Rij ks waterstaat
wil beheer oude
veerhaven kwijt
Musea in Sluis
onder de maat
Net als thuis in Vlissingen
Westkappelse dijk ademt ruimte
Grens voor de belasting
Z-Vlaamse
politieman
geschorst
Sluis wil godshuis verbouwen voor multifunctioneel gebruik
Ruzie
zeeuwse almanak
Beperkt
ZEEUWS-VLAANDEREN
vrijdag 1 augustus 2003
Graven
vanaf de dijk
J
door Jan Jansen
TERNEUZEN - De gemeente
Terneuzen moet, desnoods sa
men met private partijen, het
beheer overnemen van de pon
ton en de steigers in de voorma
lige veerhaven.
Rijkswaterstaat zet daarop in
om een herhaling te voorkomen
van de problemen die in juni een
deel van de havenfeesten in ge
vaar brachten. Het gemeente
bestuur reageert voorzichtig
positief.
Met name de oude ponton ver
keert in een belabberde staat.
De aanlegplaats wordt nog ge
bruikt door bootlieden, sleep
diensten en het zomerpontje
Terneuzen-Hoedekenskerke.
Verder heeft het houten gevaar
te een spilfunctie bij de traditio
nele havenfeesten, vooral bij
rondvaarten en roeiwedstrij-
den.
Die functie werd bedreigd toen
in juni een auto van Rijkswater
staat door de ponton zakte. De
dienst vond het daarop onver
antwoord er nog grote groepen
mensen op toe te laten. Met wat
provisorische maatregelen en
een regulering van de bezoe
kersstroom werd de activiteit
toch nog gered. „Maar dat spel
willen we volgend jaar niet op
nieuw spelen", zegt het nieuwe
hoofd dienstkring van Rijkswa
terstaat in Zeeuws-Vlaanderen,
M. Zwaan.
Hij wijst op de beperkte functie
van de oude veerhaven: plezier-
vaart. „Terwijl het onze taak is
te zorgen voor een goede hoofd-
transportas, praat je hier over
het restant van voormalige in
frastructuur. Havenfeesten en
een jachthaven zijn niet onze
kerntaak. Dit heeft ook lande
lijk geen prioriteit. We hebben
een financieringsprobleem wat
beheer en onderhoud betreft.
Daarom moet er iets verande
ren."
Zwaan is al in gesprek met bur
gemeester en wethouders van
Terneuzen. Ook betrekt hij er
private partijen als de water
sportvereniging bij. „Die zou
den samen voor het beheer en
het onderhoud kunnen zorgen.
Dan worden de belangen ook
beter op zijn plaats gelegd. An
ders staan we volgend jaar voor
hetzelfde probleem en dat wil
len we niet."
Via een woordvoerder reageert
wethouder A. van Waes voor
zichtig positief. „Er is nog geen
definitief standpunt. We zijn in
overleg, maar de gemeente wil
zich wel inzetten voor het be
houd van ponton en steigers en
dan gaat het ons niet alleen om
de havenfeesten. Je praat ook
over een vluchthaven voor het
scheepvaartverkeer op de Wes-
terschelde."
TERNEUZEN - De korpslei
ding van de Zeeuwse politie
heeft gisteren een medewerker
van het district Zeeuws-Vlaan-
deren geschorst in verband met
een strafrechtelijk onderzoek.
Woordvoerder J. Krombeen van
de politie wilde gisteravond
geen nadere toelichting geven
op de mededeling die door het
korps is verspreid. De korpsbe
heerder van de politie, burge
meester J. Schouwenaar van
Middelburg, was wegens va
kantie niet bereikbaar.
De medewerkers van de
Zeeuws-Vlaamse politie moes
ten gisteren genoegen nemen
met de mededeling die aan de
pers is verstrekt. Ook het Open
baar Ministerie doet geen mede
delingen.
door Raymond de Frel
SLUIS - De acht West-
Zeeuws-Vlaamse musea
schieten tekort in kerntaken
als onderhoud, registratie en
documentatie van de collec
tie, publieksvoorlichting en
educatie. Vernieuwing is
daarom noodzakelijk con
cludeert de gemeente Sluis in
de Cultuurnota 2004-2008.
Intensieve samenwerking in
een Federatie van Musea
moet uitkomst bieden.
Die federatie, voorgezeten
door een wethouder, krijgt
een flink takenpakket. Eerst
en vooral moet een beleids
plan worden opgesteld voor
de gezamenlijke musea,
waarin per museum een the
matiek wordt ontwikkeld en
de locaties van de musea na
der worden bestudeerd. In de
nota wordt weliswaar ge
meld dat alle tekortkomin
gen per museum verschillen,
maar van gebrek aan midde
len als geld, menskracht en
kennis is over het algemeen
overal sprake. De roep van
bruikleengevers, geldschie
ters en het publiek om ver
nieuwing wordt steeds lui
der, beseffen de musea. En
dus moet er iets veranderen.
In dat opzicht doet de keuze
'sluiten of investeren' zich
voor. De gemeente Sluis kiest
voor het laatste, omdat zij
zich wil profileren als toeris
tengemeente, waarin naast
rust en natuurschoon ook op
bescheiden schaal van kwa
litatief goede culturele acti
viteiten is te genieten.
Vernieuwing is noodzaak, te
meer omdat de concurrentie
van andere (educatief) recre
atieve voorzieningen in de
provincie en daarbuiten toe-
neetnt en er een stijgende in
teresse in cultuurtoerisme is.
Ook scholen geven aan steeds
meer behoefte te hebben aan
tot de verbeelding sprekende
voorzieningen op het gebied
van cultuureducatie. Door
actiever naar buiten te tre
den en een breed, laagdrem
pelig, maar inhoudelijk goed
onderbouwd aanbod van
presentaties, tentoonstellin
gen en educatieve program
ma's aan te bieden, hoopt de
gemeente Sluis in te springen
op de eisen van bezoekers, fi
nanciers en museumbestu
ren.
De mogelijkheden van en be
reidheid tot samenwerking
tussen de musea wordt in be
langrijke mate bepaald door
financiële en personele mid
delen. Zijn die niet voorhan
den, dan is samenwerking
onhaalbaar. Daarom moet op
korte termijn worden ge
werkt aan een algeheel West-
Zeeuws-Vlaams museaal be
leidsplan met een concrete
uitwerking van een toe
komstvisie.
Beleidsplannen van indivi
duele musea moeten hieraan
ten grondslag liggen of er op
aansluiten. Als uitgangspunt
van een dergelijk plan wordt
in de nota een museale bio
grafie van West-Zeeuws-
Vlaanderen genoemd. Dat
plan moet als basis dienen
voor het genereren van de be
nodigde gelden.
Sint Baafskerk wordt trekpleister
door Raymond de Frel
AARDENBURG - De Sint
Baafskerk in Aardenburg
wordt, als het aan de gemeente
Sluis ligt, voor zo'n 7,5 miljoen
euro geschikt gemaakt voor
multifunctioneel gebruik. In de
Cultuurnota 2004-2008 wordt
gepleit voor multifunctionali
teit, zodat de kerk een grens-
overstijgende culturele trek
pleister wordt.
De voormalige gemeente Sluis-
Aardenburg brainstormde in
2000 al met de kerkvoogdij en de
Rijksgebouwendienst over het
plan, maar tot uitvoering kwam
het niet. Het project Multifunc
tionaliteit Sint Baafskerk moet
daarin verandering brengen.
Het heeft tot doel het creëren
van een gebouw, waarin aan
sprekende klein- en grootscha
lige culturele evenementen
plaatsvinden. De centrale lig
ging in het historische stadje
Aardenburg, de goede bereik
baarheid en de aanzienlijke cul
tuur-promotionele waarde en
werking van de kerk bieden
daartoe alle gelegenheid, vin
den burgemeester en wethou
ders.
Momenteel wordt al een aantal
culturele activiteiten in de kerk
gehouden, waarmee de nodige
bestuurlijke ervaring is opge
daan.
Vanuit deze beginsituatie werkt
een driepartijen-overleg (ge
meente Sluis, kerkelijke ge
meente en Rijksgebouwen
dienst) aan een voorstel, dat een
slordige 7,5 miljoen euro kost.
zorg gedragen voor het perma
nent en verantwoord tentoon
stellen van de beschilderde
graven in de kerk", licht cul
tuurwethouder L. Wille van de
gemeente Sluis toe.
Daarnaast behoren het opstel
len van een organisatie- en be-
heerstructuur en het samenstel
len van een jaarprogramma -
met bij voorkeur jaarlijks te
rugkerende culturele activitei
ten - tot het takenpakket van
het driepartijen-overleg. De
cultuurnota wordt in september
tijdens vier inspraakavonden
besproken. Daarna buigt de ge
meenteraad zich over de nota
om, naar verwachting in okto
ber, tot een besluit te komen.
De oude veerboten van de PSD liggen nu in een containerhaven ten noordoosten van de Straat van Messina.
foto Ad van den Berg
Hij verscheen een tikje som
her op zijn werk. Het viel col
lega's al snel op, want zij ver
wachten van hem altijd een
vrolijk humeur, en hij stelt
nooit teleur. Op vragen wat
hem toch mankeerde, rea
geerde hij weinig mededeel
zaam. Eén collega nam hij
wel in vertrouwen. Een ech
telijke ruzie bleek de oorzaak
van zijn zwaar gemoed.
Dat werd al vlot verlicht na
dat hij even door de bewuste
collega apart was genomen.
Ook die bleek met enige re
gelmaat in aanvaring te ko
men met zijn levensgezellin.
,,Ken je dat fenomeen nog
niet? De seven year itch? Veel
echtparen maken om de ze
ven jaar wel een dipje mee.
Nu ik erover nadenk, bij mij
is het weer bijna zover."
,Het komt er op neer dat alle
partijen ongeveer eenderde be
talen. Daarvoor wordt de kerk
binnenin - met behoud van de
historische eigenheid - aantrek
kelijker gemaakt voor publieks-
bezoek. Verder worden er ruim
tes buiten de kerk aangebracht
voor basisvoorzieningen als een
kleedruimte, toilet, ontvangst-
ruimte (half onder de grond) en
ipublieksentree. Ook wordt er
door Maurits Sep
VLISSINGEN - Geen twijfel mogelijk,
ze zijn het echt: de oude veerboten van de
PSD. Links de Prinses Christina, nu La-
dies Matacena, en rechts de Prins Wil
lem-Alexander, voortaan Athos Matace
na. „Binnenvarend in Gioia Tauro, een
containerhaven ongeveer 25 kilometer
ten noordoosten van de Straat van Mes
sina, leek het even op een thuiskomst in
Vlissingen", schrijft Ad van den Berg uit
Vlissingen.
Van den Berg is kapitein van de P&O
Nedlloyd Africa. Hij voer met zijn schip
de haven van Gioia Tauro binnen en ont
waarde daar enkele oude bekenden.
Mocht er al twijfel zijn geweest, dan ver
ried het Zeeuws wapen op de zijkant van
de Athos Matacena de afkomst van het
schip.
Ook de derde PSD-veerboot, de Prinses
Juliana (alias Amedeo Matacena), ligt in
de Italiaanse haven, laat Van den Berg
weten. Die veerboot ligt iets verderop in
de haven en is op de foto niet te zien.
De PSD verkocht de schepen eerder dit
jaar aan de rederij Amadeus SpA. Ze ver
lieten Vlissingen voor de laatste keer op
26 juni. Op 1 juli passeerden ze de Straat
van Gibraltar, op weg naar die andere
straat in de Middellandse Zee, de Straat
van Messina. Daar gaan ze voortaan pas
sagiers overzetten van Reggio Calabria
naar Sicilië.
door Gerard Montsma
Het is een van de beroemdste
zeeweringen van Neder
land, de bijna vier kilometer
lange zeedijk van Westkapelle.
De dijk beschermt het dorp al
vijf eeuwen lang tegen het ver
woestende water van de Noord
zee. Behalve deze beschermen
de functie biedt de dijk ook tal
loze mogelijkheden voor recrea
tie en toerisme. Een kijkje op de
dijk.
Over de afritten aan weerszij
den van de kleine gietijzeren
vuurtoren en het dijkpaviljoen
De Westkaap rijden de dijktoe-
risten af en aan. Ook vandaag
staan er op de buitenberm van
de dijk weer talloze auto's, mo-
toren en campers geparkeerd.
Achter hun gemotoriseerde
windschermen genieten de
mensen van de rust, het uitzicht,
een drankje en een hapje frisse
zeewind. Een grote groep zilver
meeuwen aan de waterkant
volgt hun voorbeeld.
Wim en Lies Dingemanse uit
Doesburg hebben de vouwstoel
tjes in de luwte van de auto gezet
en houden hun omgeving nauw
lettend in de gaten. „We komen
al twaalf jaar op dit plekje. Het
is hier schoon, je hebt zon en
wind en geen last van zand. Dat
strand is niks voor oudere men
sen. Wij kunnen dat weten. We
zijn de tachtig inmiddels gepas
seerd", vertelt Lies. „Mijn man
is hier geboren, maar ik kom he
lemaal uit de Achterhoek. Nou,
ik had nog nooit zoveel water bij
elkaar gezien." Het echtpaar
vindt een beetje drukte wel fijn.
>.Het is leuk om mensen te bekij
ken. We waren hier ook al in mei
maar toen waren er haast geen
toeristen." Even verderop drin
ken de vissers Geert Bouwkamp
uit Nijmegen en Reinbert Dek
ker uit Arnhem zich moed in na
Weer een vergeefse poging. Hun
dobbers zijn door een flinke
bries weer op de kant gesmeten.
I" >,Er ligt momenteel nauwelijks
vis voor de dijk. We hebben hier
prachtig schoon water. Dat is
"Tas.
Toeristen zoeken aan de Westkappelse dijk hun vertier in de rust en het uitzicht.
goed voor de vis, maar slecht
voor de vangst. Er staat van
daag bovendien te veel wind.
Geeft niet. We staan hier voor
ons plezier. Heerlijk, een beetje
pierewaaien aan deze magnifie
ke dijk." De vissers zijn dan ook
van plan om nog even te blijven.
Ze zijn niet bang om 's nachts
weggestuurd te worden door de
politie. „We moeten de volgende
vloed afwachten. Dat wordt
nachtwerk. Zolang we aan het
vissen zijn, mogen we hier met
de auto gewoon blijven staan.
foto Ruben Oreel
Morgen zoeken we dan een
slaapplaatsje en dan gaan we
weer huiswaarts.
De dijktoeristen Theo Lutge-
rink uit Amersfoort en Ans De
Widt uit Arnhem logeren een
weekje in Koudekerke en ver
pozen elke dag wel even op de
dijk. Ans ligt achter de auto met
haar benen op een leeg f ruitkist-
je, terwijl haar vriend met zijn
vogelkijker de vloedlijn inspec
teert. „We wisten het zelf ook
niet van tevoren. We zijn pas
voor de tweede keer in Zeeland.
Er is hier altijd wel plaats en de
ze plek ademt ruimte." Het
vriendenpaar kwam in eerste
instantie om praktische rede
nen naar de dijk. Theo: „Mijn
vriendin is niet zo goed ter been
en we hebben geen kinderen.
Het strand hoeven we dus niet te
bezoeken. Maar het uitzicht op
de dijk is ook met slecht weer
heel bijzonder. We willen deze
gewoonte graag aanhouden."
Toch zijn er ook kinderen te vin
den op de dijk. De Belgische fa
milie Dereyke uit Gent is op
doorreis naar Rotterdam. De
kleine Jan Dereyke (4) zit achter
het stuur van de camper, terwijl
zijn ouders en broertjes een
broodje vis verorberen. „We
hebben honger gekregen, dus
stopten we hier maar even. We
staan hier inmiddels de ganse
dag al." Franijois Dereyke rijdt
bij voorkeur over de eilanden.
„Vorig jaar reden we een eind
langs de Belgische en Franse
kust, maar nu gingen we eens
naar boven. Ik moet eerlijk zeg
gen dat deze omgeving mij lie
ver is. Al die zeeschepen, die dij
ken en al dat lager gelegen land.
Je raakt er gewoon niet op uit
gekeken."
door Ab van derSluis
In het bijzijn van leden van de
Heemkundige Kring Walche
ren is onlangs een oude tiend-
paal teruggeplaatst op zijn oor
spronkelijke plek op de hoek
van de Koningin Emmaweg en
de Lijdijkweg in Vrouwenpol
der. De paal, voorzien van een
nummer, geeft de grenzen aan
van het tiendblok, het stuk
grond waarover de boeren be
lasting moesten betalen aan de
eigenaren van hun land. Op
Walcheren zijn nog veertig van
zulke palen te vinden.
Het tiendrecht is van oudsher
een kerkelijke belasting. Boeren
droegen ééntiende van de op
brengst van hun land af aan de
kerk voor onderhoud van kerk
gebouwen en inkomsten van
geestelijken. Leo Hollestelle,
werkzaam bij het Zeeuws Ar
chief in Middelburg, gaat in de
laatste uitgave van De Wete -
het ledenorgaan van de heem
kundige kring - uitgebreid in op
de geschiedenis van het tiend
recht en de paaltjes. De Staten
van Zeeland kregen in de zes
tiende eeuw in grote delen van
de provincie het tiendrecht. De
opbrengsten werden ook toen
gebruikt voor kerken en predi
kanten. In de twee daaropvol
gende eeuwen verkochten de
Staten diverse malen tienden
om de overheidsuitgaven te
dekken. In de loop der tijd ont
stonden tiendblokken, een aan
tal percelen die door de grondei
genaar als één geheel werd be
schouwd. Op Walcheren waren
in 1786 ruim tweehonderd van
deze blokken. Alle blokken ko
men voor op een kaart die in het
Zeeuws Archief is te vinden. De
tiendpaaltjes gaven de grenzen
aan van het tiendblok.
Bij de aanleg van een duiker in
de dijk van de Koningin Emma
weg in 2002 werd een hardste
nen paaltje gevonden met daar
op de inscriptie Z-T 3. Nader
onderzoek wees uit dat het paal
tje was gevonden op de plek die
werd aangeduid als de Zwarte
Monnikstiende, naar de kloos
terlingen van de Abdij van
Rijnsburg. A. Maljaars, eige
naar van de grond waarop het
paaltje werd gevonden en oud
voorzitter H. Vader van de
Heemkundige Kring Walcheren
gaven het historische element
dit jaar zijn oude plek terug.
De tiendpaal bij Vrouwenpolder gaf de grens aan van het
stuk grond waarover boeren belasting moesten betalen.
foto Ruben Oreel
