9
Krijgsgeschiedenis langs de Fortdijk
Viaduct is spoorweghistorie
D66 Middelburg
aast op titel
groenste stad
Wandelaar mist aantal
mooie natuurgebieden
op Oosterscheldepad
Voorzitter Agrarisch Schouwen-Duiveland niet blij met bemoeienis
Morgen
zeeuwse almanak
SCHOUWEN-DUIVELAND
rl
waarin opgenomen
de Zierikzeesche Nieuwsbode lij
1844 - 1998 11
dinsdag 5 augustus 2003
Meer ruimte
vanaf de dijk
Geschiedenis
Voorstellen
Meisje (14)
lastiggevallen
Streekpad
Schade van half
miljoen euro na
brand in
De Banjaard
PZC
Jit>m J11L
College wil meer koeien in wei
rioorFamke van Loon
ZIERIKZEE - Er moeten weer
meer koeien in de weilanden te
zien zijn. De gemeente Schou-
wen-Duiveland vindt dat dit
beeld bij Zeeland en het eiland
hoort. Het college wil de weide-
gang via het bestemmingsplan
buitengebied stimuleren door
melkveebedrijven, die de koeien
geregeld laten grazen, te belo
nen met extra uitbreidingsmo
gelijkheden.
Voorzitter van Agrarisch
Schouwen-Duiveland (ASD),
H. Remijn, is geen voorstander
van dit 'koe in de wei' - beleid.
Alle boeren zouden volgens hem
het liefst de dieren laten grazen,
maar worden door Europese en
landelijke wet- en regelgeving
en economische omstandighe
den gedwongen de koeien op
stal te houden. Remijn: „We zul
len er toch voor kiezen dat de ge
meente zich niet moet bemoeien
met de bedrijfsvoering van
melkveeboeren."
De Stichting Wakker Dier is
twee jaar geleden gestart met de
actie 'Koe in de wei'Vooral voor
het welzijn van de dieren is het
gegraas in de buitenlucht beter.
Volgens de stichting heeft on
derzoek aangetoond dat koeien,
die regelmatig in de weilanden
lopen, een betere vruchtbaar
heid hebben en minder vaak
ziekten als uierontsteking en
klauwproblemen krijgen. In het
kader van de actie zijn zowel
agrarische belangenverenigin
gen, supermarktbedrijven als
gemeenten en provincies bena
derd om zelf actie te onderne
men.
Inmiddels zetten verschillende
gemeenten stappen om de zoge
heten weidegang te stimuleren.
Naast de gemeenten Oostburg,
Barendrecht en Wassenaar wil
ook Schouwen-Duiveland hier
voor een regeling opnemen in
het nieuwe bestemmingsplan
buitengebied, dat op dit mo
ment wordt opgesteld.
„Het gaat vooral om het beeld:
het is een mooi gezicht wanneer
Koeien bij Oosterland zoeken wat verkoeling.
koeien in de wei lopen. Dat
hoort bij Zeeland en Schouwen-
Duiveland", legt D. Huibregste
van de afdeling Ruimte en Mi
lieu uit.
De gemeente wil meer koeien in
de Schouwse weilanden bevor
deren, door de bedrijven meer
uitbreidingsmogelijkheden te
geven. Sinds de vaststelling van
de zogeheten 'partiële herzie
ning bestemmingsplan inten
sieve veehouderijmogen melk
veebedrijven, die hun koeien op
stal houden, beperkt (maximaal
twintig procent) groeien. Wie
wel de koeien in de wei laat lo
pen, krijgt meer ruimte. Schou
wen-Duiveland heeft overigens
twee jaar geleden al bij die par
tiële herziening geprobeerd een
dergelijke regeling vast te stel
len. Maar de eis dat de dieren
hiervoor 'nagenoeg dagelijks' in
het gras moesten lopen, is door
Gedeputeerde Staten afge
keurd. In het nieuwe bestem
mingsplan moet dat volgens
Huibregtse een 'substantieel
deel' van het jaar worden.
Klinkt het plan sympathiek,
ASD-voorzitter Remijn is het er
niet mee eens. Want of de koeien
op stal blijven of de wei ingaan
is aan de melkveehouder zelf om
te bepalen als onderdeel van
zijn bedrijfsvoering. En daar
moet de gemeente zich niet mee
foto Dirk-Jan Gjeltema
bemoeien, ook niet indirect met
een dergelijke stimuleringsre
geling.
Want ook de boeren zien volgens
hem de koeien het liefst in de
weilanden lopen. Remijn:
„Maar een heleboel melkvee
houders zijn door economische
omstandigheden genoopt het
anders te doen."
doorRené Hoonhorst
De Fortdijk in de Koewacht-
se polders doet zijn naam
weinig eer aan, lijkt het in eerste
instantie. Van het bordje van
Sint Andries tot aan de kruising
met de Matthysstraat en de
Tweede Verkorting is geen fort
restant te vinden. Het water
schap Zeeuws-Vlaanderen
heeft als wegbeheerder niets te
maken met het onderhoud van
historische schansen. Alleen het
onderhoud van het Grote Gat,
ontstaan na een dijkdoorbraak
eind zeventiende eeuw, kan nog
enigszins als een historische er
fenis worden gezien.
Dat Grote Gat, een veel voorko
mende naam voor plassen en
welen die door 'natuurlijke oor
zaak' ontstonden, is overigens
een prima viswatertje. Bij tem
peraturen van boven de dertig
graden haalde Reza Dubbeldam
uit Koewacht gistermiddag de
ene na de andere vis uit het wa
ter. „Om paling en karper aan de
haak te slaan, is bewolking of
een regenbuitje beter. Maar wit-
vis of voorn kun je met het juiste
aas ook met dit weer vangen. Ik
heb er al zo'n vijftig uit het wa
ter gehaald in tweeënhalf uur
tijd." Enkele maten van Reza
De Fortdijk herinnert aan de verdedigingsgordel in de Koewachtse polders, waarvan fort Sint Nicolaas een onderdeel was.
foto Wim Kooyman
buiten het dorp bewaren ze goe
de herinneringen. Hoe de dijk
echt heet weten ze niet, maar
aan de beschrijving te horen,
moet het om een paar naar het
Peerboomgat lopende wegen
(Kloostersweg en een doodlo
pend stukje Oude Karnemelk-
straat) gaan. De suggestie dat de
Fortdijk wat met de verderop
liggende voormalige verde-
dingsgordel te maken heeft, ligt
voor de hand. Boswachter Hans
van Hage meldt dat de resten
van de forten Sint Joseph, Sint
Jacob, Sint Livinus en Sint Ni
colaas volgens Staatsbosbeheer
ook gewoon aan de Fortdijk lig
gen. De schelpenpaden liggen in
het verlengde van de Fortdijk en
het zou onlogisch wezen om de
naam bij de kruising Matthys-
straat/Tweede Verkorting op
eens te veranderen. „De fiets-
annex wandelpaden over de
dijk beginnen juist daar. Dus
moet je geen verwarring schep
pen om de dijk een andere naam
te geven", stelt Van Hage. De
Eendendreef die tussen de Eer
ste en de Tweede Verkorting ligt,
is dan ook alleen de benaming
-
JL
doen wat smalend over zijn
wonderaas', maar ze moeten
toegeven dat hij als enige de ene
na de andere vis bovenhaalt. De
meeste zijn kleine wit visjes,
maar er spartelen ook een flinke
baars en een brasem van zo'n
veertig centimeter in Dubbel-
dams leefnet.
Van de geschiedenis van de
Fortdijk weten Reza en zijn
vrienden weinig. Het zal wel
aan de verderop gelegen restan
ten van fortificaties liggen.
„Het was waarschijnlijk de weg
naar de forten", oppert één der
vissers. Dijken interesseren de
Koewachtse hengelaars niet zo.
Alleen aan de 'vrijersdijk' net
De spoorwegbrug bij Schapenbout, een 'jong industrieel
monument'. foto Wim Kooyman
door René Hoonhorst
De automobilist die onder
het viaduct staat en om
hoog kijkt, doet onwillekeurig
een stapje naar achteren. Grote
brokken beton zijn uit de onder
kant van de overkluizing ver
dwenen en de beschouwer kijkt
zo tegen de betonijzeren matten
aan. Die vormen zo'n roestig ge
binte dat de voormalige spoor
wegbrug bij Schapenbout elk
moment naar beneden lijkt te
kunnen vallen.
De bestuurders van de voorma
lige gemeente Axel en de huidi
ge gemeente Terneuzen zien het
kunstwerk niet als een gevaar
voor de verkeersveiligheid,
maar als 'één van de laatste
overblijfselen van het rijke
spoorwegverleden van Zeeuws-
Vlaanderen Tot begin j aren ne
gentig was een groot deel van
het Axelse spoorwegnet nog
traceerbaar, maar op een monu
mentje aan de Buitenweg na
herinnert weinig aan de lijn Me-
chelen-Terneuzen. Van het tra
cé bij Kijkuit, waar de rails tot
tien jaar terug nog liepen, is
weinig meer over en het voor
malige stationnetje van het ge
hucht is daarom bijvoorbeeld
een stuk moeilijker te herken
nen.
Toen het viaduct in 1912 werd
gebouwd, was de Graafjansdijk
al lang geen zeedijk meer. Maar
de huisjes die langs de dijk ston
den en het gehucht Schapen
bout maakten het noodzakelijk
dat er een overkluizing van de
spoorlijn Mechelen-Terneuzen
kwam. De trein reed maar 55
jaar over het spoor (in 1968 was
het definitief einde oefening) en
de rails werden tien jaar terug
ook verwijderd. Geïnteresseer
den kunnen de onderkant van
de spoorbrug nu alleen via een
onooglijk particulier paadje be-
door Ab van der Sluis
MIDDELBURG - D66 in Mid
delburg wil binnen drie maan
den een duidelijk plan van bur
gemeester en wethouders over
deelname aan de competitie
groenste stad van Nederland.
De fractie wil ook dat het colle
ge eens gaat praten met de
Stichting Tuin van Zeeland, die
een aantal concrete ideeën heeft
over hoe Middelburg een serieu
ze kandidaat kan worden voor
de titel.
De stichting vindt onder meer
dat de gemeente een bomen-
fonds moet oprichten, zodat
particulieren financieel kunnen
worden geholpen bij het dure
onderhoud van monumentale
bomen. Middelburg heeft plan
nen om in 2006 mee te doen aan
de Entente Florale.
B en W van Middelburg wilden
aanvankelij k al dit j aar meedin
gen naar de titel groenste stad
van Nederland of zelfs van Eu
ropa. Die wedstrijd is bedoeld
om iedereen in een gemeente
meer te betrekken bij het groen
in een dorp of een stad. Vorig
jaar nam de gemeenteraad van
Middelburg een motie aan om
niet dit jaar, maar pas in 2006
mee te doen aan de Entente Flo
rale. De voorbereidingstijd was
volgens de raad te kort om de
verkiezing succesvol te laten
verlopen.
Volgens D66-fractievoorzitter
R. van Eij kelenburg heeft het
college tot op heden nog geen
aanstalten gemaakt om een plan
te maken dat ervoor moet zor
gen dat Middelburg een serieuze
kandidaat is in 2006.
De Stichting Tuin van Zeeland
heeft samen met D66 een aantal
concrete voorstellen geformu
leerd om kans te maken op de ti
tel. De gemeente zou vooral de
bewoners moeten betrekken bij
de verkiezing. De instelling van
een Groenadviesraad zou er
voor kunnen zorgen dat de aan
dacht voor groen in de stad
structureel wordt. Middelburg
moet de gifspuit definitief op
bergen en op zoek gaan naar al
ternatieve bestrijdingsmidde
len. Ook moet de gemeente oude
en monumentale bomen inven
tariseren. Door een 'Boomver-
troetelproject' zou achterstallig
onderhoud aan bomen kunnen
worden weggewerkt.
Komend seizoen al zou de ge
meente her en der in stad stok
rozen kunnen aanplanten en
uitdelen aan particulieren om
de stad een fleurig karakter te
geven. Ook zou de gemeente
gunstigere omstandigheden
kunnen scheppen voor muur
bloemen op de kade- en stads
muren. Om jongeren te betrek
ken bij de verkiezing tot groen
ste stad moet Middelburg niet
meer één school per j aar betrek
ken bij de Boomfeestdag, maar
alle kinderen. Zij kunnen bij
voorbeeld een bomenroute lo
pen, een favoriete boom uitzoe
ken of ze tijdelijk versieren met
een lint.
D66 wil dat het college of amb
tenaren eens gaan praten met de
Stichting Tuin van Zeeland over
de voorstellen.
HULST - Een onbekend geble
ven man op een scooter heeft za
terdagavond een veertienjarig
meisje uit Hulst lastiggevallen.
Het meisje slaagde erin haar be
lager van zich af te schudden
door hard weg te fietsen. Het in
cident deed zich 's avonds rond
elf uur voor ter hoogte van de
kruising van de Beethoven-
straat en de Mozartstraat in
Hulst. De man reed het meisje
klem met zijn scooter. Vervol
gens deed hij haar oneerbare
voorstellen en betastte hij haar.
voor een veredeld karrenspoor
naast de dijk en niet voor de dijk
zelf.
De naam mag dan niet voor ie
dereen duidelijk zijn, het ge
deelte schelpenpad van de Fort
dijk is voor veel mensen geen
onbekend terrein, weet Van Ha
ge. Zo'n twintigduizend fietsers
volgen jaarlijks de Fortenroute.
Hoogtepunt van het tocht j e over
de Fortdijk is het in 1995 opge
knapte Fort Sint Jacob. Als het
aan Van Hage ligt is Fort Sint
Joseph over een aantal jaren een
nog mooier aandenken aan de
krijgsgeschiedenis. „Die voor
malige versterking leent zich
nog beter als Sint Jacob voor
herstel. Mocht er, bijvoorbeeld
via Europese subsidies, geld
voor beschikbaar komen dan
kan Sint Joseph, en Sint Livinus
in mindere mate, uitgroeien tot
een grote toeristische attractie",
stelt de boswachter zich voor.
Langs het geasfalteerde stuk
Fortdijk bevinden zich ook
bijzondere natuurwaarden.
„Langs het gedeelte tussen Sint
Andries en de Axelsestraat
ligt één van de mooiste bloem-
dijken van Zeeland. Een leek
herkent de plantjes niet, maar
liefhebbers likkebaarden bij het
zien van zeldzame ruwe klaver,
ruige anjer of fijne ooievaars-
bek."
reiken, maar onder de brug ziet
iemand met een beetje fantasie
de stoompluimen aan de einder
verdwijnen. Een nieuw toeris
tisch paadje en een mooi infor
matiebord moeten de treinge-
schiedenis voor een ieder
verklaren.
Want de voormalige gemeente
Axel gaf de Nederlandse Spoor
wegen geen sloopvergunning,
maar liet de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg het viaduct
classificeren als jong industri
eel monument. Die monumen
tenstatus leverde de gemeente
Terneuzen, waarbij Axel intus
sen hoort, begin dit jaar wel
30.000 euro aan Europese subsi
dies op.
Met bijdragen van het water
schap Zeeuws-Vlaanderen, be
heerder van de weg die over het
viaduct loopt, en NS wordt het
viaduct dit najaar pico bello op
geknapt, belooft een gemeente
woordvoerster.
door Rob Paardekam
WEMELDINGE - Het nieuwe
Oosterscheldepad laat de na-
tuur te vaak links liggen. Dat zei
gedeputeerde T. Kramer giste
ren bij de officiële opening van
het bijna tweehonderd kilome
ter lange wandelpad.
Volgens Kramer gaat het pad
vaak met een boog om natuur
gebieden heen of worden ze
slechts geraakt. Mooie gebie
den, zoals de Prunje op Schou
wen-Duiveland en de Scherpe-
nissepolder op Tholen, blijven
zo buiten het bereik van de wan
delaar. Volgens de gedeputeerde
doen de provinciebestuurders er
alles aan om de natuurgebieden
op korte termijn wel in de loop
routes op te nemen. „Ik hoop
dan ook dat de tweede druk van
wandelgids er stukken anders
uitziet", sprak Kramer, nadat
hij het eerste exemplaar over
handigd had gekregen.
Het Oosterscheldepad is het
vijftiende streekpad in Neder
land en leidt de wandelaars over
tweehonderd kilometer langs de
Oosterschelde. De route is opge
deeld in 36 etappes en leidt
langs de vele mooie plekken
langs het Nationaal Park. Wan
delaars kunnen hun voettocht
afwisselen met een oversteek
met één van de zes toeristische
pontjes die in de zomermaanden
varen.
Het publiek kan sinds gisteren
gebruikmaken van het Ooster
scheldepad. De wandelgids is te
koop bij onder meer het VW-
kantoor in Goes en het NS-sta-
tion in Kruiningen. Bij het sta
tion in Kruiningen ligt ook het
officiële 'begin van de route,
maar natuurlijk kunnen wan
delaars ook ergens anders star
ten.
KAMPERLAND - De schade
die de brand zaterdag in bunga
low- en vakantiepark De Ban
jaard in Kamperland aanricht
te, bedraagt zeker een half
miljoen euro. De meeste getrof
fen ruimten zijn weer in bedrijf;
alleen het zwembad blijft naar
verwachting tot eind deze week
buiten gebruik.
De brand is ontstaan in de elek
trische schakelruimte van het
centrale gebouw, waar zich on
der meer het zwembad, recrea
tieruimten, een restaurant, een
winkel en technische ruimten
bevinden. Het smeulende vuur
verspreidde zich via kabelgoten
in de plafonds en zorgde ervoor
dat het gebouw zonder stroom
kwam te zitten.
Met noodaggregaten is de
stroomvoorziening hersteld, zo
dat de meeste activiteiten in
middels zijn hervat.
„Wat is vandaag voor dag?",
zo informeerde Vlissingse
Stijn van drie gisteren, altijd
in voor een leerzame erva
ring. „Maandag", luidde het
antwoord en Stijn was tevre
den.
Die tevredenheid was van
korte duur.
Broer Leon, zeven en dus al
tijd bereid zijn kleinere
bloedverwant wat extra ken
nis aan de hand te doen,
vroeg Stijn: „En wat is het
dan morgen?" Daar kwam de
driejarige niet uit, dus werd
hij geholpen: DinsdagEn
wat was gisteren?" Dat wist
Stijn wel: „Zondag."
Langzaam tekende het be
grip voor de opbouw van de
week zich op het gezicht van
de driejarige af. Totdat Ed,
vriend uit Amsterdam, be
sloot tot de uitsmijter: „En
gisteren was morgen dus
maandag.
Stijn heeft besloten dat hij
het niet meer hoeft te
weten.
