PZC
Balkenende ontbijt
met Bush in politiek
onzeker klimaat
Domme Nederlander Samenwerking is verplichtend
is in Zuid-Afrika
racistische uitspraak
Amerikanen vallen in Irak vervolgde moslimgroep bij
3 september 1953
woensdag 3 september 2003
Oorlogen
Vermoord
Kosten
Opbouw
Kleurling
Ademloos
Boerenleider
Sjiieten zijn erfvijanden Al Qaeda
door Harald Doornbos
Twee autobommen in Najaf. Meer
dan honderd doden en tientallen
gewonden, en de leider van de Iraakse
sjiieten, ayatollah Al Hakim, is niet
meer. Een Amerikaans FBI-team is
naar Najaf gestuurd om de lokale auto
riteiten te helpen met het onderzoek.
Dat is op zijn minst opmerkelijk. Want
Al Hakim leefde de afgelopen twintig
jaar in Iran en werd gezien als een stro
man van Teheran.
Maar is Iran niet één van deovergeble-
ven landen van de As van het kwaad
En heeft het radicaal islamitische Iran
sinds de revolutie van 1979 niet altijd
volgehouden dat Amerika de satan is?
Het Irak van na Saddam Hoessein cre-
eert onwaarschijnlijke verbonden.
Toch is het tijdelijke monsterverbond
verklaarbaar. Amerikanen en sjiieten
zijn beide doelwit van soennitische ex
tremistische groepen. En dan doet het
er weinig toe of die aanhangers zijn van
Saddam Hoessein of behoren tot Al
Qaeda. Net als de wankele samenwer
king tussen Amerikanen en pro-Iraan-
se sjiieten, zijn waarschijnlijk ook de
aanhangers van Saddam en Osama bin
Laden een mosterverbond aangegaan.
Ook voor hen geldt: de vijand van mijn
vijand is mijn vriend.
De soennitische extremisten mogen
dan een heilige oorlog voeren tegen de
christelijke wereld, omdat volgens Bin
Laden het christelijke Westen een
'kruistocht' voert tegen moslims, maar
in feite voeren de soennieten vele heili
ge oorlogen tegen zo ongeveer iedereen
die geen radicale soenniet is. Tegen de
joden in Israël, tegen de hindoes in
Kashmir en tegen de sjiieten in Irak,
Pakistan en Afghanistan. Twee maan
den geleden nog werden 52 sjiieten op
geblazen tijdens een aanval op een
moskee in de Pakistaanse stad Quetta.
De daders waren onderdeel van een aan
Bin Laden gelieerde soenni-organisa-
tie. Al deze clubs kennen elkaar uit de
jaren tachtig toen zij in Afghanistan -
met Amerikaanse steun - vochten tegen
de Russische bezetter. De sjiieten wa
ren daarbij de grote afwezigen. Bin La
den stond sjiieten niet toe om mee te
vechten want hij haatte hen waar
schijnlijk nog het meest. Surrogaat
moslims, afvalligen zijn zij volgens
hem.
Het grootste schisma binnen de islam
De begrafenis van Al Hakim gisteren in Najaf.
begon direct na de dood van de profeet
Mohammed in 632. Mohammed had
geen opvolger aangewezen en na zijn
dood vielen de moslims uiteen in twee
kampen.
Een groep wilde dat Abu Bakr, een van
de eerste tot de islam bekeerde vertrou
welingen van Mohammed, de rol zou
overnemen van de kalief, de assistent
van de gestorven profeet. Zij noemden
zich soennieten, naar het Arabische
woord soenna dat traditie betekent. Zij
vonden dat zij doorgingen in de traditie
van de profeet.
Maar anderen vonden dat Mohammeds
opvolger gekozen moest worden uit
diens familieleden, zodat er altijd een
bloedband zou blijven bestaan tussen
de profeet en de toekomstige kaliefs.
Hun oog viel op Ali, de neef van Mo
hammed die getrouwd was met een van
diens dochters. Zij werden bekend als
de Sji'atu'Alide Partij van Ali. Dit is
door de jaren heen verbasterd tot sji'a.
De soennieten wonnen in 632 de poli
tieke strij d om de opvolging van de pro
feet en Abu Bakr werd de eerste kalief.
In 656, toen de derde kalief door op
standige moslims werd vermoord,
werd Ali echter alsnog kalief, de vierde
dus. Maar hij regeerde slechts vijf jaar
en werd ook vermoord. Het kalifaat
ging over in handen van het huis van
Ummaya, geen familie van Mohammed
of Ali.
In 680 probeerde Ali's zoon Hoessein
met een groep gewapende mannen de
Ummaya, de soennieten dus, af te zet
ten. Maar in Karbala, in het huidige
Irak, werd Hoessein verslagen en sa
men met zeventig volgelingen ver
moord door de Ummaya.
En zo zijn we 1323 jaar later opnieuw
beland in Karbala. Het lichaam van de
vrijdag vermoorde leider Al Hakim
werd maandag van Bagdad via Kar
bala naar Najaf gebracht en daar giste
ren begaven. Amerikaanse troepen
zorgden voor de veiligheid van de hon
derdduizenden rouwenden, en nieuwe
sjiitische leiders hebben al gevraagd
om meer en betere Amerikaanse be
scherming.
De Amerikanen, die de Iraakse sjiieten
aanvankelijk niet vertrouwden vanwe
ge hun nauwe banden met Iran, lijken
steeds meer tot de conclusie te komen
dat de sjiieten (en de Koerden in het
foto Karim Sahib/EPA
noorden) wellicht de enigen zijn die ge
noeg anti-soennitisch zijn om mee te
doen aan de strijd tegen Saddam-aan-
hangers en Al Qaeda.
De sjiieten realiseren zich dat de be
zetting door een vreemde mogend
heid wellicht niet ideaal is, maar dat
uitgeroeid worden door soennieten
een nog slechtere optie is. Daarbij
durven de Iraakse sjiieten ook
weer niet te veel op Teheran te rekenen,
gezien de al eeuwen ongezonde rivali
teit tussen de Arabische Iraakse sjiie
ten en de Iraanse sjiieten die Perzen
zijn.
Inmiddels zijn vier mannen gearres
teerd die verdacht worden van betrok
kenheid bij de aanslag in Najaf, twee
Irakezen en twee Saoedi's. Alle vier zijn
soennieten. GPD
door Jaap van Wesel
Premier Jan Peter Balke
nende en minister van
Buitenlandse Zaken Jaap de
Hoop Scheffer treffen in
Washington veel politieke
onzekerheid aan als zij van
ochtend vroeg in het Witte
Huis met president George
Bush gaan ontbijten.
Natuurlijk zal Nederland
door de president ruimhartig
worden geprezen voor de po
litieke steun aan de oorlog in
Irak en de Nederlandse mili
taire bijdrage aan de vredes
handhaving nadien.
De Nederlanders zullen naar
verwachting Bush enthousi
ast aanmoedigen om Irak on
der VN-bestuur te plaatsen.
Nederland heeft van meet af
aan gepleit voor een leiding
gevende VN-rol. Wellicht zal
Bush het bezoek van Balke
nende aangrijpen om proef
ballonnetjes op te laten voor
nieuwe politieke initiatieven
in die richting.
Maar tot dusver heeft nie
mand in de Amerikaanse re
gering na de bloedige aan
slag van afgelopen vrijdag in
Najaf iets gezegd over een
nieuw plan of een mogelijke
koerswijziging. De retoriek
van Bush blijft onveranderd
die van 'ferme jongens, stoe
re knapen'. Maar hoe de
strijd gevoerd moet worden
na de aanslagen in Najaf en
die op het VN-hoofdkwartier
in Bagdad is hoogst onzeker.
Onderminister van Buiten
landse Zaken Richard Armi-
tage lanceerde het idee om de
VN een politiek mandaat
voor Irak te geven, onder
Amerikaans militair bevel.
Dat zou landen als India, Pa
kistan, Turkije en misschien
Frankrijk en Duitsland er toe
kunnen bewegen troepen
naar Irak te sturen. Maar met
die gedachte hebben lang
niet alle geledingen van de
regering zich verzoend.
Voor de ideologen in het Pen
tagon onder leiding van on
derminister Wolfowitz, blijft
'VN' een vies woord. Zij wil
len Irak in eigen beheer hou
den, en zeker Duitsland en
Frankrijk niet bij de politie
ke besluitvorming betrek
ken. Maar uit het Congres is
er toenemende druk van zo
wel Democraten als Republi
keinen om de troepenmacht
in Irak te internationalise
ren, zelfs als Amerika daar
voor een vernederende poli
tieke prijs moet betalen.
Achmed Chalibi, een leiden
de figuur in de Iraakse be
stuursraad, bepleitte in The
New York Times een grotere
Iraakse inbreng in het be
stuur. Na de aanslag in Najaf
klonken er geluiden om snel
een Iraakse militie in het le
ven te roepen.
Democraten én Republikei
nen willen van Bush nu ein
delijk eens horen hoeveel de
hele grap gaat kosten. Paul
Bremer, de Amerikaanse be
stuurder van Irak, heeft een
bedrag van veertig miljard
dollar per jaar genoemd, ex
clusief de vier miljard per
maand die aan militaire uit
gaven wordt besteed.
Maar Bush heeft tot nu toe
om politieke redenen niet
over geld gesproken en nog
geen Irak-begroting inge
diend. Hij wil die discussie zo
lang mogelijk uitstellen,
want het begrotingstekort
zal dan dramatisch omhoog
schieten, en dat zal de
Democraten nieuwe munitie
geven voor hun betoog dat
Bush een onverantwoorde
lijk beleid voert.
Het is aan Balkenende en De
Hoop Scheffer om te zien of
zij in die politieke onzeker
heid een lichtpuntje kunnen
ontdekken in het Ameri
kaanse beleid waar de rest
van de wereld iets mee kan.
Zij komen op een cruciaal
moment aan in Washington,
nu de Amerikaanse regering
steeds dieper wegzakt in het
Iraakse moeras. GPD
Minister van Antilliaanse Zaken Thom de Graaf: ,,We moeten af van de knellende dubbele bestuurs
laag. De eilandraden moeten meer eigen bevoegdheden krijgen; de landsregering wat minder."
foto Cees Zorn/GPD
door Eelco van der Linden
Iemand in Zuid-Afrika uitma
ken voor 'dikke Nederlander'
is denigrerend en racistisch
voor de blanke Afrikaner min
derheid. Een bekende radio
journalist uit Krt'a'pstad die
onlangs de samenstelling be
commentarieerde vpn het natio
nale rugbyteam, bijgenaamd de
Springbokken, en daarin veel te
veel (tien van de vijftien) 'dom
me dikke Dutchmen' telde,
moet worden aangeklaagd we
gens het verspreiden van racis
tische taal.
Dat vindt de Nieuwe Nationale
Partij, erfgenaam van de Natio
nale Partij die de Apartheid uit
vond, maar nu netjes is gewor
den en zelfs in een coalitie zit
met de voormalige vijanden van
het Afrikaans Nationaal Con
gres (ANC).
„De gebruikte woorden zijn be
ledigend en dragen niet bij aan
de opbouw van onze niet-raeia-
le democratie", aldus NNP'er
Johan Durand.
De stellingname is opvallend,
omdat de Afrikaners zich er
meestal graag op laten voor
staan afstammelingen te zijn
van Jan van Riebeeck. Dat 'Ne
derlander' voor hen vandaag
een scheldwoord is, kan komen
door de toevoeging dom of dik.
Of het is wellicht een teken dat
de integratie van de Afrikaners
in het nieuwe Zuid-Afrika suc
cesvol verloopt, iets waar niet
iedereen van overtuigd is.
Een andere uitleg is dat de jour
nalist zelf, een 'kleurling' die
graag provoceert, de reden is.
Het rechts-nationalistische
blad Die Afrikaner van 'die her-
stigte Nasionale Party van Suid
Afrika', schrijft dat Pierce,
'hoewel een kleurling, weigert
Afrikaans te spreken en onge
straft de Afrikaners mag beledi
gen'. Het blad legt een parallel
met de strijdleus van het ANC,
'Kill the boer, kill the farmer',
die nog maar kort geleden als
'haat oproepende taal' werd ge
classificeerd en daarom verbo
den.
De regenboognatie Zuid-Afrika
blijft worstelen met kleur. Van
de 45 miljoen inwoners is tien
procent blank. Daarvan is zestig
procent - 2,7 miljoen - Afrika
ner. Die zien zich als autochtoon
en anders dan de Engelstalige
blanken.
Dat waren 'soutpielen', omdat
ze met één been in Zuid-Afrika
en het andere in het Verenigd
Koninkrijk staan, en met hun
geslacht in het zout van de oce
aan. Dan zijn er nog drie miljoen
kleurlingen, van wie de meesten
in de Kaap wonen. Ze spreken
doorgaans Afrikaans en staan
politiek gezien dicht bij de Afri
kaner partijen.
Met al die aandacht voor kleur
ligt racisme overal en altijd op
de loer.
De afgelopen dagen volgde de
natie ademloos de zaak van
Springbok-speler Geo Cronje,
een Afrikaner, die tijdens een
trainingskamp geen kamer wil
de delen met Quinton Davids,
een kleurling.
Toen dat bekend werd, riep ie
dereen, inclusief de baas van het
Zuid-Afrikaanse rugby, Rian
Oberholzer, dat dit ingegeven
moest zijn door racisme. Cronje
werd naar huis gestuurd en het
ANC veroordeelde het gebeur
de.
Cronje ziet er met zijn kale
hoofd en lange baard uit als een
boerenleider uit de zeventiende
eeuw, en het feit dat hij uitslui
tend Afrikaans spreekt, maakt
hem ook verdacht.
Maar na intern onderzoek bleek
zondag dat het geen racisme
was geweest en meer te maken
had met het feit dat beiden con
curreerden voor dezelfde plek in
het team.
Het ANC bood zijn excuses aan
en de rugbybaas dreigt nu zijn
baan te verliezen vanwege zijn
te snelle conclusie.
Maar het einde van het verhaal
verbijsterde het rugbygekke,
vooral blanke, deel van de natie.
Beide spelers werden niet gese
lecteerd voor het komende we
reldkampioenschap.
Het had niets te maken met het
voorval, zei de trainer. Rugby-
kenners spreken van een onbe
grijpelijke beslissing en zij vin
den bovendien dat de carrière
van de twee mannen ernstig is
geschaad.
En de kleur van het nieuwe
team? Van de dertig wél geselec
teerde spelers zijn twee zwart en
drie gekleurd. De rest bestaat
uit 'dikke Nederlanders'. GPD
„Ik ben geen minister geworden
om op de winkel te passen", zegt
Thom de Graaf. En hij belooft:
binnen vier jaar wijst het volk
zelf zijn burgemeesters aan.
door Ap van den Berg
De moord op Pim Fortuyn en
de stembusuitslag van 2003
kostten hem de kop als partijlei
der van D66. Als 'gewoon' Ka
merlid zocht hij in februari dit
jaar nog één keer de publiciteit,
maar zijn poging om het presti
gieuze Kamervoorzitterschap
binnen te halen strandde. Hier
na dichtte vrijwel niemand mr.
Thomas Carolus de Graaf (Am
sterdam, 11 juni 1957) nog een
glansrijke toekomst toe in poli
tiek Den Haag. En nu is hij nota
bene minister voor Bestuurlijke
Vernieuwing en Koninkrijksre
laties én vice-premier in Balke-
nende-II.
„Een prachtige baan. En de
sfeer in het kabinet is uitste
kend. De kracht van het argu
ment wint het eenvoudig van
partijpolitieke spelletjes",
meldt de vice-premier tevreden.
„Ook tijdens de laatste bezuini
gingsrondes is openhartig ge
sproken en goed geluisterd. Ook
naar de D66-ministers. Kijk
naar onze inzet op de kenniseco
nomie: er is immers niet op on
derwijs beknibbeld."
De laatste weken scoort De
Graaf hoog in de media als 'mi
nister van Antilliaanse Zaken'.
Hij volgt met meer dan gemid
delde belangstelling het werk
bezoek van de fractieleiders uit
de Tweede Kamer aan het Cari-
bisch gebied. En ook hij zag hoe
de familie Godett (de Antilli
aanse premier en haar broer,
red.) en consorten de afgevaar
digden uit Nederland als kwa
jongens behandelen. „Ik heb
gelezen dat onze Kamerleden
geïrriteerd raakten. Ik kan me
dat voorstellen, maar ze zijn
mans genoeg om voor zichzelf
op te komen", aldus De Graaf.
- Wat vindt u van het werkbe
zoek?
Ik stel in elk geval vast dat er in
Nederland nu één politiek front
is gegroeid met het oog op de
toekomst van de Antillen. In de
zin van: dit kan zo niet langer.
Gelukkig is De Graaf al in actie
gekomen."
- Leg uit.
„De bestuurlijke - en financiële
verhoudingen tussen Neder
land en de Antillen moeten heel
snel beter. Ik wil niet wachten
tot een evaluatie van het Sta
tuut van het koninkrijk in 2004.
Dat duurt me te lang. Nog deze
maand stel ik een Nederlands-
/Antilliaanse werkgroep in, die
voor het eind van het jaar alles
in kaart brengt. En dan gaan we
knopen doorhakken. Ik ga niet
dicteren, maar er moet wat ge
beuren. Het kan zo niet langer.
We moeten af van de knellende
dubbele bestuurslaag. De ei
landraden moeten meer eigen
bevoegdheden krijgen; de
landsregering wat minder. De
grote eilanden meer autonomie,
de kleine een stevige ondersteu
ning. En wat gezamenlijk moet,
ook echt gezamenlijk doen. Zo
als de aanpak van criminali
teit."
- De Antillen stevenen af op een
bankroet.
„Ik verwacht dat de regering
daar orde op zaken stelt met een
heel stevig en verantwoord fi
nancieel beleid. Als dat gebeurt,
ben ik bereid naar schuldreduc
tie te kijken. Alleen in die volg
orde. Dit jaar moet ook een
ontwikkelingsfonds worden in
gesteld, zoals op Aruba al het
geval is."
- Ustuurt dan extra geld naar de
Antillen?
„Maar alleen als de Antilliaanse
regering het roer omgooit. Ne
derland gaat er niet ongericht
geld in pompen, zonder resul
taat. Samenwerking is niet
vrijblijvend, maar verplich
tend. En wederkerig. De armoe
de kunnen we gezamenlijk aan
pakken, maar alleen als onder
deel van een structureel herstel
beleid."
Aan het eind van deze maand
brengt premier Mirna Godett
een tegenbezoek aan ons land.
Kortom, De Graaf heeft zijn
handen vol aan de Antillen.
Maar hij vertrok naar het minis
terie van Binnenlandse Zaken
om de bestuurlijke vernieuwing
vorm te geven. Zoals de recht
streeks door het volk gekozen
burgemeester. „De voorberei
dingen voor het wetsontwerp
zijn goeddeels afgerond. Deze
maand maak ik de hoofdlijnen
van mijn voornemens bekend.
Niet veel later wil ik debatteren
met de Kamer. En dan kunnen
we echt aan de slag met het for
muleren van de wetgeving. Ik
zeg graag toe dat in deze kabi
netsperiode van vier jaar kie
zers zelf hun burgemeester kun
nen kiezen. En dat geldt dan
voor alle gemeenten, ongeacht
de grootte."
- En kiest men dan tegelijkertijd
een complete ploeg wethou
ders?
„Nee, ik ben geen voorstander
van een presidentieel stelsel.
Geen gekozen dictator, voor
mij. De burgemeester moet wel
een leidende rol spelen in de
vorming van een college en de
hoofdlijnen van beleid. Enkel
boven de partijen staan en een
beetje coördineren is me te vrij
blijvend. Ik zie de burgemeester
als een regeringsleider op lokaal
niveau. De verkiezing moet
meer zijn dan alleen een schoon
heidswedstrijd. Een stevige ge
kozen burgemeester met stevige
bevoegdheden. "GPD
VLIEGRAMP - Een vliegtuig
dat onderweg was van Parijs
naar Saigon, is ter hoogte van
Nice tegen de Cemetberg ge
vlogen. Bij het ongeval vielen
42 doden, waaronder de be
kende Franse violist Jacques
Thibaud. Het ongeval ont
stond waarschijnlijk doordat
de piloot te vroeg daalde voor
een tussenlanding.
HELICOPTERDIENST
Zeeuws-Vlaanderen wil een
helikopterdienst. Daarover
zijn herhaaldelijk vragen ge
steld in de raad Terneuzen.
B en W hebben de vraag aan de
Kamer van Koophandel en de
Fabrieken voor Zeeuws-
Vlaanderen voorgelegd.
PZC
Hoofdredactie:
A L Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 315500
Fax:(0113)315669
E-maii: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 264
4380 AG Vlissingen
Tel. (0118)460116
Fax: (0118) 472404
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
T erneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax (0115)645742
E-mail redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel (0114)372776
Fax. (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst
8.30-17.00 uur
BRITANNIA - Naar verwach
ting wordt volgende maand
begonnen met de herbouw van
hotel Britannia aan de Vlis-
singse boulevard. Tot dusverre
werd dat opgehouden in af
wachting van financiële be
slissingen, maar die knopen
zijn nu doorgehakt. Ook het
Tehuis voor Ouden van Dagen
in Vlissingen kan worden her
bouwd.
JULIANA - Koningin Juliana
viert het eerste lustrum van
haar regeerperiode. In de vijf
jaren die achter haar liggen,
heeft zij samen met haar echt
genoot Bernhard en haar viet
dochters de harten van de be
volking veroverd.
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mall: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vri|dag
gedurende de openingsti|den;
zaterdags tot 12 00 uur.
Abonnementen
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 2.00)
per maand 20,50
per kwartaal: 55,10
per jaar €209,90
Voor toezending per post geldt
een toeslag
E-mail lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag:€ 1,10
zaterdag: 1,65
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig
de Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de
Regelen voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel (0113)315555
Fax (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel. (0113) 315540
Fax(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjesl
Tel. (0113) 315550
Fax: (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel: (0113) 315520
Fax (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel (0114)372770
Fax: (0114) 372771
Internetwww. pzcnl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. De door
u aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor on
ze (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en
producten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselec
teerde derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij:
PZC, afdeling lezersservice. Postbus 3229,4800 MB Breda.
Behoort tot LUGQGnGf"
