PZC
Je blijft je verbazen
over uitvindingen
GEBOEKT
Een takje op je tandwiel en je kunt het vergeten
VA—S t-r,
cfc jon&E ondERfliEKER
Geef onderwijs
rapportcijfer
woensdag 10 september 2003
Je gelooft het of je gelooft
het niet, maar het is heus
waar: Kort na de uitvinding
van het knoopsgat, halver
wege de dertiende eeuw, wa
ren knopen zo populair dat
men een wet maakte die
moest verhinderen dat rijke
mensen konden opscheppen
met zoveel knopen aan hun
kleren als ze maar wilden.
Over de vraag wat er eerder
was, de kip of het ei, worden
soms heftige discussies gevoerd.
Dezelfde vraag over de knoop
en het knoopsgat lijkt meer iets
voor een onverstand. Natuur
lijk werd met de knoop ook het
knoopsgat uitgevonden. Maar
in 1000 Uitvindingen Ontdek
kingen van Roger Bridgman
kun je op pagina 69 lezen dat de
Oude Grieken hun kleding bij
de schouders vastzetten met een
knoop in eenlusje. Pas rond
1250 'ontdekte' ergens in Euro
pa een slimmerd het knoopsgat.
Waarna zowat zevenhonderd
jaar later (in het boek op pagina
126) van het een het ander
kwam toen Cecil Gee het over
hemd uitvond zoals we dat van
daag de dag nog altijd kennen.
De man was kleermaker en
hoorde van zijn klanten dat ze
zo'n hekel hadden aan die on
handige overhemden, die ze
over hun hoofd moesten aan
trekken. Hij bedacht in 1932 een
overhemd met knoopjes van bo
ven naar beneden, dat je als een
jasje aan kon trekken.
Roger Bridgman schreef 1000
Uitvindingen Ontdekkingen
in samenwerking met deskun
digen van het beroemde Science
Museum in Londen. Het leverde
een rijk boek op van 256 pagi
na's met veel bijzondere foto's
Meltdown speelt nerdcore
Na een lange zomerstop
begint Podium 't Beest
in Goes weer aan een nieuw
seizoen van muziek, dans en
toneel. Dit wordt zaterdag
gevierd met het festival "t
Beest ontwaakt' waar acht
bands spelen. Één daarvan is
de jonge Goese formatie
Meltdown. Een aantal jaren
geleden begon de groep met
optredens op school, maar
nu staan ze voor de tweede
keer in 't Beest.
Grunge met punk gemengd,
metal of hardcore, van alles
hebben ze wel iets. Rick Hut-
jens, drummer van de band,
houdt het op nerdcore. ,,Die
naam hebben we een aantal
maanden geleden bedacht. Nie
mand kan ons in een hokje
plaatsen, dus hebben we deze
term verzonnen."
Meltdown bestaat uit
zanger/gitarist Benjamin van
Teylingen (16), bassist/achter
grondzanger Gerben Wedekind
(18) en Rick Hutjens (18). Ruim
twee jaar geleden ontstond de
band op het Buys Ballot College.
De jongens waren geen klasge
noten, maar leerden elkaar ken
nen door dezelfde passie: spelen
in een band.
Rick wilde samen met z 'n vriend
Dennis een groep beginnen en
via via hoorden ze dat Gerben en
Benjamin de nodige instrumen
ten speelden. De formatie be
stond in het begin nog uit vier
man, nu vormen ze nog een trio.
Rick: „Dennis is al een tijdje ge
stopt. Hij speelt nu bij het Ta-
pharheejl. We wilden eerst nog
een vervanger zoeken, maar dat
bleek eigenlijk niet zo nodig.
Het bevalt ons zo wel."
Hun eerste optreden was op het
Buys Ballot College, tijdens de
jaarlijkse toneel-, dans- en
zangavond. Daar hebben ze al
drie keer aan meegedaan, maar
daar bleef het niet bij. Ze speel
den ook op andere plaatsen in
Zeeland, en een keer in Seheve-
ningen. Binnenkort treden ze
zelfs op in België. Het gaat dus
steeds beter met de groep.
„Ik merk wel dat we nu ook
meer worden opgebeld door or
ganisatoren. Eerst moesten we
altijd zelf bellen of we ergens
mochten spelen, maar nu bellen
ze ons", zegt Rick.
Echt van de muziek leven kun
nen ze nog niet, hoewel ze op een
aantal dingen best wat geld be
sparen. Hun ouders brengen hen
naar de concerten en helpen af
en toe een handje. Muzieklessen
hebben ze nooit gehad. Geen
van drieën is volgens Rick ooit
op de muziekschool geweest.
„Ik heb het mezelf een beetje
aangeleerd, gewoon een beetje
afgekeken van anderen. Gerben
deed dat ook. Benjamins vader
speelde gitaar en daar heeft hij
het van geleerd. Misschien neem
ik ooit nog eens lessen, gewoon
om iets beter te worden."
Ieder weekeinde oefenen ze in
de garage bij Rick thuis. Eén tot
twee keer in de maand treden ze
op. Momenteel leggen ze de
laatste hand aan hun eerste de
mo. Die is opgenomen in Mid
delburg, in de studio van de
drummer van de Zeeuwse band
Nuff Said. Die demo gaan ze za
terdag om 15.30 uur promoten
in 't Beest. De zaal is open vanaf
15.00 uur.
Ilona Vette
De shirts in de nationale drie
kleur zijn inmiddels thuis
bezorgd in Hansweert. Twee
stuks, keurig bedrukt met de
namen van zijn sponsors. „Leuk
toch?", grinnikt Bart Maas (14).
Met gepaste trots bekijkt hij de
felgekleurde tricots van alle
kanten. Even passen, want je
weet maar nooit. Geen pro
bleem, dus kan de mountainbi-
ker een heel seizoen in z'n kam
pioenstrui zijn rondjes mee
draaien in het peloton.
Begin juli pakte hij op het par
cours in Honselerdijk - een
knollenveld - verrassend de na
tionale titel bij de jeugd tot 14
jaar. „Er stonden nogal wat
wegrenners aan de meet", legt
hij uit. „Wil je dan een kans ma
ken, dan moet je als een speer
vertrekken. Vol er vandoor dus.
In de vijfde ronde lagen we nog
met drie man op kop en toen ben
ik er tussenuit gemuisd. Twee
rondjes voluit en maar hopen,
dat je geen materiaalpech
krijgt. Een takje op je tandwiel
en je kunt het vergeten. Heb ik
één keertje gehad en dan ben je
niet echt blij."
Na de huldiging en het Wilhel
mus (ja, het was echt deftig hoor
deed hij zich eerst eens tegoed
aan de zoete spekjes. „Ben ik dol
op, dus vandaar."
De renner van wielerclub X-tre-
me uit Goes richt nu alle aan
dacht op de topcompetitie. „De
wedstrijden om de Zeeuwse Zo-
mercup laat ik nu schieten. Die
vallen niet te combineren met de
topcompetitie. Voor die wed
strijden moet je vaak lange rei
zen maken. Bovendien komt
daar de hele Nederlandse top
aan de start. De tegenstand is
dus maximaal."
Ook in de topcompetitie heeft
Bart al de nodige successen ge
boekt. In Groesbeek, Reek en
Bergschenhoek ging hij zege
vierend over de finish. Eind sep
tember volgt de laatste wed
strijd in Kuinre. Een klassement
wordt - tot z'n spijt - in zijn cate
gorie niet opgemaakt.
Vanaf oktober richt hij zich vol
ledig op het winterseizoen. „Ei
genlijk zijn die winterwedstrij-
den mooier om te rijden. De om
standigheden zijn zwaarder:
kou, regen, wind en vaak ploete
ren door de bagger. Dat ligt me
wel."
Om de snelheid op te krikken,
rijdt hij ook wegwedstrijden.
„In Kapelle en Sluis heb ik on
der meer meegedaan. Puur als
training. In Kapelle stapte ik
Bart Maas: „Kou, regen, wind en ploeteren door de bagger, dat ligt me wel
m -p'
Hlki&k 1
foto Willem Mieras
twee rondjes voor het einde af.
Geen zin in een valpartij
Een loopbaan als prof ziet hij
de sport. Dat staat voorop. Ik ook af van de resultaten. Vol-
ben blij, dat ik van m'n sponsor gend seizoen rijd ik bij de nieu-
een gave bike krijg, want dat
nog niet zitten. „Ik ben nog jong. scheelt heel wat in de kosten.
Het gaat echt om het plezier in Hoe het verder gaat, dan hangt
welingen. Meer tegenstand, dus
dan is het afwachten of ik op dit
niveau mee kan blijven doen."
Wat vind jij van de kwaliteit
van het Nederlands on
derwijs en welk rapportcijfer
zou jij geven?
Die vraag staat centraal bij de
actie Vertel 't ons die de KRO or
ganiseert. Op de website
www.vertelhetons.kro.nl kun
nen leerlingen, ouders en leer
krachten van het basis- en mid
delbaar onderwijs deze maand
vertellen wat ze van het (door
hen genoten) onderwijs vinden.
Op 3 oktober houdt de KRO een
themadag over het onderwijs. In
uitzendingen op radio en televi
sie wordt aandacht besteed aan
het Nederlands onderwijs en de
reacties van mensen. Iedereen
kan dan ook, naast e-mailen,
een sms sturen of bellen (0900
1302) met de KRO over dit the
ma. Bovendien worden dan de
resultaten van een onderzoek
gepresenteerd.
De KRO biedt de resultaten van
de actie op 6 oktober - bij het be
gin van de Nationale Onder-
wijsweek - aan de minister van
onderwijs aan.
Lin. UTTrvU. lUton. fZn.
|ahifi, Cn ajscrJujj<jJ~L
REGENBUI. GETEMD EN
(onder meer van een legosteen-
tjesmachine) en aanstekelijke
verhalen die stuk voor stuk een
bewijs zijn voor de creativiteit
waarmee mensen vanaf het al
lereerste begin geprobeerd heb
ben de wereld naar hun hand te
zetten.
Je kunt het boek van kaft tot
kaft lezen, wat een geschikte
methode is om te leren hoe be
langrijke gebeurtenissen in de
geschiedenis van de mensheid
tot e^n bepaalde uifvihding of
ontdekking leidden. Zo moest
Columbus eerst Amerika ont
dekken voordat Sir Walter Ra
legh de ananas van een trip naar
Noord- en Zuid-Amerika mee
naar Europa kon brengen.
Omdat alles steeds in korte
stukjes ondereen duidelijk kop
je beschreven staat, is het ook
mogelijk op goed geluk blade
rend hier of daar te lezen wat je
interessant lijkt. Spannender
nog misschien is het register
achterin het boek op te slaan,
om tussen A en Z te zoeken naar
heel gewone dingen die onmid
dellijk je nieuwsgierigheid
wekken, en waar dan vaak een
bijzonder verhaal bij blijkt te
horen.
Neem bijvoorbeeld zoiets alle
daags als lippenstift waar
mee vrouwen zich al eeu
wenlang nóg mooier ma
ken, maar dat pas echt
populair werd dankzij
Maurice Levy. Hij zette
in 1915 een pijpje lip
penrood op een draai
end plateautje in een
metalen huls met een
losse dop. De lippen
stift kon in die verpak
king omhoog worden
gedraaid en weer te
rug, zodat handtasjes
niet onder de vlekken
kwamen en ook alles
wat erin zat schoon
bleef.
En heb je er weieens bij
stilgestaan hoe gemak
kelijk je bij de bakker
om een gesneden brood
vraagt? Toch had Otto
Rohwedder zestien jaar
van volhardend snuffe
len nodig voordat hij in
1928 een apparaat uit
vond dat brood in sneet
jes kon snijden en in een
handige vershoudver-
pakking stoppen.
Naast uitvindingen
waar veel vernuft voor
nodig was, of ontdekkin
gen die slechts gedaan
konden worden dankzij de
gedrevenheid van uitvin
ders die iets wilden maken
dat nog niet bestond, kom je
in het kloeke boek veel te
gen dat te gewoon lijkt om
je te kunnen verbazen. Toch zijn
bijvoorbeeld (weliswaar bij
toeval) ooit ook het theezakje
(1908), het wattenstaafje (1925),
Illustraties: Peter Dennis
het supermarkt wagen tj e 193 7
klittenband (1956) en het
post-it briefje (1980) uitgevon
den.
Opmerkelijk is het geringe aan
tal uitvindsters. Zijn er echt zo
weinig vrouwen met een uitvin
ding op hun naam, of heeft de
auteur niet goed genoeg ge
zocht? In ieder geval hadden
naast Amelia Bloomer (broek
voor vrouwen, 1853), Marie Cu
rie (radium, 1898), Mary Jacob
(beha1914) en nog enkele an
deren óók de negerinnen die op
de katoenplantages in Amerika
werkten een vermelding ver
diend met hun uitvinding van de
tampon.
Roger Bridgman besluit zijn
boek met een hoofdstuk dat vol
gens hemzelf het beste deel is:
'omdat het nog niet gebeurd is.'
Jan Smeekens
Roger Bridgman: 1000 uitvin
dingen en ontdekkingen. Sesam
Junior; De Fontein; 24,98 euro.
foto Chris van der Slikke
Meltdown: (vlnr) Gerben Wedekind, RickHutjens en Benjamin van Teylingen.
OPGE BORGEN
