PZC
Koninklijk wonder
Simeon heeft belofte
niet waargemaakt
School wil openbaar
debat over opvoeding
van allochtone meisjes
Schandalen kosten volgens Ruud Pruijm bijna 100.000 mensen hun baan
30 september 1953
woensdag 1 oktober 2003
Schuld
Patroon
Peiling
Corruptie
Brug slaan
Misdaad loont voor topmanager
door Bertjan Kers
Ruud Pruijm spreekt van
'rotte appels' en 'volstrekte
minachting voor de aandeel
houders' als hij het heeft over
foute topmanagers in het be
drijfsleven. Hij legt in zijn boek
Behoorlijk Óndernemingsbe-
stuur - Lessen uit de boekhoud
schandalen uit dat exorbitante
beloning van topmanagers
grootscheepse fraude in de hand
werkt.
„Hebzucht, aangewakkerd
door de enorme stijging van de
beurskoersen en beurswaarde
van ondernemingen is volgens
mij de belangrijkste oorzaak
van het instorten van het stelsel
van omgangsvormen en regels
dat in het verleden redelijk
heeft gefunctioneerd", schrijft
Pruijm.
De deeltijdhoogleraar aan de
Erasmus Universiteit in Rotter
dam werd nieuwsgierig toen de
Amerikaanse energiereus En
ron najaar 2001 door financiële
malversaties ten onder ging.
„De verrassing werd nog groter
toen bleek dat het concern ge
heel op drijfzand was ge
bouwd."
Na Enron volgden Tyco Inter
national, Worldcom en Ahold.
Een opsomming die verre van
compleet is. „Ik ben die verba
zingwekkende ontwikkelingen
blijven volgen. In mijn boek heb
ik alles op een rij gezet. Het boek
is bedoeld voor iedereen die be
hoorlijk bestuur een warm hart
toedraagt: aandeelhouders,
mensen uit de financiële wereld,
vakbondsmensen, vertegen
woordigers in ondernemingsra
den."
De schandalen hebben een
nieuwe reeks beruchte crimine
len opgeleverd: topmanagers als
Kenneth Lay van Enron en Den
nis Kozlowski van Tyco. Uit een
onderzoek blijkt dat deze men
sen miljarden incasseerden aan
salarissen en het uitoefenen van
opties. Misdaad loont, conclu
deert Pruijm, maar daarbij bleef
het niet. Want door de exorbi
tante zelfverrijking ging 'niet
alleen voor miljarden aan aan
deelhouderswaarde verloren,
maar raakten ook bijna 100.000
medewerkers hun banen kwijt',
schrijft hij.
Natuurlijk hebben de fraude
rende topmanagers schuld.
Pruijm wijst ook naar de ac
countants die in veel gevallen
faalden bij het controleren van
de cijfers. En de beursanalisten
van banken die ook als inves
teerder bij bedrijven betrokken
zijn.
De grote accountantsconcerns
zijn veel te machtig en er is geen
scheiding tussen controle van
bedrijven en advies aan die on
dernemingen. „Bij de accoun
tants is sprake van 'de grote
vier'. KPMG hoort daar bij
voorbeeld bij. Om een indruk te
geven: de omzet van KPMG in
de VS is net zo groot als die van
twintig branchegenoten van het
tweede echelon in dat land. Er is
bijna geen sprake meer van een
vrije markt in de accountancy."
Bij het analyseren van de aan
houdende reeks boekhoud
schandalen viel het Pruijm op
dat er een terugkerend patroon
te herkennen is. „Bij elke affaire
zie ik dezelfde elementen terug
die het gegarandeerde recept
zijn voor een ramp." Het gaat
bijvoorbeeld om snel groeiende
ondernemingen die op overna
mepad zijn en een zwakke raad
van commissarissen hebben.
Pruijm is zelf president-com
missaris geweest bij het beurs
genoteerde bedrijf De Vries
Robbé. „Een uiterst respectabe
le functie", zegt hij over die bij
baan, die hij overigens neerleg
de toen het bedrijf in onroerend
goed ging. „Daar heb ik weinig
mee en toen heb ik gezegd 'zoek
maar een ander'."
Een commissaris moet wat
Pruijm betreft onafhankelijk en
deskundig zijn en genoeg tijd
hebben. Ahold heeft wat hem
betreft enkele slechte voorbeel
den. Zo gaf aftredend voorzitter
Henny de Ruijter blijk van 'vol
strekte minachting voor de aan
deelhouders'. Pruijm snapt ook
niet wat iemand als de voorma
lige VS-ambassadrice mevrouw
door Louise Landeweer.'
A
Simeon Sakskoburggbfski,
de vroegere koning Simeon
II van Bulgarije die in 2001 te
rugkeerde uit ballingschap en
tot premier werd gekozen, heeft
zijn belofte aan de Bulgaren niet
kunnen waarmaken. Hij beloof
de bij zijn aantreden op 24 juli
2001 hun leven binnen achthon
derd dagen te verbeteren. Die
termijn verstrijkt op 2 oktober.
De voormalige koning stamt uit
het huis Saksen-Coburg-
Gotha. Ferdinand van Saksen-
Coburg werd in 1887 tot koning
van het toen onafhankelijk ge
worden Bulgarije gekozen. Hij
riep zich in 1908 tot tsaar uit. Si
meon kwam in 1943 als zesjari
ge op de troon, nadat zijn vader
Boris III op raadselachtige wij
ze plotseling was gestorven. Hij
werd drie jaar later door de
communisten afgezet. Toen de
bevolking zich twaalf jaar na de
val van het communisme ook
van de anti-communisten had
afgekeerd, was de tijd rijp voor
de terugkeer van Sakskoburg-
gotski.
Ondanks de stabilisering van de
economie van Bulgarije, het lid
maatschap van de Navo en de
komende toetreding tot de Eu
ropese Unie groeit de kritiek op
de premier. In een peiling deze
maand kreeg hij de steun van
De media sprongen bovenop het boekhoudschandaal bij het Amerikaanse energiebedrijf Enron.
Schneider toevoegt aan de com
missarissen van Ahold.
„Ik wil met het boek bereiken
dat er een debat ontstaat over de
vraag hoe we financiële deba
cles kunnen voorkomen. Op de
aanbevelingen die de commissie
Peters eind jaren negentig gaf
over hervorming van 'corporate
gouvernance' reageerde het be
drijfsleven vrij negatief, maar
de voorgestelde zelfregulering
bleek niet goed te werken. Op
het rapport van Tabaksblat (de
commissie onder leiding van
oud Unilever-topman Tabaks
blat die voorwaarden van goed
ondernemingsbestuur opstelde,
red.) is ook wel wat aan te mer
ken, maar daarover zijn meteen
de stellingen betrokken. Ga
daar nou eens normaal over in
discussie. Onze AFM, de Auto
riteit Financiële Markten, heeft
bij lange na niet de bevoegdhe
den die de Amerikaanse Securi
ties Exchange Commission
heeft. Ik pleit voor een AFM die
iets te zeggen heeft over de fi
nanciële verslaggeving en de ac-
foto James Nielsen/EPA
countants. Behoorlijk onderne
mingsbestuur moet in ons land
langs drie sporen bereikt wor
den: betere wetten, beter toe
zicht en beter gedrag." GPD
Prof. dr. Ruud Pruijm. Behoorlijk
ondernemingsbestuurlessen uit de
boekhoudschandalen. Van Gorcum
2003, ISBN 9023239377, 19,-.
Advertentie
Simeon
«=-
slechts 24 procent van de onder
vraagden, minder dan ooit sinds
zijn terugkeer naar Bulgarije.
Toen anderhalf miljoen kiezers
op Sakskoburggotski's Natio
nale Beweging stemden, had
den zij onrealistische verwach
tingen van het 'koninklijke
wonder'. Zij hoopten dat de ex-
koning een eind zou maken aan
hun ontberingen.
Hoewel Bulgarije een economi
sche groei kent van meer dan 4
procent per j aar en de werkloos
heid is gedaald tot onder de 13
procent, verdient een Bulgaar
gemiddeld niet meer dan 136
euro per maand. Gepensioneer
den krijgen maar eenderde
daarvan, waardoor ze afhanke
lijk zijn van hun kinderen en
bijstand.
De kritiek van de oppositie gaat
dan ook vooral over de armoede
onder de bevolking en de
wijdverspreide corruptie. Vak
bonden hebben protestdemon
straties gehouden tegen het eco
nomische ep sociale beleid van
de regering.
Wijzend op de moeizame her
vormingen die de regering-
Sakskoburggotski er al wel
door heeft gekregen, zeggen
westerse diplomaten in Sofia
dat die de Bulgaren vooruitgang
hebben gebracht, ook al is dat
zeker te weinig om te kunnen
spreken van revolutionaire
vooruitgang.
Ook Sakskoburggotski zelf
toonde zich teleurgesteld over
wat hij in achthonderd dagen
heeft bereikt. In het enige tele
visie-interview daarover gaf hij
toe 'het verzet en het negativis
me' waarop hij was gestuit, aan
vankelijk te hebben onderschat.
De ex-koning sprak uitvoerig
over zijn belofte, die nu als veel
te optimistisch wordt be
schouwd. Daarbij vergeleek hij
zijn taak met die van een mana
ger van een bedrijf in proble
men. Het nieuwe management
heeft een jaar nodig om zich op
de problemen te oriënteren en
nog één voor het invoeren van
maatregelen, voordat het kan
hopen op winst in het derde jaar.
„Na achthonderd dagen zitten
we precies in die periode", zei
Sakskoburggotski. Hij bena
drukte dat er bijna nog eens
achthonderd dagen resten,
voordat zijn ambtstermijn af
loopt, maar dat niets lukt zon
der inspanningen. ANP/DPA
van onze redactie
binnenland
Sectordirecteur J. Krikke
van het opleidingscen
trum ROC Twente Plus in
Almelo roept op tot een open
baar debat over de opvoe
ding van allochtone meisjes
in traditionele gezinnen.
Aanleiding is de dood van de
18-jarige Turkse leerlinge
Zarife. Zondag werd bekend
dat de Almelose op 12 augus
tus door haar vader tijdens
een vakantie in Turkije met
een jachtgeweer om het leven
werd gebracht.
Tussen Zarife en haar ouders
bestonden grote spanningen
over de opvoeding. Volgens
de politie Twente gaat het
vermoedelijk om eerwraak.
Het incident staat volgens
Krikke niet op zichzelf. De
school signaleert met regel
maat spanningen tussen al
lochtone meisjes en de ou
ders. „In drie gevallen is dat
zeer ernstig uit de hand gelo
pen. Bovendien zijn een de
caan en ikzelf persoonlijk
bedreigd." De directeur stelt
dat de incidenten bij het ROC
Twente Plus onmogelijk op
zichzelf staan. „Elders in het
land is de situatie ongetwij
feld vergelijkbaar. Het is
vreemd dat deze opvoedings
problemen nauwelijks aan
dacht krijgen."
Zarife was volgens Krikke
een spontane meid die het op
school erg goed deed. Ze
volgde een mbo-opleiding
zakelijke dienstverlening op
het hoogste niveau 4In j anu-
ari ging ze plotseling van
school. Volgens Krikke is dat
gebeurd op advies van de po
litie. „We hadden geen enkel
signaal dat ze thuis grote
problemen had. We konden
op dat moment weinig meer
doen. Ze ging naar een blijf-
van-mijn-lijfhuis in Ede en
vervolgens naar Venlo. Ze
bleef sporadisch contact zoe
ken met de decaan van onze
school en vroeg zelfs of we
haar studieboeken en certifi
caten naar Venlo wilden op
sturen. Daar zou ze haar stu
die weer oppakken.
De politie Twente heeft een
flink dossier over de opvoe
dingsproblemen binnen het
Turkse gezin. De meeste con
tacten verliepen via de wijk
agent. Uit het oogpunt van
privacy wil een woordvoer
ster van de politie Twente
niet inhoudelijk op de zaak
ingaan. Wel zegt de politie
dat de verhoudingen tussen
Zarife en haar ouders in juni
kennelijk weer enigszins ge
normaliseerd waren, omdat
zij met haar vader op vakan
tie naar Turkije ging. De va
der is na het drama door de
Turkse politie aangehouden
en zit in voorarrest.
Schooldirecteur Krikke wil
dat er meer aandacht komt
voor de opvoedingsproble
men binnen traditionele al
lochtone gezinnen. „Een
openbaar debat binnen zo
wel onze Nederlandse
samenleving als binnen de
allochtone traditionele ge
meenschappen." De direc
teur vindt ook dat er binnen
het onderwijs betere voor
lichting moet komen over
hoe het beste kan worden ge
handeld bij opvoedingspro
blemen tussen allochtone
meisjes en de ouders.
Het ROC Twente Plus heeft
naar aanleiding van de dood
van Zarife het eigen beleid
geëvalueerd. Een belangrij
ke les die de school heeft ge
leerd, is dat het volgens Krik
ke belangrijk is contact te
zoeken met vertegenwoordi
gers van de allochtone ge
meenschap. „In dit geval
hadden we er misschien
verstandig aan gedaan om
contact op te nemen met de
islamitische gemeenschap.
Wellicht dat zij een brug had
den kunnen slaan."
Het ROC telt 1400 leerlingen,
waarvan 10 procent alloch
toon is. Hoewel Zarife niet
meer op school zat, is er door
de docenten en leerlingen
met verbijstering gerea
geerd. ANP
NAUW - In het Engelse Not
tingham heeft een meisje bij
een bushalte voor een opmer
kelijke vorm van oponthoud
gezorgd. Hoewel ze zich in alle
mogelijke bochten wrong, zag
ze geen kans op de treeplank
van de bus te stappen, tot
groeiend ongenoegen van de
rij wachtenden achter haar.
Oorzaak: een te nauw rokje.
Of, zoals de buschauffeur het
later in zijn werkverslag no
teerde, 'Dior-ellende'.
AANVAL - De Engelse marine
heeft gisteren een groot
scheepse aanval gelanceerd op
de haven van Vlissingen. Het
was het uiteraard geen echte
aanval, maar onderdeel van
een grote vlootoefening onder
de codenaam Mariner, waar
bij ondermeer kikvorsmannen
de Walcherse havenstad be
stookten.
KONINGIN - Koningin Juli
ana bezoekt Duiveland en
Walcheren. Met haar bezoek
aan Duiveland eerde ze de
strijd tegen het water door de
inwoners van de door de Ramp
getroffen gebieden, maar stak
ze ook diegenen die nu, acht
maanden later, nog steeds
vooral water om zich heen
zien, een hart onder de riem.
Op Walcheren had haar be
zoek een andere reden: daar
opende ze verzorgingshuis Der
Boede in Koudekerke.
PZC
Hoofdredactie:
A L. Oosthoek
D. Bossoher (adjunct)
A. L Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315500
Fax: (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 264
4380 AG Vlissingen
Tel. (0118)493000
Fax: (0118) 493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114) 372776
Fax. (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30-17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag)
per maand: 19,45
per kwartaal: 56.60
per jaar €217,00
Voor toezending per post geldt
een toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag 1,20
zaterdag: 1,70
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig
de Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de
Regelen voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kantoorurei
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel (0113)315555
Fax(0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel. (0113) 315540
Fax(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes)
Tel. (0113) 315550
Fax (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel: (0113) 315520
Fax:(0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114) 372770
Fax:(0114)372771
lnternet:www.pzc.nl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. De door
u aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor on
ze (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en
producten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselec
teerde derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij:
PZC, afdeling lezersservice, Postbus 3229,4800 MB Breda.
Behoort tot UJSQGner
