PZC
Burgeroorlog van twaalf jaar geleden laat nog steeds sporen na
Huur
Heer Bommel en de Pronen
Casper Hobbes
PM UMftHMlMfc.'
Kippenlevers met tomaten
Sk
puzzel
recept
het weer
donderdag 2 oktober 2003
Medicijnen
Moskou
16
24
25
32
Toonder Studio's
Vooruitzichten
Zon
Maan
Nautisch bericht
Waterstanden
Europa: Tempering
Zeeland: Weersomslag
Terug naar puinhopen in Bosnië
door Cees vari Zweeden
Het uitzicht is magistraal.
Als hij op zijn terras zit,
ontrolt zich voor zijn ogen de
maagdelijke vallei van de Trebi-
nica. Maar het uitzicht roept bij
Nedjeljko Simonovic (44)
slechts wrange herinneringen
op. Want op 1 oktober 1991
doemden in de vallei plotseling
Servische tanks op, die zijn dorp
tot een hoopje rokend puin re
duceerden.
Ravno was de eerste nederzet
ting in Bosnië die eraan ging.
Vier mensen kwamen om, alle
huizen werden vernietigd en de
bewoners moesten vluchten.
Sommigen, zoals Simonovic,
zijn teruggekeerd. Maar hun te
rugkeer illustreert hoe moeilijk
dat proces in Bosnië is. „Heteni-
ge werk dat je hier kunt doen, is
je eigen huis opbouwen", zegt
Simonovic.
Een miljoen vluchtelingen is
volgens de statistieken terugge-
Advertentie
keerd. Maar velen van hen zijn
ouderen die in hun geboorte
dorp willen sterven. Anderen
zijn teruggekeerd om hun huis
op te eisen met het doel dat zo
snel mogelijk te verkopen. Het
aantal werkelijk teruggekeerde
gezinnen is beperkt.
Voor de etnische Kroaten die in
1991 uit Ravno vluchtten, was
de terugkeer relatief eenvoudig.
Zij hoefden geen spitsroeden te
lopen tussen vijandige Serviërs
die zich in hun dorp hadden ge
vestigd, want Ravno was leeg.
Niettemin keerden maar enkele
gezinnen terug.
Ooit was Ravno een bloeiend
dorp van enkele honderden hui
zen. Het lag aan de weg Mostar-
Trebinje en aan de spoorlijn tus
sen Sarajevo en Niksic (Mon
tenegro). De plaatselijke
fabriek bood werk aan 13 0 men
sen. Thans ligt het bedrijf in
puin. De trein komt al lang niet
meer en de weg naar het markt
stadje Trebinje is onbegaan
baar.
„Trebinje is voor mij Chetbin-
je", smaalt de lokale priester Pe-
ro Pavlovic in een verwijzing
naar de 'chetniks' (Servische ul
tra-nationalisten) die daar zou
den huizen. Niet dat Pavlovic
naar Trebinje zou willen reizen.
„Wij willen niets met de Ser
viërs te maken hebben. Zij ha
ten ons en wij haten hen." Deze
stad in Zuid-Kroatië ligt amper
vijftig kilometer van Ravno.
Maar omdat de inwoners de as
faltweg naar Trebinje niet dur
ven te nemen, zijn ze aangewe
zen op de stoffige macadamweg
door de bergen. „We moeten een
weg gebruiken die honderd jaar
geleden door de Oostenrijkers is
gebouwd", fulmineert de pries
ter.
De weg volgt het oude spoor om
in het gehucht Zvala het geberg
te in te draaien. Zvala telt enke
le tientallen huizen, allemaal
vernietigd. Slechts vier daarvan
zijn weer bewoond. Eén van hen
is de 42-jarige Milan Vukana-
vic, een Serviër die met zijn ou
ders terugkeerde. Zijn vader
kreeg vorig jaar een beroerte en
is verlamd. Zijn pensioen is
twintig Bosnische marken (tien
euro) per maand, niet eens ge
noeg om zijn medicijnen van te
betalen. „Voor de oorlog hadden
we het goed", zegt Vukanovic.
„We hadden negen koeien en
een groot aantal schapen en gei
ten. Nu hebben we maar één koe
en dertig schapen." GPD
Bosnische en Kroatische vluch
telingen repareren hun kapot
geschoten huis in Ravno.
foto Cees van Zweeden/GPD
Een huurverhoging van 40 procent is volgens
mijn huisbaas niet meer dan fair. De prijzen
in Rusland zijn astronomisch gestegen. Dat weet
iedereen. En zelfs na een huurverhoging van 40
procent blijft de huisbaas een dief van zijn eigen
portemonnee, want 'puur economisch' is het
verstandiger het appartement in de verkoop te
doen. De kopers staan in de rij. Maar goed, in
Rusland is geld niet alles en de huurbaas mag me
graag. Het zou heel jammer zijn als ik op straat
kom te staan. Op de keper beschouwd is het dus
een vriendendienst, die huurverhoging van 40
procent.
Het spreekt voor zich dat onze huisbaas dodelijk
verontwaardigd was toen mijn vreugde over de
ze sympathieke huurverhoging binnen de per
ken bleef. Ik wees hem zelfverzekerd op ons wa
terdicht huurcontract. Geen onverwachte huur
verhogingen, hadden we afgesproken. Maar de
huisbaas bleek beter op de hoogte van de kleine
Standplaats
lettertjes. Door de vakantie was de huur iets te
laat over gemaakt. Reden genoeg om het con
tract te verbreken, zo stond duidelijk in het con
tract. Erger kim je niet in de problemen zitten:
een Russische huisbaas met het recht aan zijn
zijde.
De huisbazen die ik de afgelopen 3,5 jaar in Mos
kou heb versleten, geven het beroep van huisjes
melker een slechte naam. Op de lijst van meest
gewaardeerde beroepen scoren de huisjesmel
kers slecht. Ze bungelen ergens onderin, ver
moedelijk iets boven de tweedehands autover
kopers en journalisten.
Alleen in hun onbetrouwbaarheid waren mijn
huisbazen betrouwbaar. Op dat gebied kun je op
ze rekenen. Maar dat doe je stom genoeg niet.
Dat bleek deze zomer bij het echec met mijn dat-
sja, het Russisch buitenhuisje dat ik met vrien
den had gehuurd. Naar zo'n datsja ga je om frisse
lucht in te ademen, om heerlijke wandelingen te
maken, om 's avonds te drinken en te zingen bij
de barbecue. Als je niet van een datsja houdt,
ben je geen Rus.
Ik ben geen Rus, concludeerde ik na een paar
maanden. Vertel het niet verder, maar op zo'n
datsja wordt je 24 uur per dag door muggen ge
stoken. De bedden zijn slecht, de barbecue krijgt
het vlees nooit gaar, op de karaoke-installatie
Horizontaal: 1. Christelijk
feest; 9. slimmigheid; 10. uit
was; 11. voorvoegsel; 12. straf
werktuig; 14. Chin, afstands
maat; 15. boosheid; 17.
Palestijnse Bevrijdingsorgani
satie; 19. stad in Duitsland; 21.
godin van de dageraad; 22.
bevel; 3. vlasbundel; 25.
hoogste punt; 27. snelheid;,30.
idem (afk.); 32. maand; 33.
heer; 34. piepklein; 36. agave
soort; 38. deel v.e. kerk.
Verticaal: 1. Dotterbloem; 2.
rivier in Frankrijk; 3. spil; 4.
gedorste korenhalmen; 5.
eikenschiller; 6. voegwoord; 7.
muzieknoot; 8. drieëenheid; 13.
gezichtsorgaan; 15. heildronk;
16. handelsterm; 18. steen
soort; 20. voormalig Chinese
leider; 23. plaats in Frankrijk;
24. familielid; 26. aardappelge
recht; 28. Arabische titel; 29.
grappenmaker; 31. projectie
plaatje; 33. uitroep van vreug
de; 35. nostro conto; 37. leger-
rang.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
,0
11
13
17
18
19
20
21
22
23
26
1
28
29
30
31
33
34
35
36
37
38
JP40
Op elke regel twee woorden
invullen. Twee of meer eindlet
ters van het eerste woord zijn
meteen de beginletters van het
tweede woord.
Horizontaal:
5. Zo op het oog beurs gesla
gen (4); Kleding waar muziek
in zit (8);
6. Niet echt hersteld (7);
Bedrijfsstukken (5);
7. Dat paartje is gereed;
Koppels aannemen (7);
8. Welvarend gebak (4);
Houd voornaam rekening met
een glas! (7).
Verticaal:
1. Zout voor inmaken tegen gladheid (5); Vis reeds in ploegverband! (6);
2. Voornaam beeldje (5); Getekend als ik een vreemde auto laat zien (7);
3. Het geluid van de massa (4); Houterig beroep (8);
4. Speelgoed in een kist (7); Die twee jongens zijn niet omgekomen (5).
In deze charadepuzzel zoeken we een woord dat bestaat uit drie lettergrepen.
Elke lettergreep én het woord zelf zijn hieronder min of meer cryptisch omschre
ven. Wat is het gezochte woord?
De eerste is heel aardig
De tweede is een Duitse website
De derde kan niet meer inhoud aan
En al met al gaan ouders zo met kinderen om
Oplossingen van gisteren:
Citaat:
Ananas, haver, doodop, harnas, vinger, purper, koper, veulen, Viking, schouw,
klimop, tatami, baard, eenoog. Het citaat is van E.W. Howe: "Een dief gelooft dat
iedereen steelt".
Cryptogram:
Horizontaal: 4. Modepop; 5. lichting; 7. trijp; 9. azen; 10. bedreven.
Verticaal: 1. Dooier; 2. verhip; 3. hooiwagen; B gieren; 8. ijken.
Letterrebus: over-n-achten
Kraak de Code: 2-5-3-2-61
©JFS.NL
van de buren reken je niet en je mist door de file
iedere zondag het voetbal.
Na wat twijfelen besloot ik de relatie mijn met
vrienden op het spel te zetten door de datsja op te
zeggen. Verschrikkelijk teleurgesteld waren ze.
Niet zo zeer omdat ze mijn gezelschap zouden
missen, maar omdat ze de rest van het jaar op
eens met minder mensen de huur moesten op
hoesten. Om mijn slechte geweten te sussen,
stelde ik voor nog twee maanden mee te betalen.
Ze gingen akkoord, al nam het de teleurstelling
niet helemaal weg.
Ik had natuurlijk nooit moeten opzeggen, want
de dag na de overhandiging van de laatste
maand huur kreeg ik van mijn vrienden te horen
dat ze uit de datsja waren gegooid. Zomaar. De
huisbaas had huurders gevonden die hem beter
bevielen. Zo gaat dat en ik had het kunnen we
ten. GPD
Frank Hendrickx
Hij was zo gegrepen door dit nuttige voornemen, dat hij
zijn verkoudheid vergat. Hij wierp zijn deken af, zette zijn
ijsblaas op de grond en schoof een bankje naderbij. „Ga
zitten", sprak hij. „Dan zullen we eens zien hoe we het aan
pakken. Jullie hebben een scherp verstand, dat heb ik wel
gemerkt. Maar dat is niet genoeg. „De maatschappij is
moeilijk, en men dient te weten hoe men zich gedragen
moet", zei mijn goede vader altijd, en daar moeten jullie je
aan houden. Hebben jullie al wat geleerd van die vreemde,
oude heer? En wacht even: hoe heten jullie?"
„NI, Mn en Prl", verklaarde de oudste proon en toen heer
Bommel verbaasd opkeek, legde de tweede uit: „Er zijn
meer medeklinkers dan klinkers in het alfabet." „Geleerd
van oude heer", riep de derde, die op heer Ollies rugleuning
was gaan zitten. „Wat betekent het?"
„Gewoon", zei de onderwijzer vaag. „Er zijn meer mede
klinkers dan klinkers in het alfabet, als jullie begrijpen
wat ik bedoel." De bediende Joost, die bezig was het huis
voor de nacht te sluiten, bleef verbaasd in de hal staan. „Nu
hoor ik toch duidelijk heer Olivier spreken!" dacht hij.
„Hij praat wel meer in zichzelf, maar dit is niet gewoon.
Zou hij gestoord zijn door dat koude bad tegen de stroom
in?" Voorzichtig klopte hij aan en trad binnen om te vragen
wat eraan schortte. De pronen schrokken zo van hem, dat
ze haastig onder de stoel doken - en de knecht trof zijn
werkgever dan ook alleen voor het haardvuur aan, met een
gehinderde uitdrukking op het gelaat.
„Altijd storingen", zei heer Bommel toornig. „En net wan
neer men een goed gesprek heeft, vol geestelijke diepte. Ga
liever naar bed, Joost!"
door Bill Watterson
HEE SUSIE,
SPELLETJE:
KIES JE
GELUKS
GETAL
FLAP D OMSLAAN EN
DAN STAAT ER: "JE
BENT EEN DOMME
DIKKE DROL"
Hans Belterman
Het recept tekende ik in de jaren tachtig in een
klein huiskamerrestaurant in de Zuid-Franse
havenstad Toulon op. Bij liefhebbers van de me
diterrane keuken was het adres al enkele jaren
bekend en het verbaasde mij dan ook niet dat de
eetgelegenheid met een ster in de Franse Miche-
lingids was onderscheiden.
Hoofdgerecht voor 2 personen:
200 - 250 gram verse kippenlevers, 35 gram bo
ter, 1 sjalot of kleine ui, gesnipperd, 1 teentje
knoflook, ragfijn gehakt, 30 gram bloem, ge
zeefd, 1/2 theel. milde paprikapoeder (Edel-
susz), 1 1/2 eetl. tomatenpuree, ca. 3 dl kippen
bouillon, eventueel van tablet, 1 takje verse
tijm, 2 - 3 eetl. rode wijn, 2 - 3 theel. cognac of ar
magnac, 1 mespunt suiker, zout, enkele drup
pels Hot peppersauce ICasa Fiesta), 2 rijpe (Itali
aanse) tomaten, ontveld, vruchtvlees in minus
cule blokjes gesneden en 8 verse basilicum
blaadjes, in uiterst smalle reepjes (draadjes) ge
sneden
Spoel de kippenlevers enkele malen in ruim
koud water. Kijk ze stuk voor stuk na op onge
rechtigheden zoals peesjes en galsporen. Laat
ze uitlekken en maak ze daarna droog met keu
kenpapier. Bestrooi de kippenlevers met wat pe
per. Verhit een wok en laat de boter er even in
rondwalsen. Bak de kippenlevers gedurende 5
minuten, onder voortdurend omscheppen, bo
ven een matig afgestelde warmtebron Neem ze
daarna meteen schuimspaan uit de woken houd
ze warm. Bestrooi de kippenlevers met wat zout.
Fruit de sjalot of ui 2 minuten in de resterende
bakboter. Schep knoflook er door en roer er na 1
minuut gezeefde bloem en paprikapoeder door.
Voeg daarna tomatenpuree toe en laat alles, on-
weer
vrijdag
zaterdag
it
zondag
A
maandag
max.
20°
16°
13°
16°
min.
13°
12°
9°
9°
wind
ZW 4
NW 5
NW 6
ZW 6
vandaag
op 7.45
onder 19.2;
vandaag
op 16.08
onder 22.55'
Meest zwakke, af en toe matige, meest oostelijke wind. Het zicht
is matig tot goed. Watertemperatuur 18 graden.
DONDERDAG
EK 2 OKTOBER
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
VRIJDAG
3 OKTOBER
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
Hoog
uur cm
07.06
07.25
06.38
07.05
08.26
08.40
09.06
08.00
08.34
Laag water
uur cm uur
188 13.30
198 13.55
184 13.08
137 13.26
120 14.25
142 14.35
144 14.46
214 14.20
140 14.34
01.10
01.36
00.46
01.06
01.54
02.15
02.26
02.02
02.20
der voortdurend roeren en omscheppen 1 mi
nuut zachtjes bakken. Schenk er 2 1/2 deciliter
bouillon bij. Blijf roeren tot alles aan de kook is
gekomen en een vrij gladde saus is verkregen.
Voeg, indien de saus wat al te dik is uitgevallen
nog een of twee eetlepels bouillon extra toe.
Voeg de tijm toe. Voeg de rode wijn en de cognac
of armagnac toe. Proef de saus en voeg naar
smaak suiker, eventueel wat zout, peper en en
kele druppels hot peppersauce toe. Laat de saus
nog 5 minuten zachtjes sudderen. Verwijder het
tijmtakje. Schep de tomaten blokjes door de saus
en warm de kippenlevers er nog even in op.
Presentatie: dien het gerecht op in een schaal.
Strooi er basilicumreepjes over. Geef er droog
gekookte rijst, eventueel gemengd met doperw
tjes en wat fijngesneden bieslook, apart bij op.
Zon en warmte opzoeken kan nog steeds. Voorlopig is het in het
zuidoosten van Europa voluit nazomer met in de middag een
graad of 28 en een bijna onbewolkte hemel. Stabiele condities
heersen lang niet overal. Zo is het vandaag uitermate onbestendig
in Portugal en de westelijke helft van Spanje. Met een
lagedrukgebied voor de kust is het zeer windrijk en buiig.
De hevige neerslag die gisteren Frankrijk teisterde is voorbij, maai
weldra arriveert daar nieuwe neerslag. Voor de regen uit wordt
het nog 25 graden in heel wat Franse regio's. Die warmte wordt
gedurende het weekeinde verdreven, als koude lucht
binnenstroomt. Ook in de Benelux en Duitsland wordt binnenkort
een tempering van het kwik verwacht.
Meteo Consult
Voor het eerst in lange tijd staan we Door: Reinout van den Ba
aan het begin van een echte
weersomslag. Vooral vanaf zaterdag gaan er veel buien vallen,
neemt de wind sterk toe en komen de temperaturen op een
duidelijk lager peil dan we de afgelopen tijd gewend waren.
Vandaag valt het echter nog mee. Er ligt weliswaar een storing in
onze buurt, maar die neemt geleidelijk in betekenis af en brengt ir
Zeeland niet meer dan een flinke hoeveelheid bewolking.
Voornamelijk vanochtend kan daar nog wat regen of een bui uit
vallen, vanmiddag blijft het op de meeste plaatsen droog. Met eer
beetje geluk laat dan ook de zon zich nog af en toe zien. Er is in
het algemeen maar weinig wind en de temperaturen handhaven
zich nog op een niveau dat duidelijk te hoog is voor deze tijd van
het jaar. Het kwik komt op ongeveer 19 graden uit en het zal vrij
warm aanvoelen. Morgen komen we op de grens terecht van de
koude lucht die vanuit het noordwesten nadert en de vrij warme
lucht die zich bij ons nog een dagje weet te handhaven. De bewol
king overheerst door dit alles
opnieuw en de neerslagkansen
nemen steeds verder toe.
Vooral later op de dag zou het
zelfs flink kunnen gaan
regenen met daarbij kans op
onweer. Wanneer dat precies
gaat gebeuren, is nu nog niet
aan te geven. De zuidwestelijke
wind is matig tot vrij krachtig
en voert nog steeds vrij warme
lucht aan waarin het nog een
keer 20 graden kan worden.
Vanaf zaterdag worden de
bordjes verhangen. Er steekt
een krachtige, af en toe harde
en sterk vlagerige
noordwestenwind op, er
vallen talrijke buien en het
wordt flink koeler.
Bewolkt
zw
Maximumtemperatuur voor vandaag
Minimumtemperatuur voor de komende nac^it g
VERWACHTING VOOR
DONDERDAG 2 OKTOBER 2003
op Zoc
