Constantijn schuift plaats
op in rij troonopvolging
Affaire brengt ook
minister Remkes
in verlegenheid
Brugman
Prins Friso herwint
vrijheid, reputatie
Mabel in duigen
0
3
Oppositie eist duidelijkheid over trage behandeling kwestie-Mabel
zaterdag 11 oktober 2003
Fortuyn
Afgeschoten
Adviseur
Lijn van troonopvolgers
Zelfstandig
Bevolking steunt besluit premier
Jaar vol ellende voor Beatrix
Constantijn viert verjaardag thuis
Friso blijft prins heten
AIVD moet met criminelen praten
Margarita
VAN 12.00 TOT 18.00 UUR
Coalitie prijst rol Balkenende
van onze
den haag - De regeringspar
tijen in de Tweede Kamer prij-
jell de manier waarop premier
Balkenende met de netelige
kwestie-Mabel is omgegaan. De
oppositiepartijen daarentegen
oEen opheldering van het kabi
net over hoe het zo ver heeft
kunnen komen.
CDA-fractievoorzitter Maxime
ferhagen benadrukt dat het
paar vooral eerlijk had moeten
,jjn. „De onjuiste en onvolledi-
>einformatie is de hoofdzaak."
kis ze van het begin af aan open
aart hadden gespeeld, was de
jlatie met Bruinsma waar-
chijnlijk geen beletsel ge
weest", aldus Verhagen.
WD-fractieleider Jozias van
Aartsen gelooft dat het 'ver
standige, gedegen en snelle' op
treden van premier Balkenende
Ervoor heeft gezorgd dat niet of
lauwelijks schade is toege-
redactie binnenland
bracht aan het Koninklijk Huis.
Volgens Van Aartsen is het nu
niet meer mogelijk dat Mabel
Wisse Smit namens de koningin
optreedt. „Ze kan geen semi-of-
ficiële functie meer vervullen."
PvdA-Kamerlid Ella Kalsbeek:
„Bepaalde details over het pri-
vé-leven van Mabel kunnen
eventueel achter gesloten deu
ren worden behandeld, maar
verder moet dat debat in de volle
openbaarheid worden gevoerd.
De AIVD heeft niet boven water
gekregen wat er aan hand was.
En dat is heel pijnlijk."
LPF-leider Mat Herben vindt
het goed dat er geen toestem-
mingswet komt. „Dat was een
heilloze zaak geworden. De
kans dat Friso koning zou wor
den was al uiterst klein. Je mag
niet liegen tegen je schoonmoe
der en tegen de minister-presi
dent." Volgens Herben heeft de
Algemene Inlichtingen- en Vei-
door Hans Jacobs
DEN HAAG - Prins Johan
Friso is verlost van zijn ko
ninklijke boeien. Hij blijft
weliswaar lid van de konink
lijke familie, maar na zijn
huwelijk met Mabel Wisse
Smit hoeft hij nooit meer op
Koninginnedag op te draven
of rekening te houden met
het opvolgen van zijn moeder
als staatshoofd. Friso zegt
dat hij samen met Mabel zijn
- moederenfamilie wil blijven
steunen, maar dat zal niet
langer met publieke optre
dens zijn.
Het is bijvoorbeeld de vraag
of Friso erevoorzitter kan
blijven van het Prins Claus
Fonds, een functie die hij sa
men met zijn broer Constan-
tijn eind vorige maand op
zich heeft genomen. Verder
bekleedt de 35-jarige prins,
die begin juli zijn baan bij za
kenbank Goldman Sachs
opgaf en geen ander werk
heeft, geen posities.
Friso zei bij zijn verloving
met Mabel dat hij parlemen
taire toestemming voor zijn
huwelijk wil om zijn recht op
troonopvolging niet te ver
liezen. Die mededeling
kwam niet echt als een ver
rassing, omdat de Van Vol
lenhoven-neven die hem in
hethuwelijksbootje voorgin
gen al duidelij k maakten dat
toestemming vragen tot de
familieverplichtingen be
hoorde. „Uit respect voor
tante Beatrix", zo
motiveerde prins Bernhard
jr. het verzoek om een parle
mentair fiat voor zijn huwe
lijk met prinses Annet - hoe
wel het gezien zijn plaats in
de rij en het grote aantal ge
gadigden voor troonopvol
ging bepaald niet nodig was.
In de Tweede Kamer werden
daarom ook vraagtekens ge
zet bij het verzoek, maar de
instemming kwam er wel.
De positie van Johan Friso
als derde in de troonopvol
ging - Willem-Alexanders
ongeboren kind is reeds
tweede - was natuurlijk we
zenlijk anders. Maar de
vraag was of de prins echt
zelf toestemming wilde, uit
plichtsbesef misschien, of
dat zijn moeder Beatrix het
dringend had aanbevolen.
In dat laatste geval kan Jo
han Frisodie de laatste j aren
op Koninginnedag toch
vooral weerzin uitstraalde,
in elk geval met de uitkomst
van het schandaal rond
Mabel niet op alle fronten he
lemaal ongelukkig zijn. De in
Londen wonende prins kan
nu verder zijn eigen toe
komst uitstippelen, in de
anonimiteit, zonder bemoei
enis van ministers en zonder
bijzondere verplichtingen
aan Nederland. Zijn tante
Christina is van die vrijheid
ook erg gelukkig geworden.
Voor Mabel (35) ligt het an
ders. Ze wordt geen prinses
en behoudt haar vrijheid van
handelen als directeur van
het Open Society Institute in
Brussel, maar haar reputatie
is in elk geval in Nederland
aan diggelen. Zelden is ie
mand in korte tijd zo de he
mel ingeprezen en afgescho
ten en bovendien ook nog
door eigen schuld. Het zwij
gen over haar verleden, door
de prins en Mabel naïef ge
noemd, strookt in elk geval
niet met de haar toegedichte
intelligentie. Friso woont al
jaren in Groot-Brittannië.
Van de Britse pers zou hij ge
leerd moeten hebben dat ie
dere misstap van een 'royal'
uitkomt en wordt uitver
groot. Uit de ophef over het
verleden van Maxima's vader
Jorge Zorreguieta zou een
zelfde conclusie getrokken
moeten zijn.
Mabel heeft, zo bleek eerder
deze week, nog wel de steun
van haar collega's en vrien
den. Ze zal niet uit het nieuws
verdwijnen - haar ex Muha-
med Sacirbey wacht nog een
rechtszaak - en het huwelijk
in april blijft interessant,
maar ze heeft de anonimiteit
van Brussel als toevluchts
oord. Haar naam zal echter
voor altijd met dit échec ver
bonden blijven. GPD
ligheidsdienst gefaald. „De
AIVD heeft het tot drie keer toe
laten afweten. Eerst bij de be
veiliging van Pim Fortuyn, ver
volgens met de affaire-Margari
ta en nu dit."
Volgens SP-leider Jan Marijnis-
sen moet de premier Peter R. De
Vries eeuwig dankbaar zijn dat
die het omstreden verleden van
Wisse Smit nu al aan het licht
heeft gebracht en niet pas na het
huwelijk.
GroenLinks-woordvoerster
Marijke Vos: „Het is nogal
vreemd dat het AIVD-onder-
zoek deze feiten niet al eerder
naar boven haalde. Er is toch
een vrij indringende relatie ge
weest tussen Wisse Smit en
Bruinsma." Ze plaatst ook
vraagtekens bij de rol van de
premier. Over de handelwijze
van het verloofde paar zei Vos:
„Het is gewoon stom, absoluut."
Onder de vele aanhangers van
het Koninklijk Huis bestaat be
grip voor de beslissing van Bal
kenende. Jammer vinden ze het
wel, want Mabel is een prima
vrouw. Guus Wateier, secretaris
van de Bond voor Oranjevereni
gingen: „Het is een treurige dag
voor het Koninklijk Huis. De
monarchie heeft krassen opge
lopen die maar langzaam zullen
slijten. Mabel is een intelligente
dame, een zeer acceptabele par
tij voor Friso. Maar als je halve
waarheden vertelt, kom je op
een hellend vlak."
Oranjefan Johan Vlemmix: „Dit
klinkt misschien heel gek uit
mijn mond, maar ik sta hier niet
van te kijken. Dit kón niet an
ders. Iemand die reservekonin
gin wordt mag niet liegen. En
een relatie met een topcrimi
neel, dat is niet te verkopen."
Volgens voorzitter Ed Bilars van
de Oranjevereniging in Bever
wijk had Mabel een voorbeeld
moeten nemen aan het Noorse
hof: „De kroonprinses daar
heeft ook geen onbesproken
verleden. Maarzij is daar eerlijk
over geweest en nu wordt Mette
Marit op handen gedragen.""
De Nijmeegse hoogleraar
Staatsrecht Kortmann meent
dat de kwestie 'heel normaal' is
afgelopen. Het verloofde paar
heeft immers onvolledige en on
juiste informatie gegeven over
de relatie tussen Wisse Smit en
drugsbaron Bruinsma. Kort
mann meent dat de koninklijke
familie in diskrediet is gebracht
door het doelbewust verzwijgen
en verdoezelen van de aard van
de relatie. „Onwaarheid spre
ken is hun meer aan te rekenen
dan uit vergeetachtigheid iets
verzwijgen."
Hoewel Johan Friso in zijn brief
aan Balkenende staande houdt
dat er 'geen liefdesrelatie' was,
blijft over de aard van de relatie
met Bruinsma een zweem van
onduidelijkheid hangen. Kort
mann vindt het onbelangrijk of
Mabel al dan niet een seksuele
relatie heeft gehad met Bruins
ma, zoals gesuggereerd door een
voormalig lijfwacht. De omge
ving waarin zij enige tijd ver
keerde doet er volgens hem wel
toe. GPD
Premier Balkenende tijdens de persconferentie. Rechts staat directeur Brouwers van de RVD.
foto Roland de Bruin/GPD
Op het moment dat prins Johan Friso volgend jaar april met Mabel
Wisse Smit trouwt verandert de volgorde in de troonopvolging. De
regering vraagt immers geen parlementaire toestemming voor het
huwelijk. Die goedkeuring is een grondwettelijke voorwaarde voor
het behoud van de opvolgingsrechten van Friso. Hij raakt zijn
plaats kwijt aan zijn jongere broer Constantijn.
jihf
DA~T 15" HEL£AA/VTL W 16-T" CJEES HG
F
door Hans Jacobs
DEN HAAG - Het achterhou
den van informatie over de con
tacten van Mabel met Klaas
Bruinsma heeft, op papier al-
thhns, grote gevolgen voor Fri
so's broer prins Constantijn en
diens vrouw prinses Lauren-
tien. Beiden komen na het hu
welijk van Friso een stap dich
ter bij de troon. Prins Willem-
Alexander is eerste, zijn nog on
geboren kind is grondwettelijk
nu al tweede en na april 2004
staat Constantijn op de derde
plaats.
Het is de tweede keer in bijna
veertig jaar dat de volgorde van
troonopvolging op deze wijze
verandert. Prinses Margriet
schoof plotseling een plaats op
toen haar zus Irene in mei 1964
zonder toestemming van de Sta-
ten-Generaal trouwde met de
Spaanse troonpretendent Car
los Hugo van Bourbon Parma.
Margriet heeft dat altijd een
zeer ingrijpende gebeurtenis
gevonden, die mede haar eigen
levensloop en partnerkeuze
heeft bepaald. Indien het parle
ment geen fiat had gegeven aan
haar huwelijk met Pieter van
Vollenhoven, zou ze - anders
dan Friso nu doet - uit 'plichts
besef' af hebben gezien van de
trouwerij.
Margriet is na het aantreden
van haar zus Beatrix als konin
gin in 1980 nadrukkelijker bij
het 'familiebedrijf' betrokken.
Twee van haar vier zoons heb
ben de afgelopen jaren ook par
lementaire toestemming ge
vraagd voor hun huwelijk,
waardoor ook zij hun aan
spraak op de troon hebben be
houden. De jongste zoons Pie-
ter-Christiaan en Floris hebben
al wel een vriendin, maar over
een huwelijk wordt nog niét ge
sproken. Het is na de gebeurte
nissen van de afgelopen weken
ook maar de vraag of ze nog bij
de regering zullen aankloppen.
Voor de troonopvolging zijn ze
niet nodig en het scheelt hun een
hoop poespas.
Constantijn en Laurentien heb
ben in een vraaggesprek aan de
vooravond van hun huwelijk in
mei 2001 gezegd dat ze Willem-
Alexander in de toekomst graag
willen helpen. „Ik wil alle mo
gelijkheden openlaten om mijn
broer waar dan ook te steunen
als hij daarom vraagt", aldus
Constantijn destijds. „Voorop
gesteld natuurlijk dat hij daar
behoefte aan heeft." Constan
tijn en Laurentien zouden dan
eenzelfde rol kunnen spelen als
Margriet en Pieter dat nu doen
voor koningin Beatrix. Dat be
tekent meelopen op Koningin
nedag en prinsjesdag en bij ge
legenheden het Koninklijk Huis
vertegenwoordigen. Constan
tijn en Laurentien worden daar
voor niet betaald, maar ze mo
gen bij Willem-Alexander de
onkosten declareren.
Prins Constantijn (34) werkt
sinds 1 augustus drie dagen per
week op het ministerie van Bui
tenlandse Zaken als communi
catie-adviseur van staatssecre
taris Atzo Nicolaï. Die heeft de
BEATRIX Koningin der Nederlanden
sinds 1980, Prinses van Oranje-Nassau.
Prinses van Lippe-Biesterfeld (31-1-1938)
MARGRIET Prinses der Nederlanden,
Prinses van Oranje-Nassau, Prinses van
Lippe-Biesterfeld (19-1-1943)
WILLEM-
ALEXANDER
(27-4*-1967)
02-02-2002
MAXIMA
Zorreguieta
(17-5-1971)
JOHAN CONSTANTIJN
FRISO (11-10-1969)
(25-9-1968)
19-5-2001
volgorde van
troonopvolging
LAURENTIEN
Brinkhorst
(25-5-1966)
C) ELOISE
1 (8-6-2002)
Prinses Maxima en prins Willem-
Alexander verwachten medio
januari 2004 hun eerste kind ttA
Prins Johan Friso verdwijnt door zijn
voorgenomen huwelijk met Mabel Wisse
Smit uit de lijn van troonopvolgers.
anp
prins nodig om tot een goede
strategie te komen voor het be
trekken van de Nederlandse be
volking bij de Europese samen
werking. Dit met het oog op de
aanstaande uitbreiding van de
Europese Unie volgend jaar, een
mogelijk referendum over een
Europese grondwet en het Ne
derlandse voorzitterschap van
de EU komend jaar.
Tegelijkertijd oriënteert de
prins, die vandaag zijn verjaar
dag viert, zich nog op zijn verde
re toekomst, die er sinds giste
ren dus anders uitziet. Tot begin
dit jaar was Constantijn als
strategisch beleidsadviseur
werkzaam voor het van oor
sprong Amerikaanse adviesbu
reau Booz Allen Hamilton.
In januari schortte hij zijn
werkzaamheden in Londen op
en besloot er niet terug te keren.
In het verleden heeft de prins,
die zijn afstudeerscriptie
DEN HAAG - Bijna driekwart van de Nederlandse bevolking
vindt dat premier Balkenende de juiste beslissing heeft geno
men door de goedkeuring van het huwelijk van prins Johan
Friso en Mabel niet aan het parlement voor te leggen. Dit
blijkt uit een enquête van het SBS-programma Stem van Ne
derland, die gistermiddag is gehouden.
Nu het paar geen goedkeuring krijgt van de Eerste- en Tweede
Kamer, verliezen ze hun recht op troonopvolging. Ook zullen
ze geen lid meer zijn van het Koninklijk Huis.
Van de ondervraagden vindt 68 procent dat de prins wel met
Mabel kan trouwen. 65 Procent vindt dat het koningshuis
door de kwestie van het verleden van Mabel Wisse Smit scha
de heeft opgelopen. ANP
DEN HAAG - Koningin Beatrix maakt 'niet de gemakkelijk
ste dagen' door, zei premier Balkenende gisteren. Dat is al
meer dan een jaar het geval. Afgelopen maandag was het pre
cies een jaar geleden dat prins Claus overleed.
Dit voorjaar schopte haar nichtje Margarita, dochter van
prinses Irene, een rel. Daar komt het drama-Mabel bij. Giste
ren werd duidelijk dat de koningin niet het hele verhaal over
Klaas Bruinsma kende, toen ze Mabel deze zomer aankondig
de als een nieuwe aanwinst voor de familie. Ze had toen in fei
te al voor Mabel gekozen. ANP
DEN HAAG - Prins Constantijn viert zaterdag zijn 34ste ver
jaardag. Hoewel de prins officieel in Londen woont, viert hij
het feest op Huis ten Bosch, waar hij met zijn vrouw Lauren
tien en hun dochtertje Eloïse ook een onderkomen heeft.
De verjaardag zal daar 'in huiselijke kring' worden gevierd,
aldus de RVD gis1 eren. Waar Friso en Mabel, een goede vrien
din van Laurentien, verblijven, is niet bekend. Mabel woont
en werkt in Brussel, Friso woont in Londen. Het paar gaat na
het huwelijk in Londen wonen. ANP
DEN HAAG - Prins Friso is na zijn huwelijk met Mabel Wisse
Smit natuurlijk nog wel lid van de koninklijke familie en
blijft ook gewoon prins heten. Maar hij is dan naar het zich
laat aanzien geen lid meer van het Koninklijk Huis en valt bij
voorbeeld ook niet meer onder de ministeriële verantwoorde
lijkheid. De Grondwet sluit ook de eventuele kinderen van het
paar van de troon uit.
Over de titelatuur van Mabelals zij eenmaal Friso's vrouw is,
is nog niet gesproken, liet de premier gisteren weten. ANP
HILVERSUM - Misdaadverslaggever Peter R. de Vries vindt
dat de AIVD onvolledig en onzorgvuldig onderzoek heeft ver
richt naar de levenswandel van Mabel Wisse Smit. Hij denkt
dat de inlichtingendienst 'teveel in eigen gelederen naar in
formatie heeft gezocht en niet in criminele kringen'.
„Er is weerzin om met criminelen te praten, maar het had in
dit geval geen zin om de informatie bij de pastoor op de hoek
van de straat te halen." Volgens De Vries heeft de AIVD wel
Mabel Wisse Smit zelf gehoord, maar is er nooit gesproken
met criminelen en bekenden van de vermoorde maffiabaas
Bruinsma. „Niemand die ik gesproken heb, is benaderd door
de AIVD voor informatie. Dat had in mijn optiek wel gemoe
ten." ANP
schreef over vluchtelingen-
recht, aangegeven geïnteres
seerd te zijn in asiel- en vluchte
lingenzaken.
door Jaco van Lambalqen
DEN HAAG - Minister Remkes
(VVD) is door de affaire rond
Mabel Wisse Smit in ernstige
verlegenheid gebracht. Hij is als
minister van Binnenlandse Za
ken immers verantwoordelijk
voor de Algemene Inlichtingen-
en Veiligheidsdienst (AIVD). In
de Tweede Kamer zijn vraagte
kens gerezen over de manier
waarop de AIVD het onderzoek
naar Mabel heeft aangepakt.
De dienst had het onderzoek
naar Mabel afgerond voordat op
30 juni de verloving met prins
Johan Friso bekend werd ge
maakt. Premier Balkenende
wees in zijn persconferentie gis
teren tot drie keer toe in de rich
ting van de inlichtingendienst.
„De AIVD heeft mij één- en an
dermaal verzekerd dat er geen
beletsel was voor het voorgeno
men huwelijk." De minister van
Binnenlandse Zaken is de eerst
verantwoordelijke voor het
functioneren van de dienst, be
nadrukte hij.
Ook de Kamerfracties richten
nu hun pijlen op het onderzoek
naar het verleden van Mabel.
„Wanneer is besloten tot wat
voor soort onderzoek? Is dat te
licht geweest?", schudde PvdA-
woordvoerster Kalsbeek de vra
gen in een eerste reactie zonder
problemen uit haar mouw. De
vraag blijft waarom tv-journa-
list Peter R. de Vries wél infor
matie boven water kreeg over de
verhouding tussen Mabel en
topcrimineel Bruinsma. Terwijl
de inlichtingendienst, die al
vanaf 2001 wist van de relatie
tussen Wisse Smit en Bruinsma,
niet verder kwam dan de ver
klaring van Mabel en Friso zelf,
namelijk dat de eerste twee
'geen zakelijke of intieme rela
tie' hadden.
Het in de ogen van veel Kamer
leden klungelige onderzoek
naar Mabel is echter geen inci
dent. Remkes, sinds juli 2002
minister van Binnenlandse Za
ken, heeft al verschillende keren
in het parlement spitsroeden
moeten lopen over het functio
neren van de AIVD.
In december 2002 gaf Remkes
na lang aandringen van de Ka
mer toe dat de dienst te passief
was geweest bij het onderzoek
naar de veiligheid van Pim For
tuyn.
Vervolgens bleek in maart van
dit jaar dat de staf van Beatrix
op eigen houtje opdracht aan de
AIVD had gegeven om de han
del en wandel van Edwin de Roy
van Zuydewijn na te gaan, om
dat die zich had verloofd met
haar nicht prinses Margarita.
Remkes en zijn voorganger De
Vries wisten daar niets van.
Daar komt nu de affaire-Mabel
bij. In de reacties van de Kamer
was irritatie merkbaar over het
functioneren van de AIVD. Het
is de vraag of Remkes het redt
met Balkenendes verklaring dat
'er tegen onwaarheid geen kruid
gewassen is.' GPD
Advertentie
Laurentien (36), die in mei haar
tweede kind verwacht, veran
derde eerder dit jaar eveneens
van baan. In mei nam ze af
scheid van het internationale
communicatiebureau Weber
Shandwick. Sindsdien werkte
ze voor zichzelf, omdat ze meer
tijd wil om haar eigen agenda te
bepalen.
In een zelfstandige positie kan
Laurentien ook makkelijker de
afweging maken of bepaalde
werkzaamheden haar niet in
conflict brengen met haar ko
ninklijke positie. „Daar moet je
bewust mee omgaan", zei ze on
langs. Laurentien zet zich daar
naast in voor de strijd tegen het
analfabetisme. GPD
I KEUKENS s. BADKAMERS
Huls»*, Absdaalseweg 19, Telefoon 0114-320080
voor meer informatie bel gratis: 0800-0234560, of kijk op www.brugman.nl
