PZC
Je moet sterk zijn om hier te wonen
Zo'n man als André Hazes krijg je echt niet kapot
24
Vijfentwintig jaar
Blijf van m'n Lijf
in provincie Zeeland
Society volgens
Barbara Plugge
zaterdag 27 september 2003
Verbloemen
Ultieme straf
Slavernij
Prietpraat
Onzin
En daar stond ik met twee kinde
ren, zwanger van de derde en niet
wetend wat me te wachten stond.
Maar ik dacht: erger dan thuis kan het
nergens zijn en ik zette door. Bij de
aangegeven telefooncel belde ik naar
Blijf dat we er waren en de vrouwen
kwamen ons halen.
Het fragment komt uit het boekje
Een vrouw, een kind en een vuil
niszak en zet haarscherp de scène neer
die ieder bij op het netvlies verschijnt
bij het horen van de naam Blijf van
m'n Lijf. Het staat in het boekje dat
Stichting Blijf van m'n Lijf Zeeland
uitgaf ter gelegenheid van het 25-ja-
rig bestaan dit jaar. Het boekje bevat
dertien verhalen en gedichten van
vrouwen die schuchter, zakelijk of on
geremd vertellen van ontreddering,
angst en wilskracht. De tekeningen
van kinderen schrijnen soms: door de
woede die ze zagen, het gemis van pa
pa. Maar in de hoekjes schijnen zon
netjes: mama knapt op, het leven
wordt leuker en Samir van negen
schrijft ongelovig bij zijn zelfportret:
Ik ben tof?
De schrijfsters zitten nog middenin
hun persoonlijke chaos in een Blijf-
huis of hebben een nieuw bestaan met
baan en huis gevonden. Eensgezind
roepen zij hun lotgenoten toe: doe het
ook. Esther, de moeder uit het frag
ment, besluit: „Het gaat echt goed met
ons
In 25 jaar vluchtten 1809 vrouwen
naar het Zeeuwse Blijfhuis. Ze brach
ten 2329 kinderen mee. De vrouwen
kwamen uit het hele land, behalve uit
Zeeland. Zeeuwse 'vluchtelingen'
krijgen onderdak bij een van de ande
re 22 Blijfhuizen in Nederland, verder
weg van hun belagers. Als er plek is.
Tot en met de negende maand van dit
jaar moest het Zeeuwse Blijf van m'n
Lijfhuis al 83 procent van de verzoe
ken om plaats afwijzen. Dat betekent
234 van de 268 keer 'nee'. „Het is altijd
weer een schok die cijfers te zien,"
mompelt Marianne.
Hoewel ze één van de langstdienende
medewerksters van Blijf van mijn Lijf
in Zeeland is, kan ze er niet aan wen
nen. Toch had de stichting nooit
eerder zoveel plaats: voor zestien
vrouwen en hun kinderen. Veertien
beroepskrachten houden de vier hui
zen en het kantoor draaiende en hel
pen de vrouwen overeind. Daarmee
was in 2002 ruim 620.000 euro ge
moeid. Wonder boven wonder laat het
bezuinigingskabinet het Blijf budget
komende jaren groeien tot acht ton.
Het extra geld gaat echter niet naar
nieuwe bedden. „Dat zijn slechts
druppels op de gloeiende plaat. We
werken liever hard aan de bestrijding
van mishandeling. Dat moet de we
reld uit."
Blijf van m'n Lijf is niet langer 'dat
huis waar vrouwen mannen haten',
vindt Marianne. „Het werd vroeger
snel in het extreme getrokken. Nu
hoor je dat niet meer zo vaak. Hoewel,
de vraag die altijd komt als ik lezingen
geef is waarom we geen mannen op
vangen; vrouwen mishandelen toch
ook? Dat is zo: twee procent van de da
ders is vrouw. Als mannen behoefte
hadden aan een Blijfhuis, was dat er
allang. Wij hebben onze handen meer
dan vol. Eén op de vijf vrouwen krijgt
te maken met mishandeling. Elk jaar
worden in Nederland zestig tot zeven
tig vrouwen vermoord in huiselijke
kring. Maar de maatschappelijke ver
ontwaardiging blijft uit. Onbegrijpe
lijk. Het past blijkbaar niet in het
beeld dat mensen van de Nederlandse
samenleving hebben. Vrouwen zijn
ook meesteressen in het verbloemen."
Eenvoudig afgekort tot 'Blijf' is het
vluchthUis een vanzelfsprekend, hoe
wel verstopt stukje van de samenle
ving geworden. Een hoekje met een
cordon van geheimhouding. Dat is es-
sentiëel in de hulp die Blijf biedt: het is
de enige garantie dat het geweld de
Eén op de vijf vrouwen krijgt te maken met mishandeling.
foto Mechteld Jansen
vrouwen niet achterhaalt. Of de me
dewerkers. „Je ontwikkelt een soort
radar voor vreemde zaken als je op de
fiets stapt. Maar thuis gaat de knop
om", zegt Jantine, Marianne's collega.
Bewoonsters mogen wel contacten
buitenshuis onderhouden, maar nooit
meenemen. Kinderen zien hun vaders
met bezoekregelingen via advocaten,
gaan op school en spelen bij vriendjes.
„Kinderen kunnen dat heel goed, die
geheimhouding," merkt Jantine.
Ze zijn in 25 jaar steeds jonger gewor
den, de vrouwen van Blijf. Ze pikken
het eerder niet meer. Durfden vrou
wen in de jaren tachtig zich pas los te
maken als de kinderen het huis uit wa
ren of wanneer die ook slachtoffer
dreigden te worden, nu is de komst
van een kind soms reden om te vluch
ten. „Er zijn hier de afgelopen jaren
veel baby's geboren."
Ook de politie pikt het niet meer. Was
vroeger de echtelijke twist vooral een
tijdrovende, vervelende en gecompli
ceerde overlastmelding, nu kan de po
litie zelf ingrijpen als het te gortig
wordt. Al doet het slachtoffer geen
aangifte. Vervolging blijft wel afhan
kelijk van Justitie. Maar ondanks de
torenhoge werklast bij parketten van
het Openbaar Ministerie lijken mis
handelingszaken vaker tot veroorde
lingen te leiden. De ultieme straf, de
dader die het huis uitgezet wordt,
moet nog door het parlement be
krachtigd worden. Marianne twijfelt
of die wet zoden aan de dijk zet. „Zo'n
vrouw hoeft het dagelijks leven met
haar kinderen niet los te laten, maar is
wel erg kwetsbaar voor wraak."
Voor het gros van de vrouwen die echt
loskomen van het geweld thuis, bete
kent een vlucht naar Blijf helemaal
opnieuw beginnen. „Vrouwen die hier
komen hebben een enorme veer
kracht. Je moet zó sterk zijn om hier te
wonen. Het is hier geen vakantie
oord", benadrukt Marianne.
Een slaapkamer met stapelbedden
vormt de enige eigen plek. De rest van
het Blijfhuis wordt gedeeld met drie
tot negen anderen en hun gezinnen.
De vrouwen houden hun eigen kamer
schoon, nemen de telefoon aan en ver
welkomen nieuwkomers. Maria, die
na een dertigjarig huwelijk vluchtte
voor de ziekelijke jaloezie en pesterij
en van haar man, beschrijft in het
boekje het verstikkende gevoel van
vier maanden wonen in een Blijfhuis:
„Het samenwonen met zoveel vrou
wen, die hun kinderen niet of nauwe
lijks de baas konden, was voor mij iets
te veel van het goede." Blondie heeft
het daar ook over: „Het is erg moeilijk
hier moeder te zijn. Ik heb mijn zoon
anders en beter leren kennen."
Middelbaar en tiener, moeder en
alleenstaand, gestudeerd en onge
schoold; zó'n mengelmoes van karak
ters, achtergronden, trauma's en
wensen onder één dak houden lukt
wonderwel, vindt Marianne. In de
verplichte wekelijke huisvergadering
wordt de eenheid onderhouden.
Plaatsing van nieuwkomers is wikken
en wegen. „Om praktische redenen
moet je voldoende vrouwen in huis
hebben die de Nederlandse taal
machtig zijn. Vooral met slachtoffers
van uithuwelijking is het lastig. Die
meisjes hebben nog nauwelijks wat
meegemaakt." Gemiddeld is een der
de van de bewoners allochtoon. „Er
komen veel vrouwen uit asielzoekers
centra, jonge meiden die uitgehuwe
lijkt dreigen te worden en slachtoffers
van vrouwenhandel."
De jonge Marokkaanse Alia landde
door haar uithuwelijking naar Neder-
land in een hel van slavernij, seksueel
misbruik en mishandeling door haar
echtgenoot en schoonouders. Drie
jaar verduurde ze dat, tot ze besefte
dat ze nog zo'n jaar niet zou overleven.
Zonder een woord Nederlands, met
enkel haar paspoort vluchtte ze de
straat op. Het Blijfhuis was haar leer
school, vindt ze. „Ik leerde op mezelf
te vertrouwen, mijn grenzen aan te ge
ven en ik leerde ook op eigen benen te
staan." En ze ontdekte dat ze creatie
ve talenten had door de activiteiten in
het Blijfhuis. Belangrijk is de training
in weerbaarheid. „Als je elke dag ge
hoord hebt dat je een stomme koe
bent, is dat een eind weg," weet Mari
anne. „Als je tot scheiding besluit
moet je voor zo'n rechtbank verschij
nen. Met rollenspelen bereiden we
vrouwen voor op wat ze kunnen ver
wachten. Soms gaat zo'n vrouw toch
helemaal onderuit. Daarmee is ze dus
niet zwak. Wat telt, is dat ze het ge
daan heeft. Ze heeft zich niet weg la
ten jagen."
Niet iedereen is welkom in het Blijf
huis. Zoals vrouwen met verslavingen
aan drugs, gokken en alcohol, 'al
wordt er best eens een glaasje wijn ge
dronken, samen.' Zonen van zestien
komen er ook niet in: die worden al te
groot voor de frêle rust van de be
woonsters. Voor vrouwen die inten
sieve psychiatrische of lichamelijke
verzorging nodig hebben, heeft Blijf
de voorzieningen niet. Wel is er sa
menwerking met Emergis en de psy
chiatrische afdeling van het zieken
huis voor ambulante ondersteuning.
Van de zestig bewoonsters per jaar
keert een twintigtal toch terug naar
hun partner. Blijf Zeeland veroordeelt
hen geenszins. „Veel vrouwen willen
thuis niet weg, ze willen dat het ge
weld stopt. Ze hopen dat hij zijn lesje
geleerd heeft. Ze zwichten voor het
welzijn van het gezin", legt Jantine
uit. Vooral vrouwen die plompverlo
ren met een tasje voor de deur staan,
gaan terug, leert de praktijk. Vrouwen
die hun vlucht hebben voorbereid,
zijn eerder 'blijvertjes'. Steeds geldt:
,De liefde is niet opeens weg. En voor
al als je luxe gewend was valt het le
ven van een uitkering tegen. Maar je
kan altijd terugkomen. Al is het drie
keer."
Vrouwenmishandeling is in 25 jaar
Blijf overheidszaak geworden. Onder
de titel De Vrijblijvendheid Voorbij
werken Zeeuwse instanties sinds vier
jaar samen aan betere bemoeienis met
huiselijk geweld. Daderhulpverle
ning is daar belangrij k onderdeel van.
Via het provinciale project Let op de
Kleintjes buigt Bureau Jeugdzorg
zich over de talrijke kinderen van de
vrouwen in Blijf. Meest jonger dan
twaalf hebben die dingen meege
maakt, die een kind niet ongeschon
den laten. Het project brengt kinderen
bij dat geweld in huis niet normaal is
en leert ze over hun gevoelens te pra
ten. Het is de hoop van de toekomst,
zegt Marianne „De ervaring leert dat
kinderen die opgroeien met geweld
thuis, zelf vaak slachtoffer of dader
worden. Het is van het hoogste belang
dat die cirkel doorbroken wordt."
Zoals Alex in het boekje schrijft: „Ik
heb het ook voor mijn kind gedaan.
Had mijn moeder vroeger ook maar
die stap gezet."
Claudia Sondervan
Of het léég is wat ze doet? „Héél leeg,
maar ook héél erg leuk." Barbara Plug
ge loopt voor weekblad Privé al meer dan 2 7
jaar feesten en partijen af en duikt daar
naast enthousiast in het privé-leven van be
kende Nederlanders. „Nee, een privé-leven
heb ik zelf nauwelijks. Ik ben veel te druk
met mijn werk", zegt de 55-jarige in Dren
the woonachtige journaliste.
Deze week presenteerde Plugge in het Am
sterdamse restaurant Le Garage haar eerste
boek: Van glitter naar glamour, wegwijs in
het societyleven. „Ik heb het mooiste vak
van de wereld", zegt ze. „Ik schrijf verhalen,
ik reis en zie de hele wereld. Ik voel me als
een vis in het water. Ik ontmoet veel interes
sante mensen. Ik kom natuurlijk veel feest
nummers tegen, maar ook mensen die écht
wat te vertellen hebben."
Op het gebied van glamourfeesten - die zij
beschrijft in de rubriek Society - is er de af
gelopen kwart eeuw veel veranderd, meent
Plugge. „In mijn begintijd speelden die
feesten zich tussen de schuifdeuren af. Men
sen kwamen in spijkerbroeken en dikke
truien. Als er een première was, gingen de
genodigden er rechtstreeks vanuit hun werk
naar toe in hun werkkloffie. In de VS ver
bonden ze als eerste feestjes aan premières,
met mooie en feestelijke kleding. Die trend
is overgewaaid naar Europa. Hoewel er nu
weer een rare trend aan het ontstaan is, na
melijk zo vies mogelijk naar premières
gaan. Sommige soapies hebben daar een
handje van, is mij opgevallen."
Plugge zit na al die jaren middenin 'het we
reldje'. „En dat kan soms ook behoorlijk
lastig zijn. Met vele bekende Nederlanders
ben ik bevriend, met sommige zelfs zéér be
vriend. Ik kom bij ze thuis. Er ontstaan wel
eens problemen als ik iets hoor dat niet be
kend mag worden. Zeg maar dat ik dan in
gewetensnood kom te verkeren. Maar dan
praat ik op ze in, en zeg ze: 'Vertel het nou
maar, het lekt toch wel uit'. Bij een grote
onthulling vertel ik ze: 'Ja luister eens, ik
ben wél journaliste hoor. Ik moét hier iets
mee doen.' Gelukkig weet ik ze altijd wel
over de streep te trekken."
Plugge, een van de eerste verslaggeefsters
van Privé, haat naar eigen zeggen de bena
ming 'roddeljournalistiek'. „Onthulling-
journalistiek is het, of entertainment jour
nalistiek. Roddel is onware prietpraat. Zo
onthulden wij bijvoorbeeld dat RTL's Ba
chelor helemaal niet die brave jongen is die
hij pretendeert te zijn. Hij roept dat hij bijna
nooit vriendinnetjes heeft gehad. Nou, het
tegendeel is waar. Het blijkt dat vriendinne-
Barbara Plugge: „Laat die artiesten niet zeuren dat ze hinderlijk worden gevolgd."
foto Frans van Zijst/GPD
tjes bij hem heel snel konden opzouten. Op grijp me goed, maar doe dan niet alsof je een
onze oproep om iets over hem te vertellen, soort heilige bent. Kijk, dat is onthulling
hebben we talloze foto's ontvangen. Hij nam journalistiek.
deel aan orgieën. Dat mag van mij hoor, be- Zulke 'onthullingjournalistiek' wordt vaak
beschouwd als respectloos op het gebied
van privacy. „Absoluut onzin", reageert de
roddelkeizerin als door een wesp gestoken.
„Je ziet nu toch ook dat het NOS-Journaal
en zogenaamde kwaliteitskranten als NRC
Handelsblad en de Volkskrant zich op
Maxima hebben geworpen? Wie bekende
Nederlander is of wil zijn, staat in de schijn
werpers. En wie a zegt, moet ook b zeggen.
Neem van mij aan dat bijna iedereen mee
werkt. Vergeet niet dat de sterren ons nódig
hebben. Hoe populairder, hoe meer kijkers.
Wij dragen bij aan die populariteit. Dus laat
die artiesten niet zeuren dat ze hinderlijk
worden gevolgd. Ze weten dat ze meer sta
tus krijgen als ze met ons meewerken. Een
heel slecht voorbeeld vormen Wendy en
Xander. Ze stonden altijd klaar voor een
praatje, maar toen hun voorgenomen huwe
lijk niet doorging, gaven ze niet thuis. Toen
heeft Xander zelfs nog een fotograaf een
klap gegeven. Kijk, zo werkt dat niet."
„Dat verhaal dat wij huwelijken kapot ma
ken: onzin. Wij schrijven over huwelijken
die kapot gaan of al zijn. Wij schrijven geen
huwelijken kapot. We zijn heel zorgvuldig.
Wij kunnen ook geen mensen kapot maken.
Je kunt bij wijze van spreken dagelijks over
André Hazes schrijven en daarbij de meest
verschrikkelijk foto's plaatsen, maar die
man krijg je echt niet kapot. Mensen met ta
lent krijg je namelijk niet stuk. We hebben
ook wel eens foto's toegestuurd gekregen
van een bekende tv-persoonlijkheid®11
nig op de Vogeltjesmarkt in Antwerpen
met een dame die niet zijn vrouw was
we hem confronteerden met de foto s.
kende hij woedend en zei dat hetz ndoe
was. Later gaf hij toe dat hij eenvrien®
had. Maar hij vroeg ons niet te
omdat zijn vrouw een hersentumorna
zo'n avontuurtje zei hij energie te knjge-
Als het bekend zou worden, zou dat een
ramp zijn voor zijn vrouw. Toen hebben
niet gepubliceerd."
Party's, je kunt Barbara Plugge ervoor
wakker maken. Maar 'onthuUingjou»®-
tiek' bedrijft ze net zo graag. „Ik was e
ste die meldde dat Harry Mens naasW
huwelijk al jaren een vriendin haden
kleine kinderen. Hij belde mij een keer p-
zei: 'We moeten lunchen. Ik heb een e
rijke mededeling voor je.' Ik heb^aar
mooi verhaal van gemaakt. Ikheboo
gebreid met Nina Brink gepraat.
.Ik belde
.rachtigffi
haar toen ze vijftig werd. Is een p:
emotioneel verhaal geworden. Daar
heel trots opDan hoor ik van lezers
een verhaal zeg.' Dan glunder ik. Wa
doe ik het allemaal voor."
Jan van Stipriaan Luiscnfl
hcts"'
Van Glitter naar glamour, wegwijs»1
cietyleven, door Barbara Plugge- 18
BZZToH. Prijs: 12,50 euro
