7
Zand en klei al 1500 jaar basis dijk
Basalt heeft last van zonnebrand
Geur paardenstront hoort bij Burghse Dag
Twee boekenmarkten
op dezelfde dag niet
hinderlijk in Zierikzee
Geen gegadigden bij
gemeente Vlissingen
voor plan watertaxi
WWW.
NAZOMER
FESTIVAL
.NL
Klassieker
Onvrede stroomstoring
zeeuwse almanak
waarin opgenomen
de Zierikzeesche Nieuwsbode
1844 - 1998
SCHOUWEN-DUIVELAND
maandag 11 augustus 2003
Ringsteek wedstrij den
vanaf de dijk
Onderzoek
MM
J
ia
Bedrijven
nemen
schade op
door Ali Pankow
BURGH-HAAMSTEDE - De
Federatie van Ondernemers
verenigingen op Schouwen-
Duiveland (FOS) maakt een in
ventarisatie van de schade die
het bedrijfsleven heeft geleden
als gevolg van de grote stroom
storing donderdagavond en -
nacht. Het midden en het wes
ten van deze gemeente kwam
daardoor gedurende enkele
uren zonder elektriciteit te zit
ten. De FOS roept alle onderne
mers op de schade, materieel of
omzetderving, zo spoedig mo
gelijk te melden bij de federatie.
De FOS heeft verder samen met
de Samenwerkende Verenigin
gen in de Verblijfsrecreatie
(SW) een brief gestuurd naar
burgemeester Asselbergs met
het verzoek hun onvrede over
het gebeuren te betrekken in
zijn evaluatie en in het gesprek
met de directie van nutsbedrijf
Delta NV.
FOS en SW maken zich zorgen
over de toenemende frequentie
van stroomstoringen. De West
hoek van Schouwen werd er tij
dens toeristisch drukke perio
den binnen twee maanden
tweemaal mee geconfronteerd.
Ook spreken beide branche-or
ganisaties hun onvrede uit over
de bedroevend slechte commu
nicatie met Delta NV. Over de si
tuatie van afgelopen donderdag
schrijven FOS en SW: „Het was
bijzonder moeilijk, zo niet on
mogelijk een juist inzicht in
aard en duur van de storing te
bijgen. Het informatienummer
werkte niet goed: er waren
|fwachttijden die opliepen tot
ruim dertig minuten." Volgens
FOS-voorzitter W. Ginjaar, te
vens afdelingssecretaris van de
Koninklijke Horeca Nederland
(KHN), spreekt Delta NV van
'weinig of geen ongerief' als een
storing korter duurt dan vier
uur. „Dat getuigt van weinig
realiteitszin", vindt hij. Omdat
de storing korter duurde dan
vier uur - in de Westhoek ander
half tot twee uur, in Brouwers
haven en Scharendijke wat lan
ger - is er geen sprake van een
schaderegeling. Ginjaar
benadrukt dat er echter wel
degelijk ondernemers zijn die
aanzienlijke schade hebben ge
leden. Hij wil dat met een duide
lijke inventarisatie nader on
derbouwen.
Ginjaar heeft vernomen dat de
schade, zowel aan apparatuur
als omzetderving, groter is dan
tijdens de eerdere stroomsto
ring met Pinksteren. Hij wil in
een gesprek met KHN en het
liefst ook met MKB en Recron
bekijken welke juridische stap
pen in dit verband mogelijk zijn.
In een gesprek dat Ginjaar eer
der al persoonlijk had met een
vertegenwoordiger van het
nutsbedrijf kreeg hij te horen
dat het om slechte ondernemers
gaat als zij niet goed zijn voor
bereid op een stroomstoring.
Ondernemers dienen te zorgen
voor hun eigen noodstroom-
voorziening. FOS en SW vra
gen in de brief aan de burge
meester of hij die mening deelt.
Beide organisaties spreken in
hun brief wel nadrukkelijk hun
waardering uit voor de snelheid
en inzet waarmee Asselbergs en
de brandweer aanwezig waren
om calamiteiten te voorkomen.
Kinderen in Ot- en Sienkleren tijdens de Burghse dag.
foto Marijke Folkertsma
door Ali Pankow
BURGH - De opening van de Burghse Dag
levert traditiegetrouw prachtige folkloris
tische taferelen op. Een fraaie stoet van
paarden, sjeesjes, volwassenen in klassieke
hoerendracht, kinderen in kleren zoals Ot
en Sien die droegen en muziek trok zater
dagochtend weer het dorp in. Het officiële
startsein bestond uit het hijsen van de
Burghse vlag door burgemeester Asselbergs
gevolgd door het zingen van de Schouwse en
Zeeuwse volksliederen.
Die Schouwse variant ging wat aarzelend.
„Want dat is toch best moeilijk", zoals comi
tévoorzitter Piet-Jan Landegent consta
teerde. Het Zeeuwse volkslied klonk krach
tiger. Voorafgaand gaven de Westhoek Zan
gers onder leiding van Elvira Vos al een ex
traatje met het 'Volkslied van Sluusje'.
Landegent, gehuld in stijlvol rokkostuum
en een hoge zijden op het hoofd, maakt van
zijn welkomstwoord gebruik nog even wat
wensen te uiten: een sanitaire buitenvoor
ziening ter hoogte van museum De Burghse
Schoole én teksten onder de komborden
waarop kond wordt gedaan van de specifie
ke dorpsevenementen. De burgemeester
dient hem direct van repliek. Over die sani
taire voorziening moet inderdaad maar eens
gepraat worden. Wat die tekstborden be
treft, moeten de enthousiaste inwoners van
Burgh zelf maar eens aan de slag en niet
simpelweg een beroep doen op ambtelijke
creativiteit, vindt Asselbergs. Hij roemt
overigens de geweldige inzet van de tiental
len vrijwilligers bij de organisatie van de
Burghse Dag die het dorpje elk jaar weer on
betwist tot de mooiste kern van Zeeland
maakt. Betere ambassadeurs dan betrok
ken bewoners zijn er voor een dorp niet te
vinden, meent de burgemeester.
Na toespraken en gezang wordt het start
sein gegeven voor de ringsteekwedstrijd
voor prominenten. De geur van paarden
stront begint al snel de lucht in Ring en
Kerkstraat te kruiden. Het hoort onlosma
kelijk bij De Burghse Dag. VW-directeur
Jurgen Klapwijk wordt na een spannende
strijd met voorzitter Dick Rauss van de on
dernemersvereniging Burgh-Haamstede
winnaar van het ringsteken en mag de
Burghse Peer in ontvangst nemen. De
Zeeuwse Ringrijders Vereniging verzorgt
gedurende de gehele dag wedstrijden voor
geoefende ruiters. Op de boerenmarkt ron
ken oude landbouwmotoren en stijgt er een
enorme rookwolk op bij de demonstratie
hoevenbeslaan. De kramen bieden naast
reeds alom bekende landbouwproducten
ook noviteiten als witlofjam. Onder de slo
gan 'Power to the pieper' worden de passan
ten op de hoogte gesteld van de kwaliteiten
van aardappelrassen. De mosterdmaker
moppert over zijn locatie middenop het
veld. Wat verongelijkt laat hij de kogel door
zijn emaillen kom rollen. Iedereen schuifelt
langs de kramen aan weerszijden en nie
mand let op hem.
De ware paardenliefhebbers worden tijdens
deze dertiende Burghse Dag optimaal be
diend. Dit keer zijn er twee bakken inge
richt voor demonstraties: aangespannen
rijden, viertallen, pas de deux, Friezen car
rousel, kür op muziek en western. De gehele
dag blijft het druk in Burgh. Volgens comi
télid Margo Grevel ligt de schatting weer op
circa twintigduizend bezoekers. Wie uitge
breid wil nagenieten van dit folkloristisch
evenement doet er goed aan de site
www.burghsedag.nl eens te bezoeken.
y.
door Jeffrey Kutterink
Een handleiding 'dijken bou
wen' zou in 800 na Christus
hoogstens een paar alinea's be
slaan. In die tijd legden de Zeeu
wen de eerste dijken aan. Na
tuurlijk is de manier van bou
wen tot in de details verfijnd,
maar het principe is altijd de
zelfde gebleven: met een hoopje
zand, klei en stenen het wassen
de water weren.
Een dijk doorzagen om te zien
waar die uit bestaat is lastig, en
in elk geval niet gewenst. Tech
nische tekeningen zeggen wel
iets, maar spreken niet zo tot de
verbeelding. Maar wie de moei
te neemt de dijk bij Baarland te
beklimmen, krijgt op zijn minst
een aardig idee.
Het Waterschap de Zeeuwse Ei
landen vervangt sinds 1997 de
steenbekleding van de dijken
langs de Westerschelde en de
Noordzee. De dijkvakken zijn
getoetst aan de veiligheidsnorm
en de bekleding bleek de dijken
onvoldoende te beschermen te
gen superstormen. De hoge wa
terstanden en hoge krachtige
golven vormen de voornaamste
bedreiging van de Zeeuwse dij
ken. Bovenop de dijk, een plaats
waar het water slechts bij ex
treem hoog water komt, ligt een
grasmat. Daar waar de golven
met volle kracht tegen de dijk
aanslaan, is deze beschermd
door natuursteen of betonblok
ken. Voor de dijkbekleding is
heel lang natuursteen gebruikt.
Bij de Deltawerken is massaal
overgestapt op betonblokken.
Veel van deze blokken zijn te
licht. Ze worden nu vervangen
door dikkere en zwaardere be-
tonzuilen. Waar mogelijk blijft
de oude bekleding liggen en
gaat de nieuwe er overheen. In
sommige gevallen vervangt het
waterschap de oude.
Als een pelpinda, kleedt het
schap nu de dijk bij Baarland
laagje voor laagje uit en geeft
hem een stenen jas die wel be
scherming biedt tegen het woes
te water. Het dijkvak Baarland
polder is ongeveer 3300 meter
lang en ligt tussen de haven van
Hoedekenskerke en camping
Scheldeoord.
Het dwarsprofiel van een klas
sieke dijk heeft de vorm van een
trapezium. Afhankelijk van de
plaats en functie (bijvoorbeeld
zee of rivierdijk), kan de op
bouw behoorlijk verschillen.
Maar over het algemeen is de
kern van zand, die met een laag
klei is bedekt.
De eerste dijken, omstreeks 800
waren niet veel meer dan dat.
„Je moet heel Zeeland in die tijd
De dijk in Baarland wordt laagje voor laagje 'gepeld' en voorzien van een beschermende, stenen laag.
foto Willem Mieras
zien als één groot schorrenge-
bied met kreken", zegt B. van
Liere van het Waterschap de
Zeeuwse Eilanden. „Regelma
tig liepen stukken onder water.
Om zich te beschermen legden
mensen dijken aan. Ze waren
toen hooguit een meter of twee
hoog. De kleilaag op het zand
zorgde dat het zand bleef lig
gen."
Maar het land daalde, de zee
spiegel steeg, waardoor de zee
met regelmaat stukken uit dij
ken wegsloeg. In de loop der tijd
werden verschillende technie
ken bedacht om dijken te bekle
den met materiaal om afkalving
te voorkomen. Zo hebben recht
hoekige vakken van palen, op
gevuld met geperst zeewier een
tijd de golfslag gedempt.
„Het was een provisorische be
scherming", zegt Van Liere.
r
Basaltblokken op de zeedijk bij Baarland.
foto Willem Mieras
door Jeffrey Kutterink
Zeeland ligt ermee bezaaid.
Althans, de zeeweringen.
Het is voornamelijk afkomstig
uit het Duitse Eifelgebergte
en is met schepen naar Zeeland
vervoerd. Basalt. Een verzamel
naam voor bepaalde vulkani
sche stollingsgesteenten.
Niet kapot te krijgen, al hebben
sommige last van zonne
brand.
Basalt is donker van kleur. Grijs
tot zwart. De vele soorten basalt
zijn slechts microscopisch, soms
zelfs alleen chemisch, van el
kaar te onderscheiden/Karak
teristiek voor de blokken die in
Zeeland verspreid langs de dij
ken liggen, zijn de min of meer
verticale zuilen, meestal zeszij -
dig. Die zijn ontstaan door af
koeling en stolling van lava na
een vulkaanuitbarsting.
Slechts enkelen beschikken nog
over het vakmanschap om de
onregelmatig gevormde zuilen -
variërend van 25 tot 40 centime
ter hoog en van 30 tot 70 kilo
zwaar - met een timmermans
oog op hun plaats te zetten. Zo
danig, dat ze rotsvast met be
paalde vlakken tegen elkaar
aanliggen.
Een puzzel van de zwaarste ca
tegorie. Westkapellaars konden
die vroeger moeiteloos leggen.
Want de dijk aldaar kreeg dik
wijls op zijn donder.
Nu zijn er slechts een handvol
Zeeuwen, wat Werkendammers
en wat Friezen die het vak be
heersen.
De basaltzuilen kunnen tegen
een stootje, een niet te missen ei
genschap in de strijd tegen het
water. En ze verweren niet. Al
hoewel, er zijn er die last hebben
van zonnebrand. Noem het een
ziekte, want er is geen crème die
er tegen helpt. Een blok dat er
aan lijdt, verpulvert. Vervan
ging is nauwelijks mogelijk,
want vindt maar eens een steen
die precies in het ontstane gat
past.
De steenzetters leggen de blok
ken zo dicht tegen elkaar, dat er
geen beweging meer in te krij
gen is. Dus rest de harde metho
de: alle stenen in een vlak van
door Ali Pankow
ZIERIKZEE - Het lijkt wat veel
van het goede om in een stadje
als Zierikzee twee boekenmark
ten tegelijk te organiseren. In de
praktijk blijkt de diversiteit
echter juist goed te werken.
Boekenliefhebbers konden zo
wel zowel op het Havenplein als
in gebouw De Harmonie van
muziekvereniging Kunst en Eer
hun hart ophalen. Daarnaast
was er, zoals elke dag tijdens het
zomerseizoen, ook nog de ver
koop van tweedehands boeken
in de Dikke Toren.
„De echte liefhebbers lopen al
rond de kramen zodra de dozen
uit je auto komen", zegt Henk
Kroes van antiquariaat 'van
Apeldoorn' uit Apeldoorn. Hij
heeft de lange tocht naar Zierik
zee er elk jaar graag voor over.
„Het is niet zo'n druk bezochte
markt, maar wel gezellig en we
doen het tenslotte in een samen
werkingsverband", zegt Kroes.
Voor hem betreft die boekenver
koop een bijbaantje. „Mijn
vrouw verzamelde boeken en op
een bepaald moment waren het
er zoveel dat we ze maar zijn
gaan verkopen."
Naast Kroes staat de kraam van
Hans en Ineke Versluis van 'Ex
Libris' uit Bergen op Zoom. Zij
zorgen dat er op uitnodiging van
Zierikzee Actief elk jaar een ge
varieerde groep handelaren in
tweedehands boeken bijeen ko
men op het Havenplein. „We
doen dat al acht jaar en het be
valt goed. Natuurlijk is de ver
koop weersafhankelijk, maar
de eerste twee uurtjes loopt het
altijd wel goed", zegt Hans Ver
sluis.
Hij onderscheidt de echte snuf
felaars, die een lijstje met ge
zochte titels uit hun tas halen en
de impuls-aankopers. Zo had
hij net nog een klant die spon
taan een complete cursus hand
werken aanschafte.
Dat er elders in Zierikzee nog
een overdekte boekenmarkt
wordt gehouden, hindert hem
niet zo. „Als het maar niet hier
aan de overkant onder de Beuze
gebeurt, zoals vorig jaar. Daar
willen we natuurlijk niet meer",
zegt Versluis.
Henk Kroes benadrukt dat er
een groot verschil is tussen het
aanbod van antiquariaten en
professionele handelaren op de
ze markt en de verkoop uit do
zen op rommelmarkten. „Het
publiek mag dat eigenlijk niet
vergelijken, maar doet dat wel.
De prijzen bij ons liggen hoger,
maar het aanbod is ook beter
verzorgd."
Vrijwilliger Harry Koper van de
Koninklijke Muziekvereniging
Kunst en Eer erkent dat direct.
„Wij hoeven er zelf niks aan te
verdienen. We kopen zelf ook
niks in, we krijgen zoveel boe
ken aangeboden als reactie op
die kleine advertenties in de
huis-aan-huisbladen." Volgens
hem is het letterlijk liefdewerk
oud papier voor de vereniging.
Zo kan het gebeuren dat een
jonge vrouw hier zaterdagoch
tend met vijf begeerde boeken
voor drie euro vijftig verguld
weer de deur uitstapt. Extra in
komsten uit de boekverkoop is
noodzaak voor Kunst en Eer.
„Het geld wordt onder meer ge
bruikt voor de aanschaf van
bladmuziek en instrumenten.
De subsidie van de gemeente is
beperkt en zal met de huidige
bezuinigingen voorlopig ook
niet meer worden", zegt Koper.
Naast de jaarlijkse verkoopdag
begin juni besloot Kunst en Eer
nu ook op vier zaterdagen in het
zomerseizoen boekenmarkt te
houden. Volgens Koper trok de
eerste zaterdag de meeste be
langstelling. Ook hij heeft de er
varing dat de toeloop tussen tien
en twaalf het groots is. „Daarna
houden de meesten het voor ge
zien en gaan ze liever naar het
strand.Toch is het volgens hem
zeker de moeite waard geweest
deze vier extra verkoopdagen te
houden. Alle beetjes helpen ten
slotte om de kas te spekken. Bo
vendien zijn er altijd wel vrij
willigers binnen de vereniging
die hier hun schouders onder
willen zetten.
Paalworm haalde die techniek
in de zestiende eeuw onderuit,
waarna andere trucs uit de doos
moesten worden gehaald. Mat
ten van stro (te gebruiken als
werkvloer om daartussen steen
te storten) om daarin Vilvoordse
steen te zetten, bleken een stuk
sterker.
Meer stevigheid werd gevonden
door het kalksteen te vervangen
door basaltblokken. Dat is grof
weg nog steeds de samenstel
ling: zand, klei, kunststof mat
(als vervanging van de stromat-
ten) met een steenlaag en ba
salt- of betonblokken. Om de
basaltlaag nog meer te verstevi
gen, worden de stenen wel eens
overgoten met asfalt. „Niet
fraai, maar wel zeer stevig", al
dus Van Liere.
De vorm van de dijk is na de wa
tersnoodramp van 1953 veran
derd. Meer dan voorheen wor
den dijken van zand gebouwd:
het is snel in grote hoeveelheden
aan te voeren en de dijken wor
den er stabieler door (betere wa
terafvoer). Het binnenbeloop
(de helling van de dijk aan de
landkant) is tegenwoordig min
der stijl: water stroomt er min
der hard van af waardoor de
verwoestende kracht van het
water op de dijk afneemt. Door
de glooiingen van dijk onder
water te verstevigen met steen,
wordt voorkomen dat stukken
van de dijk in zee verdwijnen.
De werkzaamheden aan de dijk
bij Baarland duren tot en met
volgend jaar. Vanaf 2005 wil het
waterschap de dijken langs de
Oosterschelde aanpakken.
een vierkante meter eruit tillen.
Ondanks de uitstekende eigen
schappen van basalt, raken de
zuilen in onbruik. Het zetten
van de blokken is zwaar werk.
Mechanisch kan het wel, maar
blijkt in de praktijk niet goed te
werken. Een groter probleem is
dat veel groeven in Duitsland
uitgeput raken.
Licht gekleurde betonzuilen ne
men langzamerhand de plek in.
Mechanisch snel te zetten: een
vakman zet per week zo'n hon
derd vierkante meter basalt
blokken neer, een machine met
gemak enkele duizenden vier
kante meters betonblokken.
Het is goedkoper, sneller en
makkelijker, maar ook minder
bijzonder.
door Ab van der Sluis
VLISSINGEN - Het Vlissingse
college juicht het idee van een
watertaxi toe, maar neemt zelf
geen initiatieven in die richting.
Dat antwoorden B en W op een
brief van de Lokale Partij Vlis
singen (LPV).
Fractievoorzitter W. Hirdes lan
ceerde begin dit j aar het plan om
in de drukke zomermaanden
een watertaxi in te zetten tussen
het NS-station en de Helling-
baan in het centrum. Hij bena
derde diverse ondernemingen in
Vlissingen, die zich positief uit
lieten. Zij vonden wel dat het
gemeentebestuur het voortouw
moest nemen. B en W stellen nu
dat er bij de gemeente geen ge
gadigden bekend zijn voor zo'n
project.
De LPV kaartte de problema
tiek van de dichtslibbende bin
nenstad met geparkeerde auto's
in april aan. Eén van de steeds
terugkerende opmerkingen was
dat bewoners zich zorgen ma
ken over de parkeerproblema-
tiek in het centrum. Zij kwamen
ook met oplossingen. Eén van
deze nieuwe ideeën was om in de
zomermaanden een watertaxi
in te zetten van de parkeer
plaats bij het NS-station naar
de Hellingbaan.
De partij deed een onderzoek
naar de haalbaarheid, de kosten
en de benodigdheden om te be
ginnen met een watertaxi.
Daaruit kwam volgens de LPV
naar voren dat een dergelijke
idee haalbaar is. Het geld zou
gehaald kunnen worden uit de
opbrengst van de parkeergel-
den. Uit overleg met bedrijven,
die werkzaam zijn in de maritie
me sector, kwamen ook positie
ve geluiden. De LPV stelde het
college voor om het initiatief
van een watertaxi over te nemen
en zelf een onderzoek in te stel
len naar een proefproject.
Het college schrij ft Hirdes dat er
op dit moment gekeken wordt
naar de opzet van een gemeen
telijke vervoers- en verkeers
plan. Eén van de onderwerpen
in dat plan is een tweede bin-
nenstadsontsluitingsweg en een
evaluatie van de parkeerproble-
matiek. Ook wordt gekeken of
een transferium haalbaar is. Uit
de parkeerevaluatie moet dui
delijk worden of, waar en in
welke omvang er ook echt een
probleem is voor bewoners van
de binnenstad. „Vormen van
vervoer over het water ter be
vordering van het toeristisch-
recreatief product juichen wij
toe", aldus het college.
Mochten er ondernemers zijn,
die plannen hebben om een wa-
tertaxi te beginnen tussen bij
voorbeeld het NS-station en het
centrum, dan zijn ze van harte
welkom bij het college.
Advertentie
26 aug t/m 7 sept 2003
0900 33 00033
^SARTABD» MIDDELBURG
KAMAGURKA
JULES DEELDER
Kamadeeldra
De politie in Renesse moest
in de nacht van zaterdag op
zondag op de Hogezoom een
jonge Duitser uit een vlag
genmast plukken.
Opmerkelijk, want de meeste
Duitse toeristen hebben de
neiging om met de schep in de
hand op het strand juist de
diepte in te gaan.
Overigens was het verweer
van de 23-jarige jongeman
weer wel klassiek.
Klimmen in vlaggenmasten
verboden? Daar wist hij niets
