FZC
Aromajockey voor
geurig feest
Pizza van de plaat
Tik de tak
23
rcamiiMidM
Afwasmiddel
Stem min
Geurpsychologe
Luchtverfrissers
woensdag 15 oktober 2003
Handtasverlichting
Wie een feest een moderne draai wil geven, boekt
behalve een dj ook een aj: een aromajockey. Want niet
alleen muziek is sfeerbepalend: geur draagt ook bij aan
de stemming. Steeds meer evenementen worden
opgeluisterd door 0D07; de eerste aromajockey van ons
land. Naast de draaitafel staan pannen en kookplaatjes.
Kantoren
Max koffiepads
Zwangerschapstest
Mango
Vormverlies
Met de vinding van twee Duitse handtasspecialisten is
voorgoed een einde gekomen aan de hopeloze zoek
tochten naar dat ene kleine dingetje op de bodem van
een donkere handtas. Axel en Philipp Bree hebben een
speciale handtasverlichting ontwikkeld, die net als het
lampje in de koelkast aanspringt als de tas opengaat.
Volgend jaar hopen de broers op de markt te komen
met hun vinding, die dank zij een nieuw soort plastic
goed in vorm te brengen is en geen warmte produceert.
Door MARIE-CATRIEN VAN
DEIJCK EN JOOST SIJSMA
Wanneer 0D07
op een feest
arriveert, ko
men er pan
nen, een elek
trisch kookplaatje, een ventila
tor en doosjes met olie, krui
den, bloemetjes en blaadjes te
voorschijn. Het is de inventaris
van Nederlands eerste en voor
zover bekend enige aromajoc
key. Muziek en licht zijn niet
langer de enige sfeerbepalende
ingrediënten op een feest: om
het publiek in de juiste stem
ming te krijgen, spelen geuren
een steeds belangrijkere rol.
Zoals een discjockey pla
ten draait, zo stuurt de
aromajockey zijn geurcreaties
de ruimte in. Niet als solisti
sche act, maar aangepast aan
de gelegenheid en zelfs syn
chroon aan de muziek. Officieel
presenteert hij zichzelf als crea-
teur van 'sound synchronized
aromatized airstreams'. Als een
entertainer verwarmt en
brandt 0D07 de geurstoffen in
zijn pannetjes en wanneer ze
het juiste aroma verspreiden,
blaast hij ze met een ventilator
de ruimte in. „Ik zoek altijd
geuren die de sfeer onderstre
pen. Een houseparty om vijf
uur 's nachts vraagt om andere
aroma's dan een bedrijfsfeest
om vier uur 's middags", legt
0D07, alias Erich Berghammer,
uit. „Voor een kerstborrel kies
ik bijvoorbeeld traditionele
Fabrikanten gaan er steeds meer toe over om geuren
aan te brengen in hun functionele producten, zoals af-
wasmiddelen of vloerreinigers. „Je keuken ruikt dan
weer lekker fris als je de afwas hebt gedaan. Bijkomend
voordeel is dat dan ook de etensluchtjes zijn verdwe
nen", meent geurpsychologe Anita Vehrs.
kerkwierook, sinaasappel en
hulst. Maar het zijn niet alleen
de ingrediënten zelf die de uit
eindelijke geur bepalen: de ma
nier van verwarmen is ook van
invloed. Als ik jeneverbessen
op een kooltje brandt, komt er
een caramelachtige geur vrij,
maar als ik het sap verwarm
ruikt het heel anders. Met geu
ren kun je een feest, concert of
evenement een oppepper ge
ven. Ik merk dat mensen er los
ser en relaxter van worden en
er eerder door gaan dansen.
Geuren wekken niet alleen her
inneringen op, maar brengen je
ook in een bepaalde gemoeds
toestand. Je kunt er mensen
stoned mee maken of een nega
tieve impuls geven, maar ik ge
bruik geuren alleen met een
positieve inslag."
De Oostenrijkse kunstenaar
Erich Berghammer (37) - hij
volgde een klassieke kunstop
leiding in Wenen, illusteerde
kinderboeken en had een eigen
reclamebureau in Duitsland -
heeft van zijn passie z'n beroep
gemaakt. „Als kind verzamelde
ik al parfums. Door veel met
geuren bezig te zijn, is mijn
neus steeds beter en gevoeliger
geworden."
Zeven jaar geleden werd hem
in Amsterdam gevraagd een
nieuw concept voor een club
avond te bedenken. „Het thema
van de avond was India en ik
wilde een klimaat schep
pen waarin het land
niet alleen te zien en
te proeven
Verschillende geu
ren brengen ver
schillende stem
mingen teweeg. Sinaasappelgeur is
een oppepper, van dennengeur
word je rustiger. Geurpsychologe
Anita Vehrs: „Vanille is een mooie
geur om iets mee in de badkamer
te doen, het is een vrolijk makende
geur. Musk en amberachtige geu
ren zijn sensuele geuren." In Japan
wordt dankzij een wekker op ver
schillende momenten van de dag
een andere geur verspreid. Je kunt
de dag beginnen met een koffie-
geur en laten eindigen met de geur
van lavendel.
Ook op kantoor kunnen geuren de gemoeds
toestand van het personeel beïnvloeden en
daarmee de prestaties. Kantoorinrichter Gispen
in Culemborg houdt zich sinds 1996 met geu
ren op de werkplek bezig. In samenwerking
met de TU Delft is Gispen tot de ontdekking
gekomen dat geur een veel belangrijker rol
speelt dan altijd was gedacht. Het sick building
syndrom heeft bij
voorbeeld ook te ma
ken met een verkeer
de geurbeleving. Gis
pen houdt bij de keu
ze van materialen re
kening met de geu
ren die daardoor
worden verspreid,
maar de kantoorin
richter verspreidt ook actief geuren met sprays
en dergelijke om een ruimte de juiste sfeer
mee te geven.
Erich Berghammer alias 0D07 aan het werk als aromajockey.
Foto Dior
was, maar ook te ruiken, door
de lucht te verwarmen en wie
rook te branden." Toen Berg
hammer enige tijd later naar
een concert ging, ontstond het
idee om aromajockey te
worden: „Het was een
fantastisch concert,
maar het stonk er ver
schrikkelijk. Dat is heel bepa
lend voor de beleving van zo'n
avond."
De artiestennaam was snel ge
vonden: „ODO komt van odeur
en van het Japanse woord kodo,
wat branden van wierook bete
kent. En zeven is een magisch
cijfer."
Geuren werken in op de hersenactiviteit en hebben daar
door ook invloed op onze gemoedstoestand. Steeds meer
mensen ontdekken deze werking van geuren en gebruiken
die in positieve zin. Mensen willen een eigen sfeer creëren
met huisparfums, beaamt geurpsychologe Anita Vehrs. Ze
moedigt mensen aan met geuren te experimenteren. „Het
heeft ook te maken met de tijdgeest, mensen voelen zich angsti
ger en onveiliger. Het huis wordt dan een schuilplaats met een prettige sfeer
waarin alle zintuigen worden geprikkeld, stoffen zijn aaibaar, er is prettig licht
en er hangt een geur." Het wel is oppassen met het gebruik van geuren, waar
schuwt Vehrs. Geuren moeten subtiel zijn. „Als het teveel is, zoals bij de goed
kope sprays, kun je er hoofdpijn van krijgen, de balans deugt dan niet."
Geurkaarsen, wierooksticks, parfumhouders in het stopcon
tact, Nederland is de eenvoudige luchtverfrisser definitief
ontstegen. We willen ons prettig voelen in ons huis of in
een deel van dat huis waar we een eigen plekje hebben. De
woonkamer, badkamer, studeerkamer, we maken er niet
alleen iets eigens van door de spullen die we er in zetten,
maar nu ook door het gebruik van bepaalde geuren.
Max Havelaar haakt in op het succes van Philips' Sen-
seo-koffiezetter. Begin december komen koffiepads op
de markt in drie
varianten: aroma,
cafeïnevrij en bio
logisch. Ze zijn te
koop in super
marktketens, Fair
Trade Shops en
wereldwinkels
voor 1,99 euro.
Een digitale zwangerschapstest. Dat klinkt alsof je via
de computer kunt controleren of je wel of niet zwanger
bent. Maar het is minder virtueel dan het klinkt. Het
nieuwe van de Clearblue digitale zwangerschapstest zit
in een lcd-schermpje waarop het goede of slechte
nieuws af te lezen is. Volgens de fabrikant geeft de test
met 99 procent zekerheid aan of er sprake is van een
bevruchting. Het nieuwe product is verkrijgbaar bij dro
gisterijen en apotheken. Voor de prijs van 19,99 euro
kunnen drie testen uitgevoerd worden.
De nieuwe collectie van de Spaanse modeketen Mango
bestaat deze winter uit vier thema's: 'Free Style' is een
mix van micro en maxi, baggy broeken, kleur en stoere
accessoires. 'Out Gym' voegt de 'jogging'-look samen
met punkaccenten, zoals stoere wijde halzen of turtle-
necks en mi
nirokjes.
'Flashback
Sixties' zegt
het al: de ja
ren zestig
zijn een grote
hit dit sei
zoen en ook
hier weer een
herboren
creatie van
de 'Mod Sty
le'. 'Nostalgie
Baby' gaat nog een stapje verder terug in de tijd en laat
transparante stoffen en elegante breisels, tweed en ruit
uit de jaren twintig herleven, gecombineerd met acces
soires als gouden kettingen, broches en baguette-tasjes.
Mango heeft in Nederland vijftien filialen, onder meer
in Eindhoven en Amsterdam.
Dreft heeft een wasmiddelingrediënt uitgevonden dat
Vezelflex heet. Dat moet de natuurlijke veerkracht van
T-shirts, blouses en truien behouden. Want met 'vorm
verhes' hebben we allemaal te maken. Denk maar aan
ellebogen in een truitje, een katoenen vest aan de kap
stok en een T-shirts dat aan de deurklink blijft haken.
Het probleem zit vooral in katoenen vezels of een com
binatie met andere materialen.
Met Dreft Vormvast, waarin Vezelflex een ingrediënt is,
moeten kleren langer in vorm blijven. De prijs: 4,79 eu
ro.
mmm -J wxx m a y/y^wmi
voor 4 personen
1 pak mix voor pizzabodem
4 eetlepels olijfolie
250 ml handwarm water
1 pakje saus. Tomato Fritto (400 gram)
1 eetlepel Italiaanse kruiden
1 rode ui in ringen
1/2 rode paprika in reepjes
50 gram gesneden schouderham
50 gram salami in plakjes
125 gram geraspte belegen kaas
versgemalen peper
verse basilicum
Verwarm oven voor op 225 graden.
Vet twee vierkante ovenplaten (of één
brede) in met olijfolie. Vermeng pizza
mix, 3 lepels olie en water met een
houten lepel. Kneed met de handen
tot een elastisch deeg (zeker 2 minu
ten). Voeg wat bloem toe als het deeg
plakkerig is. Deel deegbol in 2 gelijke
porties. Bestrooi werkblad met bloem,
druk deeg plat en rol met deegroller
tot een lap ter grootte van de bak
plaat. Leg op plaat en vorm een op
staand randje. Bestrijk rand met olie.
Bedek bodems met tomatensaus, be
strooi met Italiaanse kruiden. Schik
hierop uienringen, paprikareepjes,
reepjes ham en kwarten salami. Be
strooi met geraspte kaas. Bak in ca. 20
minuten in een hete oven. Garneer
met wat verse blaadjes basilicum. Lek
ker met tomatensla.
Tip: Voor de kinderen maak ik een 'ei
gen hoekje' op de pizza. De een wil al
leen tomatensaus en kaas, de ander
met ham en ananas. Geen probleem,
kan allemaal.
Als ze mogen kiezen? Pizza!
Maar dan wel zelfgemaakte.
Ook kinderen proeven het ver
schil tussen zo'n diepvries-su-
permarktgeval en een knappe
rig verse pizza uit eigen oven.
Die 'oer-Italiaanse' pizza heeft
trouwens een enorme omweg
moeten maken om hier op ta
fel te komen en wereldwijd zo
razend populair te worden.
Tot honderd jaar geleden
speelde de ronde bodem van
brooddeeg met tomatensaus,
garnering en gesmolten kaas
slechts een bescheiden rol als
lokale lekkernij in Napels en
omgeving. In de rest van Italië
werd hij vrijwel niet gebak
ken. Het waren de landverhui
zers, de arme Zuid-Italiaanse
arbeiders die eind 19e eeuw
naar Amerika trokken om
daar een beter bestaan op te
bouwen, die de pizza zo groot
hebben gemaakt.
Vervuld van heimwee school
den ze bij elkaar in besloten
wijken als Little Italy in New
York en hielden hun herinne
ringen levend met de heerlij
ke gerechten en mooie ingre
diënten uit hun vaderland.
Eerst alleen voor zichzelf, la
ter voor iedereen die er maar
van wilde proeven. In 1905
opende Gennaro Lombardi de
allereerste New Yorkse pizze
ria. De heerlijke geuren van
zijn versgebakken pizza lok
ten nieuwsgierige Newyorkers
met de meest uiteenlopende
etnische achtergronden naar
binnen.
Gennaro's zaakje werd een
enorm succes en al snel volg
den landgenoten zijn voor
beeld. Net als de Italianen ver
spreidde de pizza zich in de ja
ren twintig als een inktvlek
over de Verenigde Staten.
Toen het grote geld binnen be
gon te stromen konden de
landverhuizers zich vakanties
naar het geliefde vaderland
veroorloven. Daar ontdekten
zij dat de inmiddels zeer ver
trouwd geworden pizza vrij
wel nergens te koop was. Zij
stimuleerden hun familiele
den pizzeria's op te zetten,
fungeerden als geldschieter of
keerden zelf als pizzabakker
terug naar Italië.
Na de Tweede Wereldoorlog
kwam een nieuwe Italiaanse
emigratiegolf op gang, maar
nu naar de rijke Europese lan
den. Zo kwam de pizza ook
naar Nederland. Nu zit in vrij
wel elk dorp een pizzeria, lig
gen de diepvries- en koelvers
vakken van de supermarkt vol
met pizza's in alle soorten en
maten. En sinds de jaren ne
gentig maken pizza-koeriers
op hun snelle brommertjes
deel uit van het straatbeeld.
Met de herfstvakantie voor de
deur geef ik een recept dat
heel hoog staat in onze Kinder
Top Tien: de plaat-pizza. Laat
ze maar meehelpen met kne
den, uitrollen, snijden en gar
Heerlijk, zo'n groot stuk knapperige pizza. Vooral als je hem 'zelf' hebt
gemaakt. Foto Karei de Vos
neren. Want je begrijpt, die
pizza smaakt nóg veel lekker
der als ze hem 'zelf hebben
gemaakt.
Ik werk met kant en klare mix
voor pizzabodem. Da's lekker
makkelijk, snel en het resul
taat is altijd goed. Je kunt na
tuurlijk ook zelf pizzadeeg
maken, net als de traditionele
Italiaanse pizzaioli (pizzabak
kers), met bloem, verse gist,
water en een beetje zout. Maar
dat vereist een goede planning
want pizzadeeg moet 30 minu
ten voorrijzen, dan 10 minu
ten worden gekneed en ver
volgens nog eens 2 uur rijzen.
Ik hou het graag overzichte
lijk, zeker in de vakantie.
Sinds een week of vier heeft ons huis
er weer een bewoonster bij. Haar
naam is Tik. Ze woont in een plastic
bak met luchtgaatjes. Ze is zo'n tien
centimeter lang, heeft een zandkleu
rig lijf en is voorzien van zes stevige
poten en twee dunne voelsprieten.
Haar lievelingskostje bestaat uit een
mix van beuken-, eiken- en klimop
blaadjes. Sla gaat er ook wel in en
gras vindt ze ook lekker.
Tik is het nieuwe huisdier van Oud
ste. En Tik is, ja kan niet missen, een
wandelende tak. Oudste kreeg het
beestje cadeau op haar veijaardag.
Van mijn broer en hij had geen beter
geschenk kunnen bedenken. De hele
zomer zocht Oudste naar een opvol
ger van sprinkhaan Sprinkie, die vo
rig jaar twee maanden lang haar
huisdier was. Maar hoe ze ook speur
de, ze vond er niet één. O jawel, ge
noeg kleintjes in allerlei ldeuren,
maar geen sabelsprinkhaan, zoals
Sprinkie er een was.
Tik is echter een waardige vervang
ster van de reuzenspringer, die nog
steeds in een houten doodskistje op
Oudstes nachtkastje ligt. Helemaal
ingedroogd. Dat kón, mailde een
meelevende lezer, nadat ik over
Sprinkies tragische dood had ge
schreven. En inderdaad het kan. In
het doodskistje geniet Sprinkie nu
van de eeuwige rust, evenals zijn ka
meraadje Hupsie die op dezelfde dag
het loodje legde.
Zoals Oudste haar sprinkhanen ver
troetelde, zo gaat ze nu met Tik om.
Bij thuiskomst uit school wordt de
tak onmiddellijk begroet. Daarna
mag het dier even over buik, borst en
schouder kriebelen en vervolgens
wordt geïnspecteerd of er nog genoeg
Door Susanne Groeneveld
redacteur en moeder van drie dochters
vers groen in haar bak ligt.
Tik wordt behandeld alsof zij een ko
ningin is. Ook door Oudstes vriendin
nen. Met z'n drieën hebben ze voor
Tik een schommeltje gemaakt en een
hangbed. Een schoenendoos is omge
toverd tot boot. Daar mag de tak zo
nu en dan in gaan zitten, waarna ze
met behulp van een touwtje over de
vijver wordt gesleept.
Ik kijk ernaar met vertedering. Maar
ook met verbazing. Zelf heb ik niets,
maar dan ook niets met insecten.
Spinnen zuig ik op, zilvervisjes trap
ik dood, vliegen mep ik plat en mie
ren vergiftig ik met lokdoosjes. Oud
ste mag van mij de gekste beestjes
mee naar binnen brengen, zolang die
na afloop van het spel maar weer
keurig in hun bak verdwijnen.
Spel? Zo ziet Oudste het duidelijk
niet. Maar is het allemaal wel zo dier
vriendelijk? Zit zo'n tak niet liever in
haar bak tussen de beukenblaadjes
dan op haar sleepboot of op haar
hangbed? Geen idee.
Oudste weet inmiddels - na een uur
tje zoeken op Internet - dat wande
lende takken gemiddeld anderhalf
jaar oud worden. Da's goed nieuws,
want sprinkhanen halen de zes
maanden niet eens. Maar nóg beter
nieuws: takken kunnen - zonder
partner - voor zo'n vijfhonderd naza
ten zorgen. Vijfhonderd! Mijn hemel.
Straks geen bak, maar een huis vol
met takken.
Wordt daarom ongetwijfeld nog ver
volgd.
