PZC
Leven van schizofreniepatiënt in zwart-wit gevangen
Mes speelt visueel spelletje
Portretten en kunstwerken vervaardigd
met perspectief in Raadskelder Sluis
1
Twee jaar cel geëist
tegen Vlissingse dealer
Landelijke staking streekvervoer treft ook Zeeland
PZC
Hl
kunst
vrijdag 10 oktober 2003
CNV
Oneerlijk
Mes
Briefjes
Voor €5,00 naar
Diergaarde Blijdorp
met de zegelspaaractie
van de PZC.
Jr -w
1
Verfstreep
Experimenteren
Perspectief
Boekdruk
Concerten van
Musica Cordis
in Geerteskerk
Buschauffeurs leggen werk neer
door Maurits Sep
GOES - De Zeeuwse bussen
blijven zaterdagochtend in de
remises. De chauffeurs in het
streekvervoer doen mee aan een
landeli jke staking tegen het ka
binetsbeleid. Busmaatschappij
Connexxion durft niet te voor
spellen hoe groot de overlast zal
zijn, omdat een deel van de
chauffeurs misschien wel wil
rijden.
De staking blijft in ieder geval
beperkt tot de ochtend. Tot
12.00 uur zullen de chauffeurs
die bij FNV Bondgenoten zijn
aangesloten, niet achter het
stuur kruipen. Daarna pakken
zij hun werk weer op. Een
woordvoerder van de vakbond
verwacht dat het dan nog an
derhalf tot twee uur zal duren
voordat de bussen weer volgens
rooster rijden.
De CNV Bedrijvenbond doet
niet mee aan de staking. Daar
door bestaat de mogelijkheid
dat een aantal chauffeurs wel
aan het werk gaat. Hoewel FNV
Bondgenoten ervan uitgaat dat
'besmet werk' niet wordt over
genomen, verwacht Connex
xion dat werkwilligen geen
strobreed in de weg wordt ge
legd.
„Het kan dus gebeuren dat op
sommige lijnen wel een bus rijdt
en op andere niet", voorspelt
woordvoerder D. Bakker van
Connexxion. „Daarom durf ik
ook niet te zeggen hoe groot de
problemen zullen worden, maar
het zou in Zeeland best eens
kunnen meevallen. Wij merken
in ieder geval dat actiebereid
heid nabij de grote steden groter
is dan op het platteland."
De acties zijn afgekondigd door
FNV Bondgenoten uit protest
tegen de plannen van het kabi
net-Balkenende voor bijvoor
beeld de WAO, het pre-pensi-
oen, het ziekenfonds, de lonen
van ambtenaren en de uitkerin
gen. „Die komen het land niet
ten goede. Bovendien worden de
lasten van de bezuinigingen on
eerlijk verdeeld", verklaart
woordvoerder Mvan Moort van
FNV Bondgenoten. De directie
van Connexxion en reizigersor
ganisatie Rover hebben on
danks hun begrip voor de reden
van de acties grote bezwaren te
gen de staking. Zij vinden dat zij
de dupe worden vanietswaarzij
niks aan kunnen doen. „De sta
kers moeten zich in Den Haag
melden, bij de regering", rea
geert M. Lootens, woordvoerder
van Rover voor Zeeland, geïrri
teerd. „Maar daar voelen ze niks
van die staking. Daar pakken ze
gewoon de auto met chauffeur.
De busreizigers in Zeeland heb
ben echter geen alternatief. Be
halve de fiets."
Rover heeft in september nog
weer eens haar stinkende best
gedaan om de mensen warm te
maken voor het openbaar ver
voer, voegt Lootens daaraan
toe. Deze staking doet die in
spanningen teniet, vreest zij.
„Wij zijn ook daarom absoluut
niet blij met deze staking."
De directie van Connexxion
deelt de kritiek van Rover over
de actievorm, zegt woordvoer
der Bakker. „Wij hebben als be
drijf niks te maken met de reden
van de staking. Het gaat om ka
binetsbeleid. Toch zijn wij er de
dupe van." Net als Lootens
vindt Bakker de keuze voor een
landelijke staking 'weinig crea
tief'.
door Claudia Sondervan
GOES - „Het klinkt raar, maar ik had
het niet willen missen. Ik zeg weieens
tegen vrienden: ik heb de hemel al
meegemaakt." Job Simons (30) uit
Kloetinge is de schizofreniepatiënt die
de Goese fotograaf Peter Strating por
tretteerde voor de expositie die sinds
deze week hangt in de bibliotheek van
Goes. „Ik ben nu even de wandelende
schizofrenie-man, maar in mijn dage
lijks leven zijn mijn ziekte en beperkin
gen ondergeschikt."
Dat dagelijks leven is vastgelegd in
twintig foto's die de komende maanden
de Zeeuwse bibliotheken langsreizen.
Strating maakte de reportage voor de
Dag van de Geestelijke Gezondheids
zorg, vandaag, die het thema schizofre
nie heeft. Doel is het schrikbeeld over
schizofrenen te temperen. Dat doet Si
mons als ervaringsdeskundige voor
nieuwe medewerkers bij Emergis en
binnenkort ook in een lesprogramma
dat de GGD Zeeland opzet voor mid
delbare scholen.
„Schizofrenie is een natuurlijke aanleg
die zich onder omstandigheden open
baart. De kans op psychosen wordt be
perkt door levenslange medicatie en
door het besef dat je hebt van je ziekte.
Daardoor kan je redelij k op eigen benen
staan."
Bij Simons openbaarde de ziekte zich
op zijn 24ste tijdens zijn studie rechten
en psychologie in Nijmegen. Hij kwam
in een psychose, werd tweemaal opge
nomen maar wist zich daar aan
gedwongen opname te onttrekken. „Ik
Fotograaf Peter Strating portretteert Job Simons (rechts) als schizofreniepatiënt.
foto Willem Mieras
ben niet dom. Ik kletste me er bij de
rechterlijke toetsing gewoon uit."
De derde maal in Goes ontkwam hij niet
aan de kliniek: hij had iemand op straat
bedreigd met een mes. „Ik heb geluk ge
had. Die man diende geen aanklacht in
en Emergis hield voet bij stuk om mij uit
de politiecel mee te krijgen. Velen be
landen wel in het justitieel circuit."
Twee spuiten haldol, een zwaar anti-
psychotisch middel, deden Simons in
zien dat de stroom van waarlijk grootse
ideeën en plannen die hem beving,
maar waar nooit iets van terecht kwam,
niets met realiteit van doen had. „Dat
besef was er al een beetje. Daardoor
bouwde de frustratie op. Je houdt het
niet vol: zestig uur doorgaan op vijf uur
slaap. Dat deed ik. Ik kon alles." Vier
maanden bracht hij in de kliniek door.
„Daarna lag ik acht maanden op bed.
Van de eerste onder mijn vrienden,
voelde ik me de laatste onder hen. Ik
had immers als laatste door wat er met
mij aan de hand was. Overigens heb ik
al mijn vrienden nog."
Strating zette Simons neer bij zij n sport
('volgende week de halve marathon in
Amsterdam'), de badkamer ('persoon
lijke verzorging is het eerste wat je
kwijtraakt'), zijn 'deeltijdhond' die Si
mons verzorgt met zijn ouders ('die
helpt de structuur in mijn leven') en bij
de briefjes. „Ikheb altijd overal briefjes
waar ik dingen op schrijf. Het is een
spoor van mijn psychose. Ik heb beslo
ten dat het een onschuldige tic van me
is. Wat ik opschrijf kan nog onzinnig
zijn, buiten zinnen is het niet meer."
De expositie is nog tot maandag te zien
in Goes, daarna tot 25 oktober in Zie-
rikzee. De foto's zijn vandaag ook te
zien bij Emergis in Kloetinge bij de bij
eenkomst 'Schrizofrenie; zo gek nog
niet' van 13.00 tot 17.30 uur.
door Aector Doorns
MIDDELBURG - Officier van
justitie A. Flikweert heeft giste
ren bij de rechtbank in Middel
burg tegen een 45-jarige inwo-
Vlissinger voor dealen in
cocaïne twee jaar cel geëist.
De man werd 8 juli dit jaar in
Vlissingen in de auto van zijn
vriendin betrapt met bolletjes
coke. Tijdens de doorzoeking
van de woning werden nog meer
bolletjes en bankbiljetten ter
waarde van 3800 euro aange
troffen. In totaal had hij zes
gram aan harddrugs in bezit.
Het dealen kwam aan licht in
het kader van het onderzoek
Schorpioen, waarbij mensen
voor handel in verdovende mid
delen en geweldsdelicten zijn
opgepakt.
Via observaties en telefoontaps
stuitten rechercheurs op de ver
dachte. Aanvankelijk ontkende
hijLater gaf hij toe bolletjes co
caïne te hebben verkocht. 0
vrouwen kochten bij hem
ruil voor seks gaf ik ze coke"
hij. De man is in 1999 vanuit
Nederlandse Antillen naarï
derland gekomen. Hij isft
slaafd aan gokken en drugs ij
vertelde in verdovende midó
len te handelen om in zijne®,
verslaving te kunnen voo®
„Ik maakte zelf de bolletjes,
kreeg tien euro voor een bo
tje", vertelde de Vlissingen
officier verzekerde dat het éi
len over een lange periode lis
plaats gevonden. Zelf verkla
de hij een jaar te hebberige-
aid. Volgens het Zeeuws Cs
sultatiebureau voor Alcohol
Drugs bestaat er een groteks
op herhaling. Strafpleitste:
Köller vroeg haar cliënt di
een voorwaardelijke straf
een werkstraf op te leggen,,
officier kondigde nog een 05
nemingsvordering aan.
De rechtbank doet 22 oktok
uitspraak.
Advertentie
Hierbij uw joker voor de zegel-
spaaractie van de PZC en Diergaarde
Blijdorp. Tot en met 22 oktober
treft u dagelijks een zegel aan in
uw krant. Heeft u een tetter gemist?
Dan kunt u deze joker inzetten om
het woord OCEANIUM te vormen.
De eerste zegelspaarkaart voor
deze actie stond op 27 september
in de PZC, de tweede zegel
spaarkaart wordt op 11 oktober
afgedrukt. Alleen originele spaar-
zegels uit de krant op een originele
spaarkaart zijn geldig. Kopieën
worden niet geaccepteerd.
Meer informatie over Blijdorp en
de actie vindt u op
www.diergaardeblijdorp.nl
door Ernst Jan Rozendaal
7
MIDDELBURG - Antoine Mes
(Middelburg, 1927) is voor het
interview, dat plaatsvindt tus
sen zijn schilderijen in de Kabi
netten van de Vleeshal, vanuit
Domburg naar Middelburg ge
reden. Onderweg heeft hij ge
zien hoe de boeren hun land
hebben geploegd. „Dat is mijn
onderwerp. Het land dat om de
zoveel tijd verandert onder in
vloed van de jaargetijden en de
ingrepen van de boeren. Dat
prachtige zwart van het ge
ploegde land dat contrasteert
met het extreme groen van de
weide. Dat sla ik op in mijn
hoofd en neem ik mee mijn ate
lier in."
In de Middelburgse Kabinetten
van de Vleeshal is een keuze te
zien van werk dat Mes de afge
lopen twaalf jaar heeft ge
maakt. De titel van de expositie
geeft aan wat het uitgangspunt
is voor al de schilderijen die
daar hangen: Het Zeeuwse
landschap.
De Middelburgse schilder is
zeer te spreken over de presen
tatie van zijn werk. In totaal zijn
vijftien schilderijen te zien plus
drie kleine houten reliëfs, ver
deeld over de drie Kabinetten.
Mes: „Hier wordt mijn werk
recht gedaan. Rutger Wolfson is
bij mij thuis geweest. We hebben
toen afgesproken dat ik een stuk
of twintig werken zou aanleve
ren, waaruit hij zou kiezen. Aan
de manier waarop het werk is
opgehangen, kun je zien dat hij
het door heeft. In de eerste zaal
is de link met de realiteit nog te
zien. Voor mij is het werk in de
achterste zaal ook de realiteit,
maar ik zou me kunnen voor
stellen dat een buitenstaander
dat niet meer waarneemt. Wolf
son heeft het zo opgehangen dat
je de ontwikkeling in mijn werk
kunt volgen en dus ook begrijpt
dat de laatste, meest abstracte
werken gebaseerd zijn op het
Zeeuwse landschap. Hij heeft
dat gezien zonder een toelich
ting van mij. Daaruit blijkt dat
hij een echte kijker is."
8
■DM
Antoine Mes bij een van zijn schilderijen in de Kabinetten van de Vleeshal.
foto Lex de Meester
Dat kan Mes waarderen, want
zelf is hij dat ook. Zijn schilde
rijen ontstaan op basis van
waarneming van het landschap.
Zijn composities zijn uit dui
zenden herkenbaar. Een hoge
horizon, vaak gevormd door een
dijk met al dan niet een rij bo
men daarop.
Daaronder het uitgestrekte
Zeeuwse landschap, door slo
ten, wegen of dijken in recht
hoeken opgedeeld. Mes heeft
dat landschap vereenvoudigd
weergegeven, waardoor de na
druk komt te liggen op de com
positie, zijn verfstreek en zijn
kleurgebruik. „Kijken gaat sa
men met redeneren", legt hij uit.
„Als ik aan de rand van zo'n ak
ker sta, pak ik de weidsheid op.
Een bomenrij kan bij mij één
verfstreep worden. Daardoor
komt de nadruk te liggen op de
techniek van het schilderen, op
de materie, terwijl het toch ook
die bomenrij blijft die ik gezien
heb."
Elke ingreep in het landschap
inspireert de schilder. „Ik vind
het werk van de boeren zo mooi.
Gaan ze oogsten, dan zie je het
landschap van kleur verande
ren. Ploegen ze dan zie je het
weer anders worden. Die veran
derlijkheid, daar werk ik mee.
Zonder de boeren had ik niks
gekund. Zij maken de composi
ties, ik signaleer de composi
ties."
Mes geeft de boeren iets te veel
eer, want de expositie laat juist
zien dat hij geen kant en klaar
plaatje meeneemt naar zijn ate
lier, maar dat hij juist het zijne
toevoegt aan de composities. Hij
erkent dat. „Een horizontaal
lijntje in het landschap kan in
mijn ogen vragen om een verti
caal lijntje, dat ik dan ook toe
voeg. Dat is een visueel spelletje
dat ik speel in mijn atelier door
lang naar die werken te kijken.
Het is een proces van wikken en
wegen. Ik kan dagen bezig zijn
met een bomenrij op een dijk
omdat ik zoek naar een even
wicht met een donker kleurvlak
elders op het schilderij. Met
kleur is dat hetzelfde. Ik kan de
kleur van een stoppelveld in
mijn hoofd hebben. Die kleur
probeer ik op het doek te vinden.
Laten we zeggen dat het geel is.
Maar als ik dat combineer met
zwart, dan heb ik een geel nodig
dat daarmee in evenwicht is. Ik
kan dan wel denken dat die
kleur in overeenstemming is
met de werkelijkheid, maar als
ik het zou gaan controleren,
blijkt het helemaal niet meer te
kloppen."
Binnen de beperkingen die hij
zichzelf oplegt, wil Mes blijven
experimenteren. „Je kunt jezelf
wel herhalen, maar dat vind ik
niet interessant. Ik streef een
ontwikkeling na. Ik hoef het
volk niet te tonen dat ik het kan.
Dat weet ik onderhand wel."
Dus werkt Mes de ene keer aan
de structuur van zijn verf, of
concentreert hij zich de andere
keer op de kleur. Dat laatste
heeft hij gedaan bij het recent
ste werk dat in de Kabinetten
wordt getoond. Het landschap
is daar gereduceerd tot strakke,
geometrische vormen en gelijk
matig geschilderde kleurvlak
ken. Omdat vorm en verf bewust
zijn vereenvoudigd - wat het
componeren overigens alleen
maar moeilijker maakt - moet
de kleur leven brengen in het
schilderij. „Deze schilderijen
eisen niet meer van de bezoeker
dat hij gaat zoeken naar het
landschap. Het werk hangt hier
op zijn eigen merites. Je kunt het
mooi vinden zonder dat je weet
dat het is geïnspireerd op een
landschap."
Dat roept de vraag op of Mes nog
wel het landschap moet zien om
zijn schilderijen te kunnen ma
ken. „Nog steeds is het zo dat ik
door het landschap rij en dan
een inval kan krijgen die me ver
der helpt met een schilderij
waarin ik was vastgelopen. Aan
de andere kant zitten alle facet
ten van het landschap zo in mijn
hoofd, dat ik wed dat ik het zon
der ook wel kan. Als ze mij mor
gen in het gevang stoppen, is dat
niet het einde van mijn schilder
kunst."
Expositie: Antoine Mes: Het Zeeuw
selandschap, t/m 30 november in De
Kabinetten van de Vleeshal, open di
t/m zo van 13.00-17.00 uur. Zater
dag 29 november geeft Mes een toe
lichting.Aanvang: 15.00 uur.
door Anita Tournois
SLUIS - Joost Heeren exposeert
ingekleurde tekeningen: pano
rama's, vogelvluchten en drie
dimensionale plattegronden in
inkt met aquarel. Tentoonge
stelde schilderijen van Marten
Postma zijn vervaardigd in ei-
tempera. Het werk van beide
kunstenaars spreekt tot de ver
beelding en getuigt van vak
manschap. Een kunstzinnige
ontmoeting van twee vrienden,
te bezichtigen in de Raadskel
der van het stadhuis van Sluis.
Postma is Rotterdammer van
geboorte, Heerens wieg stond in
Middelburg. Nu wonen ze alle
bei al geruime tijd in Zeeuws-
Vlaanderen, in Aardenburg.
Beide kunstenaars volgden een
opleiding schilderen aan de
kunstacademie Minerva in Gro
ningen. In die tijd reeds ont
stond hun vriendschap die zij al
die j aren koesterden en nu expo
seren ze samen in de raadskel
der.
Ook al is hun werk verschillend
- Heeren koos steeds meer voor
de grafische kant, het teken
werk - toch zijn de overeenkom
sten opmerkelijk. De rust die
uitgaat van beider werk, het ge
bruik van zachte maar toch
sprekende tinten en het geduld
en vakmanschap waarmee het
vervaardigd is. Werk dat tot de
verbeelding spreekt en uitdaagt
tot een nadere beschouwing.
In de plattegronden van Heeren
kan men, indien gewenst, op
zoektocht, naar gekende plekjes
in het rondomliggende land
schap of in de bebouwde kom.
Groentonen refereren aan het
landschapsgroen van weiden en
bomen. Een rode baksteenkleur
wordt, heel toepasselijk, ge
bruikt voor daken van huizen,
torens en kerken, hoofdzakelijk
verwerkt in aquarel. Details
worden uitgewerkt met inkt.
Soms op zichzelf toegepast in
een werk als Wassenaar, een
stadszicht in gewassen inkt.
Heel fijntjes en precies wordt
elk gewenst lijntje weergege
ven, niet zozeer wetmatig, maar
bijzonder speels.
Heeren is de laatste jaren vooral
in de ban van het perspectief en
geeft dit weer op een eigenzinni
ge manier. Elke plaats is ver
schillend en vraagt om een an
dere benadering, een andere
manier van kijken. 'Virtual rea
lity op het platte vlak', noemt hij
zijn werken zelf, vervaardigd in
zijn studio mobile in Draaibrug,
met als belangrijkste attributen
pen en papier, aquarelverf en
penseel. Yzendijke, enig op de
wereld, een cirkelvormige plat
tegrond van het huidige IJzen-
dijke, Zomergem, of De wereld
op zijn kop, een plattegrond van
Damme zijn dergelijke tekenin
gen die in de raadskelder te be
zichtigen zijn.
Tot een project rond de rivier de
Westerschelde behoren de wer
ken De wrakkenkaart en Le
source de l'Escaut. Bijzonder is
Het nieuw Millennium in de
provincie Zeeland, een penteke
ning waarop bijzonder veel te
ontdekken valt; men herkent
toonaangevende bouwsels als
de Lange Jan en de Abdij, de
Westerscheldetunnel naast de
veerboot koningin Beatrix, de
kerncentrale Borssele, maar
ook windmolens, en natuurlijk
de componenten zee en land,
Zeeland dus. Behalve als vrij
kunstenaar werkt Heeren regel
matig in opdracht. Hij maakte
onder andere een panorama van
zijn geboortestad Middelburg.
Maar niet alleen in Nederland,
ook van België, Denemarken en
Duitsland, het land waar hij en
kele jaren verbleef, krijgt hij te
kenopdrachten, bijvoorbeeld
van de stad Düsseldorf.
Postma doet het eerste gedeelte
van zijn naam eer aan wat
naast zijn kunstenaarsbesta!
werkt hij als postbode. Eenb:
zondere ervaring, vastgelegd:
een zelfportret, getiteld ft
Postbode. Een schilderij
ook een gedicht, dat in het schil
derij verwerkt is en dat aangee"
dat een postbode na gedanez)
ken, altijd weer achterblijft»
lege handen.
Fraaie portretten zijn De
tijd, een portret van zijn vries
Joost Heeren, die van een bor,
spaghetti smult en van Sjo>
voorheen slager te IJzendijkt
Schepen op de rede, In het votf
bijgaan, De caissière, What's
girl like you doing in a place lb
this en Vier stenen en een otigi
wisheid zijn titels van ande:
intrigerende werken, die elk 0;
zich een verhaal vertellen. M
ma legt uit: „schilderijen dj
beelden, die men wil beware:
maar waarvoor men de werke
lijkheid liegt om het beeld
fraai mogelijk te maken. Et
beeld dat meestal toch over ie:
anders gaat dan wat er werke
lijk was. Postma is naast schil
der ook graficus, te zien in he
werk Boekdruk, waarin hij »f
als op zijn schilderijen meerden
lagen tekst over elkaar drukte:
speelt met structuur en ritme.
Naast deze fraaie duo-exposit
hebben beide kunstenaars al ve
le solo- en groepstentoonstel
lingen op hun naam staan.
Tentoonstelling t/m 2 november'
de Raadskelder van stadhuis
markt, Sluis.
Openingstijden: dag. behalve do
vr. van 14.00 17.00 uur
KLOETINGE - Het vocaal en
semble Musica Cordis ge(l
tweemaal een concert. Vandaal
(vrij dag) is het eerste in de Geer
teskerk in Kloetinge en morgen
(zaterdag) het tweede in
Koorkerk in Middelburg.
Het ensemble staat onder 'el
ding van Hans Smout en er ww
den werken uitgevoerd 1,3
Rheinberger, Tavener,
Men
delssohn en Part. Medewerking
aan het orgel verleent Wilmer
Jong.
Beide concerten beginnen 0
20.00 uur.
Het nieuwe millennium in de provincie Zeeland. Pentekening van Joost Heeren
