Hulst bezuinigt
twee miljoen euro
Officier acht Thoolse fotograaf
schuldig aan plegen ontucht
YOUR CULT GUIDE
Streek moet meer doen met bekendheid van samensteller woordenboek
weekenddiensten
vrijdag 24 oktober 2003
Themahotel
Kuiken
Huisartsen
Tandartsen
Apotheken
Dierenartsen
Thuiszorg
Pastorale dienst
Verenigingen
Danny Vera in
't Schuttershof
www.cjp.nl/uitagenda
De meest uitgebreide uitgaansagenda
van Nederland voor alle informatie
over film, theater, expo of muziek.
KORTING INFORMATIE AANBIEDINGEN
Van Dale keert terug in
Sluis
Het hotelcomplex De Dikke Van Dale, met op de voorgrond het woordenboek waar het zijn naam aan ontleent.
foto's Camile Schelstraete
Een standbeeld, een grafsteen,
de Johan Hendrik van Dale-
school en het pas gerenoveerde
hotel-restaurant De Dikke van
Dale. Sluis staat op bescheiden
wijze stil bij Johan Hendrik van
Dale, één van zijn beroemdste
inwoners ooit. De grondlegger
van het Groot Woordenboek der
Nederlandse Taal - beter bekend
als De Dikke van Dale - zag 175
jaar geleden het levenslicht. De
Zeeuwse letterkundige Lo van
Driel wijdde daarom een bio
grafie aan het leven van de
schoolmeester, stadsarchivaris
en taalkundige, die vandaag tij
dens een symposium in het
Sluisse Belfort wordt gepresen
teerd. Dat boek handelt over het
verleden, maar heeft Van Dale
ook nog toekomst in het vesting
stadje?
door Raymond de Frel
SLUIS - Johan Hendrik van
Dale was een workaholic. Hij
schreef talloze schoolboekjes en
wetenschappelijke en populaire
publicaties over de geschiedenis
van Sluis en West-Zeeuws-
Vlaanderen. Hij ontwikkelde
zich gaandeweg tot taalkundi
ge, wat in 1867 leidde tot het
verzoek van drie uitgevers om
een bestaand handwoorden
boek - het Nieuw woordenboek
der Nederlandsche taal van I.M.
en N.S. Calisch - te bewerken.
De uitgave van dat tijdrovende
werk heeft de Sluissenaar zelf
nooit meegemaakt. Hij bezweek
op 44-jarige leeftijd in 1872 aan
de pokken. Het woordenboek
was toen tot de Y gevorderd, zijn
assistent Jan Manhave voltooi
de het karwei.
De wetenschappelijke beteke
nis van Van Dale is minder groot
dan wel eens wordt gedacht, zo
concludeerden de cultuuramb
tenaren van de gemeente Sluis.
Maar de naam Van Dale is geniet
desondanks grote bekendheid.
Wat kakkestoelemeien is? 'Kijk
maar even in de Van Dale'. En
stengelaaltje? 'De Dikke weet
raad'. Vrijwel iedere Nederlan
der of Belg kent het begrip 'Dik
ke Van Dale', maar dat de beste
man uit Sluis kwam, weet nage
noeg niemand. Helemaal fout,
zo vindt het gemeentebestuur.
En dus worden er plannen ge
smeed om J.H. op een passende,
maar prominente manier te
eren. Cultuurwethouder Leen
Wille en zijn ambtelijk gevolg
bogen zich over het verleden
van Van Dale, net zoals de uit
baters van het onlangs geopen
de viersterrenhotel De Dikke
van Dale aan de Sint Anna-
straat dat deden. De één deed
dat om cultureel Sluis een im
puls te geven, de ander - en dat
geven ze grif toe - om commerci
ële redenen. Overkoepelende
factor: de toekomst van Van
Dale in de vestingstad.
Sluis mag best prat gaan op wat
en wie het heeft voortgebracht,
vindt cultuurwethouder Leen
Wille. „Wat denk je van pater
Brugman, waar de uitdrukking
'praten als Brugman' vandaan
komt? Kwam uit Sluis. En Vors-
terman van Oyen, die van enorm
belang is geweest voor de land
bouw? En dan hebben we ook
nog Van Dale, die alles zodanig
heeft neergezet dat de Dikke
Van Dale nu een begrip is. Sluis
heeft alleen maar een stand
beeld en steen op de begraaf
plaats, dat aan hem herinnert.
That's it. Die trots is dus heel erg
verstopt." Onterecht, vindt ook
cultuurambtenaar Arco Wille-
boordse. „Kijk, Michiel de Ruy-
ter is de bekendste Zeeuw ooit,
maar Van Dale is toch zeker een
goede tweede."
De naamsbekendheid van Van
Dale moet worden uitgebuit, zo
valt te lezen in de gemeentelijke
cultuurnota voor de komende
vier jaar. Een literair centrum,
vernoemd naar Van Dale, moet
Sluis meer naamsbekendheid
geven. Die link én het feit dat
West-Zeeuws-Vlaanderen een
smeltkroes is van Vlaamse en
Nederlandse talen, maken Sluis
tot dé ideale plaats voor de op
richting van zo'n centrum.
Symposia, een permanente ten
toonstelling, lezingen, kortom
alles wat met literatuur of Van
Dale van doen is, kan bij het ini
tiatief worden betrokken.
Maar, zoals de ondertitel van de
cultuurnota ook al aangeeft:
'een dot veren kan pas vliegen
als er een vogel in zit' (Bert
Schierbeek, red.). In dit geval is
nog niet duidelijk wat voor
soort vogel het wordt. Het ei
moet immers nog worden uitge
broed. Wille en Willeboordse
doen daar flink hun best op en
laten hun gedachten met regel
maat de vrije loop. „Ik weet niet
of er in Sluis behoefte is aan een
literair centrum (Willeboordse:
„Ik kan mij niet voorstellen dat
er geen behoefte is."), maar dat
mag het doel ook niet zijn. Het
centrum is een middel om Van
Dale levend te houden. Om zo
Sluis op de kaart te zetten", zegt
Wille. Willeboordse: „Je kan
aan Van Dale een heleboel the
ma's ophangen. Schrijversacti
viteiten, onderwijs... Van Dale
is een kapstok, het gaat echter
om veel meer. Ons idee is ont
staan vanuit twee gedachtes: we
hebben Van Dale en we willen li
teraire activiteiten ontplooien."
Een stichting Dikke van Dale,
die moet worden gedragen door
vooraanstaande Nederlandse
en Belgische literaire cracks,
moet het literair centrum en
aanverwante activiteiten in
goede banen leiden.
„Het moet een mix worden van
populaire bijeenkomsten en wat
moeilijkere zaken. Deze bijeen
komsten moeten wat mij betreft
niet plaatsgebonden zijn, op een
permanente tentoonstelling na,
natuurlijk. Ik denk bijvoor
beeld aan een jaarlijkse bijeen
komst over dialecten, een avond
met zangers die uitblinken door
hun taalgebruik en een voor
ronde van het Groot Dictee der
Nederlandse Taal. Stel je voor:
het groot dictee in de stad van de
grondlegger van Nederlands
bekendste woordenboek! De
Belgen zijn verzot op dat soort
dingen. Spelletjes als 10 voor
Taal, dat is over de grens
pure cult. Echt, daar smullen ze
van!"
Laten de uitbaters van hotel De
Dikke Van Dale daar nou pre
cies hetzelfde over denken. Ho
tel-directeur Bram van de Berge
en de Belgische exploitant Ju
lian D'Herde hadden al ver ge
vorderde plannen om hun hotel
tot 'themahotel' te dopen - zo is
er bijvoorbeeld het idee om ie
dere kamer de naam van een
schrijver te geven - toen zij afge
lopen zomer de cultuurnota on
der ogen kregen. „Wij willen
hier al een tijd op inspringen,
voornamelijk omdat taal in Bel
gië heel populair is. Daarnaast
geniet Sluis bij de Vlamingen
grote bekendheid. Ik sprak met
ideeënmaker Jean van den
Bergh, die met deze suggestie op
de proppen kwam. Wat een gro
te plus is, is dat ons hotel de
naam Van Dale al draagt. Veel
buitenlandse gasten vragen
zich af waarom ons hotel Fat
Van Dale' heet. Dat is dus een
groot voordeel voor Sluis, wat
alleen nog maar kan worden
vergroot: de massa gaat de link
tussen Van Dale en Sluis leggen.
Nu weet nog geen 5 procent van
dat verband af", aldus D'Herde.
Momenteel is deze zerk vrijwel het enige wat herinnert aai
Zeeuwse afkomst van J.H. van Dale.
Van de Berge en D'Herde gingen
vorige week in gesprek met
Leen Wille, die al snel tot de
conclusie kwam dat beide par
tijen met elkaar moeten optrek
ken. „Het bedrijfsleven en de
gemeente mogen in deze best sa
men een weg bewandelen. Wij
moeten natuurlijk niet afhan
kelijk zijn van het bedrijf, maar
als er sprake is van een win-
winsituatie, zeg ik: waarom
niet?" Van de Berge benadrukt
dat de gemeente de kar in eerste
instantie zal moeten trekken.
„Het is tenslotte een culturele
aangelegenheid voor heel Sluis,
maar wij willen daar op insprin
gen."
Een conferentiecentrum, lezin
gen van Belgische en Neder
landse schrijvers, hotel De Dik
ke Van Dale moet als het i
een literair walhalla wor
dat als het aan de uitbs
ligt komend voorjaar voll
moet draaien. „Hier moet
episch talencentrum van
laaglanden komen", hi
D'Herde.
Het door de gemeente Sluis
legde ei is in de afgelopen v
dus met hulp van buitenaf
kuiken geworden. Of hetds
mende jaren vrolijk tjil[
door Sluis fladdert of tot d(
tegorie 'lelijke eend' gaat bi
ren, blijft voorlopig gissen,
luidde dat befaamde zini
ook alweer? Bijna goed.
wachten in dit geval allemat
antwoord.
zaterdag 24 en zondag 25
oktober 2003
CENTRAAL ALARMNUMMER
112
Midden- en Oost- Zeeuws Vlaanderen
(Terneuzen, Hoek, Philippine, Sluiskil,
Sas van Gent, Axel, Zaamslag, Klooster-
zande. Hulst, Koewacht, St. Jansteen en
Clinge), vr. 17.00-ma. 08.00 uur: Voor
dringende huisartsenzorg en huisbezoe
ken: Huisartsenpost beHonte, Wielin
genlaan 2, Terneuzen (jn,ziekenhuis De
Honte), tel. 0115 643000 (altijd eerst bel
len).
West Zeeuws-Vlaanderen (Oostburg,
Aardenburg, Zuidzandë, Biervliet,
Hoofdplaat, IJzendijke, Breskens, Groe-
de, Schoondijke, Sluis en Cadzand), vrij.
17.30-ma. 08.00 uur: Voor dringende
huisartsenzorg en huisbezoeken. Huis
artsenpost Antoniusziekenhuis, Pastoor
van Genklaan 6 te Oostburg, tel. 0115
643000 (altijd eerst bellen).
Geheel Zeeuws-Vlaanderen
I. J. Buize, Nieuwstraat 55, Oostburg, tel.
(0117)453580.
Spreekuur zat. en zon. 12-12.30 uur.
Spreekuren zat. 10-10.30 en 18-18.30,
zon. 12-12.30 uur.
Gemeente Terneuzen
Dienstapotheek Terneuzen, Van Steen
bergenlaan 27, Terneuzen, tel. 0115
626010. Voor spoedrecepten 24 uur be
reikbaar.
Hulst
Apotheek Reynaert, Steenstraat 7, tel.
(0114) 311156, zat. 10.00-17.00, zon.
12.00-17.00 uur. Voor spoedrecepten 24
uur bereikbaar.
Apotheek Hulst, Dubbele Poort 7, tel.
(0114) 314255, zat. 10.00-17.00, zon.
12.00 17.00 uur. Voor spoedrecepten 24
uur bereikbaar. Ook voor recepten van
huisartsenpost Terneuzen/Hulst.
Oostburg en Zuidzandë
Apotheek Oostburg, Burchstraat 16, tel
(0117)452170, zat. 10-12.30 en 13-16.30,
zon. 11.30-12.30 en 17.30 en 18.30 uur.
Terneuzen, Axel, Zaamslag
Dierenkliniek J. Kop, Bastionstraat 3, Ax
el, tel. 0115-561488. Spreekuur, zat.
II.00-12.00 uur.
Hulsten Hengstdijk
R. T. Versol en J.C. Versol-ten Hoopen,
Hengstdijk, tel. (0114) 682365. Spreekuur
13-14 uur, Plevierstraat 18, Hengstdijk.
IJzendijke
Dierenarts van de Vijver, tel. (0117)
301388 bgg. (0117)348424.
Spreekuur zat. 13 en zon. 12 uur in de die
renkliniek.
Terneuzen
J. P. de Vos en A. Burm, dierenkliniek 'De
Ottenhorst', Van Diemenstraat 83, tel.
(0115) 619628. Spreekuur zat. van 12.30-
14.00 uur.
Kliniek voor gezelschapsdieren 'De
Steenberghe', Van Steenbergenlaan 7,
Terneuzen. Dierenarts P. de Vos. Zat. en
zon. uitsluitend behandeling van spoed-
patiënten na telefonische afspraak, tel.
0115(696425).
Breskens, Aardenburg, Oostburg en
Sluis
'Dierenartsencentrum West', G.A.M. de
Bruijckere en E.G. van Bruinessen-Kap-
senberg. Afspraken via telefoonnr. 0117
454484.
Oostburg
J. P. J. v. d. Vijver, Sirius 1, Oostburg, tel.
(0117)452103.
Sas van Gent
E. O. M. David, Westdam 54, tel. (0115)
453800, spreekuur zat. 11.00-12.00 uur.
St. Jansteen e.o.
A.E. de Bruyn, Brouwerijstraat 92, Kapel-
lebrug, tel. (0114) 312701. Spreekuur
11.00-12.00 uur.
Dierenambulance Zeeuws-Vlaanderen,
alarmnummer (0115) 442161.
Stichting Thuiszorg Zeeuws-Vlaande
ren, voor spoedgevallen dag en nacht
bereikbaar: West-Zeeuws-Vlaanderen:
Telefoonnummer (0117) 456500, Ka
naalzone: Telefoonnummer (0115)
674500, Oost-Zeeuws-Vlaanderen: Tele
foonnummer (0114) 383500.
Stichting Provinciale Kraamzorg Zee
land, kraamcentrum Zeeuws-Vlaande
ren, dag en nacht bereikbaar via tel.
(0113) 224022.
Oost-Zeeuws-Vlaanderen
zon. 12 - ma 24 uur.
Bereikbaar via mobielnummer 06
22398801
West-Zeeuws-Vlaanderen
10.00-13.00 en 16.00-19.00 uur.
Bereikbaar via mobielnummer 06
20403610.
Midden-Zeeuws-Vlaanderen
Bereikbaar via mobiel nummer 06
53997850.
door Frank van Cooten
HULST - De gemeente Hulst is
genoodzaakt de komende twee
jaar twee miljoen euro te bezui
nigen. Harde maatregelen zijn
nodig om dit doel te halen. „In
de gemeente gaan zware klap
pen vallen", zegt wethouder
P. Weemaes (financiën).
Zowel aan de uitgaven- als aan
de inkomstenkant moet worden
gesnoeid. Daar zijn volgens
Weemaes zware offers voor no
dig.
De inwoners moeten volgend
jaar meer belasting betalen.
Weemaes zei gisteren niet hoe
hoog de stijging zal uitpakken,
maar het is volgens hem niet
meer dan de trendmatige verho
ging. Zo stijgt het rioolrecht met
negen euro. „We willen toe naar
kostendekkende tarieven. Met
de gemeenteraad gaan we de
discussie aan hoe dat te realise
ren."
De gemeente is ook genood
zaakt in eigen vlees te snijden.
Intern gaat de gemeente volgens
Weemaes 'tot op de bodem'. Met
uitzondering van de aanleg van
het Scharnier en de aanpak van
de Hulsterweg door Terhole zijn
alle investeringen geschrapt.
Ook wordt pas op de plaats ge
maakt met onderhoudsplannen.
Wegen en gemeentelijke gebou
wen worden de komende twee
jaar maar heel mondjesmaat
onderhouden. De rem op de in
vesteringen heeft volgens Wee-
door Aector Dooms
MIDDELBURG - Officier van
justitie G. Oosterveld achtte
gisteren in Middelburg een 56-
jarige inwoner van Nieuw-Vos-
semeer schuldig aan het plegen
van ontucht met een achtjarig
meisje.
Ze eiste bij de rechtbank 18 0 uur
werkstraf en vier maanden
voorwaardelijke gevangenis
straf. De man zou 2 9 juli 2001 op
het Grevelingenstrand bij Brui-
nisse het slachtoffer bij het toi
let onzedelijk hebben betast.
De officier sprak van een ernstig
zedendelict, maar hield in haar
eis er rekening mee dat de sek
suele handeling één keer was
gepleegd, dat het feit twee jaar
geleden heeft plaatsgevonden
en dat verdachte hiervoor drie
dagen in Torentij d in Middel
burg had vastgezeten. Ook wees
ze op het blanco strafblad van
de Tholenaar ofschoon er eerder
vermeende seksuele verdenkin
gen tegen hem zijn geweest.
Familie en kennissen, die zich
die dag in het gezelschap van de
verdachte bevonden, hadden
verklaard dat hij constant bij
hen aanwezig is geweest. „De
getuigenverklaringen zijn ge
kleurd; ze zijn op elkaar afge
stemd", wierp de officier tegen.
Raadsman H. Nieland verzeker
de dat de eilandbewoners erop
uit zijn het leven van zijn cliënt
kapot te maken. „De politie laat
zich leiden door de meningen
van de Thoolse bevolking. 'Nu
hebben we hem te pakken', is er
gezegd. Daarom heeft de politie
de zaak willen doorzetten."
Nieland bepleitte vrijspraak.
Hij plaatste kanttekeningen bij
de zoekactie en de reconstruc
tie. „De moeder heeft meteen
naar mijn cliënt gezocht, terwijl
het meisje de andere richting
opliep. De foto's van de plek zijn
door de recherche niet juist
weergegeven. Het studiover-
hoor van het slachtoffer is sug
gestief geweest."
De rechtbank doet 5 november
uitspraak.
maes geen invloed op het cen
trumplan omdat de benodigde
panden door de gemeente al zijn
aangekocht.
Het schrappen van de investe
ringen kan wel gevolgen hebben
voor Kloosterzande aan Zee
omdat voor dit project nog geen
geld opzij is gezet. „Ik heb nog
nooit meegemaakt dat het zo erg
is", verzucht wethouder Wee
maes. „We hebben weliswaar
twee positieve jaarrekeningen
2002 en ook 2003 sluiten we re
delijk goed af, maar voor 2004
en 2005 zit het er veel beroerder
uit. Door de kortingen op de al
gemene uitkering uit het ge
meentefonds en op het BTW-
compensatiefonds moeten we
twee miljoen euro bezuinigen.
Dat is geen leuke boodschap."
De begroting 2004 zou eigenlijk
volgende maand door de ge
meenteraad worden vastge
steld. Doordat echter harde no
ten gekraakt moeten worden, is
de behandeling een maand uit
gesteld.
Weemaes ging gisteren niet in op
de vraag of verenigingen en in
stellingen de komende twee j aar
minder subsidie krijgen. De ge
meenteraad moet het nieuwe
subsidiebeleidsplan immers
nog vaststellen. „Maatregelen
en het stellen van prioriteiten
moeten nog met de gemeente
raad worden besproken. De ge
meenteraad moet de koers aan
geven. De gemeente Hulst wil
graag een sociaal sterke ge
meente met een hoog voorzie
ningenniveau blijven maar daar
zijn offers voor nodig. Het zal er
stevig inhakken."
De gemeenteraad houdt woens
dag 5 november een besloten
werkvergadering over de ge
meentelijke begroting en nood
zakelijk te nemen maatregelen.
Deze bijeenkomst komt in de
plaats van de raadscommissie
Middelen.
MIDDELBURG - De zanger
Danny Vera is zondagmiddag
met zijn band, die ook eigen
werk speelt, te beluisteren in ca
fé 't Schuttershof in Middel
burg. Daarnaast is er een optre
den als gast van Sandro van
Breemen, de zanger van de band
Plaeto. Het concert begint om
17.00 uur.
Woordenboek:
ster I
Ncdcrluridse
