PZC
Geboortegolf is een raadsel
TAPIJTEN
Kunst met een hoog
aaibaarheidsgehalte
Kunstenaar vecht tegen tijd
door schilderen met marmer
12
Heertje vraagt PvdA
standpunt over aanleg
van WCT te herzien
PvZ hekelt procedure
containerterminal
korting tot
Zeeuws-Vlamingen
primeur met telen van
van popcornmais
OPRUIMING
Minder pc's met
internet in
Z-Vlaanderen
Echte Zeeuwen
verwelkomd bij
Zeeuws Archief
Kraamzorg
kunst
Wandeling met
strandjutter
donderdag 31 juli 2003
Mooi weer
mm
Gedicht
Verblijfplaatsen
Politiek
Broeikaseffect
Truc
GOES - Zeeuws-Vlaanderen
loopt achter als het gaat om
huishoudens met een internet
aansluiting. De rest van Zee
land loopt gelijk met het lande
lijk gemiddelde. Dat valt op te
maken uit het rapport De Digi
tale Economie 2003 van het
Centraal Bureau voor de Statis
tiek (CBS).
Het CBS heeft Zeeland bij het
onderzoek onderverdeeld in
Zeeuws-Vlaanderen en het ge
bied boven de Westerschelde.
Van de Zeeuws-Vlaamse bevol
king beschikt 46 procent thuis
over een computer met internet
verbinding. In de rest van Zee
land heeft 51 procent een pc met
toegang tot internet. Zeeuws-
Vlaanderen ligt daarmee ver
onder het landelijk gemiddelde
van 56 procent. Alleen in de ge
bieden Delfzijl en omgeving en
zuid-West-Friesland wonen in
verhouding meer mensen zon
der internetaansluiting (45 pro
cent en 43 procent). In Delft en
het Westland zij n j uist veel huis
houdens vertrouwd met inter
net: 66 procent van de lokale be
volking.
Uit het onderzoek van het CBS
blijkt tevens dat vijftig procent
van de totale Zeeuwse bevol
king in eigen huis de mogelijk
heid heeft om internet te gebrui
ken. Veel hoger liggen de
percentages in Flevoland (62
procent) en Utrecht (61
procent). In Friesland wonen re
latief gezien de meeste mensen
zonder een internetaansluiting.
MIDDELBURG - Ben ik een
echte Zeeuw? Of komen mijn
voorvaderen helemaal niet uit
Zeeland? Wie antwoord wil
hebben op die vragen kan van
middag terecht in het Zeeuws
Archief in Middelburg. Daar
wordt een tentoonstelling ge
opend met als titel Typisch
Zeeuws??? Zeeland Migratie
land. De tentoonstelling is nog
tot januari te bezoeken, maar
alleen vanmiddag wordt uitleg
gegeven over de voorouders van
de bezoekers. De opening is om
twee uur.
door Maurits Sep
Het is een intrigerende vraag en dat
zal het wel even blijven: waarom
worden de meeste kinderen in de zomer
geboren? Ja natuurlijk, omdat ze negen
maanden eerder zijn verwekt. Maar
verklaart dat werkelijk de jaarlijks te
rugkerende geboortegolf in augustus?
„Het is ook voor ons een raadsel", be
kent Helen Haak, hoofd van de afdeling
verloskunde van het Ziekenhuis
Zeeuws-Vlaanderen.
De Provinciale Kraamzorg voorspelt
een nieuwe geboortegolf in Zeeland.
Augustus wordt een topmaand en ook
in september krijgt de ooievaar het
druk. En zo gaat het elk jaar, al jaren
lang. Het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek (CBS) heeft de cijfers zoals het
hoort keurig op een rijtje en sinds 1995
valt de geboorteplek in de zomermaan
den j uliaugustus en september. Andere
topmaanden, maar duidelijk minder
druk, zijn mei en oktober.
De kraamzorg zelf heeft geen flauw
idee hoe die zomerse golven verklaard
kunnen worden. Ook manager ouder
en kindzorg in de Oosterschelderegio
Dré van Eekelen moet het antwoord
schuldig blijven. Zeker, ook de consul
tatiebureaus hebben het extra druk in
de zomermaanden en vlak daarna. „Die
piek in de geboorten leidt tot meer zui
gelingen en dus extra diensten op de
consultatiebureaus. En tot meer werk
in het Rijksvaccinatieprogramma.
Maar ik durf echt niet te zeggen waar
die golf vandaan komt."
Van Eekelen verwijst naar de kraamaf-
delingen van de ziekenhuizen. Is het
voor vrouwen wellicht fysiek aangena
mer om met mooi weer te bevallen?
„Nou, als ik ze hier zo met hun dikke
buiken zie lopen puffen en met dikke
voeten zie zitten, dan durf ik dat niet te
beweren", reageert verloskundige He
len Haak van het Ziekenhuis Zeeuws-
Vlaanderen.
Het voorjaar ('als alle zoogdieren voor
nageslacht zorgen') en het najaar lijken
Haak dan toch prettiger qua tempera
tuur om hoogzwanger rond te lopen.
Zeker in mei, juni. „Dan heb je daarna
lekker lang vrij en kun je met je kind
aan de wandelWaarom is dan toch die
zomer zo populair? Haak maakt het re
kensommetje dat iedereen nu toch al
gemaakt zal hebben: augustus, negen
maanden eraf, dan kom je uit in decem
ber. Kouwe maand, veel vrije dagen, ro
De kraamafdeling van het Oosterscheldeziekenhuis in Goes.
mantisch sfeertje met (als het meezit)
sneeuw en kerstversiering, warm bij de
kachel - of onder de deken. Haak: „Dat
lijkt me uiteindelijk toch de enige echte
verklaring."
Ze vergelijkt het met een ander feno
meen, dat ze tijdens haar opleiding in
zuid-Limburg signaleerde. Daar, ver
telt Haak, werden opvallend veel kin
deren geboren precies negen maanden
na carnaval. „Zo kun je een piek ge
deeltelijk verklaren. Hetzelfde is soms
mogelijk als ergens langdurig de
stroom is uitgevallen, of als het een ex
treem koude winter is geweest. Dan zie
je negen maanden later ook een geboor
tegolf."
Het omgekeerde, dat geprobeerd wordt
een kerstkindje te baren, komt volgens
Haak veel minder voor. „Met kerst een
kindje krijgen heeft natuurlijk best zijn
charme. Maar ieder jaar jarig zijn met
kerst is in de ogen van velen toch min
der aantrekkelijk." Bovendien, vrou
wen kunnen hun zwangerschap nog zo
goed willen plannen, dat lukt niet altijd
even goed. „Als het gebeurt, gebeurt
het. En gebeurt het niet, dan laten ze de
eerstvolgende kans niet meteen schie
ten door een jaar te wachten. Kortom,
er zijn geen keiharde antwoorden te ge-
ven waarom de geboortegolf in de zo
mer plaatsvindt.
Terwijl de kraamzorg zich voorbereidt
op de geboortegolf, hebben de baby
winkels de drukte alweer achter de rug.
„De zomerpiek in de geboorten merken
wij al in mei en j unizegt Serge Pekaar
van Dikkertje Dap in Middelburg. Dan
foto Willem Mieras
worden de meeste kinderwagens, auto
stoeltjes en kinderkamermeubels ver
kocht. Bij Babyhuis Casita in Terneu-
zen en Van Belle Baby in Vlissingen is
het van hetzelfde laken een pak. In de
zevende maand van de zwangerschap
moeten de grote spullen in huis zijn.
Pekaar merkt wel een omslag in het
koopgedrag van aanstaande ouders.
Jaren geleden kwamen ze al heel vroeg
naar de winkel om spullen te bestellen,
die dan maanden later opgehaald wer
den. „Tegenwoordig komen ze binnen
en willen ze alles het liefst meteen mee
nemen. Ik moet dus een grotere voor
raad aanleggen, want 'nee' verkopen,
dat kan natuurlijk niet."
Dikkertje Dap verwacht in augustus en
september dus minder ouders, maar
wel veel opa's en oma's, ooms en tantes,
neven en nichten. Want die komen ca
deautjes kopen. En dat doen ze ruim
hartig, is Pekaars ervaring. „Ze geven
vlot twee keer zo veel uit als vroeger.
Waren het ooit presentjes van 35 euro,
nu is het makkelijk het dubbele."
door Rinus Antonisse
GOES - Oud-hoogleraar econo
mie Arnold Heertje vindt dat de
Zeeuwse Partij van de Arbeid
het positieve standpunt over
aanleg van de Westerschelde
Container Terminal moet her
zien. Hij verwijt PvdA-gedepu-
teerde Gert de Kok het vernieti
gende oordeel van de Raad van
State volledig aan zijn laars te
lappen, door toch verder te wil
len gaan met het WCT-plan.
Heertje, die adviseur is van ver
eniging Redt de Kaloot, noemt
dat 'arrogantie van de macht'.
Volgens hem wekt de houding
van De Kok de indruk dat de
PvdA onder invloed staat van
financieel sterke partijen, zoals
Hesse-Noord-Natie (de
de exploitant van de WCT)
„Dat is heel onverstandig, nu
wij de bouwfraude achter de rug
hebben en schoon schip willen
maken", schrijft Heertje in een
brief aan De Kok (gedeputeerde
economie en voorzitter van ha
venschap Zeeland Seaports).
Heertje merkt op dat De Kok
zich moet afvragen op welke
punten hij heeft gefaald en wel
ke fouten hij heeft gemaakt. De
Kaloot-adviseur geeft aan dat
de PvdA zich ten onrechte niets
heeft aangetrokken van de ge
voelens van de Zeeuwse bevol
king, 'die toch allereerst moeten
oordelen over de vraag of zij
werkgelegenheid wensen en zo
ja, hoe.' Hij stelt dat de PvdA in
deze het tij moet keren.
door Rinus Antonisse
MIDDELBURG - De Staten
fractie van de Partij voor Zee
land (PvZ) vindt dat een Wester
schelde Container Terminal en
soortgelijke projecten pas mo
gen worden aangelegd als er
éérst gezorgd wordt voor een
goede havenaccommodatie en
noodzakelijke aan- en afvoer-
wegen (weg, spoor, water).
In de recente nieuwsbrief stelt
de fractie vast dat het vernieti
ging van het WCT-besluit door
de Raad van State te verwach
ten was. Volgens de twee PvZ-
statenleden heeft het oude da
gelijks provinciebestuur bij de
gevolgde procedure teveel ste
ken laten vallen en is er onvol
doende geluisterd naar waar
schuwingen. De partij schuift
de schuld in de schoenen van de
(ex-)gedeputeerden en statenle
den van CDA, PvdA en WD.
„Zij hebben Zeeland opge
scheept met een hele dure zeep
bel, die op 29 augustus mis
schien wel voorgoed uit elkaar
gaat ploffen."
Op die 29e augustus houden de
Staten een speciaal ingelast de
bat over de WCT-uitspraak van
de Raad van State. De PvZ-
fractie onderstreept de nood
zaak dat de Zeeuwse havens een
levensvatbare toekomst moeten
hebben, 'zonder dat de inwo
ners van Goes en Kapelle de du
pe worden van al die welvaart,
omdat het containervervoer per
spoor hun leven verziekt'.
Advertentie
MODERNE EN PERZISCHE
Bosstraat 24 Bergen op Zoom
tel.: 0164 - 242216
reparatie inruil reiniging
anti-slip ontwerp
door Ali Pankow
OUDDORP - Zómpar een gale
rie binnenstappen doet lang
niet iedereen, wetéft'Hein Frima
en Mirjam Leber vanuit eigen
ervaring in hun galerie 'Aan-
blick' in Groningen. Als die ga
lerie dan ook nog eens in een
jachthaven is gevestigd, lijkt de
drempel nog hoger. De praktijk
echter wijst anders uit. De zo-
mergalerij in Marina Port Zé-
lande in Ouddorp die zij dit sei
zoen verzorgen, blijkt tot hun
verrassing een zeer gemêleerd
publiek te trekken.
Frima en Leber schrijven de
toeloop toe aan de grote ver
scheidenheid in de collectie. In
de drie aaneen geschakelde ap
partementen wordt zeer divers
werk van veertien verschillende
kunstenaars gepresenteerd, va
riërend van schilderijen met
bloeiende koolvelden tot grillig
gevormde vazen als resultaat
van rakutechniek. De meeste
exposanten volgden een oplei
ding aan Kunstacademie Mi
nerva in Groningen.
De zomergalerij in Marina Port
Zélande begint al een beetje tra
ditie te worden. Volgens Frima
voorziet het in een behoefte
kunst te presenteren op deze lo
catie waar heel veel mensen van
hun vakantie genieten. Na een
dag op het water willen de va
kantiegasten zich graag verpo
zen met onder meer kunst bekij
ken. De openingstijden van de
galerie zijn daar ook op aange
past: van vier tot zes 's middags
en 's avonds vanaf zeven tot offi
cieel negen uur, maar zolang de
deur nog open staat, zijn bezoe
kers nog welkom.
„Omdat we weten dat kunst een
breed begrip is, heeft de collec
tie dit keer bewust een hoog aai
baarheidsgehalte", zegt Frima.
Hij doelt op onder meer de figu
ratieve schilderijen vah Gerda
Onnes met tal van exotische ta
ferelen. Ook het kleurrijk kera
miek van Jan Kamphuis blijkt
een breed publiek aan te spre
ken. Hij maakt vazen en schalen
in felle kleurencombinaties van
oranje, groen en blauw.
Minder toegankelijk blijkt het
werk van de drie kunstenaars
Michael Buter, Dolf Verlinden
en Harry Wolfkamp. Zij ver
enigden zich in de Rota Tora-
groep. De titel Rota Tora ont
leenden zij aan een gedicht van
Lucebert. De term duidt op de
cadans die een trein na zijn tra
ge aanloop gaat maken, maar
geldt ook als aanduiding voor
'harmonie in verscheidenheid'.
Die omschrijving blijkt de la
ding voor dit kunstenaarstrio
aardig te dekken. Hun werk is
onderling zeer verschillend,
maar straalt een overeenkom
stige eigenzinnigheid uit en ge
tuigt van voorkeur voor ab
stracte interpretaties.
De enige autodidact in het ge
zelschap is Frans Brommer.
„Deze man heeft zich razend
snel ontwikkeld", vindt Frima.
Hij maakte dan ook graag een
wand in de zomergalerij vrij
voor de strakke gestileerde stil
levens in opmerkelijk mooie
bruintinten. Voor een verras
send element in de expositie
zorgt ook het werk van Ton de
Vreede. Hij maakt glassculptu
ren in combinatie met metaal en
steen. Kenmerk daarin zijn de
scherpe hoeken die zijn werk
iets ongenaakbaars geven.
De schilderijen van koeien en
schapen van Theo Onnes getui
gen van diens knap technisch
inzicht. ZijnvaderMinneOnnes
is vertegenwoordigd met ruige
zeegezichten. Verder zijn aqua
rellen van Wouter Okkel, kust-
taferelen van Paul Fransen en
landschapsschilderingen van
Cor van Loenen. Lia Vriend ver
kiest als keramiste de rakutech
niek en toont hier als resultaat
haar langgerekte vazen en ob
jecten met fraai craquelé-effect.
Tenslotte is een apart hoekje in
geruimd voor de Tawaineese
kunstenaar Huang Tang. Hij is
van oorsprong architect, maar
maakt als schilder abstract
werk met veel reliëf en felle
kleurcontrasten.
De zomergalerij in Marina Port
Zélande is nog tot met 9 augus
tus geopend van dinsdag tot en
met zondag van 16.00 tott 18.00
uur en van 19.00 tot 21.00 uur.
»-V
l'. if.
■.-iX-A 1
Galeriehouders Mirjam Leber en Hein Frima stelden een gevarieerde collectie samen voor de Zomerga
lerij in Marina Port Zélande in Ouddorp. foto Marijke Folkertsma
door Marianne van de Polder
GOES - Hoe hij er ooit op is ge
komen, weet hij niet meer pre
cies. Kunstenaar Gaffer 'Muhi'
Muhenned nam op een dag 'ge
woon' het besluit om met mar
mer te gaan schilderen. Hij vond
een manier om de stof te verpul
veren en daar vervolgens aller
lei andere substanties aan toe te
voegen, net zolang tot hij ermee
kon schilderen. In galerie De
Willem3 in Vlissingen zijn tot en
met 31 augustus maar liefst 78
schilderijen en vijftien kunste
naarsboeken van zijn hand te
bewonderen.
Muhenned: „Waarom marmer?
Ik denk dat het iets genetisch is.
Ik ben geboren in Irak en daar
zijn de mensen sterk verbonden
met hun grond. Ik vermoed dat
ik het daarom doe: marmeren
kleuren zijn immers de kleuren
van de aarde. Het is moeilijk om
met marmer te schilderen. Om
dat het iets heel nieuws is, bij
mijn weten nooit eerder is ge
daan, maar ook omdat je bij het
mengen precies de juiste dosis
van elk ingrediënt moet nemen.
Al met al heeft het erg veel met
chemie te maken. Ik hou van
marmer, onder meer omdat het
zo duurzaam is. Of ik de tijd wil
overwinnen op die manier? Na
tuurlijk!"
Tijd en plaats spelen een be
langrijke rol in het werk van
Muhenned. Die twee begrippen
veroorzaken volgens hem de
pijn van de mens, omdat hij daar
zo door wordt beperkt. Met zijn
kunst wil hij het gevecht tegen
de tijd aangaan. Muhenned:
„Kunst liegt niet, is echt. En
daarom zal zij altijd voortle
ven."
De Utrechtse kunstenaar heeft
in zijn leven al heel wat verblijf
plaatsen gehad. Ongeveer 25
jaar geleden moest hij vluchten
uit zijn geboorteland voor het
regime van Saddam Hoessein.
Hij kwam in Syrië terecht, maar
ook daar was hij niet veilig. Uit
eindelijk belandde hij in een
Zeeuws asielzoekerscentrum,
van waaruit hij een nieuw leven
opbouwde. In zijn tentoonstel-
Kunstenaar Gaffer 'Muhi' Muhenned vindt het moeilijk om met marmer te schilderen.
foto Ruben Oreel
ling is één schilderij van Vlissin
gen opgenomen. Muhenned: „Ik
hou van water, dus ik ben heel
gelukkig in Nederland. Op het
water zou ik wel willen ster
ven."
Hoewel Muhenned zichzelf niet
ziet als een politieke kunste
naar, schildert hij wel over bij
voorbeeld de terroristische aan
slagen van 11 september 2001.
„Ik vind dat geen politiek on
derwerp, omdat dat dat iets is,
wat ver boven de politiek uit
stijgt. Waarom denken we dat
we het recht hebben om mensen
te vernietigen? Het is juist onze
taak om van deze wereld een be
tere wereld te maken, dat we één
familie zijn, welke kleur we ook
hebben. Het is van essentieel be
lang dat we dit soort ernstige ge
beurtenissen niet negeren. Je
móet wat zeggen, dat is de taak
van de kunst van nu."
De expositie van Muhi is te zien
in Galerie DeWillem3 aan de
Oranjestraat 4 in Vlissingen,
open van donderdag tot en met
zondag, van 12.00 tot 17.00 uur.
door Jan Janseri
KRUISPOLDERHAVEN - Je
kunt het laten knallen op kin
derfeestjes, in de bioscoop
knabbelt het lekker weg, van
origine is het erg Amerikaans,
maar nu we ook die gewoonte
hebben overgenomen, kun je het
net zo makkelijk halen in de
Oost-Zeeuws-Vlaamse Kruis
polder: Popcorn.
Op een perceeltje van 1,7 hecta
re, niet ver van Kruispolderha
ven, telen Gino van Acker en Jos
de Schepper de speciale mais
waarvan de korrels bij verhit
ting openknallen en zo de
overbekende zoetige snack op
leveren. Deze primeur voor Ne
derland is het resultaat van een
tamelijk toevallig samenwer
kingsverband.
Jos de Schepper, in het dagelijks
leven magazijnchef bij een
landbouwmechanisatiebedrijf,
had het lapje klei toch naast zijn
deur liggen. Wetend van de
proeven waarmee Gino van Ac
ker op het fruitteeltbedrijf in
Absdale al eerder was begon
nen, stelde hij de grond graag
beschikbaar. „Anders kan ik er
toch niet veel mee."
Van Acker is het brein achter het
experiment. Hij is een onder
zoekende ondernemer die ook
als fruitteler al nieuwe wegen
insloeg, onder meer met de pro
ductie van wijn uit appels en pe
ren. Op de mogelijkheden van
popcornmais stuitte hij tijdens
een studiereis naar, waar an
ders, Amerika.
Hij telt de zegeningen van de
klimaatverandering door het
broeikaseffect. Popcornmais
heeft meer zon en warmte nodig
dan de in Zeeland al bekende
varianten: de in Zeeuws-Vlaan
deren steeds meer geteelde snij-
mais die dient als veevoer, en de
OOSTKAPELLE- Het Zeeuws
Biologisch Museum in Ooska-
pelle houdt woensdag een wan
deling onder leiding van een er
varen jutter van het museum.
De wandeling begint om 14.00
uur bij het museum en duurt tot
15.30 uur. Aanmelden vooraf is
noodzakelijk.
op kleine schaal verbouwde sui-
kermais met vooral salades als
eindbestemming.
Lag vroeger de noordelijke
grens van het teeltgebied voor
popcornmais ongeveer bij Pa
rijs, door het warmere weer is
die honderden kilometers opge
schoven. Het moet nu ook in
Zeeland kunnen, ontdekte Gino
van Acker bij de proeven die hij
de voorbije twee jaar nam op
een paar duizend vierkante me
ter in Absdale.
Het eerste jaar ging het nog mis.
Het via internet in Amerika be
stelde zaaizaad kwam te laat,
zodat hij pas kon oogsten in no
vember, na de eerste nachtvorst;
en daar is de popcornmais niet
tegen bestand. De truc van pop
corn is dat er een vochtige kern
in de mais zit. Bij verhitting zet
die uit waardoor de korrel open-
knalt. „Maar eenmaal bevroren,
poppen de korrels niet meer",
ondervond Van Acker.
Vorig jaar ging het beter. De op
brengst viel niet tegen en knalde
er lustig op los. En nu schiet de
speciale mais weelderig uit de
klei van de Kruispolder. Hoewel
de bewerking daar nauwelijks
van afwijkt, reikt het gewas nog
hoger dan de vertrouwde soor
ten en komen er meer kolven
aan. Gino van Acker en Jos de
Schepper rekenen op een op
brengst van zo'n tien ton. Voor
het eerst wordt het drogen en
opslaan van de oogst een hele
operatie voor het tweetal.
Het moment is nu ook gekomen
om de weg te zoeken naar bio
scopen en supermarkten. De
vereniging Van 't Zeeuwse Land
neemt de popcorn uit de Kruis
polder komend najaar op in het
assortiment als 'Zeeuwse plop-
perkes'. „Maar zo raak ik die
tien ton niet kwijt, daar is meer
voor nodig."
Daarom laten ze de Agrarische
Hogeschool in Den Bosch, waar
Gino zelf geschoold werd, een
marketing-onderzoek doen.
„We hebben meer afzetkanalen
nodig." Tegen een goede prijs
natuurlijk. „Als het twee euro
per kilo opbrengt, springen we
er aardig uit."
Aan de kwaliteit van het pro
duct zal het volgens Gino niet
liggen. Hij bewerkt alvast de
markt: „Popcorn is een gezonde
snack en die van ons is veel lek
kerder dan wat je nu in de bio
scoop kunt krijgen."
