PZC De vier laureaten van de Spinozaprijzen 2003 Kwestie Kelly is ernstigste crisis in Blairs carrière Ook de betere banen verdwijnen naar Oost- en Midden-Europa 26 augustus 1953 dinsdag 26 augustus 2003 Minpuntjes Bovenberg Dekker Dijkgraaf Van Zanden Geloofwaardigheid Hoger opgeleiden zijn hier te duur Banen voor lageropgelei den zijn in Nederland schaars. Bedrijven heb ben dat werk al groten deels naar lage-lonenlan- den verhuisd. Nu dreigen zowel grote bedrijven als mkb-ondernemers ook het werk voor hogeropge- leiden, zoals ontwerp en onderzoek, naar het bui tenland te verplaatsen. Straks hebben we hier geen baan meer over." door Sylvia Marmelstein Doordat de loonkosten voor zijn personeel de pan uitre zen zag Jan Velmans het niet zit ten zijn metaalbedrijf in Venlo verder te laten groeien. Dus opende de algemeen directeur van Add Metall acht jaar gele den een vestiging in Polen, waar de salarissen flink lager zijn. In middels werken daar ruim tach tig mensen en maakt Velmans plannen voor nieuwe vestigin gen in Centraal-Europa. In Polen had Velmans ook geen last meer van personeelstekor ten. Add Metal maakt onderde len voor onder meer telecomap- paratuur, drukmachines, printers, speelautomaten, com puters, medische apparatuur en vliegtuigen. „Werk dat voor een groot deel wordt gedaan door hoogopgeleide specialisten. In Nederland studeren er te weinig mensen af op technische oplei dingen. In Polen staan ze in de rij voor een baan." Had Velmans zijn vestiging in Polen nooit geopend, dan was zijn bedrijf geheid over de kop gegaan. „Onze afnemers eisten lagere prijzen. Die hadden we niet kunnen bieden als we al het werk in een duur land als Ne derland hadden gedaan." Steeds meer middelgrote en kleine bedrijven verplaatsen werk, waar hoogopgeleiden voor nodig zijn, naar landen waar de lonen lager zijn. Maar ook grote ondernemingen die hun wortels in Nederland heb ben, overwegen de grens over te gaan, blijkt uit recent onder zoek van de Vereniging van Ne derlandse Projectontwikkeling Maatschappijen (Neprom). Zo dreigen Philips, Shell, Unilever en DSM hun afdelingen voor onderzoek en ontwikkeling naar het buitenland te verplaat sen. „Nog veel meer bedrijven heb ben zulke plannen", zegt Joke Hubert, bestuurder van FNV Bondgenoten. „ASML (compu terchips), Océ (kopieerappara ten) overal in de industrie hoor ik dit soort geluiden." Het baart Hubert grote zorgen. „Het werk voor laagopgeleiden is al grotendeels vanuit Neder land naar het voormalige Oost blok, China en India gegaan. Als nu ook de banen voor hogerop- geleiden verdwijnen, houden we hier niks meer over." De ver huisplannen worden volgens de Neprom mede aangewakkerd door de aanhoudende economi sche recessie. „In tijden dat het slechter gaat, gaan bedrijven strenger letten op de loonkos- tenverschillen. En de loonkos ten in Nederland zijn de afgelo pen jaren explosief gestegen." Niet alleen hoge loonkosten en een tekort aan goed opgeleide werknemers zijn volgens werk geversvereniging VNO-NCW redenen om Nederland de rug toe te keren. Het belastingkli maat wordt voor ondernemers onaantrekkelijker, doordat steeds meer fiscale voordeeltjes worden geschrapt. Ook ergeren ondernemers zich aan het dicht slibben van het wegennet. „Fi les veroorzaken vertragingen en kosten dus geld", zegt woord voerder Roelf van der Kooij. Hubert en Van der Kooij wijzen erop dat de Nederlandse poli tiek haar mond vol heeft van de kenniseconomie die wij in 2010 moeten zijn. Dat wij het land moeten zijn van de hoogwaardi ge technologie. Dat producten hier ontworpen en geïnnoveerd worden. Van der Kooij: „Maar daar komt niets van terecht als we studenten niet aanmoedigen exacte studies te volgen en in vesteren in de wetenschap, dus universiteiten. We moeten een cultuur creëren waarin die ken niseconomie kan opbloeien en groeien." Ook moet de politiek volgens Hubert een plan maken om de uittocht van hoogwaardige ar beid zo snel mogelijk te stoppen. „Als bedrijven eenmaal hun on derzoeksafdeling hebben ver huisd, komen ze nooit meer te rug." De concurrentie voor Neder landse hoogopgeleiden zal steeds heviger worden voorspelt Hubert. „Landen als Polen, Hongarije, Bulgarije, Tsjechië, Slowakije en Roemenië knok ken er ook keihard voor om on- derzoeks- en ontwikkelingsaf delingen van bedrijven binnen te halen. In die hooggekwalifi ceerde arbeid ligt namelijk hun enige toekomst. Ze profiteren er slechts tijdelijk van dat fabrie ken met banen voor laagopge leiden zich daar vestigen. Maar die fabrieken maken nu alweer plannen om verder te verhuizen naar de Oekraïne waar de lonen nog lager liggen." De jongeren in Oost-Europa realiseren zich dat goed, meent de Nederlandse ondernemer Coert van der Burg die het itc- bedrijf Inf ase leidt in Roemenië. „Jongeren studeren en werken hier keihard. Maar ook overhe den investeren steeds meer geld in onderwijs en wetenschappen. We moeten de concurrentie van uit deze hoek dus niet onder schatten." Infase maakt softwarepro gramma's voor bedrijven. In Roemenië vindt Van der Burg zijn werknemers de laatste ja ren zelfs beter opgeleid dan in Nederland. Wel ziet hij wat min puntjes. „Werknemers in Roe menië tonen weinig initiatief. Dat zijn ze niet gewend. Je geeft ze een opdracht en die voeren ze uit. Maar ook daar komt langza merhand verandering in." Het ministerie van Economi sche Zaken erkent dat de uit tocht van arbeid de ambtenaren 'in toenemende mate zorgen baart'. EZ onderzoekt hoe groot het probleem is. „We onderzoeken waarom ves tigingen van buitenlandse be drijven als Sony uit Nederland weg willen. En we doen samen met de metaalwerkgevers een onderzoek naar metaalbedrij ven." GPD Veiligheidssloten van het Nederlandse bedrijf Axa worden tegenwoordig gemaakt in het Poolse Siewicrz. foto GPD door Louis Burgers De Spinozaprijzen 2003 zijn dit jaar toegekend aan de econoom Lans Bovenberg, de natuurkundigen Cees Dekker en Robbert Dijkgraaf en de eco nomisch historicus Jan Luiten van Zanden. De vier behoren tot de absolute top van de Neder landse wetenschap <?n genieten ook in het buitenland grote be kendheid. Elk van hen ontvangt een premie van 1,5 miljoen euro, te besteden aan een onderzoek naar keuze. De prijzen worden begin vol gend jaar door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschap pelijk Onderzoek (NWO) uitge reikt. Zij worden toegekend aan wetenschappers die tot de abso lute top in hun vakgebied horen, internationaal vermaard zijn en jonge onderzoekers weten te in spireren. De premie, die de naam draagt van de vermaarde zeventiende- eeuwse Nederlandse filosoof Benedictus de Spinoza, wordt ook wel gezien als de 'Neder landse Nobelprijs'. Het is de negende keer dat de prijzen worden toegekend. Dit gebeurt op voordracht van een commissie waarin onder ande ren de rector magnifici van de universiteiten, de KNAW, vrou welijke hoogleraren, de voorzit ter van de Sociaal Wetenschap pelijke Raad en NWO zitting hebben. Voorwaarde voor toe kenning is dat de laureaten voortreffelijk, baanbrekend en inspirerend wetenschappelijk werk verrichten. Prof. dr. A.L. (Lans) Bovenberg (45) is de eerste winnaar van de Spinozaprijzen die verbonden is aan de Universiteit van Til burg. Daarnaast is hij verbon den aan de Erasmus Universi teit Rotterdam. Bovenberg kreeg zijn prijs omdat hij de eer ste econoom is die het gat kan opvullen dat prof. Jan Tinber gen heeft achtergelaten. Aan de Tilburgse universiteit is hij wetenschappelijk directeur van CentER, het centrum voor economisch onderzoek, in Rotterdam is hij hoogleraar verbonden aan het onderzoeks centrum voor financieel-econo- misch beleid (OCFEB). De voor drachtscommissie had vooral waardering voor zijn economi sche modellen over milieu en belastingen en de combinatie van beide. Bovenberg is een expert van we reldfaam. Zijn 'double divi- dend'-model heeft een trend ge zet. Het biedt inzicht in de lastig economisch te benaderen com binatie van milieu en belastin gen. De referenten stellen dat Bo venberg wereldwijd tot de beste drie procent van alle economen behoort en tot de beste één pro cent op het gebied van de pu blieke financiën. Een referent noemt hem 'de internationale verbinding tussen Europa en de Verenigde Staten'. Prof. dr. C. (Cees) Dekker (44) is hoogleraar moleculaire biofysi ca aan de Technische Universi teit Delft. Hij krijgt de Spino- zapremie 2003 onder meer voor zijn werk aan koolstof-nano- buizen. Hij publiceerde van 1997 tot en met 2002 dertien maal in Science en Nature, de twee toonaangevende weten schappelijke tijdschriften. Vier van deze artikelen haalden de cover. Dekker studeerde experimente le natuurkunde in Utrecht. Na zijn promotie in 1988, ook in Utrecht, werd hij universitair docent. In 1990 en 1991 was Dekker gastonderzoeker bij IBM Research in de Verenigde Staten. Sinds 1993 werkt hij aan de Technische Universiteit Delft. Eerst als universitair hoofddo cent, later als hoogleraar. In 2000 ontving Dekker een presti gieuze Pioniersubsidie van NWO en in 2001 de Agilent Eu- rophysics Prize. Een aantal wetenschapsgroe- pen probeerde jarenlang om in dividuele moleculen te voorzien van elektrische contacten en daarbij de geleidingseigen schappen te bestuderen. Dekker en zijn promovendus Sander Tans kwamen op het idee om als molecuul een buisje van kool stofatomen te gebruiken. Via een even simpel als ingenieus principe maten ze als eersten ter wereld elektrische geleiding in een enkel molecuul. Later ont wikkelde de groep op basis van een nanobuis de eerste nano- transistor. En vorig jaar koppel de Dekker nanobuizen aan DNA. Dekker heeft internationaal een grote reputatie. Hij wordt op een voor de fysica buitenge woon hoge schaal geciteerd. Hij staat ook bekend als een crea tieve onderzoeker. Na enkele ja ren verlaat hij zijn werkgebied weer en gaat hij op zoek naar nieuwe uitdagingen. Zo werkte hij tot nu toe aan spinglazen, ruis, hoge-temperatuursuper- geleiders, dynamische ladings- dichtheidsgolven en koolstofn- anobuizen. Prof. dr. R.H. (Robbert) Dijk graaf (43) is hoogleraar mathe matische fysica aan de Univer siteit van Amsterdam. Hij ontvangt de Spinozapremie 2003 voor zowel zijn bijdragen aan de wiskunde als voor zijn werk aan de snaartheorie, een onderdeel van de natuurkunde. Dijkgraaf promoveerde bij Ge rard 't Hooft en is daarmee de eerste Spinozalaureaat met een Spinoza winnaar als leraar. Snaartheorie wordt soms wel 'de theorie van alles' genoemd. Natuurkundigen proberen met de snaartheorie een brug te slaan tussen relativiteitstheorie en de quantummechanica. Doel van de theorie is het beschrijven van alle elementaire deeltjes en de krachten daartussen. Ook de zwaartekracht moet in de theo rie passen. Dat is niet het geval bij het standaardmodel, waar voor bijvoorbeeld 't Hooft de Nobelprijs ontving. De snaar theorie kan extreem zware en erg kleine objecten beschrijven zoals zwarte gaten en het heelal vlak na de oerknal. Dijkgraafs naam is intussen vereeuwigd in twee wiskundige concepten: de Dijkgraaf-Wit- ten-invarianten en de Witten- Dijkgraaf-Verlinde-Verlinde- vergelijkingen. Snaartheoretici gebruiken deze concepten bij hun complexe berekeningen. Dijkgraaf behoort tot de top tien van wiskundige fysici. On der de snaartheoretici maakt hij deel uit van de absolute wereld top van zowel de natuurkundig als de wiskundig specialisten. Daarnaast is Dijkgraaf een be genadigd spreker: hij staat be kend om zijn kristalheldere be schrijvingen van ingewikkelde wiskundige en natuurkundige concepten aan leken. Prof. dr. J.L. (Jan) Luiten van Zanden is hoogleraar economi sche en sociale geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en on derzoeker aan het Internatio naal Instituut voor Sociale Ge schiedenis (IISG-KNAW) te Amsterdam. Hij ontvangt de Spinozapremie 2003 onder meer voor het inter nationaal op de kaart zetten van de complete Nederlandse eco nomische geschiedenis en voor het leiden van grote onder zoeksprojecten. Jan Luiten van Zanden (25 no vember 1955) studeerde in 1981 cum laude af in de economie aan de Vrije Universiteit Amster dam. In 1985 promoveerde hij cum laude in Wageningen op onderzoek naar de economische ontwikkeling van de Neder landse landbouw in de negen tiende eeuw. Vervolgens werkte Van Zanden twee jaar aan de Erasmus Universiteit. In 1987 benoemde de VU hem tot hoog leraar en in 1992 verhuisde hij naar de UU. Van Zanden heeft de complete Nederlandse economische ge schiedenis, dus niet alleen die van de Gouden Eeuw, op de in ternationale kaart gezet. Hij be hoort mondiaal tot de top en neemt met veel gezag deel aan alle grote internationale debat ten in zijn vakgebied. Zo ook in het debat over het wonder van de Gouden Eeuw, het 'Dutch miracle', dat hij overigens be hoorlijk nuanceert. Hij brak internationaal door met hulp van een Pioniersubsi die van NWO. Tussen 1990 en 2000 leidde hij met het geld een groot project dat de nationale rekeningen van Nederland re construeerde uit de tijd dat er nog geen nationale rekeningen waren. Het onderzoek toonde hoe pro ductie, inkomen en bestedingen zich ontwikkelden tussen 1800 en 1940. Van Zanden onthulde onder meer dat de welvaart tij dens de industriële revolutie eerst afnam terwijl er toch veel harder en langer gewerkt werd. Pas vanaf het midden van de ne gentiende eeuw begon de wel vaart te stijgen. Zijn methode van gegevenson- derzoek werd dé standaard on der historici wereldwijd. Zijn database met prijzen en lonen was een van de eerste die voor iedereen toegankelijk was. In middels zijn ook onderzoekers in Zweden, Spanje, Italië en In donesië begonnen met het re construeren van nationale rekeningen naar Van Zandens model. Van Zandens huidige onderzoek heeft betrekking op de econo mische ontwikkeling van Ne derland tussen 1300 en 1800 en op die van Indonesië tussen 1800 en 2000. Hij beziet de ont wikkeling steeds vanuit een in ternationale context. GPD Robbert Dijkgraaf Lans Bovenberg door Liesbeth Buitink Het onderzoek naar de dood van de Britse we tenschapper David Kelly be reikt de komende dagen een hoogtepunt met de verhoren van premier Tony Blair en minister van Defensie Geoff Hoon. De verhoren van de commissie-Hutton hebben in de eerste twee weken een ontluisterend kijkje in de keuken van de Britse rege ring opgeleverd. De commissie-Hutton on derzoekt hoe een hoogoplo pende ruzie tussen de La- bour-regering en de BBC kon resulteren in de vermoedelij ke zelfmoord van de wapen deskundige Kelly. Kelly was de anonieme bron van een BBC-documentaire over de manier waarop de regering de argumenten voor een oor log tegen Irak 'seksiër' zou hebben gemaakt. De BBC wilde zijn naam niet onthul len, maar het ministerie van Defensie lekte naar de pers dat Kelly de geheimzinnige bron was. De commissie publiceerde zondag negenduizend pagi na's over de zaak, die bestaan uit documenten van het ka binet, de ministeries van De fensie en Buitenlandse Za ken, de BBC en verscheidene kranten. Dagboekaanteke ningen, verslagen van beslo ten vergaderingen, weerga ven van telefoongesprekken, privé-commentaren, roddels op een feestje op het ministe rie van Defensie en sms-be- richten dienen allemaal om licht te werpen op de manier waarop Defensie tot het be sluit kwam Kelly's naam te laten lekken en de microbio loog daarmee tot speelbal van de publiciteit te maken. De documenten zouden in de dagelijkse praktijk van de Britse politiek dertig jaar lang verzegeld zijn gebleven, maar liggen nu open voor het kritische oog van de commis- sie en de pers. Zo is te lezen hoe belerend Blairs perschei Alastair Campbell de pre. mier op een ondervraging ij het Lagerhuis over de zaal voorbereidt. De bewoordin. gen die Campbell dwingend suggereert, keerden een dag later vrijwel woordelijk te rug in de toespraak van de premier. Uit de documenten blijkt dat Blair wel degelijk van tevo ren op de hoogte was van het uitlekken van Kelly's naam. Hij was voorzitter van enkele vergaderingen over de zaai en in die bijeenkomsten werd uiteindelijk besloten, dat Defensie zou zorgen dat Kel ly's naam bij de media terecht zou komen. De regering bleek zich steeds vooral bezorgd te makei over het effect dat de publi catie van Kelly's naam zou hebben op de geloofwaardig heid van Downing Street. Een week geleden meldde dt krant The Sunday Telegraph dat Hoon bereid zou zijn het veld te ruimen om te voorko men dat de positie van Blair ernstige averij oploopt. De Amerikaanse krant The New York Times meldde zaterdag echter dat de minister van Defensie niet van plan is 'in zijn eigen zwaard te vallen', maar morgen in een felle ver dediging aan de commissie duidelijk wil maken dat hij alleen de instructies opvolg de van zijn baas, Tony Blair. Blair moet zich donderdag verdedigen voor de commis sie. Hij moet proberen de ge loofwaardigheid van zijn re gering te herstellen door de commissie en de Britten er van te overtuigen dat Kelly niet het slachtoffer is gewor den van een politiek spelle tje. Het is de ernstigste crisis die Blair in zijn regeerperio de onder ogen heeft gezien. ANP NORMAAL - Het verkeer in Parijs wordt, naar verwach ting, vandaag weer normaal. Het Franse algemene ver bond van vakverenigingen heeft gisteravond het perso neel van de Partjse busdien sten en de ondergrondse opgeroepen het werk te her vatten. Ook de postbeamb ten beeindigen vandaag hun staking. WRAK - Het vliegtuigwrak bij Kapelle wordt niet gebor gen. Het lestoestel veronge lukte gisteren. Bergers slaag den er niet in om de cockpit en de motor, die 2,5 meter in het slik waren gedrongen, uit te graven. KRIJGSGEVANGENEN - Onder de vierhonderd gealli eerde militairen die gistere! in Korea uit krijsgevangen- schap zijn teruggekeerd, te- vonden zich twee Nederlan ders. Korporaal J. Plant uit Dokkum en soldaat Gerari van Leeuwen uit Valkenburg werden sinds 26 juli vermist Zij maakten deel uit van een patrouille. GEWEERPATRONEN - Ar beiders van een Terneuzense landbouwer hebben onge veer 250 geweerpatronen ge vonden. Ze waren bij de Katspolderdijk in Terneuzen bezig met het uitdiepen van een sloot. Cees Dekker PZC Hoofdredactie: A. L, Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315500 Fax: (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Oostsouburgseweg 10 Postbus 264 4380 AG Vlissingen Tel. (0118) 460116 Fax: (0118)472404 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115) 645769 Fax. (0115) 645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114) 372776 Fax. (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111) 454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van 2.00) per maand 20.50 per kwartaal: 55,10 per jaar €209.90 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag 1.10 zaterdag 1,65 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65 597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantoorv® zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113) 315555 Fax(0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel. (0113) 315540 Fax(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes) Tel. (0113) 315550 Fax: (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel: (0113) 315520 Fax:(0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114) 372770 Fax:(0114)372771 I nternet www ,pzcnl/adverteren Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. Dedo° u aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt vooro ze (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten» producten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldiggesel teerde derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden J PZC, afdeling lezersservice, Postbus 3229,4800 MB Breda. Behoort tot LUEQBflGr JTtTTnv5fc*aH ,nnu - "rrrrrn-iïwrwitw rrrrnr >nrrnT-~ TJÏJET Jan Luiten van Zanden

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4