Flark is varend zomerhuisje
Botenbeurs lijdt niet onder malaise
vrijdag 29 augustus 2003
Kaartentafel
Schakelaar
Afhankelijker
Gemak dient de mens. Op het land, maar zeker ook op het
water doet deze vuistregel opgeld. Met hydraulische
systemen wordt het zware werk aan dek verlicht, terwijl
steeds geavanceerder electronica de ingewikkelde navigatie
tot een koud kunstje maken. Menig watersporter vertrouwt
blindelings op de apparatuur.We worden steeds afhankelij -
ker van die knopjes."
Electronica
maakt
navigatie
simpel
Marnix Hameeteman van Nova Yachting International BV in Brui-
nisse aan de knoppen van de navigatie-instrumenten aan boord van
een Hallberg Rassy zeilschip. foto Marijke Folkertsma
Een klets buiswater om je
oren op het voordek is haast
niet meer nodig. Bij het strijken
van de fok of genua rolt het
zeildoek eenvoudig om zijn
stag. De paar sterke armen om
het grootzeil te hijsen zijn ook
geen must. Het zeil zit keurig
opgeborgen in de mast of giek.
Met een hydraulische lier als
hulpje staat het in een mum van
tijd. Ook als het schip onder zeil
is, kunnen de wapperende lap
pen simpel opnieuw gezet wor
den. Alles op afstand vanuit de
kuip. De dekzwabber, het ketel
binkie en het fokkemaatje kun
nen hun koffers pakken.,De he
le boot wordt zo uitgerust dat
deze te bedienen valt door twee
mensen", legt Marnix Hameete
man van Nova Yachting Inter
national BV in Bruinisse uit.
De Bruse jachtmakelaar, die ge
specialiseerd is in de luxe Hall
berg Rassy zeilboten, stelt dat
deze automatisering aan dek
steeds meer standaard wordt.
Zowel in de nieuwbouw als op
de bestaande boten. Tachtig
procent van de schepen vanaf
twaalf meter zijn voorzien van
electrische lieren, terwijl negen
van de tien schepen van dertien
meter en langer hun zeilen elec-
trisch of hydraulisch kunnen
zetten en reven. De rolf ok is eer
der regel dan uitzondering ge
worden en de boegschroef -
lange tijd 'not done' volgens de
ervaren schippers - raakt ook
steeds meer in zwang. „Mensen
gaan toch varen voor hun ple
zier en hebben geen zin in iedere
keer stress bij het aanleggen in
een sluis."
Datzelfde gemak doet ook
steeds meer zijn intrede op de
kaartentafel. Het log, waarmee
de snelheid van het schip geme
ten kan worden, de windmeter
en de radar zijn alle lange tijd
vertrouwde apparatuur aan
boord, maar sinds de GPS (Glo
bal Positioning System) tien tot
twaalf jaar geleden is aange
monsterd, heeft de electroni-
sche navigatie een grote vlucht
genomen. Aanvankelijk geven
de displays ieder hun eigen in
formatie door aan de stuurman,
die er zelf al turend op zijn kaar
ten zijn voordeel mee mag doen.
Maar steeds meer worden de ap
paraten aan elkaar gekoppeld,
zodat de informatie over stro
ming van het water, windkracht
en richting en positie van het
schip gecombineerd worden.
Wanneer zo'n drie jaar geleden
de kaartplotter - een beeld
scherm met daarop de digitale
versie van de vaarkaart - hier
aan gekoppeld wordt, kan een
computer langzaam maar zeker
een groot deel van het naviga-
tiewerk voor zijn rekening ne
men. Worden die gegevens door
gegeven aan de (electronische)
stuurautomaat, die het schip op
koers kan houden, dan hoeft de
stuurman eigenlijk alleen nog
een oogje in het zeil te houden of
alles gaat zoals hij wil. „Eerst
alleen voor de grote scheep
vaart, wordt dit steeds toegan
kelijker en betaalbaar voor de
pleziervaart. De systemen wor
den nu wel zo complex, dat het
een nieuw vakgebied binnen te
watersportbranche is gewor
den", aldus Hameeteman.
„Het wordt zo geavanceerd dat
het voor de 'gewone' water
sportwinkelier steeds moeilij
ker te behappen is", stelt ook
Ronald Bunders van Tijssen
Electro BV in Wemeldinge. Het
bedrijf heeft zich jaren geleden
al toegelegd op de electronica
aan boord en grossiert nu in de
geavanceerde, volledig geïnte
greerde navigatiesystemen. Met
de komst van de LCD-schermen
en de computer aan boord heeft
deze tak van sport zich volgens
Bunders in rap tempo ontwik
keld. „Vooral de laatste twee,
drie jaar gaat het erg snel. Er zit
bijna geen schakelaar meer op
het dashboard."
De ontwikkeling op het gebied
van die electronische navigatie
wordt nu voor een belangrijk
deel bepaald door de computer.
Die rekent een adequate koers
van a naar b met behulp van de
gegevens van log, gps en wind
meter uit en zet die uit in de digi
tale kaart. Is de radar hieraan
gelinkt, dan kunnen naast het
eigen schip ook de omliggende
bootjes in kaart gezet worden.
Met een sateliettelefoon aan
boord is het tegenwoordig ook
mogelijk om met ISDN-snel-
heid gegevens over bijvoorbeeld
het weer zeemijlen verderop in
het systeem te brengen. Betere
software om dit allemaal te or
ganiseren en gebruiksvriende
lijke apparatuur als waterdich
te kleuren-LCD-schermen met
touch screen vergroten het be
dieningsgemak. Volgens Bun
ders wordt het bezit van deze
geavanceerde kaartentafel aan
boord hierdoor steeds 'vanzelf
sprekender'.
Die centrale rol neemt de com
puter overigens niet alleen in bij
de navigatie, maar krijgt ook
steeds meer taken bij het 'moni
toren' van het scheepje. Zit er
nog voldoende water in de re
servoirs, hoe vol zit de vuil wa
tertank en hoe staat het met de
motor. Eén blik op het scherm en
een paar tikken tegen het touch
screen en de gang van zaken in
de kajuit is in beeld te brengen.
En al worden volgens Bunders
nu nog vooral de 'glamour cara
vans' - de luxe mega-jachten -
met deze top of the bill systemen
uitgerust, steeds meer schepen
krijgen wel een eigen (compu-
ter)netwerkje aan boord. „Voor
de monteur maakt de multime
ter plaats voor de computer. Ze
krijgen een laptop mee om een
storing op te lossen."
De toenemende automatisering
aan boord brengt volgens Bun
ders wel met zich mee dat wa
tersporters 'steeds afhankelij
ker' worden van die knopjes. De
sextant hoeft al jaren niet meer
te voorschijn te komen om de
positie van het schip op zee te
bepalen. Maar de gemakzuchti
ge electronica zorgt er wel voor
dat de watersporters steeds
minder geoefend zijn in het
handmatige navigatiewei'k. Al
ontslaat al die electronische ap
paratuur de schipper er niet van
'gewone' vaarkaarten aan
boord te hebben zodat alsnog de
koers bepaald kan worden.
Volgens Hameeteman brengt de
automatisering - zowel aan dek
als op de kaartentafel - met zich
mee dat mensen langer, ook op
latere leeftijd, kunnen doorva
ren of zich met iets mindererva-
ring toch 'comfortabel' voelen
op langere trips. En al lijkt dat
laatste - minder ervaren schip
pers op de grote wateren - niet
geschikt, toch blijkt de veilig
heid met de electronica aan
boord toe te nemen. Omdat
mensen er vertrouwen in heb
ben. Hameeteman: Als je ziet
hoe druk het is, gebeuren er
maar weinig ongelukken door
de goede apparatuur. De goede
navigatie zorgt ervoor dat men
sen rustig blijven, ook onder
zwaardere omstandigheden. En
dan nemen ze geen overhaaste
beslissingen."
Famke van Loon
De Flark is een motorjacht met het aanzien van een zomerhuisje. foto GPD
Al zit het economisch tij niet
mee, in bootjesland gaat het
zo slecht nog niet. Zoals Hiswa-
voorzitter Jan Dirk Smit zegt:
„Vrijetijdssectoren die het sterk
van de binnenlandse markt
moeten hebben, lijken juist
voordeel te hebben van de wat
teruglopende reisdrift. Binnen
landse vakanties doen het goed
en de bootbezitters kiezen mas
saal voor hun geliefde vorm van
vrijetijdsbesteding."
Dat werkt ook door in de Hiswa
te Water. Aangezien de Hiswa
een 'product' is, wordt de beurs
georganiseerd door een pro
ductmanager. Cora Burger: „De
belangstelling voor de beurs is
weer enorm. Het recordaantal
boten van voricf ia ar eraan wn zp-
ker evenaren. We werken nu al
met een wachtlijst. Bovendien
benutten we weer extra steigers
om alle boten een plaats te kun
nen geven."
Al met al ontvangt Burger 250
exposanten, die samen goed zijn
voor 430 schepen. Het is weer
een breed pakket van klassiek
gelijnde houten en stalen jach
ten, alsmede moderne alumini
um en polyester schepen. De
productmanager is in haar nop
jes met de trouwe gasten en ver
welkomt enkele nieuwkomers
onder wie Limas Jachttechniek
en Hardy Marine. Na een paar
jaar afwezigheid is het merk
Sunseeker weer van de partij.
Vooral is Burger blij met de tal
ten de tienduizenden bezoekers
- vorig jaar waren er 37.245 -
voorschotelen. Ze noemt een he
le rits merken, waaronder
Grand Soleil, Jeanneau, Con
test, Jachtbouw Peter Linskens
en Menken Maritiem.
In het bijprogramma prolon
geert Burger enkele activitei
ten, die vorig jaar goed aan
sloegen. Zo zijn er weer de ma-
noeuvreerclinics, voor wie wil
leren een zeegaand zeiljacht on
der controle te krijgen. De Zee
zeilers van Marken nemen zulke
cursussen al negentien jaar voor
hun rekening. Deelname is mo
gelijk na inschrijving op de His
wa te Water. Er is elke dag maar
plaats voor 24 man.
De wondere wereld van mul-
tiknikspanten en hek-
schroeven houdt de eerste week
van september open huis voor
watersportliefhebbers, of mis
schien beter 'open dek'. De His
wa te Water presenteert in
IJmuiden dik vierhonderd sche
pen. Vreemdste eend in de bijt is
de Flark, het eerste varend zo
merhuisje.
Aan de drijvende steigers van de
jachthaven Seaport Marina
IJmuiden hangen een slordige
430 fonkelnieuwe schepen. De
twintigste Hiswa te Water her
bergt weer een gevarieerd aan
bod van open boten en sloepen,
zeil- en motorjachten van mini
maal zeven meter lengte. De
Bradford 92 van Vripack Yacht
Ship Brokers spant de kroon.
Met dertig meter is dit het groot
ste motorjacht op de beurs.
Maar misschien is de Flark, een
varend zomerhuisje, toch de
meest opvallende verschijning.
Bedenker Kees Westerbeek (58)
is onderhand veertig jaar bin
nenhuisarchitect, maar eigen
lijk allround ontwerper. „Ik
vaar mijn hele leven, dus ik weet
er wel het nodige van. Mijn ou
ders hadden een huisje langs de
plassen, waar we regelmatig
naartoe gingen. Die houten
huisjes kosten tegenwoordig al
gauw een miljoen. Dat betaal je
in feite alleen maar voor de lo
catie. Daarnaast heb je altijd
dezelfde buren. Nederland is zo
mooi, de Friese meren, rivier
tjes, Hanzestadjes. Zo is het idee
ontstaan van een flexibel vaar-
huis." De Flark ziet er met zijn
houten wanden, witte kozijnen
en donker dak met pannen uit
als een vakantiehuisje. Daaron
der gaat een solide, goed vaar-
bare romp schuil, elf meter lang,
vier meter breed en een diep
gang van 7 5 centimeter. Het
vaarhuis heeft geen gewoon an
ker, maar twee ankerpalen.
„Daarmee kun je overal gaan
liggen, waar het niet dieper is
dan twee meter. Hydraulische
cilinders drukt de palen de bo
dem in." De Flark ligt daarna
rotsvast.
Ook bijzonder is de besturing.
Nergens een roer te vinden om
aan te staan. Het vaarhuis heeft
een soort elektrische afstands
bediening, een boxje met hen
dels, waarmee je ook op het dek
kunt gaan zitten. „Vergelijk het
maar met modelvliegtuigjes",
zegt Westerbeek. Met de handen
aan de knoppen manoeuvreert
opgeven voor een matchrace
met twee snelle wedstrijdjach-
ten. Ze kunnen strijden om de
snelste tijd op een Noordzee-
parcours. Met professionele be
geleiding, dat wel.
Maarten van de Rakt
De Hiswa te Water wordt van 2
tot en met 7 september gehou
den in Seaport Marina IJmui
den. Open van dinsdag tot en
met vrijdag 11-19 uur, zaterdag
en zondag 10-18 uur.
Toegangsprijs 15 euro. Vanaf
Centraal Station Amsterdam
vaart een snelle veerboot recht
streeks heen en weer naar Vel-
sen, waar bussen klaar staan.
de Flark vlot, desgewenst ook
om zijn as.
Orders voor zijn CE-gekeurde
motorjacht heeft Westerbeek
nog niet in de wacht gesleept. Er
is wel veel belangstelling, maar
eerst zien is het motto van velen.
,Ik krijg reacties in de trant van:
dat is precies wat ik zoek. Een
boot om de natuur en stilte op te
zoeken met de flexibiliteit van
een camper. Het zijn vooral de
55-plussers met vrije tijd en
geld waar we op mikken. Som
mige zijn van plan een kleiner
huis te kopen en daarnaast rond
te trekken met zo'n vaarhuis."
De Flark wordt compleet inge
richt afgeleverd. Alles erop en
eraan, centrale verwarming,
keukentje, douche, terras met
vlaggenmast, ingebouwde
zwemtrap en een houtkachel
voor de kille avonden. Op zolder
is slaapplaats voor zes man.
De prijs: 375.000 euro. Wester
beek moet de 'kale' prijs nog
vaststellen.
Maarten van de Rakt
Meer informatie over het vaar
huis: Flark Floating, Loenen
aan de Vecht, tel. 0294-230 032;
www.flarkfloating.nl
Zeilboten worden van steeds meer gemak voorzien. Een beetje kletsen en de boot gaat vanzelf,
foto Mechteld Jansen
Matchracen kan in IJmuiden weer, met dank aan Quote.
