>ZC
Ouverture in Goes
B
Je moet twee goede handen hebben
Straatnamen
WOON
erdag 18 oktober 2003
rnmm
Warmtepomp
Regenwater
y\
1 I
Jidactie: 0113-315680
Lw.pzc.nl
II: redactie@pzc.nl
istbus314460 AA Goes.
Hvertentie-exploitatie:
,a gn Midden-Zeeland: 0113-315520;
tws-Vlaanderen: 0114-372770;
tionaal: 020-4562500.
j
•TEGELS«SANITAt
•SCHOUWEN •NATUURSTEEN»
3T TUBS *!NFHAROODCA8!NÊS«
W e s t k J» «j|»'SW*«'W w v> 4 t> m i r c s,M
vloer/wand
verwarming
boiler
Hele wijk is zuinig
met energie
boorgat
aquifer
(zandlaag)
koude bron
warme bran
Schematisch overzicht van het verwarmingssysteem.
illustratie uit brochure gemeente Goes
De straatnaambordjes staan er al, zij het soms wat provi
sorisch; de wegen zijn klaar. Maar Ouverture is nog niet
af. In de nieuwe wijk aan de zuidkant van Goes wordt nog
volop gebouwd. Dat de straten er al liggen, komt omdat het
werk ónder de grond gedaan is voordat de bouw bóven de
grond begon. En dat komt weer door het bijzondere systeem
dat Ouverture van warmte voorziet. Want de wijk is zuinig
met energie.
Moderne architectuur in de Duke Ellingtonlaan
Ouverture wordt nog volop gebouwd.
Komend vanaf de Van Hert-
umweg en de Elvis Presley-
laan lijkt Ouverture al heel wat.
Eerst links de Brede school, met
daarin basisscholen en kinder
opvang. Na de bocht links, de
John Lennonlaan in. Een lange
straat met alleen aan de rechter
kant huizen. Een eindje verder
op, aan de linkerkant, wordt
gewerkt aan de nieuwe
skate/ijsbaan. De huizen in de
John Lennonlaan zijn modern
van architectuur, opgetrokken
uit rode en zwarte stenen. De
straat is al bewoond, de eerste
huizen sinds ongeveer een jaar.
In veel voortuinen liggen nog
wel de tegels te wachten op een
vaste plek.
laan is dé toegangsweg tot de
wijk. Er wordt nog niet ge
bouwd. De straat moet nog
worden ingevuld door project
ontwikkelaars. Die bouwen de
huizen aan de randen van de
wijk. Lokerse: „Dat is vanwege
de eenheid in deze straten.Alle
huizen aan de John Lennon
laan, Elvis Presleylaan, John
Denverlaan en het Jim Morri-
sonpad (voet-fiets-pad) worden
gebouwd door verschillende
projectontwikkelaars en naar
ontwerpen van verschillende
architecten. „De plannen wor-
mengeling van stijlen geeft de
wijk soms een wat rommelige
indruk. Links de Glenn Miller-
laan in. De lantaarnpalen staan
al klaar, maar er wordt nog vol
op gebouwd. Overal verrijzen
kasten van huizen, met veel
ruimte voor tuinen. De diepe
voortuinen maken de straat
breed. Dat is ook de bedoeling in
Ouverture. 'Lange, rechte
woonstraten met brede groen
stroken en lange voortuinen
moeten zorgen voor een royale,
open uitstraling', zo adverteert
de gemeente in een brochure. De
Dan door het Miles Davishof
rechtsaf de Duke Ellingtonlaan
in. Ook deze straat is klaar. Hier
aan de ene kant moderne rode
bakstenen huizen, aan de ande
re kant zijn licht gekleurde ste
nen gebruikt. „Dat moet ook, in
alle straten", zegt Ab Lokerse
van de gemeente Goes. Hij is als
bouwinspecteur nauw verbon
den met Ouverture. „De gevels
van de huizen aan de zonkant
van de straat moeten donkerder
zijn dan die van de huizen aan
de schaduwzijde." Hierdoor
worden de huizen aan de donke
re kant 'opgelicht'.
Links maar weer, even de
Elvis Presleylaan op. Deze
den wel op elkaar afgestemd. De
huizen verschillen dus wel,
maar ze vormen toch een een
heid."
De woningen aan de randen zijn
allemaal, zoals in de John Len
nonlaan, modern, hoog en hoe
kig. Daartussen, alsof ze ver
stopt moeten worden, liggen de
vrije kavels. De meeste hiervan
zijn bebouwd met jaren dertig
woningen; rechthoekige huizen
met een grote kap. De kavels
zijn eerder diep dan breed en
worden daardoor in de breedte
vaak bijna volledig ingenomen
door de woning. Hier en daar
zijn op de vrije kavels ook mo
derne huizen neergezet. De
wijk wordt ook omringd door
veel groen. Bewoners moeten
hun auto's zoveel mogelijk op
eigen grond parkeren. Verspreid
over de wijk komt een aantal
park eerterrein tj es voor bezoe
kers.
Via het Dusty Springfieldhof,
de Bob Marleylaan en het Fred
die Mercuryhof naar de John
Denverlaan, de laatste straat
van Ouverture. Hoe dieper in de
wijk, hoe meer er nog moet ge
beuren. Ongeveer de helft van
de huizen staat er inmiddels; in
2005 moet alles klaar zijn. Dan
staan er in Ouverture ruim drie
honderd woningen, in de hogere
prijsklassen. Ongeveer twee
derde daarvan is gebouwd door
projectontwikkelaars, eender
de door particulieren. Bij de en
tree van de wijk, aan de oost
kant en de zuidoostzijde zijn
drie woongebouwen gepland
met in totaal vijftig apparte
menten.
Ouverture is onder de grond
minstens zo interessant als
daarboven. In de wijk is een bij
zonder verwarmings-en koel
systeem aangebracht. Doel
daarvan is het energieverbruik
laag te houden. Alle woningen
in Ouverture zijn of worden
aangesloten op een warmte
pompsysteem. Hiervoor is in de
grond in de hele wijk een leidin
genstelsel aangelegd. Op twee
punten in de wijk, beide bij de
skate/ijsbaan, wordt grondwa
ter opgepompt, uit een koude of
een warme bron. In de winter
wordt water van circa 16° C
naar boven gehaald uit de war
me bron. Via een warmtewisse
laar in het pompgebouw bij de
ijsbaan wordt de warmte afge
staan aan het water in het speci
ale leidingenstelsel in de wijk.
Aangestuurd door deze warmte
krikt in elke woning een pomp
de temperatuur van het water
voor de vloer/muurverwarming
op tot ongeveer 35° C en die van
het boilerwater tot 55° C.
Het water dat gebruikt wordt
voor het verwarmingssysteem
gaat niet verder dan de warmte
pomp. Daar geeft het water zijn
warmte af. Het afgekoelde wa
ter stroomt terug en wordt ver
volgens opgeslagen in de koude
bron. Dit kan 's zomers gebruikt
worden om de woning te koelen.
In de zomer stuurt de warmte
pomp alleen de boiler aan. Hui
zen die gebouwd zijn door pro
jectontwikkelaars hebben
zowel vloer-en of muurverwar
ming als koeling', particulieren
kunnen kiezen of ze het systeem
ook 's zomers als koeling willen
gebruiken.
Het warmtepompsysteem, ge
koppeld aan een goede isolatie
en een goed ventilatiesysteem
met warmte-terugwinning,
zorgt voor een aangename at
mosfeer in huis. Afhankelijk
van eerder energieverbruik, kan
het systeem een energiebespa
ring van dertig procent opleve
ren. Daarnaast is, door het ge
bruik van warmte in de zomer,
van alle geleverde energie 25
procent duurzame energie. Voor
de verwarming van de wonin
gen is geen gas nodig. Dit is ook
niet aangelegd in Ouverture. De
bewoners kunnen alleen elek
trisch koken. Ook de warmte
pomp heeft stroom nodig.
De meeste bewoners kiezen
voor vloerverwarming, zegt Ab
Lokerse. „Dat blijkt meestal
voldoende te zijn. Je moet wel
op een andere manier met dit
systeem omgaan dan met een
verwarming met thermostaat-
knop. Dft systeem reageert veel
trager. Je moet de gewenste tem
peratuur instellen naar je be
hoefte en dan hoef je er verder
niet naar om te kijken. Het beste
is een zo constant mogelijke
temperatuur te houden."
In Ouverture wordt ook zuinig
omgesprongen met regenwater.
Elke woning heeft een tank van
tweeënhalve kuub onder de
grond waarin het hemelwater
wordt opgeslagen. Een filter in
de tank zuivert het water, be
zinken maakt het nog schoner.
Het kan dan gebruikt worden
voor het doorspoelen van het
toilet of om de was mee te doen.
Voordeel voor de was is dat re
genwater zacht is, zodat minder
wasmiddel gebruikt hoeft te
worden. Het overige regenwater
wordt afgevoerd naar open wa
ter.
Alle bewoners van Ouverture
hebben te maken met de door de
gemeente voor de wijk gestelde
maatregelen voor duurzaam
bouwen. En of je wilt of niet, als
bewoner van Ouverture zit je
vast aan het verwarmingssys
teem. Niet alle bewoners zijn
even enthousiast over de maat
regelen, zegt Ab Lokerse. Het
gebruik van regenwater voor wc
en was levert geen problemen
op, maar over het verwarmings
systeem zijn soms twijfels. Niet
of het goed werkt, maar of het
ook kostendrukkend zal zijn.
Want het gebruik van alterna
tieve energie is één ding, het
moet ook te merken zijn in de
portemonnee. „Mensen ervaren
de eisen soms als zwaar. En ze
vragen zich af of ze ook echt
gaan besparen op kosten. De
tijd zal het leren."
Carla van de Merbel
De straten in de Goese
wijk Ouverture zijn ver
noemd naar overleden pop
artiesten. Dit is bedoeld als
tegenhanger van de naastge
legen wijk Overzuid, waar de
straten de namen dragen van
klassieke componisten. De
meeste artiesten die in Ou
verture langs de weg opdui
ken zijn overleden na 1970,
vaak op relatief jonge leef
tijd.
Elvis Presleylaan. Elvis
Presley (1935): The King of
rock-'n-roll. Overlijdt in
1977 in Memphis, Tennessee
aan een hartstilstand. Over
de precieze doodsoorzaak
doen geruchten de ronde, va
riërend van een overdosis
drugs en medicijnen tot
moord.
John Lennonlaan. John Len-
non (1940): De rocker en
'man met een missie' van de
vier Beatles uit Liverpool.
Wordt in 1980 voor de deur
van zijn woning in New York
doodgeschoten door de 25-
jarige Mark Chapman.
Miles Davishof. Miles Davis
(1926): Amerikaanse trom
pettist/componist, belang
rijk voor jazz en daarbuiten.
Overlijdt in 1991 aan aids.
Duke Ellingtonlaan. Duke
Ellington (1899): Ameri
kaanse orkestleider, pianist
en componist. Overlijdt in
1974.
Janis JoplinhofJanis Joplin
(1943): Amerikaanse coun-
tiy-en blueszangeres. Over
lijdt in 1970 in Hollywood
aan een overdosis drugs.
Glenn Millerlaan. Glenn
Miller (1904): Amerikaanse
jazztrombonirt, bandleider
en arrangeur. Komt in 1944
om het leven bij een vlieg
tuigongeluk boven Het Ka
naal.
Dusty Springfieldhof. Dusty
Springfield (1939): Britse
beatzangeres, succesvol in de
jaren zestig. Overlijdt in
1999 aan kanker.
Bob Marleylaan. Bob Marley
(1945): Jamaicaanse reggae
zanger/gitarist. Popularisa-
tor van het rasta-geloof.
Sterft in 1981 in Florida aan
kanker.
Freddie Mercuryhof. Freddie
Mercury (1946): Zanger van
de Britse rockgroep Queen.
Overlijdt in 1991 aan aids.
John Denverlaan. John Den
ver (1943): Amerikaanse sin
ger/songwriter. Komt in
1997 om bij een vliegtuigon
geluk voor de kust van Cali-
fornië.
Jim Morrisonpad. Jim Morri
son (1943): Zanger van de
Amerikaanse rockband The
Doors. Gebruikte veel alco
holen drugsSterft in 19 71 in
Parijs aan een hartaanval.
de serie woonberoepen staat
wekelijks een beroep op het
med van wonen centraal. De
eest uiteenlopende personen
°®en aan bod: van stucadoor
en hovenier tot ambtenaar
welstandscommissie of
glazenwasser. Vandaag: de
pijpfitter.
foto Wim Kooyman
Naam: Jan Bakker (54)
Woonplaats: Hoek
Beroep: pijpfitter
Belangrijkste gereedschap:
mijn handen
In deze rubriek worden de geïnterviewden we
kelijks naar hun belangrijkste gereedschap ge
vraagd. Het antwoord van J an Bakker, actief voor
installatiebedrijf Dam in Terneuzen, mag met
recht in het rijtje 'logisch' worden geplaatst. „Tja,
het is toch zo? Als je als pijpfitter geen handen
hebt, ben je nergens"grapt de praatgrage Bakker.
Tuurlijk, bij zijn vak komt veel meer kijken, maar
daar hecht Bakker allemaal niet zoveel waarde
aan. Inzet, daar gaat het om. „Je moet twee goede
handen hebben. Papieren zeggen mij niet zoveel.
Ik heb al mijn diploma's, maar het gaat vooral om
karakter en plezier. Als je maar wilt, dan lukt het
je wel", weet Bakker.
De Zeeuws-Vlaming werkt voornamelijk in de
particuliere sector. „Een pijpfitter in een fabriek
werkt totaal anders, alleen al vanwege de flinke
leidingen. Ik houd mij hoofdzakelijk bezig met
centrale verwarmingsinstallaties, rioleringen en
sanitair in particuliere huizen. Vooral met de cv's
is het op dit moment prijs. Zo'n dertig jaar geleden
ging iedereen over op centrale verwarming. Nu
zijn die apparaten allemaal aan vervanging toe.
Echt, momenteel dondert de een na de ander uit
elkaar. Die mensen worden normaal gesproken
binnen twee dagen geholpep. Je kan ze nou een
maal niet in de kou laten zitten. Dat mag je in dit
geval heel letterlijk opvatten."
Een pijpfitter moet dus flexibel zijn. Hij moet be
reid zijn om paraat te staan op de meest onmoge
lijke tijden. Bakker: „In het weekend zit ik vaak
op de camping. Maar als een vrachtwagenchauf
feur, die de hele week op pad is, mij op zondagoch
tend belt omdat zijn cv stuk is, help ik hem. Dat is
nou eenmaal mijn boterham." Ook in de avond
uren moet Bakker vaak op pad. „Want dan zijn de
vaders, met al hun technische vragen, thuis. Je
hebt af en toe mensen die denken dat ze het beter
weten. Prima, maar dan moeten ze ook de eventu
ele consequenties dragen. De lastpakken zijn ove
rigens op één hand te tellen, hoor. En je mag als
klant ook best kritisch zijn. Alles is tegenwoordig
al duur genoeg", aldus Bakker.
Het beroep 'pijpfitter' staat of valt volgens Bak
ker met vertrouwen. „Je moet zeker van je zaak
zijn. Ben je dat niet, bel dan een collega. En wees
eerlijk tegen de klant. Zeg dat je het even niet
meer weet en vraag om een moment geduld. Je
moet open zijn, want de klant voelt snel genoeg
aan of je zit te knoeien."
De bereidheid om klanten op de meest ongelukki
ge momenten van de dag te helpen, is een eerste
vereiste. Daarnaast moet je ook niet al te kieskeu
rig zijn. „Niet alle klusjes zijn even fris, maar daar
geef ik niets om. Al zit ik tot mijn nek toe in de
stront, het doet me niets. Soms kan je simpelweg
niet om viezigheid heen. Een ander verhaal vind
ik het als een smeerboel te voorkomen was. Zoals
een keuken van een restaurant, waar de etenswa
ren op de grond liggen. Je maakt de gekste dingen
mee, maar die zie ik liever niet in de krant", lacht
Bakker.
Raymond de Frel
