PZC
Alleen ruïne herinnert aan hoogtijdagen joodse gemeenschap Libanon
20 JARIG JUBILEUM
1
H
Heer Bommel en de Pronen
Casper Hobbes
Kippenlevers met champignons
m,
HENGELSPORT
STRANDWEDSTRIJD
puzzel
recept
het weer
donderdag 18 september 2003
Groei
IEDEREEN KAN MEEDOEN!
10
25
2
Toonder Studio's
Zeeland: Later koeler
Vooruitzichten
Nautisch bericht
Waterstanden
M
nii
vo
P
Europa: Zonnig
Synagoge van Beiroet in verval
door Arthur Blok
In het hedendaagse Libanon
doet het onwerkelijk aan.
Midden in het centrum van Bei
roet, verborgen achter een ijze
ren hek en metershoog onkruid,
staat de Maghen Abraham-sy
nagoge. Een ruïne in scherp
contrast met alle andere gebou
wen in de omgeving, waar de ge
volgen van oorlogshandelingen
al lang zijn weggewerkt door
vakkundige bouwvakkers.
In de jaren zestig en zeventig
was de synagoge nog de plek
waar wekelijks de meer dan
veertienduizend joden uit Liba
non bijeen kwamen om te bid
den. Nu een onmogelijkheid. Er
staan alleen nog wat muren
overeind. Het plafond is groten
deels ingestort. Ruiten ontbre
ken en de meeste Hebreeuwse
inscripties zijn in weer en wind
weggevaagd. Op de binnenmu
ren hangen nog diverse David
sterren en een laagje lichtgroene
verf herinnert aan het mediter
rane karakter van het gebouw.
Land en synagoge zijn volgens
projectontwikkelaar Solidere
eigendom van de 'Libanees-
joodse gemeenteraad.' De
raad zetelt tegenwoordig in
Parijs. De kostbaarheden uit
de synagoge liggen inmiddels
in een kluis te Genève.
Over de oorzaak van de ver
woesting bij de synagoge doen
verschillende theorieën de ron
de. Anti-semitisme is daar,
vreemd genoeg, niet bij.
Theorie 1: een Israëlische
straalj ager nam de synagoge tij -
dens de Israëlische invasie van
Libanon in 1982 per ongeluk
onder vuur. Theorie 2: Israël
wilde de joodse gemeenschap
woonachtig in Beiroet dwingen
het land te verlaten en te emi
greren naar Israël. Een ver
woesting van de synagoge paste
in dat plan. Theorie 3: de aan
wezigheid van de PLO in Bei
roet leidde tot bombardemen
ten waarbij ook de joodse wijk
en de synagoge werden getrof
fen.
Vaststaat dat Libanon het enige
land in de regio was waar de
joodse gemeenschap na het ont
staan van de staat Israël in 194 8
groeide. Vele joodse vluchtelin
gen uit Syrië en Irak zorgden er
voor dat de gemeenschap begin
jaren zestig uit meer dan veer
tienduizend mensen bestond.
Na de Arabisch-Israëlische oor
log van 1967 vluchtte een grote
groep uit angst voor wraakac
ties. De Libanese burgeroorlog
en de Israëlische invasie zorg
den voor een verdere leegloop.
Nu is nog een kleine honderd
praktiserende joden in Beiroet
over.
Het jodendom heeft historisch
gezien altijd deel uit gemaakt
van Libanon. Het is een van de
door de staat erkende geloven.
De joden hebben ook een min
derheidszetel in het parlement.
Toch is het moeilijk iemand te
vinden die over het verleden wil
praten. Een joodse vrouw van
middelbare leeftijd is daar, mits
zij anoniem kan blijven, wel toe
bereid. „Als klein meisje ging ik
met mijn ouders naar trouwerij -
en en andere vieringen in de sy
nagoge. Het was een van de
mooiste in het Midden-Oosten."
In haar flat hangt een aantal
schilderijen met Hebreeuwse
teksten. Ze wijst naar een kleine
kroonluchter. „Wat ik zo mooi
vond, was de kroonluchter in de
gebedszaal. Die was zo groot als
deze hele kamer en beladen met
Advertentie
DISHOEK, ZONDAG 28 SEPT. 2003
VAN 10.00 TOT 14.00 UUR
INSCHRIJVEN VANAF 7.30 UUR TOT EEN
UUR VOOR DE WEDSTRIJD IN DE DUIN
STRAAT 4* (COUBURG) IN KOUDEKERKE.
INSCHRIJFGELD 12.50
VOOR INFO 0118-625600
OF KIJK OP WWW.BRAMMETJEDUMP.NL
<http://www.BRAMMETJEDUMP.NL>
Horizontaal: 1. Paal die een
overweg afsluit; 9. nader over
een te komen (afk.); 10.
zwaardwalvis; 11. reeds; 12.
een zekere; 14. soort slee; 15.
steenafval; 17. koning (Fr.); 19.
belang; 21. spoedig; 22. woud;
23. soort papegaai; 25. godin
van de dageraad; 27. voor een
bepaald doel gereserveerd
kapitaal; 30. voorzetsel; 32.
Russisch voor vrede; 33. thans;
34. Bulgaarse munt; 36. uitroep
van zeelui; 38. gevaarlijk werk.
Verticaal: 1. Veerkrachtige
draad; 2. aardkluij; 3. deel van
de bijbel; 4. gele.verfstof; 5.
baken; 6. ondernerhingsraad; 7.
rivier in Rusland; 8. afzetge
bied; 13. ingebeeld meisje; 15.
herkauwer; 16. liéftallig per
soon; 18. lofdicht; 20. wisselge
bruik (It.); 23. hitsig; 24. enkel
voudig; 26. glad neerliggend;
28. oliestaat; 29. onbesliste
wedstrijd; 31. voorzetsel; 33.
gevangenis; 35. Vrije
Universtiteit; 37. symbool heli
um.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
11
13
'5
17
18
19
20
22
23
26
28
29
30
3,
32
33
34
35
36
37
38
JP40
Op elke regel twee woorden
invullen. Twee of meer eindlet
ters van het eerste woord zijn
meteen de beginletters van het
tweede woord.
Horizontaal:
5. Laatste conclusie (7); Deel
van een camera om te dichten
(7);
6. Luchtige armoe? (8); Maakt
een besteller een beetje min
der dicht (3);
7. Water waar men spit van
krijgt (3); Eetgerei van vader
(8);
8. Stroom van papier (5);
Gekozen voor geld (6).
Verticaal:
3
5
7
1. Openluchttheater? (8); Valt onhoorbaar als het niet stil is (5);
2. Soort rijstplant? (6); (Bak)stenen (6);
3. Met een gram erbij geen gram zwaarder (4); Van verblijven gaat een bezoeker
op de loop (7);
4. Dat beest is veel groter dan een kip (7); Geen mensen in deze plaats? (6).
In deze charadepuzzel zoeken we een woord dat bestaat uit vijf lettergrepen. Elke
lettergreep én het woord zelf zijn hieronder min of meer cryptisch omschreven.
Wat is het gezochte woord?
De eerste is familie van iedereen
De tweede is om op te zitten
De derde is een plant
De vierde is van waarde in China
De vijfde ben jij
En al met al ben je z'n protégé
Oplossingen van gisteren:
Citaat:
Steek, draai, slaaf, kaas, pruik, kubus, müsli, skiff, reder, vlees, fort, pruim, rebel,
sloop. Het citaat is van Saki: "Vrouwen en olifanten vergeten nooit een beledi
ging".
Cryptogram:
Horizontaal: 4. Mirakel; 5. egelskop; 7. belt; 9. fiks; 10. posteren.
Verticaal: 1. Single; 2. panlat; 3. reukoffer; 6. pakweg; 8. Laos.
Letterrebus: tussen-g-en-e-ratie
Kraak de Code: 5-3-2-1-5-6
©JFS.NL
„Genoeg gepraat", zei magister Pas. „Ik moet weer eens
aan het werk. Maar hierbinnen kan je lekker opdrogen en
uitrusten, meneertje."
Hij opende een deur en wees naar de donkere ruimte die er
achter lag. De wind blies daar koud door de gaten in de
wanden, langs het plafond bewogen zich enkele pronen en
er hing een geur van schimmel en bederf. „Lekker uitrus
ten?", herhaalde heer Bommel vol afkeer. „Waar? Het is
hier wel erg kaal, bedoel ik."
„Kom, kom", zei de oude berispend. „En dat bankje dan?
Ga toch zitten, dat zal je goed doen. En je hebt hier nog ge
zelschap ook!" Heer Ollie wierp een bevangen blik op
de witte figuurtjes boven zijn hoofd en een gevoel van
door Bill Watterson
Hans Belterman
Het gerecht van vandaag hoort thuis in de we
reldkeuken en kan het beste in een wok wor
den bereid. U kunt verse kippenlevers na het
schoonmaken eventueel een half uurtje in melk
laten weken. De levertjes worden er wat lichter
van kleur door en de soms aanwezige ietwat bit
tere bijsmaak (galsporen) wordt er grotendeels
door weg genomen.
Voor 2 - 3 hoofdgerechten:
200 - 250 gram verse kippenlevers
150 - 200 gram kleine champignons
2 eetl. olijfolie, traditioneel
2 bosuitjes, gesnipperd
2 eetl. tomatenpuree
1/2 theel. scherp paprikapoeder (Rosen)
1 dl gevogeltefond, uit potje
1 1/2 theel. allesbinder
1 mespunt suiker
zout
witte peper uit de molen
eventueel 2 - 3 eetl. kookroom
1 eetl. fijngehakte (blad)peterselie
Spoel de kippenlevers enkele malen in ruim
koud water. Kijk ze stuk voor stuk na op onge
rechtigheden zoals peesjes en galsporen.
Laat de kippenlevers op een zeef uitlekken. Maak
de champignons schoon met een borsteltje of
een vochtig stuk keukenpapier. Snijd de grotere
exemplaren in vieren en laat de kleintjes onge
moeid. Neem wel van elke paddestoel het on
derste deel van het steeltje weg.
Verhit een wok en laat de olie er even in rond wal
sen. Voeg kippenlevers en champignons tegelijk
toe. Laat alles onder regelmatig roeren en om
scheppen 3 minuten zachtjes bakken. Strooi er
tegen het einde van de baktijd bosuitjes en pa
prikapoeder over.
Schep er na het bakken tomatenpuree door en
goud." Wat er met de Maghen
Abraham gaat gebeuren is on
zeker. Volgens projectontwik
kelaar Solidere liggen de res
tauratieplannen klaar.
Het wachten is nu op voldoende
geld van de joodse gemeenschap
om die plannen te realiseren.
GPD
De meteorologische herfst staat al
een paar weken op de kalender,
maar aan het weer is dat deze dagen nauwelijks te merken.Ron
11 uur gisterochtend wezen de thermometers op veel plaatse»
plaatse»!
Zeeland alweer meer dan 20 graden aan. En ook vandaag word)
het warm. Met een beetje geluk bereikt het kwik zomerse waard ie
van rond 26 graden. Bepalend voor het weer is nog steedseem
gestrekt hogedrukgebied waarvan de kern van het Alpengebied
richting Slowakije trekt. Tussen dit hoge- en lagedrukgebiedinlJn^
zeegebied tussen IJsland, Schotland en Noorwegen steekt inor
regio een zuidelijke tot zuidwestelijke wind op die aanhoudend
warme lucht aanvoert. Bij een zonnig weerbeeld komt de tempt 31
tuur vanmiddag dan ook op 26 graden uit. Morgen probeert!»
re lucht Nederland binnen te dringen. Vooral het noorden krijgt
met de gevolgen hiervan te maken. Maar ook bij ons is er me?
bewolking dan vandaag. Het blijft echter droog en de zon laat
zeker niet verstek gaan. Bij een
matige zuidwestelijke wind
doet de temperatuur een stap
je terug. Het wordt ongeveer
21 graden. Na morgen houdt
het stabiele weerbeeld in
Zuidwest-Nederland nog een
aantal dagen aan. Perioden
met zon en stapelwolken wis
selen elkaar af en tot buien
komt het niet. De meestentijds
matige wind draait via noord
naar oost tot zuidoost en de
temperaturen handhaven zich
op een niveau van 20 of 21
graden. Een doorbraak naar
wisselvalliger weer met nu en
dan regen en meer wind is
voorlopig niet in zicht.
Hogedrukgebieden blijven
daarvoor nog te sterk.
Warm
Het uiterlijk van de Maghen Abraham synagoge in het centrum van Beiroet staat in schril contrast met de andere gebouwen in de omge
ving. foto Arthur Blok/GPD
weer
vrijdag
zaterdag
at
zondag
O
maandag
max.
21°
20°
21°
O
O
CNJ
min.
15°
13°
11°
12°
wind
ZW 4
NO 4
03
ZO 3
Matige, op het water af en toe vrij krachtige zuidwestenwind,
zicht is matig tot goed. Water 19 graden.
naderend onheil begon zich van hem meester te maken.
„Ik moet hier uit", dacht hij, tersluiks naar de deuropening
kijkend. Maar voordat hij de moed had kunnen vinden om
langs zijn gastheer heen te rennen, viel er een proon van de
zoldering op zijn schedel, zodat hij met een plof op het ver
vallen meubeltje belandde.
„Schrik maar niet", sprak de grijsaard. „Ze kunnen zich
geen pijn doen, want ze hebben een dikke huid. Het is
merkwaardig hoe ze op je lijken. En bovendien hechten ze
zich sterk aan iemand, hèhèhè!"
Dat laatste was waar, want toen heer Ollie trachtte de
proon van zijn hoofd te trekken, merkte hij dat het ventje
een grote kleefkracht had.
DONDERDAG Hoog water
LK 18 SEPTEMBER uur cm uur cm
Vlissingen 07.21 177 19.35 170
Terneuzen 07.35 199 19.56 193
Cadzand 06.49 171 19.15 163
Roompot Buiten 07.26 136 19.44 132
Roompot Binnen 08.26 120 20.45 121
Zierikzee 08.35 138 21.00 137
Krammersl. West 08.56 150 21.11 149
Hansweert 08.08 211 20.25 205
Stavenisse/Yers. 08.45 145 20.54 144
VRIJDAG Hoog water
19 SEPTEMBER uur cm uur cm
Vlissingen 08.06 151 20.40 139
Terneuzen 08.26 173 21.06 160
Cadzand 07.40 145 20.09 132
Roompot Buiten 08.20 118 21.05 111
Roompot Binnen 09.06 110 21.24 106
Zierikzee 09.15 12421.50 119
Krammersl. West 09.36 137 22.06 132
Hansweert 08.56 186 21.20 175
Stavenisse/Yers. 09.28 133 21.56 127
01.08
01.36
00.42
01.05
02.15
02.20
02.19
01.58
02.26
AR)
Laag water
uur cm uur
15813.16
167 13.39
15012.56
11713.25
109 14.36 deze
12514.30
13014.33
18514.06
12714.46
01.50
02.10
01.26
01.54
03.00
02.55
03.05
02.35
Deo
lied
tal
139 14.06 iliij
Het
Laag water
uur cm uur
:ne
lite
mill
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
_AA_
Koufront
Warmtefront
Samengesteld front
o
zonnig
licht bewolkt
lichte sneeuw
matige sneeuw
15014.25
129 13.35vaai
10314.24
10115.14
11215.20
12015.19
16714.50
02.59 118 15.25 fate
take
J. de
tiste
lain
tl
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
zware regen
Isobaar
derl
poe
een'
ji van
mili'
stuk
waa:
souv
jvriei
ten.
voeg de fond en dezelfde hoeveelheid kokend
water toe. Schep alles enkele malen goed om.
Laat er even de kook over komen. Schuif kippen
levers en paddestoelen naar een zijde van de
wok. Strooi allesbinder over het vocht op de bo
dem van de wok. Roer alles krachtig door. Voeg
er suiker en wat zout en peper aan toe. Roer, het
is niet per se noodzakelijk, de kookroom door de
saus. Schuif daarna kippenlevers en paddestoe
len door de saus. Houd alles nog 2 minuten te
gen de kook aan.
Presentatie: dien het gerecht op in een voorver
warmde schaal. Strooi er peterselie over. Geef
er drooggekookte rijst, couscous of een kleine
soort Italiaanse pasta bij. Geef er een eenvoudi
ge groene salade bij. Overigens kunt u er ook een
mandje met knapperig stokbrood bij geven en
geef er dan ook een kommetje met fijngeraspte
Parmezaanse kaas bij.
Een hogedrukgebied boven Midden-Europa brengt daar vn'
nig en warm nazomerweer, met maxima tussen 24 en 28 gr
den. In Zuidwest-Frankrijk, op de Spaanse hoogvlakte, in
Portugal en Turkije worden nog tropische temperaturen ge
ten. Malta krijgt met een paar flinke regen- en onweersbuis
maken, en enkele buien weten ook tot Sicilië door te dring
Ook in Zuidoost-Engeland is het zonnig en vrij warm, maar
storing veroorzaakt in Ierland en Schotland regen en 'a9ere in
peraturen. De regen hoort bij een depressie die ook he.,we..we|
Scandinavië beïnvloedt. In het hoge noorden, evenals mvrl
geheel Noorwegen regent het pijpenstelen en wordt het
tot 14 graden.
