I
22
22
23
23
De meeste zwevers doen geen vlieg kwaad
Ezels houden
wordt steeds
populairder
Planten
in de Lage
Landen
Tante Dien
mee d'r
mooie muste
Opkomend
water in
Saeftinge
Rusthoeve
houdt
uiendag
nsdag 19 augustus 2003
Prachtig
Kentering
weei'vvcci'G
HET TUINTJE
VAN
-«ertentie-exploitatie:
ord-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
uWS-Vlaanderen: 0114-372770;
Lal: 020-4562500.
(aclie: 0113-315680
vv.pzc.nl
|Sil: redactie@pzc.nl
itbus31 - 4460 AA Goes.
Een ezel stoot zich in 't ge
meen niet tweemaal aan
een zelfde steen. Zo koppig
als een ezel. In het algemeen
kloppen de spreekwoorden
en gezegdes waarin ezels fi
gureren vrij aardig. Geertje
Aangeenbrug en Ad van
Oorschot van biologische
kwekerij Zuidbos in Noord-
gouwe weten er alles van.
Sinds vier jaar hebben ze als
huisdier Balthasar. Daar
mee horen ze tot de groeien
de schare Nederlanders die
voor het plezier een ezel
houdt. Het Nederlandse
Ezelboek maakt duidelijk
waarom dat zo'n aardige
hobby is.
De volkswijsheden hebben
het wat één ding betreft he
lemaal mis, hebben Geertje
Aangeenbrug en Ad van Oor
schot ervaren. Ezels zijn be
paald niet dom, integendeel.
Het zijn juist intelligente en
emotionele dieren, zij het een
tikje eigenwijs wat vaak ten on
rechte voor koppigheid versle
ten wordt. Zo vertikt Balthasar
het om zonder meer over rood
geasfalteerde fietspaden te lo
pen. Alleen na veel overredings
kracht wil hij de oversteek wel
wagen. „Maar dat heeft niks
met domheid of zo te maken",
lacht Geertje.
„Hoewel de ezel al vele eeuwen
door de mens wordt gehouden,
is er betrekkelijk weinig bekend
over de verzorging van dit huis
dier", meldt het voorwoord van
het pas verschenen Het Neder
landse Ezelboek, uitgegeven op
initiatief van de Vereniging Het
Nederlands Ezelstamboek. „De
voornaamste reden is dat ezel
eigenaren altijd tot de armste
bevolkingsgroepen van de we
reld hebben behoord. Daardoor
konden zij hun dieren geen vete
rinaire zorg geven en bestond er
bij wetenschappers nauwelijks
belangstelling om gedegen on
derzoek te verrichten naar
andere aspecten van hun ver
zorging: bijvoorbeeld de huis
vesting en de voeding."
Geertje en Ad hebben niet uit
armoede hun ezel aangeschaft,
maar gewoon omdat ze het leu
ke dieren vinden. Toen hij in
Zeeuws-Vlaanderen werkte,
fietste Ad van Oorschot vrijwel
dagelijks langs een wei vol ezels.
„Ik vond het prachtige beesten
en bleef er meestal even bij kij
ken." In 1998 werd opdekinder-
boerderij in Zierikzee Balthasar
geboren, zoon van vader Don
Quichot en moeder Wanna. Er
was voor hem geen plaats meer
op de boerderij en zo belandde
het jonge dier op biologische
kwekerij Zuidbos aan de rand
van Noordgouwe.
Het bevalt Aangeenbrug en Van
Oorschot zo goed, dat ze plan
nen hebben om een tweede ezel
aan te schaffen. „Dat is vooral
om Balthasar gezelschap te be
Ad van Oorschot met Balthasar
foto Marijke Folkertsma
Balthasar is 'n tikje eigenwijs
zorgen. Een ezel alleen is niks.
Nu is er alleen een geit, waar hij
trouwens goed mee op kan
schieten", vertelt Geertje. Vast
staat dat de tweede ezel de naam
Melchior krijgt, net als Balt
hasar een van de wijzen die vol
gens het bijbelverhaal uit het
oosten kwamen. De naam Balt
hasar is overigens uit de bus ge
komen na het uitschrijven van
een wedstrijd onder bezoekers
van de kinderboerderij
Volgens Het Nederlandse Ezel
boek stammen onze ezels af van
dieren die in Afrika en Azië in
het wild leven. Ze werden eeu
wen geleden al ingezet als last
dier op de zijderoute van China
naar de Middellandse Zee. In
Griekenland kwamen ze goed
van pas bij het werk in de wijn
gaarden. De Romeinen zorgden
voor een ruime verspreiding in
Europa. Na de val van hun Rijk,
raakte de ezel in de vergetel
heid. In de zestiende eeuw wa
ren door de vele oorlogen paar
den schaars en duur geworden
en de boer ontdekte de ezel als
nuttig werkdier.
In Nederland werd het beest tot
het begin van de vorige eeuw
veel gebruikt voor het lichtere
boerenwerk en ook als rijdier
voor de kinderen van adellijke
families. In de steden was de
ezelin leverancier van genees
krachtige melk en langs de kust
deed het dier lang dienst als
strandezel. Daarna nam de be
langstelling voor de eenhoevige
viervoeter sterk af. De laatste
jaren lijkt weer een bescheiden
kentering op gang te zijn geko
men.
Geertje en Ad willen voor Balt
hasar, nu hij oud genoeg is, een
kar aanschaffen „Een ponywa
gen of zoiets, om lekker over de
Schouwse dijken te wandelen.
We hebben er nog over gedacht
om een kleine woonwagen te ko
pen, maar dat is voor één ezel te
zwaar. Ze zijn wel sterk hoor,
kijk maar eens welke lasten ze
op hun rug kunnen meetorsen",
zegt Ad. Geertje heeft inmid
dels, als verjaarscadeau, een
mencursus gevolgd. Balthasar
moest voor de kar. „Het was de
eerste keer geen gezicht. Hij liep
met zijn kop helemaal naar be
neden en te slingeren. De twee
de keer ging het gelukkig al be
ter."
Op de kwekerij heeft Balthasar
een ruime wei en een royale stal;
hij kan zelf kiezen of hij binnen
of buiten wil zijn. Als er een
tweede ezel is, wordt een nieuwe
wei met uitloopmogelijkheden
ingericht. Ezels zijn planten-
eters; de wei mag niet te voed
selrijk zijn want dan worden de
dieren te dik en te veel eiwitten
vergroot de kans op ziekte. Veel
'onderhoud' is er verder niet no
dig, wel komt eenmaal per twee
maanden de hoefkapper langs
op Zuidbos.
Het is zaak te zorgen voor een
goede omheining. Geertje: „De
eerste dag is hij gelijk ontsnapt
en stond hij bij de buurman in de
suikerbieten te eten. Ook is hij
twee keer de weg op gelopen. Hij
kwam zowaar terug toen ik hem
heb geroepen." Aan de kwekerij
draagt Balthasar een steentje
bij door een fikse mestproduc
tie. Hij heeft een paar vaste
plekken om zijn behoefte te
doen en de mest gaat op de com-
posthoop. „Hetlijktmeookleuk
om met hem te ploegen", merkt
Ad op. „We hebben hier lichte
grond. En we willen ook nog met
hem naar het strand. Dan heb je
wel enorm veel bekijks."
Rinus Antonisse
Het Nederlandse Ezelboek.
Eindredactie Corina Meyer en
Geert Wolbers. Uitgave Reed
Business Information, Doetin-
chem, €22,50.
Noordenwind in
augustus opgestaan,
brengt standvastig
weder aan
Nieuwe weerwoorden zijn welkom
bij de redactie PZC, postbus 31,
4460AA, Goes, fax 0113-315669,
e-mail redactie@pzc.nl.
Buitengebied is een wekelijkse
bijlage over natiiur en
landschap, land- en tuinbouw,
streektaal en streekcultuur,
visserij, recreatie en vrije tijd.
Vragen, opmerkingen en
suggesties zijn welkom bij de
redactie Buitengebied van de
PZC, postbus 31, 4460 AA,
Goes,
fax 0113-315669,
e-mail redactie@pzc.nl
jry
Pendelzweefvlieg
Adri Karman heeft achter
zijn huis een kleine tuin,
waar toch van alles ge
beurt. In 'Het tuintje van'
schrijft en tekent hij elke
week over de belevenissen
in de natuur rondom het
huis.
Volucella zonaria
illustraties Adri Karman
een razendsnelle reactie en een
vreemd starre beweging uit
naar links. Drie tellen later
staat het weer te loeren met zo'n
gemene geelgekleurde wespen
outfit.
Wespen en bijen hebben iets be
dreigends, want wie zal zeggen
of ze van plan zijn om te steken.
De omschreven schokkerige
vlucht waarbij de dieren plotse
ling stilstaan en van richting
kunnen veranderen, is typisch
voor insecten uit de orde van de
zweefvliegen. Op die manier
speuren ze naar voedsel. Ze zijn
niet in staat ons mensen ook
maar enig letsel toe te brengen.
De lichaamskleuren waarmee
ze zijn getooid, hebben echter
een grote gelijkenis met die van
wespen en bijen.
Het bovenstaande verhaal toont
aan dat deze vorm van gevaar
lijk lijkende camouflage welde
gelijk functioneel is. Eventuele
belagers in de dierenwereld zijn
hierdoor op hun hoede en voor
dat ze beseffen dat hun prooi on
gevaarlijk is, heeft deze zich met
een snelle wending verplaatst.
Wat de relatie tot de mens be
treft heeft het wespen- of bijen
kleed niet zelden een negatief
resultaat voor het insect, wan-
Blinde bij
neer de vliegenmepper erbij ge
haald wordt.
Wie de zweefvliegen van dicht
bij bekijkt ontdekt vele soorten
met schitterende kleuren en
vormen, die dankbaar gebruik
maken van bloemen en planten
in tuinen waar zij hun voedsel
halen. Van de insecten die we
met het blote oog nog enigzins
op naam kunnen brengen, ko
men de zweefvliegen qua soor
ten het talrijkst voor. Afgelopen
voorjaar, toen de esdoorn bij de
buren in volle bloei stond, hoor
den we vandaaruit een sterk ge
zoem van wel honderden ho
ningbijen, zo leek het. Vreemd,
want in de eerste plaats was het
nog te vroeg in het jaar en in de
tweede plaats bezoeken ho
ningbijen hun voedselbronnen
maar zelden met zoveel tegelijk.
De afstand was te groot om de
dieren te kunnen herkennen,
maar even later hoorden we
vanuit een bloeiende cotoneas-
ter hetzelfde geluid. Nu waren
de dieren goed te zien. Het ble
ken blinde bijen te zijn, vroeger
ook wel ansjes genoemd. 'Het is
mae een ansje, die steke nie',
werd je dan gerustgesteld .Blin
de bijen - zo genoemd omdat het
geluid dat ze maken sterk op dat
van honingbijen lijkt - zijn
zweefvliegen en hebben geen
angel. Volstrekt ongevaalijk
voor de mens dus, althans wat
steken betreft. Niettemin lijkt
het ansje sterk op een bij.
Volucella pellucens
Andere regelmatig in onze tui
nen voorkomende soorten zijn
de pendelzweefvlieg en de dub-
belband zweefvlieg. Soorten die
op het eerste gezicht door het
geel-zwart patroon gelijkenis
vertonen met wespen. Wie ze
goed bekijkt ziet dat de geel
zwarte tekening echter geheel
anders en dikwijls zeer fraai is.
Zweefvliegen zijn dus geheel
onschuldig, hooguit kunnen ze
irriterend zijn. De beste herken
ning is het hierboven al om
schreven gedrag van de dieren;
het stilstaan en plotseling weg-
zwenken tijdens de vlucht.
Zweefvliegen zijn er in een
groot aantal soorten en in dit be
stek kunnen we slechts een frac
tie aanhalen van wat er in de
tuin aan soorten rond kan vlie
gen. Soms ook zeldzame exem
plaren zoals Volucella pellucens
of Volucella zonaria, die vooral
door hun grootte afschrikken.
Je bent echt op je hoede als er
zo'n insect op je af komt.
Adri Karman
Het is al enige tijd geleden.
Zomers warm was het; onze
oudste dochter zat in de tuin te
zwoegen voor een schriftelijke
overhoring biologie. Een vak
dat haar best interesseerde,
maar waar ze toch een behoor
lijke kluif aan had. En dan staat
daar ineens zo'n venijnig insect
voor je neus heen en weer te be
wegen alsof de kwetsbaarste
plaats voor een succesvolle aan
val wordt bepaald. Het dier lokt
een woedende uithaal van een
arm, vergezeld van een hart
grondige verwensing uit. Tever
geefs, want het insect wijkt met
