'Autisme is een zegen'
De röntgenfoto
PZC
2II
Autisme
De postzegelpro
Medische vindingen
woensdag 17 september 2003
Raun Kaufman was als kind autistisch
maar door een behandelmethode van zijn
ouders, fungeert de Amerikaan nu als ieder
andere volwassene. Hij was even in
Nederland om ouders bij te praten over
Son-Rise, de therapie voor ouders en
autistische kinderen.
Transplantatie
Roken
Afweer
Fluitekruid
pil
Longkanker
Door PETRA DIRCKS
Als klein jongetje
deed Raun Kauf
man niets liever
dan een bord laten
ronddraaien op ta
fel en urenlang met zijn han
den voor zijn gezicht wappe
ren. Raun was autistisch en het
zou nooit anders worden. Zei
den de deskundigen. Zijn vader
en moeder weigerden dat te ge
loven en gingen met Raun aan
de slag. Nu is Raun een 30-jari-
ge Amerikaan die de wereld
over reist om maar aan ieder
een te laten zien hoe het met
hem gaat.
Al 25 jaar is Kaufman geen au
tist meer. Genezen, zoals hij
zelf zegt. De manier waarop
zijn ouders met hem aan de
slag gingen, werd een heuse
therapie die inmiddels al dui
zenden autistische kinderen en
hun ouders heeft geholpen.
Son-Rise heet het en vorige
week was Kaufman twee dagen
in Nederland om er over te ver
tellen. Niet voor het eerst, want
Son-Rise kent ook in ons land
vele aanhangers. Ouders die
naar het Son-Rise instituut in
Sheffield in de VS gaan voor
wat heet een start-up program.
Thuis kunnen ze dan met hun
autistische kind aan de slag.
Niet dat ieder kind net als Raun
wordt, maar in vrijwel alle ge
vallen is er succes. Soms wei-
Raun Kaufman
Foto Jan Verhoeff
nig, vaak heel veel. Kinderen
die nooit contact maakten met
hun ouders en die na maanden,
soms jaren, uit zichzelf een
knuffel gaven bijvoorbeeld.
Succesverhalen
Het zijn de succesverhalen die
aanslaan en Kaufman wordt
nooit moe die te vertellen. Niet,
zoals hij zegt, om zoveel moge
lijk mensen naar het Son-Rise
Center te krijgen, maar om
mensen in ieder geval de kans
te geven kennis te nemen van
de therapie. Met hemzelf als le
vend voorbeeld.
Het eerste waarvan hij ouders
probeert te overtuigen is dat je
autisme niet moet zien als een
vloek, een zware last, maar als
een zegen. Makkelijker gezegd
dan gedaan, geeft Kaufman on-
[ffïW ciMS»
'Kinderen die nooit contact maakten, kunnen na Son-Rise soms hun ouders uit zichzelf een knuffel geven'.
middellijk toe. „We laten ou
ders zien dat je op diverse ma
nieren naar je kind kunt kij
ken. Vaak is het in een huis
houden een strijd om met het
autisme is een neuro-biologische stoornis.
er zijn vele soorten van autisme; het syndroom van Asperger is heel bekend,
autisme komt vooral bij jongens voor.
ongeveer 1 op de 1000 mensen heeft autisme
een autist leeft vooral in zijn eigen wereld en begrijpt de wereld en anderen om hem
heen niet zo goed.
een aantal kenmerken van autisme kunnen zijn;
- steeds dezelfde activiteiten of bewegingen herhalen.
- geen oogcontact maken
- niet flexibel zijn, vasthouden aan een strak (leefjpatroon
- onophoudelijk over hetzelfde onderwerp praten
- moeilijkheden hebben in de omgang met andere mensen
autistische kind om te gaan.
Dat moet je loslaten. Ga doen
wat het kind ook doet. Zit het
uren met zijn handen voor het
gezicht te wapperen? Ook
doen! Mijn moeder deed dat
ook met mij en iedereen ver
klaarde haar voor gek. Het kind
stimuleren in zulk gedrag. Dat
was ongehoord. Eigenwijs als
ze was, hield ze vol. En het
werkt. Ik merk het ook als ik
met autistische kinderen aan
de slag ga. Uren kunnen ze
soms friemelen met één voor
werp in hun handen. Dat doe ik
ook. En geloof het of niet, er
komt een moment dat het kind
je dan gaat bekijken. Of zelfs
aankijkt. En dan is er contact.
En oogcontact is de sleutel tot
succes."
Het idee achter onder meer de
ze techniek is dat volgens Son-
Rise autisme geen gedrags
stoornis is, maar een interactie
stoornis. Voorwaarde om die
storing op te lossen, simpel ge
zegd, is om contact te maken.
„Wij leren de kinderen de vaar
digheden om een een relatie op
te bouwen, hoe simpel ook."
Son-Rise gaat uit van het kind,
maar zo erkent Kaufman di
rect, dat doen heel veel thera
pieën. Waarom Son-Rise dan zo
bijzonder is kan Kaufman niet
duiden. „Ik weet dat het voor
mij heeft gewerkt en voor heel
veel anderen. Ik was de eerste
wiens ouders succes hadden,
maar ik ben zeker niet de eni
ge. Ik denk dat het komt dat
wij in eerste instantie met de
ouders aan de slag gaan en niet
met het kind. De ouders moe
ten leren niet meer bang te
zijn. Of hun kind iets raars zal
doen bijvoorbeeld of maar in
zichzelf gekeerd blijft spelen.
Dat is goed, dat moeten ze juist
stimuleren", stelt Kaufman.
De Amerikaan haalt legio voor
beelden aan. Van een jongen
Illustratie Ben Steffen
die elke nacht bij zijn ouders in
bed kroop. Eigenlijk wilden ze
dat niet. Op een gegeven mo
ment hebben ze hun gedach-
tengang omgedraaid. Niet uit
gaan van 'hoe krijg ik hem in
zijn eigen bed', maar meegaan
in wat hij wil. Wil hij bij ons
liggen. Dat is goed. Dus niet;
'hoe kan ik hem veranderen',
maar 'hoe krijg ik eerst een be
ter contact met hem'. Kaufman:
„En geloof het of niet, na een
paar dagen was het over. Het
kind voelde aan, dat het goed
was en toen hoefde het niet
meer. Autistische kinderen zijn
veel gevoeliger voor non-ver
baal gedrag. Daar ligt ook de
basis van het succes van Son-Ri-
se.
Meer informatie via internet:
www.son-rise.org
Mensen die leven met een donororgaan (anders dan een
nier) lopen een grote kans dat na vijfjaar hun nieren niet
meer goed werken en dat zij hetzij nierdialyse, hetzij een
niertransplantatie moeten ondergaan. Na een harttrans
plantatie is de kans hierop 11 procent, na een darmtrans
plantatie 21 procent, constateert A. Ojo (University of
Michigan, Ann Arbor) in het medisch tijdschrift New Eng
land Journal of Medicine. Wat de precieze oorzaak is van
de aantasting van de nieren na een transplantatie is niet
duidelijk.
Al op jonge leeftijd zijn hart, longen en bloedvaten van ro
kers in een slechtere conditie dan die van niet-rokers. Tien
sigaretten per dag leidt per jaar tot een verslechtering van
een half procent, schrijft C. Bernaards (VU medisch cen
trum, Amsterdam) in het proefschrift waarop zij op 5 sep
tember promoveerde. Stoppen met roken voor het 36e le
vensjaar herstelt de conditie van hart, longen en bloedva
ten weer binnen enkele jaren.
De al langer bekende relatie tussen een positieve geeste
lijke gesteldheid en het afweersysteem - positief ingestelde
mensen hebben een sterker werkend afweersysteem - ver
loopt via een bepaald deel in de hersenen, de zogeheten
prefrontale cortex, een deel van de hersenen dat zich be
zig houdt met het verwerken van emoties. Mensen met
een sterke activiteit in het linkerdeel van de prefrontale
cortex, het deel dat actief is bij positieve emoties, verto
nen een sterkere afweerrespons tijdens een griepprik, dan
mensen met een sterke activiteit in het rechterdeel de pre
frontale cortex, het deel dat actief is tijdens negatieve
emoties. Dat constateert M. Rosenkranz (University of Wis
consin, Madison) in het wetenschappelijk tijdschrift PNAS
op grond van proeven bij 52 personen.
De alom aanwezige bermplant fluitekruid bevat een be
langrijke grondstof voor anti-kankermedicijnen, stelt A
Koulman (Rijksuniversiteit Groningen) in het proefschrift
waarop hij vorige week promoveerde. De in de plant aan
wezige stof deoxy-podo-fyllotoxine kan worden omgezet
in podo-fyllotoxine, een stof die de basis vormt van een
aantal anti-kankermedicijnen. Tot nu toe wordt podo-fyllo
toxine gewonnen uit een met uitsterven bedreigde plant
in India.
Het niet meer vergoeden van de anticonceptiepil voor
vrouwen ouder dan 21 jaar zal leiden tot circa 4500 extra
ongewenste zwangerschappen per jaar en een toename
van circa 2250 abortus
sen per jaar in Neder
land. Dit schrijft H.
Lunsen (AMC Amster
dam) in een brief aan
minister Hoogervorst
van VWS op grond van
een onderzoek naar de bereidheid van vrouwen om te be
talen voor de anticonceptiepil.
Door in het bloed de activiteit van het enzym OGG1 te be
palen, kan worden nagegaan hoe groot de kans is dat een
roker longkanker zal ontwikkelen. Het enzym OGG1 is no
dig bij het repareren van schade die, onder andere door
het roken, ontstaat aan het DNA in cellen. Mensen met
een lage OGGl-achtiviteit hebben 120 maal meer kans
door roken longkanker te krijgen dan mensen met een ho
ge OGGl-activiteit, schrijft T. Paz-Elizur (Weizmann Insti
tuut, Rehovot) in het vakblad Journal of the National Can
cer Institute op grond van een vergelijkend onderzoekon-
der 136 personen.
In 1972 reisde ik een jaar door Indonesië,
Thailand en Laos. Omdat ik geneeskunde
studeerde was ik benieuwd naar een be
handeling met dunne naalden, acupunc
tuur. In Europa was daar nauwelijks iets
over bekend. In Nederland was in die tijd
slechts één acupuncturist, de Haarlemse
huisarts van de Waarden.
In Singapore en Vientiane ging ik op
zoek in de Chinese wijken. Onooglijke
winkeltjes droegen uithangborden waar
op duidelijk werd gemaakt dat er acu
punctuurdokters werkten. Ik zag er
steeds oude mannetjes naar binnengaan.
Ze draalden even voor de ramen en ver
dwenen vervolgens snel achter de zakken
rijst en blikken met Chinese kruiden.
Toen ik vroeg wat al die bejaarde Chine
zen daar deden vertelde men dat het vas
te klanten waren van de acupunctuur
dokter. De mannen werden wekelijks
met naalden behandeld om het teruglo
pen van hun erecties te bestrijden.
Erectiestoornissen hebben altijd en overal
bestaan. Maar in de tijd dat ik in de China
towns rondliep werden Nederlandse dok
ters nauwelijks over dit probleem gecon
sulteerd. De patiënten durfden er niet
over te beginnen en de dokter begon er
ook niet over want hij had niets te bieden.
Tegenwoordig is dat anders. De patiënten
zijn mondiger geworden. Er is veel aan
dacht van de media voor dit onderwerp,
waardoor patiënten zich gesterkt voelen
om hun erectieprobleem met de huisarts
te bespreken.
Ongeveer 10% van de Nederlandse man
nen tussen de 40 en 80 jaar is niet tevre
den over zijn erectie.
De leeftijd is overigens de meest belang
rijke factor voor een erectiestoornis. Met
het ouder worden wordt de kwaliteit van
de erectie minder en neemt het aantal
erecties af. Daarnaast kunnen zowel psy
chische- als lichamelijke oorzaken een
rol spelen.
Mogelijk nog vaker is het een bijwerking
van een medicijn dat de man slikt. Voor
al middelen tegen hoge bloeddruk zijn
berucht. Vrijwel altijd is een erectiestoor
nis het gevolg van een combinatie van
factoren.
Er is een eenvoudige manier om uit te
maken of er een lichamelijke oorzaak is
voor het onvoldoende stijf worden van de
penis. Wanneer er nachtelijke erecties
zijn is het vrijwel uitgesloten dat er een
lichamelijke oorzaak is voor het pro
bleem.
Soms weten mannen echter niet of ze 's
nachts een stijve penis hebben gehad of
niet. Dan biedt 'de postzegelproef uit
komst.
De huisarts adviseert de patiënt dan om
voor het slapen gaan de witte rand die
om een postzegel-vel heen zit rond de ba
sis van zijn penis te plakken. Is deze strip
de volgende morgen gescheurd, dan is de
penis stijf geweest.
De behandeling van een onbevredigende
erectie bestond vroeger vooral uit praten.
Tegenwoordig zijn er medicamenten
voor. Naast viagra zijn er inmiddels ver
schillende andere medicijnen die bij
mannen een bevredigend resultaat ge
ven.
De Nederlandse huisarts heeft in 2003
meer te bieden dan in 1972. Ik ben echter
bang dat de mensen in Chinatown zich
nog steeds moeten behelpen in winkel
tjes achter balen en blikken.
Eeuwenlang moest de gezondheidszorg het stellen zonder
een aantal medische vindingen die vandaag de dag als van
zelfsprekend worden gezien. Wie waren de bedenkers en
hoe verging het hun vinding?
Het is 8 november 1895, 's
avonds laat. In een laborato
rium aan de universiteit van
Würzburg experimenteert een
magere, bebaarde man in een
donkere ruimte met een gas
ontladingsbuis. De scène heeft
wat weg van een horrorfilm.
Grote batterijen staan op de
grond, een vacuümpomp slaat
aan, de hoogspanningsgenera
tor knettert en af en toe flitsen
er felle vonken door de duis
ternis. Opeens ziet de weten
schapper een fluorescentie-
scherm in de nabijheid van
zijn opstelling oplichten. Hoe
komt dit? Zijn het onzichtbare
stralen uit de ontladingsbuis?
Hij schermt de buis af met een
stuk karton. Dat helpt niet, het
scherm blijft oplichten. Dan
houdt hij zijn hand tussen de
buis en het scherm. Hij schrikt
zich halfdood. Op het scherm
ziet hij het bibberige skelet
van zijn eigen hand! Wilhelm
Conrad Röntgen (1845-1923)
ontdekt op die avond de later
naar hem genoemde röntgen
straling. Door het scherm te
vervangen door een fotografi
sche plaat maakt Röntgen de
eerste röntgenfoto: de hand
van zijn vrouw Bertha, com
pleet met trouwring.
In de eerste publicatie over dit
onderwerp, eind december
1895, beschrijft Röntgen, die
een Nederlandse moeder had
en van zijn 3e tot zijn 20e jaar
in Nederland woonde, dat deze
'X-stralen' in staat waren moei
teloos door allerlei stoffen
heen te dringen en een fluores
cerend scherm te doen oplich
ten. Voor de medische weten
schap bleek echter zijn volgen
de opmerking van belang:
„Houdt men een hand tussen
het ontladingapparaat en het
scherm dan ziet men de don
kere schaduwen der beende
ren van de hand in het veel
minder donkere schaduwbeeld
van de hand zelf."
Een eeuwenlang gekoesterde
medische wens was in vervul
ling gegaan. Er was een metho
de gevonden die het mogelijk
maakte in het menselijk li
chaam te kijken zonder hierbij
het mes te hanteren. De vin
ding was wereldwijd voorpagi
nanieuws en Röntgen ontving
uit eerbetoon in 1901 de aller
eerste Nobelprijs voor natuur
kunde.
Medici sloegen, in nauwe sa
menwerking met natuurkundi
gen, terstond aan het experi
menteren met de nieuwe tech
niek. In de begintijd was de
kwaliteit van de röntgenopna-
me vrij matig; alleen beende
ren konden worden afgebeeld.
Het zichtbaar maken van bot
breuken en misvormingen aan
de beenderen vormden daar
om de eerste medische toepas
sing. En natuurlijk het opspo
ren van 'vreemde lichamen',
zoals een ingeslikte naald, een
kogel of andere metalen voor
werpen.
Met het verbeteren van de
techniek werd het mogelijk za
ken als nier-, blaas- en galste
nen af te beelden. Zeer succes
vol bleek het maken van rönt
genfoto's van de longen: tuber
culose, volksziekte nummer
één in de eerste helft van de
20e eeuw, was op een röntgen
foto in een vroeg stadium te
herkennen, hetgeen de kansen
op genezing aanzienlijk ver
grootte. De mogelijkheden van
de röntgendiagnostiek werden
gaandeweg groter: het gebruik
van contrastmiddelen - s
die röntgenstraling tegenhcJ-
den - maakten het vanaf de/
ren 20 mogelijk ook organe
als de darmen en later ook
bloedvaten in beeld te
gen. Vanaf de jaren zevenüf
wordt de computertomo;
(CT-scan) toegepast: een tec
niek om met behulp van
genstralen een haarscherpe
dwarsdoorsnede of driedimen
sionale afbeelding van het
chaam te maken.
Intussen blijft, ruim hom
jaar na dato, de aloude rot
genfoto nog steeds de eenu1-
digste, goedkoopste, en
meet'
gebruikte manier om
ken, longafwijkingen
botbre»
en nier
stenen op te sporen. Alleen
foto zelf is veranderd,
wordt tegenwoordig di]
de computer opgeslagen-
