Judy Hooymeyer,
idealist uit Canada
Ervaren sleutelaar bouwt een Burton in honderd uur
21
zaterdag 2 augustus 2003
Ml
Waar haalt dat mens de ener
gie vandaan? Wie Judy
Hooymeyer bezig ziet, vermoedt
op z'n minst een geheim. Een
baan, een gezin, een studie, lid van
de gemeenteraad, vrijwilliger en
bestuurslid bij het Humanistisch
Verbond en dan is ze nog altijd in
de weer voor thuisloze jongeren.
„Maar ik heb helemaal niet zoveel
energie"zegt ze verbaasd.,Ik ben
best vaak moe." Dat laatste ver
wondert ons dus echt niet.
Gaandeweg het gesprek wordt het
geheim toch onthuld: idealen. Ju
dy Hooymeyer heeft ze nog. In haar
moerstaal, ze is Canadese, worden ze
in één term samengevat: Community
Care. „Je zou hier in Nederland den
ken van niet, maar het bestaat nog. En
het is zo ontzettend de moeite waard
om het terug te brengen in onze sa
menleving. Daar werk ik aan en ik
blijf erin geloven."
Als kind van Nederlandse immigran
ten in Canada, kreeg ze op haar elfde
te horen dat het gezin terug naar Ne
derland zou gaan. „Mijn vader had
multiple sclerose en de Canadese soci
ale voorzieningen waren nog niet zo
goed als nu. Mijn broer had het syn
droom van Down en woonde in een
instelling die vijf uur reizen bij ons
vandaan was. Hij kon in Vijvervreugd
terecht. Dat was de voornaamste re
den van de verhuizing, maar het ver
schil was wel erg groot. In Canada,
Ontario, groeide ik op in een fantasti
sche omgeving, in ieder opzicht. Ik
ben een natuurmens en de natuur is
daar overweldigend. De samenleving
was ook warm en geborgen. Iedereen
hoorde erbij, moeders zorgden voor
eikaars kinderen, niemand was te
oud, of te jong, of te blank, of te zwart,
te arm of te rijk. Je viel daar gewoon
niet buiten de boot. We kwamen hier
aan in november. In Canada was het
steenkoud, ver onder nul, en hier was
het zacht herfstweer. Daar kwam ik
met mijn eskimo jas in een vijandige
wereld van mensen die niet zo veel
moesten hebben van vreemdelingen."
„Samen met de familie El Khatabi,
die uit Marokko kwam, waren wij de
eerste allochtonen in de Goese Polder,
die toen gebouwd werd. Het was 1970
en in Goes had j e nog maar weinig bui
tenlanders. Ik kan me zo goed voor
stellen wat buitenlandse mensen
doormaken die hier voor het eerst ko
men, vooral kinderen. Ik heb zelf pre
cies hetzelfde meegemaakt met dat
verschil dat mijn ouders Nederlands
spraken. Ik kon binnen drie maanden
Nederlands. Maar stel je voor: je komt
uit een warm land, uit een dorp waar
de buren en de buren van de buren
voor je zorgen, je in de gaten houden.
En dan kom je in Nederland, waar het
niemand een bal kan schelen of er iets
van je terecht komt of niet. Je spreekt
de taal niet en je wordt bekeken als
een gevaarlijk wezen, dat de samenle
ving bedreigt. Buitenlanders stikken
van de heimwee en ik vind het niet
gek. Zelf heb ik geprobeerd er maar
het beste van te maken. Dan ging ik
naar het deel van de polder dat niet
was bebouwd, waar het stil was met
alleen het geluid van de vogels. Dan
deed ik mijn ogen dicht en stelde me
voor dat ik terug in Canada was. Aan
fantasie heb je veel, als je niet geluk
kig bent."
„Die heimwee is nooit weggegaan. Op
de reis hierheen zei mij n vader: „If you
have the guts, you go back." Dat heeft
me toen erg geraakt. Waarom zou je lef
moeten hebben om terug te gaan? Het
betekende dat mijn vader - overdag
arbeider, 's avonds uitvinder, een
enorm erudiet man, een humanist en
mijn grootste inspiratiebron, nog
steeds - een soort bakzeil haalde. Mijn
vader stierf toen ik negentien was,
maar teruggaan heeft me altijd bezig
Die heimwee is altijd gebleven
gehouden. Ik dóe het ook, zodra mijn
jongste dochter op eigen benen kan
staan."
Ze heeft vier kinderen: een zoon, de
oudste, twee meiden daar onder en
een jongen die door zijn eigen ouders
op straat is gezet. Met trots vertelt ze
over Hannah, de oudste dochter, die in
Canada is. „Ze had een baan bij Ar
duin, zo'n baan die ze nu op de tocht
hebben gezet. Haar werk met autisten
viel weg en ik ging naar mijn zus in
Canada. Op het laatste moment ging
ze mee want ze had toch niets te doen
en de SARS maakte de tickets goed
koop. Mijn zus werkt in Canada met
Home Start, een project dat jonge ge
zinnen begeleidt in de meest prakti
sche dingen. Zij hielp Hannah aan een
vrijwilligersbaantje: één-op-één-be-
geleiding van een autistisch kind. Te
gen dat we weggingen zei ze dat ze
wilde blijven. In Nederland was er
toch geen werk voor haar en ze voelde
dat ze in een warm nest gevallen was.
Ik vond het geweldig: een gevoelsma
tige beslissing met, bij nader inzien,
nog degelijke rationele gronden ook.
Toen ik het bij de ambassade voor
haar ging regelen, bleek dat ik Cana
dese moest worden. Ik heb altijd een
dubbel paspoort gehad. In een fractie
van een seconde heb ik beslist dat ik
dat maar moest doen. Oók een ge
voelsmatige beslissing. Naderhand
heb ik uitgezocht dat het geen conse
quenties heeft voor mijn andere kin
deren."
„Ook Hannah is het meteen opgeval
len dat in Canada iedereen mee mag
doen. Hier denken mensen vaak dat
Canada net zoiets is als de Verenigde
Staten. Dat is niet zo. Het is alleen de
zelfde kant op. De sociale cohesie is er
enorm. Heel anders dan hier, waar een
cultuur heerst van uitsluiting. Als je
hier niet bij het groepje hoort, ben je
teveel en aan je spullen kun je zien in
welke clan je thuishoort. Aan je auto,
aan je huis, aan je kleren. We doen
alsof discriminatie niet in ons woor
denboek voorkomt, maar er wordt ge-
wel of er nooit naar die gasten geluis
terd wordt. Ze zijn stukgelopen thuis,
redden het niet op school en raken ge
woon op drift. Hier eens slapen, daar
eens logeren en totaal losraken van ie
der thuis. Luisteren helpt. Je komt er
achter wat de problemen zijn, dat het
helemaal niet de waardeloze mensen
zijn, waarvoor ze zichzelf zijn gaan
verslijten. Denk erom, ik heb het over
kinderen van zestien, zeventien jaar.
Daar gaat het dikwijls ook over als er
gejammerd wordt over hangjongeren.
discrimineerd bij het leven. Leeftijd
discriminatie is hier heel normaal.
Vooral jongeren worden openlijk bui
tenspel gezet. Het is toch verschrikke
lijk dat een hele generatie doodsbe
nauwd is voor de volgende."
Met die gedachte slooft Judy zich al
jaren uit voor jongeren die buiten de
boot dreigen te vallen. Ze heeft ze in
huis genomen, aan kamers geholpen,
spullen voor hen opgescharreld en
wegwijs gemaakt in de bureaucrati
sche wirwar van uitkeringen, school,
werk en huisvesting.
„Als ik ergens in teleurgesteld ben,
dan is het in de jeugdhulpverlening en
het maatschappelijk werk. Het lijkt
Een JOP kan nergens, want dan wor
den de huizen minder waard. Waar is
de tijd dat we trots waren op onze kin
deren? Dat was toen we nog tijd had
den om ze op te voeden, of noem het
anders: ze te begeleiden naar volwas
senheid. Nu heeft iedereen het maar
druk met zijn loopbaan, met het ver
garen van materiële welstand en met
jong en fit blijven. Het lijkt waarach
tig wel of we jaloers zijn op de volgen
de generatie, alsof ze ons bedreigen."
Goed beschouwd vindt Judy dat haar
eigen generatie het padje behoorlijk
kwijt is geraakt. „Het engste is, dat
zulke ellende erfelijk wordt. Als kin
deren niet worden ondersteund, niet
regelmatig te eten krijgen, geen posi
tieve aandacht en bevestiging krijgen,
hoe kunnen ze dan later hun eigen
kinderen opvoeden? Zo komen we in
een akelige spiraal terecht, die vol
gens mij doorbroken moet worden.
Bijvoorbeeld door Home Start, een
project dat in Canada met professio
nele mensen draait, maar wat in Ne
derland met vrijwilligers zou kunnen.
Humanitas werkt eraan, maar er is
wel geld en goede wil voor nodig. Ge
lukkig is er in Goes nu zicht op finan
ciering van een project voor thuisloze
jongeren; eindelijk! Want de nood is
hoog en kinderen worden aan de lo
pende band het slachtoffer."
Is dat de reden dat ze in de politiek is
gegaan? „Misschien, maar ik twijfel
de of ik dat wel kon. Ik was wel actief
in het PvdA-bestuur maar ik keek op
tegen raadsleden. Dat waren de men
sen die het volk vertegenwoordigden,
naar de mensen luisterden en dan hun
best deden om de boel te verbeteren.
Omdat ik met het voortgezet speciaal
onderwijs te maken kreeg, de Vlied
berg in Goes, deed ik een onderzoekje.
Er deugde weinig in dat gebouw maar
er werd niks aan gedaan omdat het zo
genaamd tijdelijk was. Ze moesten
immers weer samen naar school. Ik in
terviewde alle kinderen over het ge
voel dat ze in de school hadden en het
bleek niet best. Dat rapport gooide bij
de gemeente een knuppel in het hoen
derhok en mijn partijgenoten vonden
dat ik, als ik zoveel kritiek had, maar
verantwoordelijkheid in de raad
moest nemen. Inmiddels is er overi
gens geld voor de Vliedberg maar ik
geloof niet dat ze heel erg blij met me
zijn, wat me overigens niks kan sche
len. Dat luisteren blijft voor mij het
belangrijkste want dat politieke han
delen, dat marchanderen, is mijn stiel
niet. Als ik ergens voor sta, hou ik het
niet achter mijn kiezen. Dan wil ik zo
recht mogelijk op mijn doel af."
Dat niet volgens de politiek mores
willen handelen, is een rechtstreeks
gevolg van haar afkeer van het ratio
nele. „Niet dat ik niet verstandig wil
handelen, maar niet altij d alléén maar
verstandig. Je gevoel moet een grote
stem hebben, anders raak je in de
knoop. Onze samenleving is daarom
zo verminkt, door het prima'at van de
ratio. Als je met je gevoel kijlft naar
zo'n groep jongeren die smacht naar
een plaatsje in de samenleving, in
plaats van met verstand, dan denk je
niet: „O jee, misschien maken ze wel
herrie en kan ik mijn hypotheek niet
verhogen.Dan zie je kwetsbare men
sen die het nog niet alleen kunnen en
kun je meteen ophouden met hol te
zitten praten over normen en waar
den. Je ziet kinderen die begeleiding
nodig hebben, een luisterend oor, be
grip, warmte, een dak boven het hoofd
en scholing. Dat geldt voor iedereen,
van welke kleur of leeftijd dan ook.
Daar heb je ze dan: je normen en
waarden. Het is helemaal niet zo
moeilijk. Een beetje mens zijn is ge
noeg."
Mieke van der Jagt
Een auto om direct verliefd op te worden. Geknipt
voor relaxte tochtjes in de zomermaanden: de
Burton. Een Nederlandse cabrio die oogt als een ro
mantische sportwagen. Gebouwd op het onderstel
van de niet bepaald als snel en sportief bekend staan
de Lelijke Eend. Nu nog een plezierwagen, maar
straks ook geschikt voor dagelijks gebruik. Made in
Zutphen.
Je kunt er met gemak 130 tot 140 kilometer per uur
mee halen. Professioneel opgevoerd komt de topsnel
heid zelfs in de buurt van de 200 kilometer. Maar dan
ga je voor je gevoel ook wel vreselijk hard. Want de
Burton is laag en open, de wind suist langs je oren en
hoe harder je rijdt hoe erger dat wordt. En dan te be
denken dat de oorspronkelijke auto waar de Burton
op is gebaseerd, de Citroën 2 CV ofwel de Eend, met
moeite 110 tot 120 kilometer per uur kan halen. Met
een flinke rugwind.
Dat de Burton met dezelfde motor een grotere snel
heid haalt, ligt aan het gewicht. „De Burton weegt
minder. Dan krijg je het verhaal kracht-kilo's en
blijkt dat dezelfde motor een lichter gewicht sneller
kan voortbewegen", vertelt Iwan Göbel. Samen met
zijn broer Dimitri leidt hij de Burton Car Company in
Zutphen.
Daar staat ook de Lomax, de auto waar het allemaal
mee begon. De Lomax is het product van een van oor
sprong Engels idee waarmee een Eend werd omge
bouwd tot sportwagen. De laatste jaren leed de Lo
max een kwijnend bestaan, tot de broers iets nieuws
bedachten. Ze bedachten diverse nieuwe accessoires
voor de Lomax en ontwierpen zelfs het laatste model.
Op een gegeven moment ontstond de wens de Lomax
van een hardtop te voorzien. „Maar dat was nog niet
zo makkelijk, omdat er wat verhogingen in de carros
De Burton: een cabrio op het onderstel van een Lelijke
serie zitten waar het dak op de een of andere manier
op- of overgezet moest worden", vertelt Iwan. „Toen
besloten we om zelf maar een auto te ontwerpen. Dat
was veel simpeler.
Dimitri werd anderhalfjaar vrijgesteld van zijn regu
liere werk om zich helemaal aan de ontwikkeling van
een Nederlandse sportwagen te kunnen wijden. Er
werd ongeveer een half miljoen euro in het nieuwe ty
pe geïnvesteerd en dat leidde in 2000 uiteindelijk tot
de Burton. Deze is, evenals de Lomax, gebouwd op
een Citroënonderstel met een carrosserie van polyes
ter. Er zijn daarnaast diverse technische verbeterin
gen aangebracht. De Burton is ondermeer uitgerust
met de verwarming van de Lelijke Eend, maar die
heeft eigenlijk alleen nut als er ook een dak op de wa
gen kan worden gezet. De ontwikkeling hiervan is op
Eend. foto's Jan Venema/GPD
een oor na gevild. In oktober is de auto met kapinclu
sief naar boven openslaande vleugeldeuren, lever
baar.
Iwan Göbel: „Wij presenteren de Burton nu voorna
melijk nog als zomerse plezierwagen, als tweede of
derde auto. Maar door er een verwarming in te plaat
sen en er een kap op te zetten, is hij straks ook ge
schikt voor dagelijks gebruik. De verwarming van de
Eend heeft weliswaar niet zo'n beste naam, maar in
de Burton hoeft-ie maar een veel kleinere ruimte te
verwarmen en bovendien hebben we het klepsysteem
wat aangepast waardoor je ook, weliswaar met een
fatsoenlijke jas aan, 's winters vrij comfortabel kunt
zitten."
De Burton biedt plaats aan twee personen. De afsluit
bare kofferruimte is voor een dergelijk model sport
wagen zelfs riant te noemen: 610 liter. „Een Bentley
heeft een kofferruimte van 550 liter", glimlacht Iwan.
Om te schakelen moet er lekker worden geklutst met
de dashboardpook. Voor het chassis en de motor van
een Eend is gekozen omdat „alles van die auto hele
maal is uitontwikkeld. Er zijn vijf miljoen exempla
ren van gemaakt, dus veel geheimen heeft-ie niet
meer."
Een beetje problematisch is wel dat er nauwelijks nog
tweedehands Eendjes te vinden zijn waarvan het
chassis en de bodem nog prima intact zijn. „Dat komt
doordat een Eend van binnenuit rot. De koets is een
soort doos waar het vocht niet uit kan. Dus worden op
den duur bodemplaat en onderstel aangetast. Maar
de Eend heeft op dit gebied ook een slechte naam
gekregen omdat-ie meestal onvoldoende werd onder
houden. Het was een goedkope wagen, voor de stu
dent. Maar als je een Eend van begin af aan goed on
derhoudt en het onderstel tectyleert, is er geen vuiltje
aan de lucht."
Meestal schaffen de Burtonbouwers een nieuw chas
sis en bodemplaat aan. De motor en de draaiende de
len van de Eend zijn vaak nog prima. „Er moet alleen
hier en daar een rubbertje worden vervangen. Onder
delen zijn nooit een probleem. Alles is nieuw ver
krijgbaar."
De Burton wordt, behalve als kant-en-klaar model
ook aangeboden als bouwpakket voorzien van uit
voerige handleiding. „Zo'n 85 procent van onze klan
ten bouwt hem zelf. In principe kan iedereen het, ook
een beginnende sleutelaar, als hij maar de tijd neemt
om zich in de zaak te verdiepen. Zo'n beginner moet je
wat meer begeleiden. Die hangt wat vaker aan de te
lefoon of laat de wat moeilijker klusjes door ons uit
voeren. Zo iemand kijkt niet op een paar uurtjes meer
of minder. Een sleutelaar met wat meer ervaring
bouwt een Burton in zo'n honderd uur." Eel* bouw
pakket kost rond de 3.700 euro. Inclusief eed 'donor
auto' is men voor zo'n 5000 euro klaar. Een professio
neel in elkaar gezette Burton kost tussen de lh.000 en
17.000 euro. Het verschil zit 'm vooral in de neeessoi-
res. Er kan van alles en nog wat op, in en naftde Bur
ton worden gezet. Van luxe meters tot sport velgen.
De prijs is tot nog toe voor belangstellenden geen en
kel bezwaar gebleken, ook niet nu het in economisch
opzicht even wat slechter gaat. „De verkopen verto
nen sinds 2000 een stijgende lijn. Tot nu toé zijn er 361
verkocht en daarmee zijn we dik tevreden. We kun
nen het werk net aan. We werken hier met tien men
sen. De levertijd voor een kant-en-klare auto ligt
rond de vier maanden."
De auto kent geen kooiconstructie, kreukelzones,
veiligheidsgordels, laat staan airbags. Onveilig dus?
„Daar heb ik wel een theorie over", zegt Iwnft Göbel.
„Grote fabrikanten bouwen allerlei dingen ob en aan
een auto die de veiligheid moeten vergroten. Maar
wat is de praktijk? In welke auto je ook zit, ah» je meer
dan 80 kilometer per uur rijdt en dan een ongeluk
krijgt, blijft er weinig van je over. De veiligheid zit
niet zozeer in de voorzieningen als wel inde chauffeur
zelf. Men voelt zich door airbags en dergelijke veili
ger, maar in de praktijk kan dat betekenen d*t men
minder alert gaat rijden. Want je zit immers in een
veilige auto, dus wat kan je dan gebeureJlf Ineen Bur
ton voel je je wat kwetsbaarder en dat houdt in dat je
alerter en veiliger rijdt. Dat is je grootste engeltje.
Ream Talens
Burton Car Company: 0575-546055 en
www.burtoncar.com.
Judy Hooymeyer: „Ik wil niet altijd alléén maar verstandig handelen. Je gevoel moet een grote stem hebben, anders raak je in de knoop
foto Willem Mieras
