9
Hollandse tjalk voor museumhaven
en kwartiertje achter de boom
Nutteloos kasteel
Handtekeningenactie
voor mosselvisserij
slaat aan bij publiek
VVD-fractie vreest
onzorgvuldigheid GS
in procedure WCT
WWW.
NAZOMER
FESTIVAL
.NL
Broekpak
leer zwemmers in nood
zeeuwse almanak
waarin opgenomen
de Zierikzeesche Nieuwsbode
1844 - 1998
SCHOUWEN-DUIVELAND
dinsdag 26 augustus 2003
Privilege
Originaliteit
vanaf de dijk
Strandje
Oer-Hollands
Boze brief
Man opgepakt
na mishandeling
zc
edders
ukken
taker uit
«lijk
3Ut-
ain-
sten
irFamke van Loon
ÏRIKZEE - Een sterke stro-
'eufc.een noordelijke wind, een
NT (e temperatuur van het zee-
ter- Ier en een grote groep bad-
3ro- ten. die de gevaren van de
onderschatten. De strand-
van chten hebben dit jaar hun
eter «Jen meer ('an vol aan zwem-
;eit rsdie te ver de zee ingaan. De
Kfrpelijke koepelorganisatie,
ddingsbrigades Nederland
alvelXBRD), schat dat er afgelo
st- itijd rond de twintig procent
uitrukken zijn geweest
i dezelfde periode vorig
ssie
Wat
üo-
a in
?der
gen,
iri
ssen
n te
P.
'ge-
:ker
ris.
;ta-
ïger
ling
)ijls
eu-
rijf-
irk-
rii
[bijl
be
ien,
rief
het het strand bij Ouddorp is het
laatste weken flink raak. Een
ts jongetje (10) raakte bij
graafpartij bedolven onder
[berg duinzand en kon gered
irden door toegesnelde
andgasten. Kort daarvoor
rd een 22-jarige zwemmer
arde reddingsbrigade uit het
ter opgevist. Zijn zwem-
atje wist wél ternauwernood
eigen kracht het strand te be
lten. Twee dagen eerder haal-
reddingsbrigade twee
uitse kinderen op, nadat zij
Heen luchtbedj e de zee op zijn
;aan. Het vijfjarige jongetje
ileed een dag later alsnog in
(ziekenhuis.
Binnendijk van de Reddings-
Ouddorp geeft toe dat
aan de Nederlandse kust veel
ede hand is geweest'. Dat de
ddorpse reddingsbrigade er
één zaterdag vijf keer opuit
om in nood verkerende
lemmers te redden, noemt
nnendijk ongekend,
drukte, in combinatie met
een aantal 'natuurlijke' facto
ren, is hier volgens Binnendijk
de oorzaak van. Rond de ver
schillende banken, die voor de
Goereese kust liggen, heerst al
tijd een sterke stroming. Maar
gecombineerd met de (noorde
lijke) windrichting en het
springtij medio augustus staat,
maakte een ondoordachte
zwempartij extra verradelijk.
Volgens M. de Köpke van Red
dingsbrigades Nederland heb
ben strandwachten langs de he
le Nederlandse kust hiermee te
maken. Naast de factoren, die
Binnendijk al noemt, voegt hij
de temperatuur van het zeewa
ter toe. Waar het water in deze
tijd normaal gesproken rond de
17 of 18 graden Celsius is, is de
zee nu opgewarmd tot rond de
20 graden Celsius. En dat heeft
volgens De Köpke meer mensen
'gemotiveerd' in zee te zwem
men. Met alle gevolgen van
dien. „Een heleboel zwemmers
zijn onervaren wat de gevaren
van zee betreft. De laatste tijd is
het schering en inslag. Ik schat
dat er twintig procent meer uit
rukken zijn geweest dan nor
maal in deze tijd."
Daar waar andere reddingsbri
gades veelvuldig zwemmers in
nood ophalen, heeft de Strand-
reddingsbrigade Westerschou-
wen volgens P. Duijzer niet
extra veel uitrukken hoeven
maken. Wel heeft de West-
schouwse strandwacht extra
rond gevaren om mensen te
waarschuwen voor de gevaar
lijke stromingen. Ook zijn Oud-
dorpse collega stelt dat er langs
de Goereese kust in deze tijden
nog eens extra aan preventie
wordt gedaan.
Schipper Ruud Louwers op zijn Hollandse tjalk 'Vertrouwen'
foto Marijke Folkertsma.
door Piet Kleemans
ZIERIKZEE - De museumhaven in Zierik-
zee krijgt er een nieuwe blikvanger bij.
Schipper Ruud Louwers komt met zijn Hol
landse tjalk 'Vertrouwen' naar de Zierik-
zeese haven. Het in 1903 gebouwde vracht
schip voer op de Hollandse en Zeeuwse wa
teren en is nog geheel in originele staat.
Een oer-Hollandse platbodem is het, de
Hollandse tjalk. Met zwaarden, een bolle
kop, een bolle kont en véél laadruimte. Tjal
ken zijn er in allerlei maten en soorten, vari
ërend van de robuuste zeetjalk tot het sier
lijk gebouwde skütsje. Destijds was de tjalk
in al zijn verschijningsvormen het meest
voorkomende zeilschip van de Nederlandse
binnenvaart, door zijn geringe diepgang en
relatief smalle bouw kon het schip vrijwel
overal komen.
Louwers' Vertrouwen werd in 1903 ge
bouwd op een - inmiddels reeds lang ter zie
le gegane - werf in Wilnis. Het schip is in de
loop der tijd zeilend gemaakt. In 1928 werd
de boot voorzien van een authentieke
Kromhout-motor. De Vertrouwen is een
18.5 meter lang geklonken ijzeren schip en
op het dek zijn nog de oorspronkelijke
vrachtluiken te vinden. „Gelukkig is het net
te klein voor een woonboot, anders was het
schip waarschijnlijk nooit in zo'n oorspron
kelijke staat behouden gebleven.
Louwers kocht het schip februari dit jaar,
nadat hij het bij toeval ontdekte in Harlin-
gen. Daarbij troefde hij de museumhaven
van Rotterdam af, vanuit welke hoek even
eens belangstelling bestond voor het origi
nele vaartuig. In augustus was het schip
grotendeels gerestaureerd (afgezien van één
zeil dat onderweg in Enkhuizen werd be
steld) en klaar voor de tocht naar zijn nieu
we thuishaven. De Vertrouwen arriveerde
gisteravond na een reis uit via het IJssel-
meer, de Vecht, Lek, Dordrecht, Willemstad
en Bruinisse naar Zierikzee.
Schipper-eigenaar Louwers van de Ver
trouwen kwam via een vriend in contact met
de Museumhaven Zeeland en hij ziet het als
een eer dat zijn schip in de Oude Haven, in
gebruik als museumhaven, mag komen te
liggen. „In een decor als Zierikzee horen au
thentieke boten te liggen. Boten die passen
binnen de sferen van zo'n stad." Met het
voor bezichtiging openstellen van zijn
schip, voorwaarde om in der Museumhaven
te mogen liggen, heeft hij geen moeite.De
Stichting Museumhaven Zeeland is in haar
nopjes met de komst van de historische plat
bodem. Stichtingssecretaris F. Meulenberg
benadrukt dat de tjalk van Louwers gewoon
particulier bezit blijft en niet bij de eigen
vloot van de Museumhaven wordt ingelijfd.
„Formeel wordt het schip geen onderdeel
van de collectie, maar de afspraak is wel dat
hij minstens enkele jaren hier blijft liggen."
De Stichting Museumhaven Zeeland krijgt,
vertelt Meulenberg, met enige regelmaat
aanvragen voor een ligplaats in de museum
haven. Lang niet alle aanvragen worden ge
honoreerd. Integendeel zelfs: meestal werd
nee verkocht.
Meulenberg: „Wij hechten sterk aan origi
naliteit van het schip. Er zijn maar bar wei
nig goed gerestaureerde schepen die ook
nog eens in originele staat zijn. De 'Vertrou
wen' is er één van."
torWout Bareman
legenover het oude postkan
toor stonden twee houten
touwtjes. Ze herbergden de
ndsen, het kleinste gebouwtje
ii dat van de Nederlanders,
grotere van de Belgen. In
Ingingen ze tegen de vlakte,
moesten wijken voor de nieu-
zeesluis en werden vervan-
idoor nieuwe 'loodsenwach-
verderop. Aan de andere
11 lag de ponton, de aanleg-
sats van de provinciale boot.
Kt die naar Vlissingen, later
bi nog 'het bootje' naar Hoe-
fenskerke.
tateur-historicus Johan de
ies in één van zijn boeken:
aankomst van de laatste
(«t uit Vlissingen, circa 8 uur
de avond, was deze 's zomer
f attractie voor velen. Even
ik nog vertellen dat tot in de
egentiger jaren van de vorige
w de boot uit Vlissingen
t aanlegplaats had aan het
'de van de westpier, op z'n
'feuzens gezegd: aan "t En-
t(h)oofd'. Dat was eind ne-
stiende eeuw.
Westkolk met 'het hoge
iggetje' en aan de zuidzijde
brug van Ribbens en daar-
iter het wandelpark, waar je
het klasje van de christelij-
'kleuterschool heen wandelde
"der leiding van juffrouw
kassen. Met een touw, om in
de rij te blijven. Daar, achter de
sluizen, lagen de oude vesting
wallen, waar honderdduizend
boterbloemen groeiden. Later
hoorde je dat het laantje tussen
de brug van Ribbens en het hoge
bruggetje 'de stille vuuf minu
ten' werd genoemd. De Vries:
„De ouderen in Terneuzen we
ten wel wat ik daarmee bedoel.
Maar één ding is zeker: in de
avonduurtjes gingen de jongelui
bij voorkeur door dat laantje
naar de pier. En als het zo te pas
gaf, kon je achter één van die
dikke bomen met z'n tweetjes
jl
een gezellig kwartiertje door
brengen." Een 'stief kwartier
tje'.
In de jaren zestig maakten de
bruggen, de kolk en de vesting
wallen plaats voor het nieuwe
sluizencomplex en de rondweg
over de Scheldeboulevard.
Ruim tien jaar later verdween
ook de provinciale boot. En
weer tien jaar later werd pavil-
-..■yr.-Sa.'
Het strandje bij paviljoen Westkant in Terneuzen.
joen Westkant gebouwd, op de
dijk, op een plaats waar de zee
schepen van en naar Antwerpen
aan je bord voorbij varen. Een
toplocatie, die dagelijks - en ze
ker in het weekeinde - horden
Belgen lokt. Bedenker José
Dooms van het Innovatiepro
ject Scheldeboulevard (pavil
joen, appartementencomplexen
en een tropisch golfslagbad):
„Toen in de periode '68-'72 de
Het oude transformatorstation in Philippine.
foto Wim Kooyman
door Wout Bareman
Een bouwvallige toren bij
Draaibrug, een soort kapel
letje bij Clinge en een klein kas
teel in Philippine. Verscholen in
het groen, voorzien van vluchti
ge opschriften, met ingegooide
ruitjes, nutteloos.
En allemaal deden ze ooit dienst
als 'stroomkot', waarin tiendui
zend volt werd getransformeerd
en doorgegeven. Verspreid over
het landschap en letterlijk een
belangrijke schakel in het leven
van de dorpelingen. Het zijn
overblijfselen uit een vervlogen
energietijdperk. De oude trans
formatorstations dateren uit
het begin van de vorige eeuw. Ze
waren de spil in een wirwar van
hoogspanningskabels en het
woud van elektriciteitspalen.
De draden kwamen samen in de
nok van het huisje, van waaruit
de stroom weer verder werd ver
deeld. Rond 1950 was het bo
vengrondse netwerk nagenoeg
verleden tijd. De stroom werd
voortaan veilig door de grond
vervoerd. De verdeeltorens ver
loren hun functie en werden ge
leidelijk aan afgebroken of ver
kocht aan particulieren. Ze
werden vervangen door vier
kante betonnen blokkendozen
met een groen dakje; de zoge
noemde compactkast. Ze zijn
simpel, recht toe recht aan.
Hooguit aantrekkelijk voor gra-
fittiartiesten of posterplakkers.
De apparatuur in de kasten is
krachtig genoeg om een wijk
van honderden woningen van
elektriciteit te voorzien.
oude kanaalarmen werden ge
dempt en de zaak hier en daar
werd opgespoten, kreeg het ka
rakter van Terneuzen een enor
me knauw. Wat bleef er over van
de relatie met het water? Weinig
of niets. Terneuzen verdween
achter de Deltadijk. En dat was
dat."
„Zo'n paviljoen op de dijk leek
me een aardige aanzet tot een
verdere aankleding van die kale
dijk. Maar het plan had alleen
kans als het niet bij dat pavil
joen alleen bleef." En toen kwa
men dus al die andere bouwwer
ken erbij
Op 21 december 1990 luidde ge
deputeerde Esther Maris-Kos-
ter de bel boven de bar en daar
mee was paviljoen Westkant
geopend. Op een mooie zondag
ochtend geniet Dooms nog
altijd van het zicht op de passe
rende schepen; op z'n privé-ter-
ras. Hij heeft het 'de stille vuuf
minuten' genoemd...
Voor de deur strekt zich een
merkwaardig strandje uit, inge
klemd tussen de westpier van de
oude veerhaven en de oostelijke
havendam van de binnenvaart -
haven. Broedplaats van zeld
zaam gevogelte, beweren ken
ners en inmiddels ook ontdekt
door Piet Kleemans
ZIERIKZEE - De vereniging
voor Zeeuwse visserijbelangen
Zevibel is zeer tevreden met de
respons op de tijdens de mossel-
dagen in Yerseke door de
schelpdiersector gestarte hand
tekeningenactie voor behoud
van de mossel- en kokkelvisser'ij
op de Waddenzee. In Yerseke
werden enkele duizenden hand
tekeningen verzameld en ook
tijdens de afgelopen weekend
gehouden Zierikzeese havenda
gen liet het publiek zich niet on
betuigd.
De handtekeningenactie is, stelt
Van Geesbergen, vooral bedoeld
als reactie op de actie die de
Waddenvereniging. Die over
handigde enkele dagen voor de
mosselfeesten in Yerseke ruim
2000 bezwaarschriften tegen de
mechanische kokkelvisserij aan
een topambtenaar van het mi
nisterie van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit. Kunnen
wij ook. Maar dan beter, vindt
de schelpdiersector.
In korte tijd is een actie op touw
gezet. Een groep studenten is in
gehuurd om onder bezoekers
van mosselfeesten handteke
ningen te verzamelen. Die
handtekeningen komen op een
adhesiebetuiging in de vorm
van een briefkaart met achterop
een tekst waarin gepleit wordt
voor instandhouding van duur
zame mossel- en kokkelvisserij.
De Nederlandse schelpdiervis
serij heeft de plannen klaarlig
gen. „Het is alleen jammer dat
dit voorstel om duurzaam te vis
sen met name door de natuuror
ganisaties niet serieus wordt ge
nomen."
Mosselen en kokkels zijn, zo
wordt LNV-minister C. Veer
man op de kaart voorgehouden,
oer-Hollandse produkten die
niet teloor mogen gaan, „Neem
uw verantwoordelijkheid voor
de Wadden en voor deze karak
teristieke Nederlandse sectoren
geeft hen de kans en de ruimte
om een duurzame, maar ook
rendabele visserij uit te oefe
nen."
Van Geesbergen is er vast van
overtuigd dat het aantal adhe
siebetuigingen dat de schelp
diersector verzamelt een veel
voud wordt van het aantal
handtekeningen dat de Wad
denvereniging verzamelde.
„Wat de Waddenvereniging
kan, kunnen wij beter. Alleen al
in Yerseke zijn we qua aantal
handtekeningen dik over die
2100 van de Waddenvereniging
heengegaan.
Belangrijk, vindt Van Geesber
gen. „Dat de V in (het ministerie
van) LNV niet meer voor Visse
rij maar voor Voedselkwaliteit
staat mag niet betekenen dat
ook de aandacht voor de visserij
weg is. De visserij is voor Zee
land een belangrijke bedrijfstak
en daarom ben ik ook hartstikke
content met de steun die we van
het publiek krijgen. Tijdens de
havendagen in Zierikzee kregen
we heel positieve reacties. In
Zierikzee is een fors aandeel ge
leverd aan het aantal adhesie
betuigingen."
Dat aantal gaat zeker nog
stevig oplopen volgens Van
Geesbergen. In Harlingen, den
Oever en Lauwersoog worden
de komende weekends visserijf
eesten gehouden en ook daar
worden handtekeningen verza
meld.
Advertentie
26 aug t/m 7 sept 2003
0900 33 OOO 33
TRFS TIGRES TRISTnbl
panic's^-ens,,ed
I wo 27augJ^U)3^M
foto Peter Nicolai
door badgasten, veelal afkom
stig uit de binnenstad, maar
zelfs uit België. Zoals moeder
Jeanne uit Zelzate met haar
kroost. Twee kinderen, van vier
en zes, die zich angstig dicht bij
het water ophouden en prompt
door een Terneuzenaar worden
weggestuurd. Ko de Bree gooit
zijn fiets tegen de grond en rent
naar de kinderen toe. „Weg bij
dat water; het is hier vijftig me
ter diep. Moeten jullie soms ver-
zuupen?!"
Waarschijnlijk was dat ook bij
fractievoorzitter Frank van
Hulle van Gemeentebelangen
Kanaalzone niet bekend, toen
hij er een maand geleden voor
pleitte van het strandje een toe
ristische trekpleister te maken.
Een geregelde schoonmaak
beurt, afvalbakken en het on
kruid weg en hup... een trek
pleister rijker. Het kwam hem te
staan op een boze brief van Ter
neuzenaar Geert van de Wege.
„Wat er groeit, zijn de planten
van het Zeeuwse schor en dat in
hartje Terneuzen! Dan zwijg ik
nog over de zilverplevieren, de
bonte strandlopers en de
blauwtjes en dikkopjes, die er in
verschillende seizoenen vertoe
ven", brieste Van de Wege.
door Maurits Sep
MIDDELBURG - De VVD-Sta-
tenfractie vreest dat Gedepu
teerde Staten steken hebben la
ten vallen bij de procedure voor
de Westerschelde Container
Terminal. De aanleg van de ter-
minal is in strijd met de Europe
se Vogel- en Habitatrichtlijn.
Volgens fractievoorzitter I. Vo
gelaar hebben GS eerder laten
weten dat die richtlijn geen pro
bleem zou zijn.
De vaargeul van de Wester
schelde en De Kaloot zouden
aanvankelijk niet onder de Vo
gel- en Habitatrichtlijn vallen.
Toen bleek dat dat toch ging ge
beuren, heeft de WD schrifte
lijke vragen gesteld over de ge
volgen hiervan voor de WCT.
„Maar er zou geen bloed vloei
en, was het antwoord dat ik
kreeg", zegt Vogelaar.
Het provinciebestuur heeft om
die reden ook geen bezwaar
aangetekend tegen de aanwij
zing van deze gebieden als be
schermd gebied. Nu die Europe
se richtlijn voor de RvS echter
een van de belangrijkste rede
nen was om het besluit over de
WCT te vernietigen, heeft Voge
laar gisteren opnieuw schrifte
lijke vragen gesteld aan GS.
„Want óf wij zijn verkeerd geïn
formeerd door GS, óf GS heeft
te weinig contact gehad met het
ministerie van Landbouw, Na
tuurbeheer en Voedselkwali
teit", verklaart Vogelaar. Ver
eniging Redt de Kaloot wijst er
in een brief aan alle Statenfrac
ties eveneens op dat GS nooit
bezwaar hebben aangetekend
tegen aanwijzing van De Kaloot
als beschermd gebied onder de
Vogel- en Habitatrichtlijn. De
vereniging herinnert er tevens
aan dat de RvS heeft vastgesteld
dat GS geen overleg heeft gehad
met de Europese Commissie
over de WCT. Van een zinnige
discussie met Provinciale Sta
ten kan dus geen sprake zijn,
meent Redt de Kaloot. En daar
mee is het in de visie van de be
langengroepering ook niet mo
gelijk het vernietigde besluit te
repareren.
VLISSINGEN - Een 35-jarige
Vlissinger is zondagavond aan
gehouden op de Piet Heinkade
van zijn woonplaats.
Hij had in een woning aan de
zelfde straat een vrouw mishan
deld. De vrouw is met een
hoofdwond naar het ziekenhuis
gebracht.
Al sinds tijden legt de Thool-
se de kleren voor haar man
klaar op het bed in de logeer
kamer. Hij let immers nooit
op kleurencombinaties,
loopt veel te lang in dezelfde
broek en weet niet wat in en
uit de mode is, zo vindt ze.
In den beginne probeerde hij
zijn eigen wil nog wel eens
door te drijven en dook zeifin
de kleerkast op zoek naar iets
wat vooral lekker zit.
Dat doet hij allang niet meer
want zo 'n daad van onafhan
kelijkheid ivordt niet echt op
prijs gesteld. Zo af en toe
moppert hij wat over de com
binatie waarin hij nu weer
moet lopen. Maar dat is meer
voor de vorm dan dat hij het
echt meent, zegt ze met enige
regelmaat tegen haar kinde
ren.
Afgelopen zaterdag kwam
hij echter wel heel erg mop
perend naar beneden. De bei
de dochters, toevallig op be
zoek, zagen vervolgens hun
vader verschijnen in een aan
alle kanten te krap licht
blauw en groen broekpak,
het nieuwste kledingstuk
van haar moeder, dat de oud
ste even op het bed had ge
legd om te luchten.
Het herenpak wat daar reeds
lag had ze gedachteloos even
aan een knaapje gehangen en
er niet bij stil gestaan wat
voor gevolgen zo'n verwisse
ling kan hebben.
