7
Vlasdag werpt bezoeker even terug in de tijd
Een toonbeeld van dijkenbouw
:giiaSl
Dieren blij met bomkrater
Eeuwling nog
steeds gastvrij
Mosseldag trekt
duizenden bezoekers
Gent
bewoners en stichting eens over bouw op hoek Frederïk Hendriklaan
zeeuwse almanak
waarin opgenomen
de Zierikzeesche Nieuwsbode
1844 - 1998
SCHOUWEN-DUIVELAND
maandag 18 augustus 2003
Roten
ID
- <-■— -
vanaf de dijk
Handkrabben
Auto's vernield
Meisje overleden
na val met
bromfiets
lï
Akkoord over plek voor hospice
(jnnrFamke van Loon
nis
2IERIKZEE - De bewoners van
deFrederik Hendriklaan in Zie-
rikzee en de Stichting Hospice
Schouwen-Duiveland zijn het
eens over de plek waar in de toe
komst het eilandelijke sterfhuis
«ebouvvd kan worden. Mits de
benodigde bouwvergunningen
straks door de gemeente Schou
wen-Duiveland worden afgege
ven, zal het hospice op de hoek
van de Frederik Hendriklaan,
„dichtbij verpleeghuis Cornelia,
ie] fforden gebouwd.
Schouwen-Duiveland moet een
hospice krijgen, zo vindt
destichting die zich hard maakt
voor de bouw van de voorzie
ning waar drie tot vijf terminale
patiënten op een waardige ma
aier en in huiselijke sfeer hun
laatste dagen kunnen doorbren-
Een 'bijna-thuis huis'
noemt de stichting het ook wel.
Maar de plek waar dit eilande
lijke sterfhuis aanvankelijk zou
verrijzen - op een leeg terrein
midden aan de Frederik Hen-
dnklaan - stuitte begin dit jaar
op verzet van omwonenden. Zij
voelden zich niet erg gemakke-
met deze nabijheid van de
dood en stelden voor het hospice
één van de hoeken van de-
zélfde straat in noord-Zierikzee
te bouwen.
De bouwplannen zomaar even
een andere plek projecteren,
bleek echter niet zo simpel. Het
eerste terrein is beschikbaar ge
steld door makelaar Bij de
ïaate. Of die het andere stuk
hier zomaar voor wil in
ruilen is nog maar de vraag.
Daarnaast is het de grond op de
nieuw-gekozen plek op de hoek
van de Frederik Hendriklaan -
grenzend aan het Kaaskenswa-
ter-vervuild, zodat eerst duide
lijk moet zijn dat de provincie
Zeeland de bouw van het hospi-
eedaar om die reden niet zal af
keuren.
Eind mei heeft de provincie al
weten hiertegen geen be
zwaar te hebben. Op grond van
ie Wet Bodembescherming mo
gen op deze percelen geen
woonhuizen worden gebouwd,
maar een hospice kan wat Mid
delburg betreft wel. Als voor
waarde wordt wel gesteld, dat
de plek grotendeels verhard
wordt en de verontreinigde
grond in het tuingedeelte plaats
maakt voor een 'schone leef-
laag'. Daarnaast wil ook de Zie-
rikzeese makelaar meewerken
aan het hospice op de nieuwe
plek. „Bij de Vaate is bereid de
grond tegen zeer gunstige voor
waarden ter beschikking te
stellen voor de bouw van een
hospice", zo meldt stichtings
voorzitter W. Obbink.
Nadat alle seinen wat dat be
treft op groen bleken te staan,
zijn stichtingsbestuur en bewo
ners opnieuw met elkaar om de
tafel gaan zitten. Ze zijn het nu
eens over de plek, waar het hos
pice voor Schouwen-Duiveland
gebouwd kan worden. ,,Het
voorstel van de bewoners, een
kavel te bebouwen op de hoek
van het terrein, nabij verpleeg
huis Cornelia en het medisch
centrum Rode Kruis, is overge
nomen."
Met dit akkoord scheiden de
wegen van stichting en bewo
ners van de Frederik Hendrik
laan niet. Samen zullen zij de
bouwtekeningen voor het eilan
delijke sterfhuis bekijken. Pas
wanneer het ontwerp naar wens
van beide partijen is, zal de
stichting een bouwvergunning
bij de gemeente aanvragen. Ge
zien de steun en medewerking,
die de stichting tot nu toe van
gemeente en provincie heeft ge
had in de voorbereidingen voor
het hospice, gaat de stichting er-
vanuit dat de nieuwe locatie
hier geen bezwaren zal opleve-
door Famke van Loon
DREISCHOR - De twee zusjes
kijken even wat angstig rond als
het paard zich schuddend in be
weging zet. Want ze zitten op
zijn rug best hoog en hebben al
leen elkaar om zich vast te hou
den. Maar het dier stapt rustig
voort en zet de rosmolen in be
weging. Als ze zien dat alles
goed gaat worden de twee jonge
amazones zelfs wat overmoedig
en sporen het paard aan door te
stappen. „Hup Claudia, hup!"
Het is inmiddels de negentiende
editie, maar het verveelt de be
zoekers niet. Na de tropische
dagen, waarop menigeen door
de hitte amper boeh of bah kon
uitbrengen, hadden toeristen en
Schouwen-Duivelanders er wel
eens zin in. De toeloop naar
Dreischor voor de jaarlijkse
Vlasdag is zelfs zo groot dat hal
verwege de ochtend een extra
weiland geopend moet worden
om alle auto's keurig aan de
rand van het dorp te kunnen
stallen.
De mensen slenteren kalm
Dreischor in en wanen zich even
in vroeger tijden.
Want al wordt op de vele uitge
legde kleden voor de huizen mo
dern speelgoed te koop aange
boden, de Vlasdag is toch vooral
folklore en historie. Bij Streek-
en Landbouwmuseum Goe-
manszorg wordt de werking van
de rosmolen gepresenteerd ter
wijl, op de achtergrond de oude
tractoren pruttelen. Rond de
Bezoekers van de Vlasdag in Dreischor krijgen uitleg over de bewerking van vlas.
foto Marijke Folkertsma
kerk worden demonstraties ge
geven van oude ambachten: on
der andere de pottenbakker,
touwslager, klompenmaker en
en wolspinsters laten hun kun
nen zien en geven tekst en uitleg
aan een ieder die het maar horen
wil. Zoals het hoort op een Vlas
dag trekt de Vlaskraam veruit
het meeste bekijks. Bezoekers
schuifelen langs het hekwerk
om het traditionale bewer
kingsproces van begin tot eind
te volgen. Piet Quist legt keer op
keer geduldig uit hoe uit de dro
ge, starre staken de grondstof
voor linnen wordt verkregen.
Zes weken nadat het vlas 'ge
plukt' is, begint het repelen: met
behulp van een stevige kam
worden de zaadbolletjes van de
stengel gehaald. Van een af
standje lijkt dit een simpel klus
je, maar wanneer de
toeschouwers zelf even achter
de repelkam plaatsnemen, ko
men ze er al snel puffend achter
dat hiervoor flink wat kracht
nodig is.
Zijn de bolletjes van de stengels
gehaald, dan wacht het 'roten':
een rottingsproces waarbij de
vlasvezel loslaat van de houten
kern van de stengel. Dat roten
gaat dit jaar vanwege de aan
houdende droogte niet goed.
„Als het niet nat, is kan het vlas
niet roten", stelt Quist. Maar
een volledige oogst gaat niet
verloren: al vroeg is ontdekt dat
wanneer het vlas vijf tot zes da
gen in een 'warmwater roterij'
wordt gezet, de vezel ook los
laat. Vervolgens kan het zwin
gelen, waarbij de houtvezels
van het vlas worden gescheiden,
het hekelen, spinnen en weven
plaatsvinden. Het tafellinnen
kan dan gemaakt worden.
De bezoekers van de Vlasdag
slaan het proces met interesse
gade. En Quist geniet van deze
belangstelling. Vooral als oude
bekenden nog eens even komen
kijken. Quist: „Want dat hoort
ook bij de Vlasdag. Veel mensen
komen bij het vlas kijken, maar
het is ook altijd een beetje een
reünie. Veel bezoekers komen
meerdere keren."
00
na
113
loor Emile Calon
Het Killetje bij Nieuwesluis
ligt er zelfs op deze zomerse
'ichtend wat verstild bij. Een
rakele recreant laat er zijn vlie-
Jtrop, maar heeft geen oog voor
kt complex aan dijken en paal
hoofden dat daar op het meest
noordelijke puntje van West-
Zeeuws-Vlaanderen ligt.
Set Killetje is in officiële water
schapstermen een uitstroom-
werk; een plaats waar het water
uit de Oud-Breskenspolders en
anpalende gebieden wordt ge
loosd. Oorspronkelijk gebeurde
Jat, zoals de naam Nieuwesluis
alzegt, via een sluis. Sinds 1968
heeft een gemaal die taak van de
sluis, twee eeuwen eerder aan
gelegd, overgenomen. Wat ge
lleven is, is het komvormige
aitstroomwerk. Twee halve cir
kels van dijken en vele reeksen
paalhoofden beschermen
het eigenlijke uitwateringska-
aaal.
Enmidden in die kom ligt nu een
klein strandje waar het bij wel
ke wind dan ook het lekker toe-
set is. Helga Rumsel uit het
Duitse Essen vindt het een idea-
gt-v
-,V-
jé'-:
-r"
Het Killetje, vanaf de dijk gezien.
terschap Het Vrije van Sluis, de
plaats waar hij het liefst ver
toeft als de wind aanzwelt. Ze
ker in de winter bij een ruwe
noordwester als de zee te keer
gaat en de golven hoog opspat
ten, vindt hij het de mooiste
plaats die hij kent. Hij komt
daar dan om te kijken naar de
kracht van de natuur en de
weerstand die de door mensen
aangelegde dijken en paalhoof
den bieden. Een prachtige bele
venis, zegt hij, terwijl hij be
schrijft hoe golven dan met veel
geweld te pletter lopen op de
glooiingen. Andere plaatsen
langs de West-Zeeuws-Vlaamse
foto Peter Nicolai
kust bieden die belevenis niet,
zo weet hij zeker. Hij wijst naar
links en rechts en stelt dat het
Killetje een heuse kaap is, een
vooruitstekende landpunt.
„Hier is de kracht van de zee als
plaats voor haar één jaar oude
fy om rond te scharrelen,
«kker beschut", zegt ze ter-
",1i1 ze haar Schatz niet uit het
Mg verliest.
"et Killetje is bij uitstek de
aa's waar te zien is waartoe
®ensenhanden op het gebied
'an dijkenbouw in staat zijn.
'jna heel het blikveld wordt in
eslag genomen door een waar
ustwerk aan dijken met stevi-
en mbuuste basaltbekleding
D paalhoofden. Boven alles uit
aomteen misthoorn, een zware
art geteerde paal waaraan
.'■^reusachtige metalen spea-
sers bevestigd die, als ze
oeien, de grond laten trillen.
et geluid van die hoorns is ook
^dmwaarts vele kilometers
horen.
iKilletje is voor Jaap Boek-
ut'oud-medewerker van wa-
De bomkrater biedt onderdak aan kikkers en salamanders.
foto Lex de Mester
doorEmile Calon
In de dagen voor de landing bij
Westkapelle probeerden de
geallieerden met een gericht
bombardement een Duitse uit
kijktoren annex bunker nabij
kasteel Westhove te verwoesten.
De duizendponder miste op een
haar na zijn doel en sloeg een
krater van veertien bij elf meter
in het bosgebied tussen Dom
burg en Oostkapelle.
Die krater, op een paar meter
afstand van de Brede Dreef of
tewel Lindendreefligt daar nog
steeds tot vreugde van de dieren
die in de Manteling van Walche
ren leven. Ze gebruiken hem na
melijk als drinkput. En omdat
de krater een diepte heeft van
zeker twee meter staat er bijna
altijd water in. Reeën, damher
ten en tal van vogels laven zich
daar. En amfibieën zoals kik
kers en salamanders leven zelfs
in die put. Door de uitzonderlij
ke droogte van de afgelopen tijd
staat de krater nu voor het eerst
sinds vele jaren droog, weet bos
wachter Hans van der Weelen,
waardoor dorstige dieren moe
ten uitwijken naar de drinkput
ten in de duinen.
Zolang die putten niet droog
vallen heeft de droogte geen na
delige gevolgen voor de dieren.
Zelfs de amfibieën die in die
bomkrater leven, overleven de
droogte wel.
Volgens Van der Weelen is het
damhert de absolute koning van
de drinkput. Als dat dier ver
schijnt wijken alle anderen. Ze
ker de ree, die weet dat hij voor
rang moet geven aan zijn grote
neef. De ree is ook veel schuwer,
weet de medewerker van
Staatsbosbeheer. Zodra een ree
A. de Bruijne uit Oosterland vierde afgelopen zaterdag zijn hon
derdste verjaardag. foto Marijke Folkertsma
door Famke van Loon
ZIERIKZEE - Langzaam maar
zeker druppelen ze binnen. Kin
deren, kleinkinderen en achter
kleinkinderen. Ook de onbe
kende gezichten zijn van harte
welkom om aan te schuiven
voor zijn honderdste verjaar
dag. De jarige A. de Bruijne uit
Oosterland geniet van de schaar
mensen om hem heen.
„Dat is altijd zo geweest. Er was
thuis altijd stikveel visite. Ie
dereen mochten we meenemen
en kon altijd mee-eten", vertelt
dochterM. Dalebout-de Bruijne
over haar vader. Die gastvrij
heid koestert zij tot op de dag
van vandaag als 'heel bewonde
renswaardig'. Temeer omdat
haar ouders laat trouwden: haar
vader was 44 jaar oud toen hij
het ja-woord gaf aan zijn 33-ja-
rige vrouw. „Bij jongere ouders
van vriendinnen kon niks."
De Bruijne werd op 16 augustus
1903 geboren in Oosterland. En
heeft daar 98 jaar van zijn leven
gewoond. Met zijn vrouw, twee
zonen en een dochter woonde hij
aan de rand van het Duiveland-
se dorp op een boerderij. Dat
was volgens Dalebout hoofdza
kelijk een akkerbouwbedrijf,
maar er liepen ook dieren rond.
„Vooral de kippen waren ook
heel belangrijk voor hem. Daar
ging hij iedere dag om zes uur 's
ochtends voor uit bed."
Pas op 98-jarige leeftijd verlaat
De Bruijne Oosterland voor
goed, wanneer hij in Zorgcen
trum In 't Opper in Bruinisse
gaat wonen. Sinds drie weken
woont hij nu met zijn vrouw in
Verpleeghuis Cornelia in Zie-
rikzee. Samen met zijn kinde
ren, tien kleinkinderen en vijf
achterkleinkinderen vierde hij
daar afgelopen zaterdag zijn
honderdste verjaardag. Wet
houder J. van Felius kwam hem
namens de gemeente Schou
wen-Duiveland feliciteren. Dat
haar vader deze leeftijd heeft
bereikt, is volgens Dalebout bij
zonder. Want zijn eigen vader en
broers werden niet ouder dan
half zeventig. „Hij blinkt er echt
uit."
beste te ervaren." Het Killetje is
ook de plek waar hij graag mij
mert. Zo was hij enkele dagen
terug om elf uur 's avonds aldaar
tijdens volle maan.
Tot zijn verbazing was hij de
enige. Geen enkele late wande
laar was op dat moment op de
zelfde gedachte gekomen zodat
hij in alle rust kon genieten van
het spel van de zee en het maan
licht.
Het Killetje is voor Boekhout
niet alleen bijzonder wegens de
waterstaatkundige werken.
Dierbare jeugdherinneringen
zijn medebepalend, erkent hij.
Zijn vader is immers daar aan de
voet van de zeedijk geboren. Hij
vertelt hoe zijn grootvader, een
dijkwerker, daar woonde en hoe
hij, als hij daar verbleef, tegen
het einde van de ochtend vaak
door zijn oma erop uit werd ge
stuurd om aan de andere kant
van de dijk grote handkrabben
te vangen. Die werden vervol
gens even gekookt in de mid-
dagpot en daarna opgegeten.
Die dieren, nu een delicatesse,
zijn niet meer te vinden in het
Killetje. Wat er wel staat is een
monument ter herinnering aan
de Deltawerken, van de hand
van Boekhout zelf, waarin hij
alle dij kwerkers door de eeuwen
heen eert: 'Scheppend in de gol
ven der getijden'.
ook maar iets hoort vlucht het
dieper het bos in terwijl het
damhert een veel afwachtender
houding heeft. Hij noemt het
damhert spottend dan ook een
soort bosvee, 'de koeien van het
woud'.
Er zij n nooit plannen geweest de
krater te dempen, zegt Van der
Weelen, die vervolgens met gro
te liefde vertelt over alle vogels
die in die put komen drinken.
Tweeënzestig soorten, zo weet
hij, variërend van de groene
specht tot de havik en de bui
zerd.
Door de droogte is nu goed te
zien dat de put redelijk vol ligt
met hout. In het najaar wordt
dat uit die krater gehaald en
verhakseld. En enkele bomen
die nu te dicht bij de kraterrand
staan,verdwijnen dan ook, zo
dat de drinkput meer vrij komt
te liggen.
door Rob Paardekam
YERSEKE - Eén keer per jaar
wordt het anders zo rustige
Yerseke overspoeld door een en
thousiaste, lawaaiige, maar
vooral etende massa mensen.
Zaterdag was het weer zover:
mosseldag.
Het evenement trok tienduizen
den mensen naar het mossel
dorp. In lange rijen trokken ze
langs de vele kramen die in de
havens en het centrum waren
opgesteld. Vooral de verkopers
van etenswaren deden goede za
ken. Het was er allemaal. Na
tuurlijk waren de mossels het
meest in trek. In de Julianaha-
ven was het weer dringen gebla
zen voor een portie. Daar moes
ten bezoekers net als vorig jaar
één euro voor neertellen. „Dat is
toch evident?", vindt An Wostyn
uit het Belgische Boom. „Ik heb
het altijd al onbegrijpelijk ge
vonden dat ze die mossels hier
gratis uitdeelden." Ook het
maximum van twee porties per
persoon kan op begrip rekenen.
„Het was hier soms een behoor
lijke schranspartij", zegtBerge-
naar Jos Snepvangers. „En toe
gegeven. Ik heb ook weieens
meer dan twee bakjes gehaald."
Alle feestelijkheden ten spijt
RENESSE - Aan de Hoogen-
boomlaan in Renesse hebben
vandalen in de nacht van vrij
dag op zaterdag twee auto's ver
nield. Bij de eerste auto werd de
rechter buitenspiegel kapot ge
maakt en is er over de motorkap
gelopen. Bij de tweede auto
werd de linker buitenspiegel ge
molesteerd.
werden de bezoekers ook gecon
fronteerd met de onvrede van de
vissers. Op een groot spandoek
op de boot Dingenis Maria, of
wel de YE161, stond een kriti
sche boodschap voor de minis
ter. 'Minister Veerman u moet
weten, wij kweken ook voor de
vogels het eten. Dus laat de mos
selcultuur bestaan, dan zal het
ook de vogels goed gaan'.
Verder was de dag met onder
meer sloeproeiwedstri j denker-
mis, taptoe en vlootschouw toch
vooral heel feestelijk. Het af
fluitende vuurwerk werd niet
echt gemist, want de vervan
gende lasershow viel goed in de
smaak. Toen even voor één uur
de laatste klanken van mossel
rock over Yerseke neerdaalden,
was de mosseldag pas echt voor
bij en kon de grote schoonmaak
beginnen.
AARDENBURG - Een zestien
jarig meisje uit de gemeente
Sluis is in de nacht van vrijdag
op zaterdag overleden aan de
gevolgen van een val met haar
bromfiets.
Het meisje reed vrijdagagavond
rond half twaalf op de Hogeweg
bij Aardenburg vanuit Sluis
richting Aardenburg en kwam
door nog onbekende oorzaak
ten val. Ze werd met zware ver
wondingen per ambulance
overgebracht naar het zieken
huis in Brugge, 's Nachts is het
meisje in het ziekenhuis in
Brugge aan haar verwondingen
overleden.
Met zijn ziel onder zijn arm
sjokte de Terneuzenaar door
Gent. Vrouw en dochters wa
ren de stad ingetrokken op
zoek naar net die ene leuke
jas of die aparte schoenen
voor de komende herfst.
De hele zaterdagmiddag lag
leeg voor hem.
Hij is niet zo'n modetypje.
Na een stiefuurtje doelloos
rondslenteren, zeeg hij neer
op een terras in de buurt van
de parkeergarage waar hij
zijn rondgang door de stad
was begonnen.
Een vriendelijke dame vroeg
hem wat hij bliefde. Achter
haar zag hij op het uithang
bord dat hij bij een 'eet- en
praatcafé' was beland.
„Doet u mij maar een wit
bier.
En een goed gesprek."