene
kant van de machine zit de taster. Daar stop je de
originele sleutel in en die taster bevoelt de profie
len van de oude sleutel. Aan de andere kant, in de
snijder, leg je de mal waarvan de nieuwe sleutel
wordt gemaakt. De snijder maakt de profielen in
de nieuwe sleutel. Taster en snijder werken gelijk
tijdig."
Er is een machine voor de meest voorkomende
sleutel, de cilindersleutel. Daarnaast is er één
voor de oudere baardsleutel en één voor de cate
gorie beveiligingssleutels. Deze laatste sleutels
kunnen worden nagemaakt, tenzij het sleutels
met een veiligheidscertificaat zijn. „Die zijn be
schermd, dus de profielen ervan krijgen we niet
van de fabrikant."
Voordeursleutels maakt hij bijna aan de lopende
band. Ook Woongoed Middelburg is klant van
Jan. Daarnaast scoort de fietssleutel hoog. „Ik
krijg per week wel vijf of zes gebroken fietssleu-
teltjes."
De hedendaagse sleutel is gemaakt van vernik
keld messing. De oudere baardsleutels zijn van
een staallegering. Jan pakt een fors uitgevallen
baardsleutel. „Deze is van de kerk in Nieuw en St.
Joosland. Ik moest er één bij maken." De sleutel
meet liefst vijftien centimeter, tegen de lengte van
5.5 centimeter van de moderne cilindersleutel.
Ook van de baardsleutels heeft Jan modellen han
gen. In principe is iedere sleutel na te maken. „Het
probleem begint, als ik een sleutel niet herken of
als er geen model van is.Hij laat een oud slot zien,
afkomstig uit een paneeldeur van een ingebouw
de kast. „De sleutel van dit slot was kwijt. Nuheb-
ben alle sloten een nummer en daar hoort dan
weer een sleutel bijAlleen het nummer op dit slot
was voor mij onbekend. Ik kon het slot ook niet
openmaken omdat het was dichtgegeklonken. Ik
heb de nieuwe sleutel met de hand moeten maken.
Een kwestie van voelen en luisteren. Een beetje
bijschaven hier en daar en uitendelijk lukt het
dan."
Lachend: „Leuk voor een keer, maar daar moet ik
er niet al te veel van hebben. Dan verdien ik hele
maal niets meer."
Annemarie Zevenbergen
