De dinoman en het muziekmeisje C-merk vaak beter dan A-merk EN HEI MUZIEKMEISJE 25 ctOMMflSMIfl woensdag 22 oktober 2003 „Doe maar kalm aan en luister naar je rug" is het advies van menig arts aan een patiënt met rugklachten. Fout, althans gedeeltelijk fout, zegt de Bladelse oud-huisarts en manueel geneeskundige Leo van Deursen. .Het nieuwe motto dient te zijn: 'Luister naar uw rug en blijf in beweging. Of desnoods: ga fietsen", aldus Van Deursen die deze maand aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam promoveerde. Mannenpil Agressieve patiënten Ouderdomsblindheid Luchtvervuiling Afwijzing GINETTE WIEKEN Rugklachten? Ga fietsen b Door HARM HARKEMA De mensheid kan inmiddels schapen klonen, kunsthar ten implanteren en ruimtevaartui gen op Mars doen landen, maar staat met de mond vol tanden wanneer de vraag luidt wat 'spit in de rug' is. ,,'t Is inderdaad godgeklaagd dat we dat nog steeds niet weten. Je kunt de No belprijs voor geneeskunde win nen als je kunt bewijzen wat spit is", zegt Van Deursen. En niet alleen spit blijkt een tot nog toe niet te doorgronden fe nomeen: maar liefst negentig procent van alle klachten over pijn in het onderste deel van de rug blijft wezenlijk onbeant woord omdat huisarts en/of spe cialist het niet weten en het ge zien de stand der wetenschap ook niet kunnen weten. In die opvallend grote 'black box' kan ook Van Deursen zijn licht niet laten schijnen, wel heeft hij wetenschappelijk on derbouwd dat „dat je echt beter in de ziektewet kunt lopen dan zitten, maar nog het allerbeste in de ziektewet kunt fietsen." Tot voor tien jaar terug was bij rugklachten het advies van de arts doorgaans: plat op bed. En weliswaar bepaalt op grond van voortschrijdend inzicht de richt lijn voor artsen sinds 1996 dat bewegen vaak beter is, in de praktijk zegt de huisarts toch heel vaak: „Doe maar kalm aan, en luister naar je rug". Dat nu, aldus Van Deursen, is een verwarrende boodschap. Uit een van zijn onderzoekingen blijkt dat van de honderd men sen met (onder-)rugklachten 85 last heeft bij het zitten, 73 bij het staan, en 47 bij het liggen. Liggen blijkt dus de meesten be ter af te gaan dan zitten, maar bewegen is nog veel beter: nog maar 23 van de 100 rugpatiën ten hebben last als zij lopen, en slechts 15 als zij fietsen. Als mensen kortom luisteren naar hun rug, blijkt dus vaak dat pijn verdwijnt bij beweging. Lopen, fietsen maar soms ook tennissen of voetballen is ver lichtend. Hetgeen haaks staat op het andere deel van het dokters advies om kalmpjes aan te doen. Gevolg onduidelijkheid: „Ik snap het ook niet dokter". En de dokter evenmin. Bouwvakkers Van Deursen: „Wat dacht u van de bouwvakker met rugklachten die naar zijn mg luistert, en in derdaad verüchting vindt als hij op de fiets zit of zondag een pot je voetbalt. Komt 'ie maandag op zijn werk en nadat 'ie een muurtje heeft gemetseld, waar bij hij steeds krom in dezelfde houding staat, kunnen ze hem in een kruiwagen afvoeren, zo'n pijn heeft 'ie. Al te vaak wordt zo iemand voor simulant versle ten, maar dat hoeft dus absoluut De Bladelse oud-huisarts en ma nueel geneeskundige Leo van Deur sen stelt dat rugpatiënten meer zouden moeten bewegen. niet zo te zijn". Ander voorbeeld, zelfde verhaal: de man of vrouw die lekker loopt te volleyballen maar klaagt over pijn in zijn mg als 'ie stil zit in een stoel. Hoe vaak wordt over zo iemand niet ge zegd dat het 'tussen de oren zit' met die mg? Van Deursen: „Maar je bent dus niet gek als lo pen, fietsen en sporten je beter af gaat dan zitten of liggen". De promovendus haalt nog even de sociale zekerheidsregels aan waarin het kweken van bonzai- boompjes wordt opgevoerd als mogelijk beroep, als al het ande re te zwaar is geworden. „Hele maal fout", aldus Van Deursen: „Bonzai-boompjes kweken is een stilzittend beroep. Slecht voor je mg. Het beste beroep voor de mg is dat van postbode: je bent de hele dag een beetje in beweging". En, niet vies van one-liners: „Een mg leeft bij de gratie van beweging". Voor iemand met een slechte mg blijft zware belasting slecht, aldus Van Deursen, die zelf ook mgklachten heeft. Maar in zijn algemeenheid geldt ook dat het krijgen van pijn in de mg meer gecorreleerd is aan gebrek aan beweging, dan aan meer belas ting: Astronauten bijvoorbeeld belasten hun mg wegens het ontbreken van de zwaartekracht niet. Toch hebben ze vaak last van hun mg. Te weinig bewe ging- Maakt de wervelkolom van mensen met mgklachten daar entegen veel beweginkjes, dan neemt de pijn af, zo heeft Van Deursen uitgevogeld. Een stoel die nauwelijks merkbaar licht draaiende bewegingen naar links en rechts maakt en 120 proefpersonen, leverden hier voor het bewijs. Kan nog handig zijn ook, zo'n stoel. Een mens met mgklach ten wil immers ook wel eens lekker zitten in plaats van al maar fietsen of wandelen. Een test met een anticonceptiepil voor mannen is succes vol verlopen. Bij 55 mannen leidde de 'pil' - in feite een driemaandelijkse injectie met het hormoon progestine gecombineerd met een geïmplanteerd staafje dat vier maanden lang het hormoon testosteron vrijgeeft - tot het volkomen onderdmkken van de aanmaak van zaadcellen. Na afloop van de testperiode van een jaar werden de man nen allen weer vruchtbaar, schrijft D. Handelsman (AN- ZAC Research Institute, Sydney in het vakblad Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. Het is nu de vraag of mannen deze vorm van anticonceptie in de prak tijk ook zien zitten. In tegenstelling tot sommige berichten in de media, valt het met de agressie van patiënten ten opzichte van huis artsen reuze mee, stelt P. Giesen (UMC St. Radboud, Nij megen) in het artsenblad Medisch Contact. Slechts 1,8 procent van de patiënten gedraagt zich agressief, turfde Giesen tijdens 35.642 patiëntcontacten in 70 huisartsen praktijken. Hierbij ging het overwegend (1,6 procent) om 'passieve agressie', dat wil zeggen voor de huisarts irri tant, maar niet bedreigend gedrag, als zonder afmelding niet op het spreekuur verschijnen. Slechts in 0,2 procent van alle contacten was er sprake van verbale agressie. Fy sieke agressie kwam Giesen in zijn onderzoek niet tegen. Gezond eten en niet roken vermindert niet alleen de kans op kanker en hart- en vaatziekten, maar ook de kans op blindheid op oudere leeftijd. Met name zink en vitamine E verminderen de kans op macula degeneratie, een onge neeslijke aantasting van het netvlies die vaak op oudere leeftijd optreedt. Dit concludeert R, van Leeuwen (Eras mus Universiteit, Rotterdam) in het proefschrift waarop hij op begin deze maand promoveerde. Op dagen waarop de luchtverontreiniging groot is, neemt de kans een beroerte te krijgen toe. Dit constateert S. Tsai (universiteit Kaohsiung, Taiwan) in het vakblad Stroke op grond van een onderzoek onder 23.179 patiënten. Vooral op warme dagen dragen veel stofdeeltjes in de lucht en een grote de hoeveelheid stikstof dioxide (N02) bij aan het verhoogde risico op een beroerte. Afgewezen worden door een ander doet echt pijn. Dit ac tiveert namelijk het gebied in de hersenen (cortex cingu- laris anterior) dat ook betrokken is bij het gewaarworden van lichamelijke pijn, concludeert N. Eisenberger (Univer sity of California, Los Angeles) in het wetenschappelijk tijdschrift Science. Eisenberger liet studenten een compu terspel spelen waarbij.de speler een bal kan gooien naar twee computerfiguurtjes. Na verloop van tijd gooiden de computerfiguurtjes de bal alleen nog naar elkaar. Dit acti veerde bij de levende speler het pijngebied in de herse nen, nam Eisenberger met behulp van MRI waar. Voorde goedkopere producten moet vaak gebukt worden. D°or WILL GERRITSEN Voedingsmiddelen als sinaasappelsap ingeblikte tomaten die onder su- Pergoedkope C-merken in de super markt worden verkocht, scoren in voedingswaarde niet minder en vaak zelfs beter dan vergelijkbare, maar veel duurdere producten van beken de merknamen. "at is de uitkomst van een onder dek van de Britse studente Sarah Looper dat ze deze maand in het me sch vakblad Journal of Human Nu trition and Dietetics heeft gepubli- teerd. Cooper analyseerde voor haar studie de voedingswaarde van ge hemde producten en ook van aard delen, worst en brood. Voor haar onderzoek testte ze voedingsmidde- en van budgetmerken en van beken- e merknamen die op de schappen stonden van grote Britse supermarkt ketens als Tesco en ASDA. Zij concludeert in haar publicatie dat de voedingswaarde van de budget- merken vaker voldoet aan de officie- Ie richtlijnen voor gezonde voeding dan de grote merken. Dat geldt onder meer voor het zout- en vetgehalte. Volgens haar docent en mede-auteur van de publicatie, Michael Nelson van het King's College in Londen, kwam de studente op het idee om budgetproducten te testen toen ze op haar uitgaven in de supermarkt wilde bezuinigen. „Ze was bang dat die budgetmerken een slechte voedings waarde zouden hebben. Een soortge lijk onderzoek is, voorzover wij kon den nagaan, niet eerder gedaan. En de resultaten waren echt verrassend, dit hadden we niet verwacht." Naar het antwoord op de vraag waar om goedkope merken even goed of vaak beter zijn dan de bekende mer ken, kan Nelson alleen maar gissen. „De grondstofprijzen en verpakkings- kosten zullen wel lager zijn. Ook den ken we dat de winstmarges op deze producten miniem zijn of dat de win kels er zelfs geld op toeleggen. Ze die nen als lokkertjes voor de consu ment". Volgens het onderzoek van Sarah Cooper waren de merkproducten ge middeld 2,5 zo duur als de budget merken en in sommige gevallen zelfs vier keer zo duur. Woordvoerster Pa tricia Schutte van het Voedingscen trum zegt niet te weten of soortgelijk onderzoek in Nederland al eerder is gedaan. Ze gaat ervan uit dat het ver schil in voedingswaarde tussen goed kope en dure producten zeer klein is. Door ANNETTE TROMP Als je een kind ziet slaan en schoppen, of hard hoort krij sen, betekent dat niet altijd dat het kind een 'verwend kreng' is. Het kind zou bijvoorbeeld autistisch kunnen zijn, en de moeder kan er niets aan doen dat haar kind zich zo gedraagt. Als je artikelen leest of tv-pro- gramma's ziet over autistische kinderen die zo geweldig voor uitgaan dankzij de zo bejubel de Son-Rise therapie van Kauf man, dan hoef je je als ouder van een autistisch kind niet schuldig te voelen omdat jij je daar niet per se mee bezig houdt. Zoveel autisten als er zijn, zoveel verschillen zijn er ook. Dat zijn zo van die dingen die ik besefte na het lezen van 'De dinoman en het muziek meisje' van Ginette Wieken. Er zijn de laatste jaren vele boe ken geschreven door ouders, meestal moeders, over hun au tistische kind. Maar het is elke keer anders, geen kind is het zelfde, en iedereen vertelt weer een uniek verhaal. En elk ver haal heeft dus een bestaans recht. Als je de 'dinoman' leest, besef je niet alleen weer dat ieder zijn eigen verhaal heeft, maar dat het ook nog altijd erger kan. Want hoe moet het zijn om twee autistische kinderen te krijgen? Wieken weet het als geen ander. Haar boek over haar twee kinderen Yurre en Lotte is liefdevol en eerlijk. Haar ontzetting nadat voor de tweede keer, bij haar tweede kind, de verbijsterende dia gnose wordt gesteld. 'Mijn bei de kinderen zijn autistisch. Al lebei autistisch. Ik blijf het maandenlang herhalen)...). Wie krijgt er nou twee autistische kinderen? Het is toch niet te geloven dat ik dat ben?' 'Maar die twee kinderen zijn totaal verschillend. Yurre is bo vengemiddeld intelligent, graag alleen, leert al vroeg le zen, en bestempeld als Asper ger. En is bovenmatig geinte- resseerd in dino's na het zien van de film Jurrasic Park. Lotte, verstandelijk gehandicapt, graag temidden van anderen, ongevoelig voor plagerijen, wordt stil van muziek, en zingt heel mooi mee.' Wieken klaagt niet, ze be schrijft. Haar leven met de kin deren. Dat haar relatie met Jac queline (haar partner) stuk loopt, meldt ze alleen. Dat ze werkt als lerares Engels komt af en toe even ter sprake. Wat 'De dinoman' bijzonder maakt, is dat Ginette Wieken, onbedoeld, duidelijk maakt dat 'de autist' niet bestaat. En ver der is er de herkenning, voor alle ouders die autistische of andere 'niet gewone' kinderen hebben. Herkenning bij de ont dekking: 'Het is alsof er een bom is ingeslagen, maar ik weet niet goed waar'. Herken ning als Wieken met het con sultatiebureau te maken krijgt, dat altijd zegt dat alles goed is: 'Elke peuter heeft wel rare, on begrijpelijke gedragingen'. LEVEN MET AUTISTISCHE KINDEREN 'De dinoman en het muziekmeisje. Leven met autistische kinde ren'. Uitgeverij Nieuwezijds, ISBN 9057121778. Door Ginette Wieken. Herkenning bij het zoeken naar de oorzaken: 'Ik heb fami lieleden die zelf ook gedragin gen vertonen die in lekenoren bijna autistisch klinken'. Deze herkenning geeft steun aan en is een prima informatiebron voor alle ouders en opvoeders die door dit proces heen moe ten. 'De dinoman' getuigt van een grote liefde, zonder dat het te sentimenteel wordt.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 25