PZC
Nobelprijs chemie voor analyse
van werking lichaamscellen
Moeder bekent moord
op vijf pasgeborenen
Nieuwe gouverneur Californië wacht enorme problemen
Bikker ontkent bekentenis
over geven genadeschot
Cesic bekent
moorden in
kamp Luka
m-
Doden door autobom in Bogota
donderdag 9 oktober 2003
Harry Potter helpt Duitse daklozen
Chinese ruimtevlucht 15 oktober
Zoon Willy Brandt speelt spion
Moordenaar ontsnapt uit bajes
Forse claim na dood asielzoekster
Slapen maakt
werkelijk slim
Politie pakt 34
ETA-verdachten
I reur'. ANP/AFP/EFE
1
Economie
Portemonnee
Deense prins
Frederik
trouwt 14 mei
Oud-minister
Sahhaf beticht
van autodiefstal
Voor 5,00 naar
Diergaarde Blijdorp
met de zegelspaaractie
van de PZC.
Schwarzenegger boekt zege
BERLIJN - Duitse fans van Harry Potter krijgen een voor
proefje van de nieuwste Harry Potter in hun eigen taal in de 21
kranten die door daklozen op straat worden verkocht. De
Duitse versie van 'Harry Potter and the Order of the Phoenix'
ligt pas vanaf 8 november in de winkels.
Schrijfster J.K. Rowling heeft haar toestemming gegeven
voor publicatie van het eerste hoofdstuk in de straatkranten,
meldde de Duitse uitgever Carlsen gisteren. ANP/AFP
PEKING - De eerste bemande Chinese ruimtevlucht heeft
plaats op 15 oktober. Volgens het Chinese staatspersbureau
Xinhua gaat het om een vlucht van 90 minuten, één keer om de
aarde.
Het is niet bekend hoeveel astronauten, die in China
'yuhangyuan' heten, bij het project zijn betrokken. De vlucht
valt samen met een belangrijke bijeenkomst van de almachti
ge Chinese communistische partij in Peking. Het is al langer
bekend dat Peking een bemande ruimtevlucht wil uitvoeren,
maar een datum was nog niet bekend. Als de opzet slaagt, dan
is China na de Verenigde Staten en Rusland het derde land dat
mensen in de ruimte heeft geschoten. ANP
HAMBURG - De zoon van de Duitse ex-kanselier Willy
Brandt speelt in een Duitse film de geheim agent die zijn va
der ten val bracht. De 41-jarige acteur Matthias Brandt ver
tolkt in lm Schatten der Macht (In de schaduw van de macht)
de rol van Günter Guillaume, een vertrouweling van de rege
ringsleider maar ook een spion voor de communistische DDR
(Oost-Duitsland).
De sociaal-democratische kanselier Willy Brandt zag zich in
1974 gedwongen af te treden nadat de geheime activiteiten
van zijn rechterhand Guillaume waren onthuld. Volgens de
zoon is zijn deelname aan de film geen publiciteitsstunt. ANP
THESSALONIKI - Een veroordeelde moordenaar en vier
medegevangenen zijn gisteren uit een gevangenis in Grieken
land ontsnapt, nadat zij de tralies voor het raam hadden door
gezaagd. Dat heeft de Griekse politie gemeld.
De ontsnapping vond plaats in een gevangenis in Thessaloni
ki waar de veroordeelden - drie Grieken en twee Albanezen -
hun overplaatsing naar een ander huis van bewaring af
wachtten. Eén voortvluchtige gevangene kon enkele uren na
de ontsnapping worden opgepakt, aldus de politie. Vijf poli
tieagenten die de gevangenen hadden moeten bewaken, zijn
gearresteerd wegens nalatigheid. AP
BRUSSEL - De nabestaanden van de Nigeriaanse asielzoe
kerster Semira Adamu, die in 1998 op de luchthaven van
Brussel om het leven kwam bij een gedwongen uitzetting, ei
sen een schadevergoeding van 100.000 euro. Verder dringen
zij aan op een forse celstraf voor de vijf rijkswachters die ver
antwoordelijk zouden zijn voor haar dood. Dat heeft de
raadsman van de familie gisteren meegedeeld.
Adamu kwam om het leven nadat de rijkswachters haar een
kussentje in het gezicht duwden in een poging haar te kalme
ren. De dood van de asielzoekster leidde tot grote opschud
ding in België en het ontslag van toenmalig minister van Bin
nenlandse Zaken Tobback. ANP
van onze redactie buitenland
WARSCHAU - Een 38-jarige
vrouw uit het oosten van Polen
heeft bekend vijf van haar kin
deren vlak na de geboorte te
hebben gedood. Dat meldde gis
teren een woordvoerder van het
Poolse arrondissement Lublin.
De 38-jarige vrouw uit Czerni-
chow is onlangs na een weken
lange speurtocht opgepakt. Dat
gebeurde nadat twee van haar
kinderen afgelopen zomer in
een zuurkoolvat in de kelder
van hun ouderlijk huis de lijken
vonden van vijf zuigelingen.
Een week daarvoor had de
vrouw na een familieruzie het
huis verlaten.
De politie dacht aanvankelijk
dat de lijkjes te maken hadden
met illegale abortussen in de
omgeving. Maar DNA-onder-
zoek toonde aan dat de 38-jari-
ge vrouw en haar 44-jarige man
i de ouders waren. Daarom is ook
de man in voorlopige hechtenis
'genomen.'
De man ontkent elke betrok
kenheid bij de daden van zijn
echtgenote. Hij zou niet eens op
de hoogte zijn geweest van de
zwangerschappen van zijn
vrouw, die buren hebben be
schreven als zeer corpulent. De
vrouw heeft bekend de pasge
borenen te hebben verdronken.
Als motief voor haar daden
noemde ze angst voor haar man,
omdat die verklaard zou hebben
per se geen kinderen meer te
willen.
De vrouw heeft vier kinderen in
de leeftijd van 12 tot 17 jaar, die
nu bij hun grootmoeder zijn on
dergebracht. ANP/DPA
LONDEN - Leren tijdens de
slaap is daadwerkelijk moge
lijk. Kennis die overdag in ver
getelheid raakte, wordt 's
nachts 'gered' en staat de vol
gende dag weer ter beschikking.
Tot die conclusie komen Ameri
kaanse wetenschappers nadat
ze proefpersonen woorden had
den laten leren. Na een nacht
rust konden de personen zich
meer woorden herinneren dan
na een pauze zonder slaap.
De kandidaten moesten op el
kaar lijkende woorden herken
nen die door een taaicomputer
werden uitgesproken. De on
duidelijke uitspraak van de
computer bemoeilijkte de her
kenning. Na een pauze van
twaalf uur zonder slaap herin
nerden de testpersonen zich
minder woorden dan na een
pauze met slaap.
Volgens een andere groep on
derzoekers is het opslaan van
kennis een proces in fases,
waarbij de slaap een belangrij
ke rol speelt. Het Britse vaktijd
schrift Nature meldt dat kennis
die zojuist is opgedaan, tijdens
de slaap in het langetermijnge-
heugen wordt opgeslagen.
Daarna kan het weten echter
weer in vergetelheid raken. Om
duurzaam bewaard te blijven,
moet de kennis een tweede keer
in het langetermijngeheugen
worden opgeslagen. ANP/DPA
MADRID - De politie heeft gis
teren in het noorden van Spanje
29 mensen opgepakt die worden
verdacht van banden met de
Baskische afscheidingsbewe
ging ETA. In Bayonne, een Bas
kische stad vlak over de grens in
Frankrijk, arresteerde de politie
nog eens vijf verdachten.
De arrestaties werden verricht
in opdracht van onderzoeks
rechter Garzón op basis van ge
zamenlijk speurwerk van de
Spaanse en Franse politie. De
I arrestanten uit Bayonne zouden
lid zijn van een radicale Baski
sche j ongerenorganisatie
In een reactie zei premier Aznar
dat het ging om 'een van de be
langrijkste en uitgebreide ope-
I raties in het gevecht tegen ter-
DEN HAAG - Een Bosnische
Serviër heeft gisteren schuld
bekend voor het Joegoslavië-
Tribunaal. De 39-jarige be
klaagde Ranko Cesic is de zes
tiende persoon die voor het in
ternationale tribunaal schuld
bekent aan het tenlastegelegde
of onderdelen daarvan.
Cesic bekende alle beschuldi
gingen. Hij was politieman in
Brcko en is aangeklaagd voor
misdaden tegen de menselijk
heid en oorlogsmisdaden. Het
gaat om de mishandelen en ver
moorden van gevangenen in het
kamp Luka in 1992. Daar zijn
honderden moslims en Kroaten
omgebracht. Cesic is aange
klaagd voor de moord op zeker
tien gevangenen.
Na zijn arrestatie in mei 2002
ontkende Cesic alles, maar hij
heeft kennelijk besloten het met
de aanklagers op een akkoordje
te gooien. Die zullen dertien tot
achttien jaar celstraf eisen.
Cesic werd aanvankelijk samen
met kampcommandant Goran
Jelisic aangeklaagd. Jelisic,
'Servische Adolf'kreeg veertig
jaar cel van het tribunaal. ANP
van onze redactie buitenland
LOS ANGELES - De overtui
gende overwinning van de Re
publikein Arnold Schwarze
negger bij de 'recall-vote' ten
spijt, lijkt het voor 'Golden Sta
te' en haar nieuwe gouverneur
alles behalve goud dat er blinkt.
De onervaren bestuurder moet
niet alleen met een oplossing
komen voor de enorme financië
le problemen waarmee Califor
nië kampt, hij moet ook probe
ren samen te werken met een tot
op het bot verdeelde politieke
gemeenschap.
De verkiezingen van dinsdag
hebben diepe wonden geslagen
in het politieke klimaat van Ca
lifornië, waar progressieve De-
van onze redactie buitenland
STOCKHOLM - De Nobelprijs
voor chemie 2003 is gewonnen
door de Amerikanen Peter Agre
en Roderick MacKinnon. De
Nobelprijs voor economie 2003
valt ten deel aan de Amerikaan
Robert F. Engle en de Brit Clive
W.J. Granger. Dat heeft de jury
gisteren in Stockholm bekend
gemaakt.
Agre en MacKinnon krijgen de
Nobelprijs voor chemie wegens
hun ontdekkingen op het gebied
van celmembranen, het vlies dat
het protoplasma omgeeft. Beide
onderzoekers hebben een ver
klaring gegeven hoe water en
zout in en uit lichaamscellen
worden getransporteerd.
Hun werk heeft grote betekenis
mocraten het voor het zeggen
hebben in het congres. Schwar
zenegger zal al zijn overredings
kracht nodig hebben om tot sa
menwerking te komen met de
Democraten. In de maanden
voorafgaand aan de stembus
gang werd de kloof tussen Re
publikeinen en Democraten
steeds dieper door het vooruit
zicht van een 'recall-vote', die
erop neer komt dat de kiezers
een gouverneur bij een tussen
tijdse volksstemming naar huis
kunnen sturen. De Democraten
meenden dat de verkiezingen
gezien moesten worden als 'een
vijandige overname van de
staat' door de tegenstander. De
Republikeinen huldigden daar
entegen het standpunt dat het
'terugroepen' van gouverneur
voor het begrip van nier- en
hartziektes en storingen van het
zenuwstelsel, aldus de Konink
lijke Zweedse Academie van
Wetenschappen. „Zij hebben
bijgedragen aan de fundamen
tele chemische kennis over het
functioneren van cellen."
Agre en MacKinnon onderzoch
ten de minuscule sluisjes, waar
door water in een celkomtofeen
zenuwprikkel worden doorge
zonden. Agre ontdekte in 1991
dat kanaaltjes waardoor de cel
len van water voorzien.
Tegenwoordig kunnen onder
zoekers een watermolecuul op
zijn weg door een celmembraan
in detail volgen. MacKinnon be
paalde in 1998 de ruimtelijke
structuur van het kaliumka-
.naal. „Daardoor kunnen we nu
ionen (zouten) door de kanaal
tjes zien stromen", stelde de
Academie opgetogen vast.
Agre (54) werkt bij de Johns
Hopkins Universiteit in Balti
more. MacKinnon (47) is ver
bonden aan het Howard Hughes
Medisch Instituut van de Rock
efeller Universiteit in New
York. De onderzoekers delen het
prijzenbedrag van 1,1 miljoen
euro, Agre overweegt een deel
van het geld te gebruiken om de
academische vrijheden te
verdedigen. Volgens hem zijn
wetenschappers beperkingen
opgelegd als gevolg van de
Amerikaanse strijd tegen het
terrorisme. De laatste Neder
landse winnaar was Paul Crut-
zen, die in 1995 is onderschei
den voor de ontdekking van het
gat in de ozonlaag. Hij moest de
prijs delen met een Mexicaan en
en Amerikaan.
De Amerikaan Robert F. Engle
en de Brit Clive W.J. Granger
delen de Nobelprijs voor econo
mie wegens hun analyses van
chronologisch verschijnende
gegevens in de economie.
Engle, die doceert aan de Uni
versiteit van New York, maakte
modellen van de financiële
markten. Koerswisselingen op
de financiële markten lopen
sterk uiteen. Ondanks de ver
schillen in deze 'volatiliteit'
Davis een goede zaak was. In
zijn overwinningstoespraak
van gisteren probeerde de win
naar noodgedwongen alvast een
eerste handreiking te doen naar
zijn tegenstanders in het con
gres. De Oostenrijker van ge
boorte kon in zijn rede, net als in
die van voor de verkiezingen,
echter niet betrapt worden op
concrete plannen voor het op
lossen van de fiscale problemen
van de staat.
„Morgen zal ik de leiders van de
wetgevende macht bellen, zo
wel Democraten als Republi
keinen, en ze laten weten dat
mijn deur altijd voor ze open
staat. Dat ik met ze samen wil
werken ten gunste van Califor
nië", zo verklaarde Schwarze
negger. Hetzelfde geldt volgens
werkten onderzoekers, bij ge
brek aan beter, met statische
gegevens die uitgingen van con
stante volatiliteit. Engle maak
te een methode om in de tijd va
riërende schommelingen vast te
leggen in statistische modellen.
Granger, verbonden aan de
Universiteit van Californië,
toonde aan dat statistische me
thoden bij chronologisch ver
schijnende gegevens misleidend
kunnen werken als ze worden
toegepast op gegevens die onre
gelmatig naar buiten komen.
van onze redactie buitenland
de gouverneur vanzelfsprekend
ook voor de leden van het con
gres. „Het maakt niet uit of ze
links of rechts van het midden
staan. Ik reik hen de hand. Ik wil
met u werken, ik heb uw hulp
nodig."
Inhoudelijk kwam Schwarze
negger niet verder dan; „We
hebben moeilijke beslissingen
te nemen." Welke besluiten dat
precies zijn, liet hij wijselijk in
het midden.
Welke keuzes Schwarzenegger
uiteindelijk ook maakt, de in
woners van de staat wensen niet
dat het hen in de portemonnee
treft. Volgens een peiling na
sluiting van de stembussen
denkt 61 procent van de Califor-
Granger stelde vast dat speci
fieke combinaties van onregel
matig gepubliceerde gegevens
uiteindelijk een vast patroon
kunnen opleveren. Zo kon hij de
relatie tussen rijkdom en con
sumptie aantonen en de verban
den tussen wisselkoersen en
prijsniveaus en tussen kortlo
pende en langlopende rente.
De Nobelprijs voor economie is
voor het eerst in 1969 uitgereikt.
Winnaars waren toen de Neder
lander Jan Tinbergen en de
Noor Ragnar Frisch. ANP
niërs dat de miljardenschuld
kan worden weggewerkt zonder
de belastingen te verhogen. Dat
lijkt echter onmogelijk, zo vre
zen zelfs enkele economische
topadviseurs van de nieuwbak
ken gouverneur.
Schwarzeneggers plannen zoals
hij ze voor de stembusgang ont
vouwde, waren een opmerkelij
ke mengeling van fiscale terug
houdendheid en een progressief
sociaal beleid. Hij stond daar
mee als Republikein niet ver af
van zijn Democratische rivalen,
iets dat hem in de toekomst mo
gelijk nog goed van pas kan ko
men in de staat, waar altijd al
een ruime aandacht bestond
voor sociale vraagstukken als
onderwijs, milieu en minderhe
denbeleid. ANP
KOPENHAGEN - Konin
gin Margrethe II van De
nemarken en de Deense
regering hebben gisteren
formeel hun goedkeuring
gegeven voor het huwelijk
tussen kroonprins Frede
rik (35) en zijn Australi
sche vriendin Mary Eliza
beth Donaldson (31). Het
huwelijk wordt voltrok
ken op 14 mei. De twee
hebben elkaar in 2000
ontmoet bij de Olympi
sche Spelen in Sydney.
DPA
door Merel van Leeuwen
HAGEN - De Nederlandse
oorlogsmisdadiger Herbertus
Bikker ontkent dat hij in een
vraaggesprek met het Duitse
weekblad Stern in 1997 heeft
gezegd dat hij verzetsman Jan
Houtman een genadeschot heeft
gegeven. Een vertrouwensper
soon van Bikker ondersteunt
zijn beweringen in een brief, zo
bleek gisteren voor de recht
bank in het Duitse Hagen.
Tijdens de zitting werd de brief
van de inmiddels overleden ver
trouwenspersoon voorgelezen.
De vriend was bij het Stern-in
terview met Bikker aanwezig.
De rechtbank hoorde gisteren
twee journalisten van het week
blad. Zij blijven bij hun verhaal
zoals dat is weergegeven in het
vraaggesprek.
De 85-jarige bewaker van kamp
Erica in Ommen staat terecht
voor de moord op Houtman in
november 1944. Alleen als dat
feit wordt bewezen, kan het tot
een veroordeling komen. Ande
re vergrijpen zijn inmiddels ver
jaard. Bikker heeft altijd volge
houden uit noodweer te hebben
gehandeld.
De oud-SS'er Bikker is na de
Tweede Wereldoorlog terdood-
veroordeeld voor onder meer
doodslag op Houtman. Het von
nis is later omgezet in levens
lang. In 1952 ontsnapte Bikker
met zes anderen uit de Koepel
gevangenis in Breda en hij
vluchtte naar Duitsland, waar
hij het Duits staatsburgerschap
kreeg.
Morgen hoort de rechtbank in
Hagen de 81-jarige A. Bosch-
Klink. Zij woonde als kind op de
boerderij in Hoonhorst waar de
schietpartij zich heeft voorge
daan. DPA
BAGDAD - De voormalige
Iraakse minister van Informatie
Mohammed al Sahhaf wordt er
van beschuldigd tien regerings
auto's te hebben gestolen vlak
voor de val van Bagdad. Dat
meldde een Iraakse funtionaris
gisteren.
Sahhaf, beter bekend als 'Ko
mische Ali', zou de auto's onder
bedreiging van een vuurwapen
hebben laten weghalen van de
parkeerplaats van het Natio
naal Museum.
Sahhaf verblijft in de Verenigde
Arabische Emiraten. Hij dankt
zijn bijnaam aan zijn kleurrijke
taalgebruik en de volhardend
heid waarmee hij de opmars van
de Amerikaanse militairen
bleef ontkennen, zelfs toen die
al in Bagdad waren. ANP/AFP
Advertentie
Hierbij uw letterzesel voor de zegelspaaractie van
de PZC en Diergaarde Blijdorp. Tot en met 22 oktob.er
treft u dagelijks een zegel aan in uw krant. Met deze
'etters vormt u het woord OCEANIUM. Heeft u een
letter gemist? Af en toe treft u in plaats van een letter-
zegel een joker aan die u op de lege plek kunt inzetten.
De eerste zegelspaarkaart voor deze actie stond op
2? september in de PZC, de tweede zegelspaarkaart
wordt op 11 oktober afgedrukt. Alleen originele spaar-
zegels uit de krant op een originele spaarkaart zjjn
Seldig. Kopieën worden niet geaccepteerd.
Meet informatie over Blijdorp en de actie vindt u op
www.diergaardeblijdorp.nl
BOGOTA - Zeker zes mensen zijn gisteren gedood
door de ontploffing van een autobom in de Colom
biaanse hoofdstad Bogota. Dat berichtten Co
lombiaanse media gisteren. De explosie deed zich
voor in een drukbezocht stadsdeel met veel win
kels nabij het centrum. Circa twaalf mensen raak
ten gewond.
Twee van de slachtoffers zijn politiemannen. De
andere vier zijn burgers, aldus de politie. Zij ver
moedt dat de aanslag direct gericht was tegen de
politiefunctionarissen.
De bomontploffing gebeurde op de dag waarop de
Colombiaanse volksvertegenwoordiging zich
buigt over grondwetswijzigingen die een hardere
aanpak van het 'terrorisme' mogelijk moet ma
ken.
Het is niet bekend wie voor de bomaanslag ver
antwoordelijk was. Veel aanslagen in Colombia
zijn het werk van linkse rebellengroepen die al
tientallen jaren strijden tegen het Colombiaanse
leger. ANP/EFE
foto Francis Specker/EPA
Arnold Schwarzenegger en zijn vrouw Maria Shriver worden gehuldigd na de overwinningstoespraak van de nieuwe gouverneur.
