PZC Amerika is enige hoop voor Liberia Alleen Europa kan muur Israël stoppen Russische ambassadeursvrouw houdt van de Nederlandse taal Bio-industrie heeft te lijden onder recessie en wijfelende consument te gast 6 augustus 1953 woensdag 6 augustus 2003 Lef Onteigend Engels Weemoed Welzijn varkens kost veel geld Nederlanders vinden het wel zijn van dieren maar wat be langrijk. Maar die woorden in daden omzetten gaat moei zaam. De verkoop van bijvoor beeld biologisch varkensvlees blijft achter bij de verwachtin gen. De recessie verergert dat. „Zodra de Nederlander de por temonnee moet trekken, geeft hij niet thuis." door Luuk Kortekaas Het is echt weer voor een heerlijk bad in de modder poel. Tevreden knorrend wente len zo'n zeventig zeugen zich in hun zwarte bad bij de biologi sche varkenshouderij van Theo de Bruin in IJsselstein. Niks bij zonders toch? Nou, in Neder land tegenwoordig wel. Want varkens buiten in de wei in een modderpoel, dat zie je alleen nog maar bij de ongeveer tach tig biologische varkensboeren in ons land. De Bruin: „Ik zorg nu zelf maar voor wat extra water. Normaal loopt het bad in de wei vanzelf vol met regenwater, maar dat is er nu niet. Het bad is belangrijk: de modder beschermt tegen pa rasieten en tegen de zon. En na tuurlijk is het verkoelend." De varkenshouder vertelt het letterlijk tussen de biggende zeugen. Terwijl hij praat, floept er af en toe roze nieuw leven uit de schijnbaar onaangedane moeder, die gul haar opgezette spenen aan haar verse koters aanbiedt. Het lijkt allemaal het lustige landleven en het lijkt in niets op de beelden die wel eens te zien zijn van de volle hokken in de intensieve varkenshoude rij. Maar er zit wel een verhaal tje achter. De betrekkelijke vrijheid van de zeshonderd vleesvarkens, de negentig zeugen, de driehon derd biggen en de twee beren Bert en Ernie op de boerderij van De Bruin dient immers duur betaald te worden. Neem die ki lo hamlappen bij de plaatselijke Albert Heijn. 'Gewone' hamlap pen kosten 7,49 euro per kilo, op biologische hamlappen met EKO-keurmerk prijkt een plak- kertje met het bedrag van 12,49 euro. Maurits Steverink legt uit hoe dat komt. Hij is ketenmanager voor de Task Force Marktont wikkeling Biologische Land bouw en is werkzaam bij Biolo- gica, dat beleid ontwikkelt en voorlichting geeft over biologi sche landbouw en voeding. „Biologisch varkensvlees kost de klant zo'n zestig tot zeventig procent meer in de winkel. Maar het is wel een eerlijke prijs. Voor de biologische boer liggen de kosten veel hoger, met name waar het gaat om voedsel, huis vesting en arbeid. Biologisch voedsel is ongeveer twee keer zo duur als het voedsel dat gangba re varkens krijgen, maar het is wel noodzakelijk dat het bio- voer gegeven wordt. De huis vesting is duurder, omdat er per varken meer ruimte beschik baar moet zijn op het bedrijf. En de arbeid is duurder, omdat er per varken meer arbeid geleverd moet worden dan op grote be drijven." Waarom zou je er dan eigenlijk aan beginnen? De Bruin: „Ik be gon met een scharrelvarkensbe drijf, al in 1985. In 1990 zijn we omgeschakeld: wij waren het derde biologische varkensbe drijf van Nederland. Ik wil me niet afzetten tegen de gangbare bedrijven, maar ik zou het zelf niet anders willen dan op deze manier. Ik geniet van de var kens, het zijn prachtbeesten en nog intelligent op de koop toe. Ik vind het beter om op deze ma nier met een varken om te gaan." Steverink: „Je kunt je inder daad afvragen waarom boeren dit doen. Gelukkig is er een groep boeren die het lef heeft ge had om te schakelen met de be doeling het biologisch varkens vlees goed op de kaart te zetten. En dat geldt net zo goed voor nog maar een enkele super markt die het lef heeft om zo'n duur product in het schap te leg gen naast het goedkopere vlees." De eerste die dat doet, is Albert Heijn. Sinds vorig jaar verkoopt De varkens op het terrein van de biologische varkensboerderij van Theo de Bruin. foto Frank Jansen/GPD de grootgrutter in zo'n vijfhon derd winkels biologisch var kensvlees en promoot actief biologisch vlees op de winkel vloer. De verkoop groeit mede daardoor, maar het gaat Steve rink niet snel genoeg. Nog maar een paar jaar geleden, na de var kenspestepidemie die in Neder land gruwelij k huishield, waren de verwachtingen van biolo gisch varkensvlees hoog ge spannen: tot vijftien procent van al het vlees zou biologisch worden. Maar dat streefgetal wordt nog bij lange na niet ge haald. Steverink: „De hoeveelheid verkocht biologisch varkens vlees is 1,7 procent van het to taal. Het groeit gestaag, maar wat mij betreft te langzaam. Het had van mij wel een procentje meer mogen zijn. Maar vergeet niet dat we pas net bezig zijn met het actief promoten van biologisch vlees op de winkel vloer. Vanaf oktober vorig jaar is het biologisch vlees pas echt zichtbaar in de winkel." En ja, daar is de dure euro weer, en de recessie. „Dit is een moei lijke tijd. Ook al hebben mensen geen last van de recessie, het wordt hun in ieder geval wel aangepraat dat ze er last van hebben. Door de economische tegenwind groeit het minder snel dan wij verwacht hadden. Daar komt bij dat er nu een gro ter prijsverschil is met gang baar vlees. Daardoor kunnen supermarkten bijvoorbeeld flink stunten met de schouder karbonade." „Het is moeilijk: je moet de con sument toch zo zien te informe ren dat hijin die paar seconden die hij neemt om te beslissen wat hij koopt, genoeg weet om voor hem de juiste keuze te maken. Hier hebben we meer medewer king van supermarkten nodig. Volgens varkenshouder De Bruin is er meer aan de hand dan alleen dat. „De Nederlander zegt wel dat hij het welzijn van het dier heel belangrijk vindt. Dat roept iedereen. Maar zodra hij zijn portemonnee moet trek ken, geeft hij niet thuis. Het deel van het inkomen dat mensen aan eten besteden is in Neder land gewoon laag. Vergelijk dat eens met een Fransman. Die is bereid veel meer te betalen. Het is voor een deel een kwestie van mentaliteit." GPD door Frans van den Houdt Het risico is groot dat met de komst van de West- Afrikaanse vredesmacht de oorlog in Liberia niet wordt beëindigd, maar een nieuwe fase ingaat." Dat vreest Li- beria-deskundige Stephen Ellis van het Afrika Studie centrum van de Universiteit Leiden. Het verleden biedt genoeg aanknopingspunten voor die veronderstelling. Ellis: „De troepen die begin jaren ne gentig door Ecowas (econo misch samenwerkingsver band van West-Afrika) naar Liberia werden gestuurd, voor tachtig procent Nigeri- anen, bleven geen buiten staanders maar werden deel nemers aan het conflict, dat daardoor alsmaar gruwelij ker en langduriger werd." Bovendien sloegen die mili tairen op grote schaal aan het plunderen en ze raakten be trokken bij de drugshandel. Helemaal niets doen en de Liberianen aan hun lot over laten is echter geen optie, be nadrukt Ellis. Wat volgens hem echt nodig is in Liberia is een Amerikaanse interven tie.De VS zijn de enige hoop voor Liberia." De Amerika nen hoeven niet direct een militaire rol te spelen. „Hun betrokkenheid en aanwezig heid in het land alleen al, heeft een belangrijke symbo lische waarde. De diverse mi lities zijn niet bang voor de West-Afrikaanse militairen. In tegendeel, vooral tegen de Nigerianen bestaat een der mate grote weerstand dat ze die juist gretig te lijf zullen gaan. Maar de milities zullen er zeker terugschrikken voor de Amerikanen." De Ameri kaanse president George Bush heeft steeds gezegd zijn manschappen pas in actie te laten komen in Liberia als diens leider Charles Taylor het land heeft verlaten. Een totaal verkeerde tactiek, oordeelt Ellis. „De Amerika nen hadden het initiatief in eigen hand moeten houden en tegen Taylor moeten zeg gen, 'wij komen over drie da gen en als je niet weg bent, dan pakken we je op en word je uitgeleverd aan het tribu naal in Sierra Leone' (waar Taylor is aangeklaagd voor oorlogsmisdrijven, red.). Een gemiste kans van de VS." Taylor daarentegen is op dit moment in zijn element, blaakt van zelfvertrouwen en manipuleert de situatie op slinkse wijze, meent Ellis. „Want nu is hij degene die kan bepalen of en wanneer er een Amerikaanse interventie komt.De kans dat Taylor op korte termijn de benen neemt, acht de deskundige daarom klein. Hij verwacht dat Taylor zoals aangekon digd volgende week zal te rugtreden als president, maar het land voorlopig niet verlaat. „Hij zal via zijn vice- president, één van zijn ver trouwelingen, die na zijn af treden de macht overneemt op de achtergrond aan de touwtjes blijven trekken. Met de duizenden militairen die hij met wat dollars achter zich krijgt, moet hij het mak kelijk enige tijd kunnen uit houden." Vooral als hij zich terugtrekt in Gbarnga, waar hij onder de bevolking nog op veel steun kan rekenen. Vol gens Ellis voelt Taylor zich bovendien gesterkt door zijn goede band met de president van Nigeria, Olusegun Oba- sanjo. In tegenstelling tot de eerste West-Afrikaanse in terventie begin jaren negen tig, toen Nigeria zeer anti- Taylor was, is de Nigeriaanse leider op dit moment een van Taylor's weinige steunpila ren in de regioHet is niet hel der of dit te maken heeft met zakenbelangen tussen Taylor en Obasanjo, meent Ellis. „Maar Taylor is ook voor Ni geria een gevaarlijk man. Via zijn steun aan huurlingen en avonturiers is hij betrokken bij veel conflicten in de regio en kan hij ook voor Nigeria een destabiliserende factor worden." GPD pagina 5: Taylor stelt voorwaarden Israël wijst keer op keer verzoeken af om de bouw te staken van de muur op de Westelijke Jordaanoever, die de grens moet vormen met de Palestijnse gebieden. Premier J\,riël Sharon wil slechts toezeggen 'zoveel mogelijk' rekening te zullen houden met Palestijnse belan gen. Voor Sylvia Borren staat dddfmee vast dat Europa het voor touw zal moeten nemen om de verdere bouw te verhinderen. door Sylvia Borren De muur loopt in tegenstel ling tot de suggestie niet op de grens tussen Israël en de Wes telijke Jordaanoever (de be standslijn van de Zesdaagse Oorlog), maar dwars door Pa lestijns gebied. Zo is de muur al voltooid in Qalqilia en houdt daarmee de inwoners gevangen in hun eigen stad. De bewoners zijn voornamelijk afhankelijk van landbouw, maar het platteland en de tien tallen Palestijnse dorpen in het gebied zijn nu volledig afgeslo ten. De lokale economie is in gestort en vele Palestijnen heb ben Qalqilia reeds verlaten. In het gebied rond de stad wonen vijftigduizend joodse kolonis ten in zeven nederzettingen. Met de bouw van de muur pro beert Israël het gebied waar de ze dorpen zijn gevestigd te an nexeren. Naast Qalqilia wordt de muur gebouwd om Toelkarem, Jenin, Jeruzalem en Bethlehem. De af scheiding, die drie keer zo lang wordt en twee keer zo hoog als de Berlijnse Muur, bestaat op sommige plaatsen uit beton en elders uit een prikkeldraad af scheiding. De betonnen muur wordt afgewisseld met uitkijk torens en een vijftig meter brede bufferzone met elektrische hek ken, geulen, camera's en pa trouilles. De bufferzone maakt groot schalige vernietiging van hui zen en landbouwgrond moge lijk. Op sommige plaatsen loopt de muur vlak langs Palestijnse huizen en scholen. In de eerste fase van de bouw van de muur wordt tien procent van de Westoever onteigend. Dit kan uiteindelijk oplopen tot on geveer de helft van het gebied. Op sommige plekken is de af stand tussen de grens met Israël en de muur in Palestijns gebied zes kilometer. Door de muur probeert Israël delen van de Westoever, met joodse neder zettingen, te annexeren. Daarnaast tracht Israël door de route van de muur landbouw grond van dertig Palestijnse dorpen in het noorden van het gebied te onteigenen. Israël heeft voor de bouw van de muur in zes maanden tijd honderd duizenden bomen ontworteld en tientallen grondwaterbron nen onteigend. Hierdoor wordt Palestijnse landbouwgrond af gesneden van waterbronnen. In het noorden van de Westoever worden Palestijnen ingesloten tussen de grens met Israël en de nieuwe muur. Wanneer de bouw is voltooid zitten honderddui zend Palestijnen gevangen. Zij kunnen geen kant op. Palestij nen, woonachtig aan de oostzij de van de muur, kunnen niet meer naar hun land aan de west zijde van de muur. Zij verliezen daarmee hun be langrijkste middel van bestaan. Naast de bestaande grote werk loosheid verliezen door de muur nog meer Palestijnen hun werk. Terwijl Palestijnse groepen een wapenstilstand handhaven en de partij en praten over de route kaart naar vrede, gaat Israël door met het onteigenen van land. De Europese Unie heeft steun uitgesproken voor de rou tekaart naar vrede, maar doet niets om deze duidelijke schen ding van het internationaal recht en de mensenrechten door Israël te stoppen. Zonder belangrijke steun van Europa wordt de cirkel van ge weld niet doorbroken. Europa verzaakt de middelen te gebrui ken die zij voorhanden heeft, om naleving hiervan af te dwingen. Een goed voorbeeld hiervan is het Associatieverdrag tussen de EU en Israël. Dit verdrag maakt sanctiemaatregelen mogelijk. Europa moet niet langer aan de kant staan door zich te beper ken tot politieke steun voor het vredesproces De internationale gemeenschap, Europa en ook Nederland dienen een veel ac tievere rol te spelen. Zo niet dan is hier sprake van schuldige na latigheid. Sylvia Borren is algemeen di recteur Novib en voorzitter van United Civilians for Peace. Zij is onlangs teruggekeerd uit Israël en de Palestijnse gebieden. door door Christl Visser De echtgenote van Alexandr Chodakov, sinds 1998 am bassadeur van de Russische Fe deratie in Nederland, zegt het heel beslist. „Nee, ik heet niet mevrouw Chodakova. Ik ben Nadezda Maljoetina. Ik heb mijn eigen naam gehouden." Een' 'vrouw-van' is geen ver lengstuk. Ze spreekt melodieus met een licht Vlaams accent. „Grappig hè? Als Russen Nederlands spreken, klinken ze als Vlamin gen. Ik heb dat vaker gehoord. Het zit hem in de articulatie, ge loof ik." Haar koffers staan al gepakt, want ze gaat met man en zoont j e terug naar Moskou. Hun tijd in Den Haag zit er na vijf jaar ver blijf op. „Ik zal de stad missen. Den Haag heeft voor mij precies de goede maat. Het is niet zo im mens als Moskou en ook niet zo klein dat het saai wordt." Den Haag was de eerste buiten landse post die ze samen met haar man bekleedde. „Het was een enorme verandering. In Moskou had ik als secretaresse op Buitenlandse Zaken gewerkt en daarna bij een groot Frans bedrijf. Ik had mijn eigen werk en mijn eigen inkomen. Hier was ik opeens de echtgenote van de ambassadeur." Ze verloor haar onafhankelijk heid, maar kreeg er veel voor te rug. „Een ander land, andere gewoonten, een leuk leven. Ik vond het énig. Ik heb eigenlijk nooit het gevoel gehad dat ik in leverde. Zulke zware gedachten zijn niets voor mij. In Moskou ging ons salaris in één pot. Wat op de rekening stond was van ons beiden en hier was dat net zo. Ik heb nooit hoeven vragen, ik nam gewoon." Nadezda had het trouwens ook veel te druk om te piekeren. Na de verhuizing naar het impo sante Russische ambassade complex in Den Haag regende het uitnodigingen om kennis te komen maken en een paar maanden later studeerde ze al Nederlands in Leiden. Ambassadeursvrouw Nadezda Maljoetina: „Als je ergens voor langere tijd woont, moet je de taal le ren." foto NicoSchouten/GPD „Als je ergens voor langere tijd gaat wonen, moet je de taal le ren. Want alleen via de taal kun je het land kennen. In het eerste jaar dat we in Nederland woon den gingen we vooral met ande re diplomaten om. Maar op een gegeven moment wil je toch ook eens met Nederlanders praten. En niet in het Engels, want dat doen ze om jóu en dat maakt het gesprek anders." In Leiden wisten haar medestu denten dat ze de vrouw van de Russische ambassadeur was. „Eerst vonden ze het wel een beetje gek. Maar je gaat elke dag samen naar college, je doet je tentamens en je trekt met elkaar op. Het wordt allemaal ge woon." Makkelijk was het niet, zegt ze, om het Nederlands echt onder de knie te krijgen. „Het gekke is dat mijn man het bijna beter spreekt dan ik. Intuïtiever. Ik moest er erg aan wennen. Nu vind ik het een mooie taal, maar in het begin tobde ik met die harde g's. Het Nederlands heeft een ongewone melodie. En een heel ingewikkelde grammatica, ingewikkelder dan het Frans, vond ik. Al die voorzetsels en achtervoegsels." Wat haar ook verbaasde was de zwaarmoedigheid van zo veel Nederlandse auteurs. „Uw boe ken zijn dikwijls somber. Er wordt veel over schuldgevoe lens geschreven. Dat had ik niet verwacht." Naast de dagelijkse praktijk gaf de literatuur haar een goed in zicht in de aard en de gewoonten van Nederland en de Nederlan ders. „U bent sterk, kalm en ge duldig. U kunt goed uw tijd in delen. U bent veel preciezer dan wijU houdt heel erg van discus siëren, maar over uw persoonlij ke gevoelens bent u gesloten. Wij zijn extraverten In het alge meen dan. Er zijn veel uitzonde ringen. Ja, het is waar dat u hard praat, maar Russen praten ook hard, dus mij valt het niet speci aal op." Met het directe van Nederlan ders, soms zelfs het botte ge noemd, heeft ze nooit echt moei te gehad. „Wij hebben andere opvattingen over de omgang met elkaar. Wij zeggen niet zo onomwonden dat iets verkeerd is of niet waar. Dat vinden we onbeleefd, dus we doen het met een omweg. Maar wij zeggen in Rusland bijvoorbeeld wel tegen elkaar: 'Geef een sigaret'. Dat vinden Nederlanders weer raar, want hier moet je zeggen: 'Mag ik alstublieft...?" Als alstublieft de norm is, dan pas je je daaraan aan, vindt ze. „Ik zeg nu ook vaak alstublieft. Als je ergens gaat wonen, moet je de mentali teit van dat land accepteren. Het is niet de omgeving die zich naar jou moet schikken, jij moet je naar de omgeving schikken. Wie dat niet doet blijft altijd een buitenstaander. Dat geldt voor diplomaten net zo goed als voor allochtonen die hier permanent willen komen wonen." Met iets van weemoed zal ze wel op haar Nederlandse jaren te rugkijken. Hier kreeg ze haar eerste baby, hier kon ze rustig op de fiets stappen. Wat de vol gende post van haar man zal zijn? Ze heeft geen idee. „Eerst een paar jaar Moskou, denk ik. En dan maar afwachten." Jip en Janneke gaan in elk geval mee naar Rusland. „Annie M.G. Schmidt vind ik een bijzondere schrijfster. Die wil ik vertalen. Dan kan mijn zoontje er ook van genieten als hij zo ver is." GPD BIGGEN - Voor de getroffen veehouders in het rampgebied arriveert een nieuwe ge schenkzending. Uit Drente komen 360 biggen. Zij komen terecht op boerderijen op Schouwen-Duiveland, Tholen en Zeeuws-Vlaanderen. GARNALENVANGST - Het dijkgat bij Schelphoek op Schouwen blijkt een goede plek om op garnalen te vissen. Vroeger loonde het de moeite niet om daar te vissen, maar kennelijk trekken de stroom- gaten garnalen aan. Vissers halen nu met gemak dagvang sten van 200 kilo binnen. Na de Tweede Wereldoorlog gebeur de hetzelfde op Walcheren, waar de garnalen ook op de grote dijkgaten afkwamen. Het vissen bij het Schelphoek- gat is niet zonder gevaar. Zo werd de Arnemuiden 2 eergis teren door een lichter met stortsteen geramd. KABELBAAN - De nieuwe kabelbaan in Valkenburg wordt afgebroken. De baan werd zaterdag in gebruik ge nomen. Nu blijkt dat er twee dehands materiaal is gebruikt. Zo zijn de 44 geleidewielen af komstig van oude Amerikaan se tanks. De exploitant heeft het personenvervoer onmid dellijk stopgezet en wil de baan nog dit jaar laten her bouwen. PZC Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 315500 Fax:(0113)315669 E-mail: redactle@pzc.nl Vlissingen: Oostsouburgseweg 10 4382 NH Vlissingen Tel. 06-54267110 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115) 645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114)372776 Fax (0114) 372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden: zaterdags tot 12 00 uur. Abonnementen 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van 2,00) per maand: 20,50 per kwartaal: 55,10 per jaar. 209,90 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag:€ 1,10 zaterdag: 1,65 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113) 315555 Fax(0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel. (0113)315540 Fax (0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes) Tel. (0113)315550 Fax: (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel: (0113) 315520 Fax:(0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114) 372770 Fax:(0114)372771 Internehwww. pzc.nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concem. De door u aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteerde derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC, afdeling lezersservice, Postbus 3229,4800 MB Breda. Behoort tot UJGCJGnGr

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4