PZC
Sakkervalken en woestijnbuizerds als leermeesters
25
4
Uienboer uit Ovezande ontvlucht boerderij in Pools dorpje
Managers op
valkenjacht
zaterdag 25 oktober 2003
Kwaliteiten
Zelfs Amnesty kan ons niet helpen
J
O
2
_l
CO
W
Prague
TSJECHIE
Ostrava
Zeven jaar geleden vertrok
Hans Goense vanuit Ovezan-
de naar Polen. Hij vond er zijn
grote liefde en kocht een mooie
oude boerderij met grond om uien
te verbouwen. Maar het werken
werd hem door de lokale bevol
king onmogelijk gemaakt. Goense
kreeg te maken met brandstich
ting, diefstal en bedreiging met de
dood. Inmiddels is hij zijn huis
ontvlucht en zit financieel aan de
grond.
Een nieuwbouwwijk in een provin
ciestadje ergens in het zuiden van
Polen. Een appartementje van zestien
vierkante meter met wat camping-
meubilair en op de grond een matras.
Dit is het huidige onderkomen van
Hans Goense en zijn Poolse vrouw
Malgorza. Een maand geleden zijn ze
weggevlucht uit hun huis in Pieszyce,
een klein dorpje aan de grens met
Tsjechië. Sinds die tijd houden ze zich
schuil op een geheim adres.
Het verhaal van Hans Goense is een
aaneenschakeling van kleine en grote
pesterijen die bedoeld lijken om hem
uit het dorp weg te jagen. De proble
men begonnen zo'n drie jaar geleden
direct na de aankoop van zijn boerde
rij Al na twee dagen kwam er een man
opdagen die de woning opeiste. Dit
was de vader van de vorige eigenaar.
Om zijn eis kracht bij te zetten liet hij
zich bij de gemeente opnieuw in
schrijven op het adres van Hans en
~c/
POLEN
Wroclaw
0
Pieszyce
1 Katowice
Warschau
,o
Krakow
ui
cc
UI
O
SLOWAKIJE
zijn vrouw. Deze zaak sleepte voort,
tot de rechter de Zeeuw een paar
maanden geleden in het gelijk stelde.
Hans loopt naar de kast en pakt een
enorme stapel dossiers. Dit is zijn
strijd met de Poolse overheid. Een van
de documenten gaat over een brand
die werd aangestoken. Zijn buurman
blafte Hans eens toe dat hij niets
moest hebben van buitenlanders.
Goense: „Die zouden volgens hem met
hun geld de grond komen inpikken
hier in Polen.De buurman kondigde
op een middag aan dat hij de zaak wel
even in brand zou steken en diezelfde
avond was het zover. Hans en zijn
vrouw werden wakker van het geknal
van dakpannen die van het dak van de
schuur vielen. De brandweer kon het
woonhuis nog redden, maar de schuur
met de machines ging volledig in
vlammen op. Schade: 35.000 euro.
Uit een map haalt hij een onderzoeks
rapport. Daarin staat in dat Goense de
brand zelf had aangestoken. Op basis
van dit rapport betaalde de verzeke
ring niet uit. Een aanklacht haalde
niets uit. Een ander document ver
haalt over houtdiefstal uit het bos op
het land van Goense. De dader, die
zelfde buurman, werd op heterdaad
betrapt door de politie. Een taxateur
maakte op dat er voor 7500 euro hout
was gekapt, maar de buurman kreeg
slechts een boete van 50 zloty (omge
rekend 12 euro).
Tenslotte stonden drie weken geleden
plotseling een paar politierecher-
cheurs voor de deur met een huiszoe
kingsbevel. Ze reden een trekker met
aanhanger het terrein op en hebben
daar alle meubels uit het huis van
Hans en Malgorza opgeladen. Goense:
Hans Goense: „Wij dachten: het waait wel weer over.':
foto Elro van den Burg
„Volgens de brief hadden ze alleen
toestemming om te kijken of er nog
meubels van de vorige eigenaar in het
huis stonden.Op het politiebureau
weigerde Hans een aantal formulie
ren te ondertekenen. „Daar zijn ze
toen laaiend over geworden.Voor hij
weg ging hoorde Hans twee agenten in
burger tegen elkaar zeggen: 'We moe
ten die Nederlander met zijn hoer
maar uit de weg ruimen.Eerst drong
het nog niet zo goed door tot Hans
Goense, maar toen hij thuiskwam zet
te hij voor zichzelf de zaken op een rij
tje. Tot nu toe waren dreigementen al
tijd uitgekomen, misschien zou het
deze keer ook wel zo gaan. Daarop be
sloot hij samen met zijn vrouw zijn
spullen te pakken en zijn ze voorgoed
vertrokken.
Achteraf vindt Goense dat hij vooral
door de plaatselijke autoriteiten erg is
tegengewerkt. De burgemeester wilde
zich niet mengen in het conflict met de
vorige eigenaar van de boerderij, en
ook de politie en de rechtbank hebben
niet gereageerd op verschillende aan
klachten. Goense: „Zelf heb ik me al
tijd afzijdig proberen te houden van
de lokale bevolking. Wij dachten: het
waait wel weer over. Straks komt Po
len bij de Europese Unie en dan wordt
het beter. Maar het werd niet beter,
eerder slechter.
Het is niet voor het eerst dat een Ne
derlandse boer in Polen in de proble
men komt met de lokale bevolking. Er
zijn veel gevallen bekend. Vorig jaar
werd een Nederlands bedrijf belet om
de spruiten te oogsten, als niet eerst
200.000 euro zou worden betaald. Op
het consulaat en op de ambassade is
men bekend met de zaak van Goense.
Daar is ook geen twijfel dat de Zeeuw
het slachtoffer is van de vijandige
houding uit het dorp. De verantwoor
delijke Officier van Justitie Markan
uit het naburige dorp Dzierzoniow
wilde alleen schriftelijk reageren op
de zaak, maar die reactie is tot nu toe
uitgebleven.
Hoe het nu verder moet is niet duide
lijk. Het avontuur is Hans Goense ook
financieel slecht bekomen. Hij zit nu
met een schuld van 125.000 euro.
Hans is vastbesloten te knokken,
maar vooralsnog zonder succes. Een
asielaanvraag voor Malgorza in Ne
derland, werd afgewezen. „Zelfs Am
nesty International in Nederland kan
ons niet helpen." Goense kan zijn te
leurstelling niet verbergen. „Ik snap
niet dat Polen mag toetreden tot de
EU. Het land is er nog lang niet klaar
voor. Als je ziet hoe het hele rechtssys
teem hier functioneert, dat loopt nog
jaren achter."
Elro van den Burg
Ont-stressen, ont-haasten, afleiding. Iets
nieuws, willen we dat niet allemaal?
Wildwaterkanoën, mountainbiken, bungy-
jurapen, ballonvaren of 'gewoon' golfen. Al
lemaal leuk, allemaal aardig, maar het is
niet de ont-spanning die Bert en Mieke
Bruil (beiden 61) uit Ommen voor ons in pet
tohebben. Zij laten ons liever j agen op échte
prooien, met échte roofvogels. „De natuur
liegt nooit."
Delessen'uit de 'harde' natuur als voortdu
rende vergelijking met het 'harde' (za
kenleven. Valkenier in hart en nieren Bert
Bruil schudt de talioze voorbeelden losjes
uit de mouw op het 100 hectare grote land
goed De Stekkenkamp in Ommen, dat hij
sinds vijf jaar samen met zijn vrouw en com
pagnon Mieke huurt.
Jarenlang was de geboren Arnhemmer
Bruil - gevormd en opgeleid bij de hogere
hotelschool in Dortmund - commercieel di
recteur van erkende hotel-restaurants als
De Witte in Amersfoort, Badhotel Rockanje
op Voorne-Putten en het Berghotel in
Amersfoort. Ook in het Isselmar-hotel in
Lemmer en Malle Jan in Vierhouten keek
Bert Bruil achter de schermen en trok er aan
detouwen. Hij leerde er organiseren, impro
viseren, leidinggeven, managen, ook al haat
hij dat laatste woord. Bruil (vlot gebekt, da
verende lach, pretogen) typeert zichzelf als
zeer emotioneel', in de positieve zin van het
woord, altijd direct reagerend.
Een regelrechte hekel heeft-ie aan de mo
derne manier van leidinggeven die veel van
die opgeblazen 'digitale' managers verto
nen. 'Pc-klevers' zijn het, computerfreaks,
die de godganse dag achter hun beeld
scherm zitten in plaats van zich met hun
Mensen te bemoeien. Nee, dan zijn kijk op
People-management, alweer zo'n woord
overigens dat hij verafschuwt: „Een organi
satie moet zo plat mogelijk zijn, met heldere
verantwoordelijkheden en rechten. Een
beetje baas moet minstens 50 procent van
zijn tijd 'gewoon' tussen zijn eigen mensen
doorbrengen. Hij moet weten, vóelen wat er
leeft onder zijn personeel én hij moet - net zo
Soed als ieder ander - ook de rottige klussen
d°en, zélf. Als hotelboer moest ik zorgen
voor lege asbakken en volle glazen, want het
Seld moet wel binnenkomen natuurlij k. Een
volle asbak? Tja, je kunt als baas naar Pietje
'open en hem vragen de asbak te legen. Maar
Valkenier Bert Bruil en echtgenote Mieke met een aantal van hun dieren.
in het voorbijgaan nam ik zo'n asbak zélf
mee, ruimde de rotzooi zélf op. Zo schep je
een wij-gevoel binnen je bedrijf, zo zorg je
dat de werknemer trots spreekt over 'ons'
bedrijf en als dat je lukt, wordt leiding ge
ven opeens veel gemakkelijker. Altijd be
reikbaar zijn voor je personeel, niks af
spraak maken voor volgende week, dan
ziekt een probleem alleen maar door. Als
Pietje iets met je wil bespreken, dan geef je
hem meteen een kop koffie: 'Ga zitten. Wat
kan ik voor je doen?' Want als Pietje met zijn
stress bij zijn baas terecht kan is de meeste
stress al verdwenen."
„Tegen de mensen achter de balie, van de re
ceptie, de mannen van de keuken zei ik stee
vast: 'Jongens, meiden, jullie kunnen me al
tijd bereiken, dag en nacht. Negen van de
tien problemen kan ik, als directeur, met
een simpel ja of nee oplossen. Bel me, schiet
me aan en ik regel het.Hou zelf het plezier,
geef mij de ellende, dat was mijn devies.
Korte lijnen, duidelijke verantwoordelijk
heden, dat kan, dat werkt, zeker in middel
grote bedrijven - en hoeveel zijn er daar niet
van in dit goede land? Maar jammergenoeg
zijn veel managers vergeten hoe ze met hun
mensen om moeten gaan. En dat leer ik ze
weer, hier met mijn roofvogels. Kijk naar j°
mensen, analyseer hen, wees duidelijk."
Alle neuzen de zelfde kant op binnen een be
drijf, draait het daar dan om? „Niks daar
van", zegt Bert, „da's nou net de dood in de
pot. Ieder mens moet vooral zijn eigen ge
luid kunnen laten horen binnen zijn bedrijf,
zijn eigen 'ding' kunnen doen, daar waar hij
het sterkste in is."
Dan komt de vergelijking met de natuur, de
mmm
foto Tom van Dijke/GPD
metafoor tussen dier en mens. Zijn leven
lang al jaagt Bert Bruil, dat wil zeggen: hij
laat zijn roofvogels jagen. Zijn 'passie' is
het, nauwelijks met woorden te beschrijven,
zo mooi, zo leerzaam. Twintig roofvogels
heeft-ie en trots is-ie op die machtige bees
ten, met hun scherpe blik, gekromde snavel,
daar op Valkenhoeve De Stekkenkamp.
De haviken, de mongoolse sakervalken, de
woestijnbuizerds, de oehoe's, de slechtval
ken, vast zitten ze aan hun 'langveters' (lijn
tjes) of in hun muithuizen (roofvogelvoliè-
res). Maar geef ze de ruimte en ze doen wat
de baas wil, geconditioneerd als ze zijn. En
ieder heeft zijn eigen aard. Het gaat er om
gebruik te maken van eikaars kwaliteiten,
een - tijdelijk - verbond te sluiten, zo werkt
het in de natuur en zo werkt het in het leven.
„Kijk eens hier, hier heb je mijn jaagteam.
Een havik, een hond, een fret en een mens, ik
dus. In mijn cursussen, mijn 'clinics', laat ik
de manager de rol van jager spelen. „Maak
hier maar eens een team van, een team dat
voor je door het vuur gaat."
„Een havik, een hond, een fret en een mens,
vier absolute tegenpolen. De havik is bang
voor de mens, schuw als hij is. De hond zou
de vogel of de fret grijpen als hij de kans
krijgt, of andersom. De mens is de meest be
dreigende van alle vier want wij hebben
verstand. Alleen gebruiken we niet altijd
goed, maar da's een ander verhaal. Als ik die
vier tegenpolen bij elkaar breng om samen
te gaan jagen, een prooi te vinden - winst te
maken - kan ik heel ver komen, mits ik het
als 'leider' maar goed organiseer. De hond
jaagt het konijn uit de dekking of vindt zijn
hol. De fret, die kleine moordenaar, jaagt
het konijn uit zijn hol. De havik 'slaat' het
konijn, verschalkt het en de mens... de mens
heeft zijn prooi te pakken, zijn winst ge
boekt. Die beesten kunnen eikaars bloed
wel drinken, maar samen zijn ze tóch in
staat te scoren."
„Zo werkt het in de natuur en zo moet het
ook werken in het zakenleven. Je collega
hoeft niet je beste vriend te zijn. Je mag -
wat zeg ik - je móet anders zijn. Accepteer
dat van elkaar, maar maak wel gebruik van
eikaars kwaliteiten. Kijk, dat leer ik die
mensen hier op mijn cursussen. Ik laat hen
zien hoe de wetten van de natuur zijn en ver
volgens kunnen ze hun eigen conclusie trek
ken: zou ik het misschien ietsje anders kun
nen aanpakken, daar op mijn werk?"
De natuur is hard, het zakenleven is hard.
Bert Bruil weet er alles van. Echte leiders
nemen harde beslissingen als het niet an
ders kan. Ooit kwam-ie als directeur in een
'ramp van een bedrijf'. Eén opdracht had-
ie: het verlies beperken. Dat was zijn eer te
na. Twee jaar kostte hem de sanering; 28 van
de 32 medewerkers vlogen eruit. Niet de
juiste instelling, geen vakmanschap. Met
minder mensen, nieuwe mensen, lukte het
een hógere omzet te halen. „Dat was pas re
sultaat."
Jagen en gejaagd worden, ook daar weet
Bruil van mee te praten. Want ook zélf
werd-ie aan de kant gezet. Net 55 was-ie en
daar kwam de jobstijding: te oud, te duur, of
wat ook. Een bittere ervaring was het, een
afvloeiingsregeling 'waar je nog geen anal
fabeet mee zou durven afschepen'. Boos
was-ie geweest, beledigd, aangeslagen,
maar... niet lang. Je weet het, de natuur kan
hard zijn, maar blijf niet doorzeuren. Een
roofvogel die geen prooi meer vindt verlegt
direct zijn territorium, vliegt weg, altijd op
zoek naar nieuw voedsel, een nieuwe 'baan'.
Zo kon het gebeuren dat Bert Bruil - midden
vijftig toen - van zijn grote passie, de valke
rij zijn nieuwe prooi maakte. Het moest wat
bijzonders zijn, iets exclusiefs. „Wandelen,
dat doen we tot we een ons wegen in Neder
land. Fietsen? We trappen ons een slag in de
rondte in dit land. Golfen? Da's knikkeren
voor mensen met hoogmoedswaanzin.Lie
ver richtte Bert Bruil zich op de valkerij.
Koken met Cas Spij kersschilderen met Ans
Markus, valkenieren met Bert Bruil, dat
werd het.
Via een van zij n vele vrindj esvond hij - met
dank - uiteindelijk landgoed De Stekken
kamp in Ommen, een paradijs op aarde.
Eerst richtte Bruil zich op de 55plus-markt,
de grootste groeimarkt in vrije tijd én geld.
Hij vond leeftijdgenoten, ook oud-toppers
uit het bedrijfsleven, soms ook aan de dijk
gezet, met wél een goede zak met duiten.
Hun leerde Bert Bruil de 'kunst' van het val
kenieren en dat is andere koek dan postze
gels verzamelen. Na nauwelijks een jaar
verzuchtte Mieke, inmiddels ook zijn za-
kencompagnon, dat hun nieuwe gezamen
lijke baan een succes dreigde te worden. Ze
sloten een arrangement met het plaatselijk
hotel De Zon en zo kwamen en komen de
managers („vooral jongens uit de bank- en
verzekeringswereld") naar Ommen, voor
iets nieuws, iets avontuurlijks, iets natuur
lijks.
Tachtig tot honderd clinics per jaar geeft
Bert Bruil nu en als-ie niet oppast worden
het er nog veel meer. Want ook al gaat het
economisch dan wat minder goed in Neder
land, er is nog altijd geld genoeg. Dat blijkt
wel, want onderhandelen over de prijs, daar
begint Bert niet aan. Een dagclinic kost ge
middeld zo'n 155 euro per persoon. „Dat is
onze prijs en that's it."
Een jaar lang heeft Bert Bruil gedacht dat
hij een ernstige vorm van kanker had, dat
het afgelopen was met zijn mooie leven.
Maar hij kreeg het leven terug, mag nog een
tijdje meedoen en daar geniet hij van, met
een goed glas wijn, een sigaar en zijn roofvo
gels.
„De hele valkerij is gebaseerd op conditie en
concentratie, net als het bedrijfsleven zelf.
Een vette valk kan niet scoren, een mede
werker ook niet als het met zijn conditie niet
goed zit, lichamelijk of geestelijk. Want als
de man aan de top niet goed in zijn vel zit,
heeft de man op de steiger straks geen werk
meer. Als de man op de steiger geen goede
conditie heeft en hij dondert naar beneden,
dan heeft de man aan de top weer een groot
probleem. Dus moeten ze scherp oog voor
elkaar hebben. Dan boeken ze succes. Sa
men. Met al hun onderlinge verschillen."
Nico Hoffer
