PZC
SAROUK
P
VOERT AKTIE!
HALVE PRIJS!
G
R
D
E
T
U
A
U
i
N
Expositie in Kunsthal Rotterdam toont werkelijke leven van Zwartvoeten
mmm
Ambitie
L
l
L
V T
m
Heer Bommel en de Pronen
Casper Hobbes
puzzel
recept
Gevulde paprika's
het weer
vrijdag 26 september 2003
Nike-embleem
LU
CD
1
2
4
7
8
9
Toonder Studio's
Zeeland: Stevige bries
Vooruitzichten
Zon
O
Maan
Nautisch bericht
Waterstanden
Ke
bel
Europa: Fraai weer
De
pa;
;enn
Ook indiaan gaat met de tijd mee
door Barenda Grutterink
Bij het woord indianen wordt
de blik van velen meteen
vertroebeld door Hollywood-
films, Winnetou en onze eigen
Klukkluk. Lea Zuyderhoudt,
een van de weinige Zwartvoet-
deskundigen, is dan ook bijzon
der blij met de expostie 'De we
reld van de Zwartvoet-india
nen', die morgen opent in de
Kunsthal in Rotterdam.
Daar wordt afgerekend met het
beeld dat iedere indiaan altijd
met een hoofdtooi op loopt. Dat
isnunietzo, maar vroeger even
min. Een Zwartvoet-indiaan
draagt alleen een hoofdtooi bij
speciale ceremonies, die bijna
heilig zijn.
„Alles klopt hier", zegt Zuyder
houdt, die altijd maar weer met
lede ogen moet aanzien hoe in
vrijwel ieder stripverhaal de
verkeerde totempaal bij de ver-
Advertentie
PERZISCHE TAPIJTEN
vanuit zijn magazijn
DIVERSE TAPIJTEN VOOR DE
Wij zijn geopend van donderdag t/m zaterdag
van 10.00 tot 17.00 uur (of op afspraak)
Livingstoneweg 9a, Poel II Goes Tel. 0113-227101
keerde indianen-clan wordt ge
zet. „De wereld van de Zwart
voet-indianen' is namelijk een
tentoonstelling waar Zwart
voet-indianen zelf aan hebben
meegewerkt. Ze vertellen hun
eigen verhaal, met voorwerpen
en beeldmateriaal". Nooit eer
der waren de bijna driehonderd
authentieke Zwartvoet-voor-
werpen uit het Glenbow Muse
um in het Canadese Calgary
buiten Europa te zien. De
Kunsthal pikte de expositie uit
het internationale aanbod dat
altijd aan musea voorbij trekt.
Rotterdam heeft de Europese
première van de tentoonstel
ling, die daarna naar het Britse
Manchester gaat. Door het ge
bruik van onder meer indianen-
tenten en film is het een levendig
geheel.
Aan de samenstelling in Canada
van de expositie namen dertig
Zwartvoeten deel. Er zijn nog
vele duizenden Zwartvoet-in
dianen, van wie de meesten in
reservaten in Noord-Amerika
wonen. Die reservaten zijn in
hun oorspronkelijke gebied, het
zuiden van Alberta en het noor
den van Montana.
Een deel van de indianen leeft
het hele leven in die reservaten,
waar veel werkloosheid heerst.
Desondanks biedt zo'n reser
vaat volgens Zuyderhoudt 'een
heel maatschappelijk spec
trum'. Andere indianen kiezen
voor een loopbaan buiten het re
servaat, maar komen daar uit
eindelijk weer terug.
Bijna allemaal houden ze vast
aan hun cultuur, soms op heel
moderne wijze. Zo zijn er op de
expositie suède indianen-
schoenen te zien versierd met
het Nike-embleem. Kinderen
dragen vaak op hun nieuwste
spijkerjack het amulet met
daarin hun eigen, gedroogde
navelstreng. Ook zulke amulet
ten zijn aan de Kunsthal uitge
leend. De tentoonstelling in
Rotterdam wordt gecomple-
Dansende indianen zijn een onderdeel van de tentoonstelling 'De wereld van de Zwartvoet-indianen'
in de Kunsthal in Rotterdam. foto ANP
De rijmelarij van Shakespeare bracht mij als
student van de Engelse taal in comateuze
toestand. Indien zijn werk het hoogste was dat
de wereld van de literatuur had voortgebracht,
wachtte mij een glorieuze toekomst in de lette
ren.
Wanneer ik meisjes, drank en sigaretten niet had
ontdekt, was ik waarschijnlijk doorgedrongen
tot het Nederlandse elftal. Ik was de jongste spe
ler van Zeeland Sport B2 en we werden onbe
twist kampioen.
Met 17-0 versloegen we uit Arnemuiden B1Te
rug naar de bus werden we met modderkluiten
en stenen bekogeld door de vernederde dorps
jeugd.
Toen Sean Connery ermee stopte, hadden ze mij
moeten vragen om de rol van 007 over te nemen.
Hoewel ik over geen enkele acteerervaring be
schikte, was ik bereid geweest les te nemen bij
de gevreesde Lee Strassberg van The Actors'
Meindert Inderwisch
Studio en mijn contract te tekenen in het kan
toor van de vermaarde Bond-producer, wijlen
A. Broccoli. Roger Moore, die ik als Ivanhoe had
bewonderd, werd tot mijn verbijstering geselec
teerd voor de opvolging van Connery. Bond zou
nooit meer dezelfde zijn.
„Wat wil je later worden?", vroeg dichter Hans
Verhagen me toen ik hem mijn eerste elektrische
gitaar toonde, mijn lange, volle blonde haren
golvend op het intro van Smoke on the water.
„James Bond de Tweede."
„Dat is niks. Je moet Meindert Inderwisch de
Eerste zijn!"
Deze week lees ik Iris, de zojuist verschenen ro
man van Jan Mulder. Veel amusanter dan Sha
kespeare en in begrijpelijk Nederlands. Mulder
heeft veel bereikt en van het leven genoten. In
zijn nieuwe boek vertelt hij onder meer over de
niet langer te vermijden confrontatie met zijn
grootvaderschap. Hij rouwt schaamteloos om
het verlies van de jaren en ik kan weinig troost
rijker lectuur bedenken voor het slapen gaan.
Hij is duidelijk over zijn promiscue bestaan en
de geduldige wijze waarop zijn echtgenote daar
mee is omgesprongen. Tijdens een feestje bij
Adriaan Morriën zag ik Mulder, voormalig spits
van Anderlecht en Ajax, lusteloos in de venster
bank hangen, terwijl zijn echtgenote openlijk,
onder het felle licht van Adriaans leestafel,
vogel
draad
Russisch
voor
vrede
sement
me
vrouw
snoep-
kraam
Euro
peaan
bezorgd
heid
T
T
1
dwaling
dat is
influenza
beroep
4
nors
5
opper
vlakte-
maat
verlaten
6
geest
drift
gevange
nis
2
zwaard
walvis
roem
einder
bedrijvig
insect
7
kant
T
tijd
perk
klankge
lijkheid
gehoor
organen
3
1
CM
CO
4
5
6
7
In dit diagram is een woord van 12 letters verstopt.
Het is te vinden door, beginnend bij het vakje met
de stip, telkens een vakje naar links, rechts, onder,
boven of diagonaal te verspringen. Elke letter wordt
één keer gebruikt. Hoe luidt het zoekwoord?
Horizontaal:
4. Geld(t) op zijn hoogst als
een conferentie (7), 5. Dokter
die aan de grond zit? (9); 8.
Aansporing voor een dichter
(3); 9. Geen eentonig
Portugees lied (4); 10. De gla
zen rinkelen (6).
Verticaal:
1. Stil vervoermiddel (7); 2.
Intomen van handwerkstukken
(9); 3. Oprisping van een lom
perd (4): 6. Hard op weg om
het verkeer mogelijk te maken
(6); 7. Dit bericht is duur voor
de bank (6).
3
5
6
1
i
10
Oplossingen van gisteren:
Kruiswoordraadsel:
Horizontaal: 1. Sarah; 5. sta; 6. cab; 8. ongel; 11. ark; 13. tav; 15. lij; 16. ink; 18. re;
19. de; 20. op; 21. en; 23. tof; 25. ps; 26. ruw; 28. git; 29. rotje; 32. hoi; 33. oef; 34.
kleun.
Verticaal: 1. Stok; 2. aan; 3. ace; 4. halt; 7. jaloers; 9. gijn; 10. overste; 12. rij; 14.
ar; 16. iet; 17. kof; 22. nu; 24. oot; 25. pi; 27. wrok; 28. geen; 30. oil; 31. jou.
Charade: des-al-niet-te-min
Crypto-overlapper:
Horizontaal: 5. Pruimbaas; 6. smoorring; 7. stormenig; 8. luitgeest.
Verticaal: 1. Cremetrum; 2. rioolrats; 3. oberoepen; 4. baanwinst. ©JFS NL
tongzoende met de reeds eerder genoemde Vlis-
singse dichter Hans V.
Te zijn of niet te zijnDie vraag heb ik al lang ge
leden beantwoord. Dacht ik. Maar nee. Hij keert
elke dag, bij iedere keuze weer terug. Kent u het
geruisloze meesterwerkje 'The unanswered
question' van Charles Ives (Amerikaans compo
nist 1874 - 1954)? Nee? Er valt nog veel te ont
dekken.
Te zijn of niet te zijn. Dat is wel een belangrijke
vraag. Dat moet ik Shakespeare nageven, hoe
wel hij die wijsheid natuurlijk al bij Boeddha of
zo'n andere Griekse wijsgeer heeft geleend.
Vorige week at ik een ijsje op een bankje aan de
Vlissingse boulevard. De zin van het leven is vol
gens Alexander Lowen 'genieten'. En dat is wat
ik deed. De zon liep ondersteboven onder het
wateroppervlak en zette zijn gouden voetstap
pen op de golven. Ik wil zwemmen en voetballen
aan zee, met mijn dochterwolkje. Dat is mijn
ambitie geworden.
a £>-a'o
A.dgQ,
.yO"
rö66j_
^7.h
Heer Bommel geraakte met enige moeite op de oever en
daar kwam hij, door de koude gedreven, huiverend over
eind. „U moet zo gauw mogelijk naar huis", zei Tom Poes
bezorgd. „In dit weer zou u gemakkelijk kou kunnen vat
ten met die natte jas. Kom mee, de Oude Schicht staat hier
niet ver vandaan en gelukkig is het weer eb, zodat hij nu op
het droge staat." „Heel vreselijk...", prevelde heer Ollie
klappertandend. „Het is allemaal héél vreselijk..." „Ja,
ja", gaf Tom Poes toe. „Maar u bent nu veilig. Waarom bent
u eigenlijk gaan zwemmen, in plaats van aan land te klim
men?" „Aan land", herhaalde heer Bommel bitter. „Je
moest eens weten. In vocht en tussen engerlingen in een
akelig hol, waar ik met een bezem ben uitgeveegd..." „Dat
begrijp ik niet", zei Tom Poes. „Wat is er met uw boot ge
beurd? Hoe kwam u in een hol? En waarom zwom u?" Heer
Ollie gaf niet direct antwoord. Ze hadden het voertuig be
reikt en terwijl hij rillend naar binnen klom, probeerde hij
zich te herinneren wat er precies gebeurd was. Maar een
opkomende niesbui versufte zijn denkvermogen, zodat al
les hem als een kille droom voorkwam. „Vragen", hernam
hij prikkelbaar. „Altijd maar vragen. En dat terwijl ik...
Ah... Ah... Ah tsjoe! En datsj tejwijl ik besig ben dooj een
leejlijke vejkoudsjheid om het leven tse komen... Ah... Ah...
Ah tsjoe! Ik ben heejl leejlijk behandseld, betjoel ik. Uijt!"
Tom Poes drong niet verder aan. Hij kende zijn vriend en
daarom dacht hij, dat die gewoon in de rivier gevallen was.
door Bill Wattersor
NIKS VOOR MIJ
NIKS VOOR MIJ
Een kostelijk gerecht waarmee u bij vrij
wel iedereen de indruk kan wekken dat
u over grote kwaliteiten als kok of kokkin
beschikt. De uitvoering van het recept is
waarschijnlijk veel minder moeilijk dan
menigeen veronderstelt. Er komt een
blanke botersaus (beurre blanc) bij die u
eventueel van tevoren kunt maken en kunt
bewaren in een thermoskan of-fles.
Warm lunchgerecht voor 2 personen:
2 grote groene paprika's, 175 gram gefi
leerde verse Noorse zalm, 1 grote gekook
te aardappel (ca. 75 gram), 1 groot ei (ca.
50 gram), losgeroerd, 1 eetl. kookroom,
1/2 kleine rode Spaanse peper, vrucht
vlees in uiterst smalle reepjes (draadjes)
gesneden, 1 eetl. gesnipperde bosui, sto
ne leek of (gewone) prei, 1 eetl. fijn gesne
den dille, zout, witte peper uit de molen,
ca. 15 gram boter, voorts: 5 eetl. droge
witte wijn, zoals Riesling (Elzas), 1 sjalotje
of uitje, gesnipperd, 6 zwarte peperkor
rels, licht gekneusd, 75 gram boter, bij
voorkeur licht gezouten, ijskoud, in vijf
blokjes gesneden, enkele druppels li
moen- of citroensap.
Spoel de paprika's onder stromend koud
water. Snijd aan de kant van de steelaan
zetten kapjes van de paprika's af. Verwij
der kernen, zaad en zaadlijsten. Spoel de
zalm onder stro mend koud water. Maak de
visdroog. Hak, snijd of maal dezalm in niet
te fijne kruimels. Wrijf de aardappel door
een fijne zeef. Roer het ei, kookroom en
Spaanse peper erdoor. Voeg zalm, dille,
bosui, stone leek of prei toe. Breng de mas
sa op smaak met zout en peper. Vul de pa
prika's met het mengsel. Verpak de papri
ka's, met de kapjes er op, lucht- en water
dicht in beboterde velletjes aluminiumfo-
Hans Belterman
lie. Breng een flinke hoeveelheid water in
de stoompan aan de kook. Leg beide pak
jes op het geperforeerde deel van de pan.
Plaats dat deel boven het kokende water
en sluit de pan. Laat de gevulde paprika's
circa 20 - 24 minuten gaar stomen. Neem
de paprika's na 3 tot 4 minuten rust uit hun
verpakking. Maak tijdens stomen de saus
door in een pannetje wijn aan de kook te
brengen. Voeg het gesnipperde sjalotje en
peperkorrels toe. Laat alles zachtjes koken
tot door indamping het vocht is geredu
ceerd tot circa 1 eetlepel. Zeef het residu
en breng het in een schoon pannetje aan
de kook. Klop er met garde de boter, blokje
voor blokje, door. Voeg een volgend blok
je toe wanneer het voorgaande in de saus
is opgenomen. Neem tijdens het kloppen
van het laatste blokje het pannetje van de
warmtebron. Blijf ook nadat de boter in de
saus is opgenomen 30 seconden kloppen.
teerd met zestig foto's uit het
Glenbow. Het zijn plaatjes uit
de periode 1885-1980. Ze tonen
foto's van indianen in hun wer
kelijke dagelijkse bestaan,
maar ook geposeerde foto's die
inspelen op het geromantiseer
de beeld van indianen.
De expositie is te zien tot en met
11 januari. ANP
Door: Grieta Spannenburj jnd<
din
De herfst is een aantal dagen oud
en in vergelijking met nog maar een
paar weken geleden is het aandeel zoninstraling al duidelijk
het teruglopen. De steeds meer laagstaande zon laat de tem»!
turen voorlopig op bescheiden waarden uitkomen en nazomers
dagen liggen dan ook niet meer in het verschiet. Vandaag ish<
voor velen aangenaam met maxima rond 18 graden. In eerste
instantie doet de zon goede zaken, maar geleidelijk vormenzich
ook stapelwolken en trekt de zuidwestelijke wind wat aan Die
aanwakkerende wind is de voorbode van een regenzone die aan
het begin van de avond vanuit het westen arriveert en een paar
mil-limeter neerslag genereert. Ook vannacht valt er bij tijden
nog wat regen. Onder het wolkendek gaat het kwik nietverde-
terug dan tot rond 11 graden. De koude nachten van eerder des
week worden daarmee losgelaten. Morgen is de wind wat min
der prominent aanwezig dan vandaag. Wel sleept de eerdei
genoemde regenzone lang
boven België en schampt in
de ochtenduren mogelijk nog
Zeeuws-Vlaan-deren. In de
middag zou vanaf zee een
enkele bui binnen kunnen
trekken, maar in z'n alge
meenheid overheersen
de droge condities. De tweede
dag van het weekeinde ziet er
vooralsnog onstabieler uit
met een grote kans op pittige
buien. De middagtemperatu-
ren komen daarbij uit rond
16 a 17 graden. Na zondag
zal het een mix van wolken
en zon zijn, met slechts af en
toe een bui. Daarmee kan de
Later regen
co
*11"
W 4
bekende weerterm 'licht wis
selvallig' weer van stal wor
den gehaald.
Maximumtemperatuur voor vandaag
Minimumtemperatuur voor de komende na
weer
zaterdag
zondag
Ük
maandag
dinsdag
max.
17°
16°
17°
17°
min.
11°
9°
10°
11°
wind
NW 3
04
NW 4
ZW 4
j
vandaag
op 7.36
onder 193
vandaag
op 7.32
onder 19.5?
Het zicht is goed. De west-zuidwestenwind wakkert aan naar
4 tot 5 Beaufort en de temperatuur van het kustwater is zo'n
19 graden.
VRIJDAG Hoog water
NM 26 SEPTEMBER uur cm uur
Vlissingen 02.50 261 15.08
Terneuzen 03.11 285 15.26
Cadzand 02.26 255 14.42
Roompot Buiten 02.47 202 15.06
Roompot Binnen 04.15 163 16.36
Zierikzee 04.35 189 16.50
Krammers! West 04.56 199 17.16
Hansweert 03.47 294 16.01
Stavenisse/Yers. 04.41 194 16.50
ZATERDAG Hoog water
27 SEPTEMBER uur cm uur
Vlissingen 03.26 276 15.46
Terneuzen 03.46 301 16.06
Cadzand 03.01 273 15.21
Roompot Buiten 03.22 215 15.40
Roompot Binnen 05.05 167 17.16
Zierikzee 05.20 194 17.30
Krammers!. West 05.46 204 18.02
Hansweert 04.20 305 16.36
Stavenisse/Yers. 05.20 198 17.37
cm
249
273
243
185
145
169
176
279
174
cm
263
289
259
199
150
174
181
291
178
DEN
Laag wafer W'E
uur cm uur i Bssa
182 21.35
19322.05
17821.12 1 lijn
12121.161 fecj,
101 22.251 1,^
12022,40
12422,50
21022.33
12 1 22,451 lunl
09.06
09.39
08.45
08.49
10.05
10.25
10.25
10.06
10.26
09.51
10.17
09.25
09.25
10.44
11.00
ittei
Hoes:
andei
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
_AA_
Koufront
Warmtefront
•A
Samengesteld front
zonnig
licht bewolkt
zwaar bewolkt
-fc lichte sneeuw
matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
zware regen
Laag water
uur cm uur
19022.21
20222.4?
18721.55
12521.55
10123.16
^121 23.25.
1 1.08 12523.30 1
10.43 217 23.16 2
10.59 122 23.36 li enü
tav
schei
ten ir
(ami
inn
77 4
Euro
DEN
Uijft
kei
!ud<
naar
lini:
jpes
aanc
ven. I
janui
secre
have
Link
een s
Sche
'met
Nede
schar
Kant
rondi
tersci
Sche
welp
tiesl
gebie
Zijki
zoeke
burge
Boet,
zich
prakl
In de landen rond de Middellandse Zee ligt de middagtemp
ratuur nog op een zomers niveau. Het warmst wordt bet'n
Turkije en op Cyprus, waar het 28 tot 30 graden wordt, ei i
liggen de maxima rond 25 graden. Het is daar vrij zonnig,
lokaal valt er wel een regen- of onweersbui, die vooral do
.Tunesië geclusterd kunnen optreden. Midden-Europa
zo tussen 19 en 24 graden, maar er heerst
wel fraai herfstweer
met veel zonneschijn. Een storing voor de kust van
Zuidwest
Noorwegen veroorzaakt daar veel regen en uitlopers
van deze
storing brengen ook wolkenvelden en wat regen op
de Britse
eilanden, bij 15 tot 19 graden. In Noord-Scandinavieisbet
kouder met maxima tussen 6 en 9 graden.
