7
Kippenvel door Zuludansers
Volmaaktheid achter de coupure
Spijkerglooiing bleek riskant
Ontpolderen volgens
ZMF onontkoombaar
Sluiskil krijgt
nieuwe wijk
lllliill
MAXDATA
Vrede
Weerstand tegen ontpoldering onverminderd groot
zeeuwse almanak
ZEEUWS-VLAANDEREN
maandag 28 juli 2003
vanaf de dijk
Coupure
Reder
Man beroofd
na bedreiging
www.merzaan.nl
PZC
Scepsis over ontpolderingsplan
Hoor René Hoonhorst
TERNEUZEN - Plannen voor
'Philippine aan zee' zijn irreëel.
Het Studierapport natuuront-
ivikkelingsmaatregelen ten be
hoeve van de Ontwikkelings-
schets 2010 voor het Schelde-
estuarium is 'zonde van het
geld', vindt wethouder A. van
ffaes van Terneuzen.
Van Waes zit voor de gemeente
Terneuzen in het Bestuurlijk
Overleg Westerschelde. Uit dien
hoofde kende hij de plannen van
het Rijksinstituut voor Kust en
Zee, het Instituut voor Natuur
behoud in Brussel en de Univer
sitaire Instellingen Antwerpen
al. „Maar ik zou er als bestuur
der nooit mee naar buiten zijn
gekomen. De plannen voor
grootschalige ontpolderingen
zijn veel te ambitieus en ontbe
ren elk maatschappelijk draag
vlak. Een enkele natuurfreak
ziet misschien liever mensen in
bomen wonen en vogels in hui
zen, maar in Zeeuws-Vlaande-
renzit geen mens er op te wach
ten dat Philippine weer aan zee
komt te liggen", betoogt Van
Waes. De wethouder is zelf
landbouwer, maar zijn bedrijf
in graszaden ligt tegen de
grens bij Overslag. Naamgenoot
J. van Waes, voorzitter van de
akkerbouwsector van de ZLTO,
heeft een akkerbouwbedrijf
midden in de Braakmanpolders.
De ontpolderingsplannen val
len hem zaterdag koud op het
dak. Hij vindt het allesbehalve
vanzelfsprekend dat de boeren-
belangen het eerst moeten wij
ken. ,,Wat mij betreft moet eerst
de vraag worden beantwoord of
agrariërs continu landbouw
grond moeten blijven inleveren
ten faveure van de ontwikkeling
van industrie en daarvoor beno
digde waterberging. Ontpolde
ring is alleen nodig voor de ha-
venbelangen van Antwerpen.
Als je de Schelde niet uitdiept, is
er ook geen extra berging in de
Braakman nodig", stelt Van
Waes.
De akkerbouwvoorman wijst er
op dat de uitbreiding van de
Braakmanhaven en de ontwik
keling van de Mosselbanken ten
koste gaan van natuurgebied.
„De belangen van de natuur
moesten daar wijken voor die
van de industrie. En mede daar
door zouden boeren hun be
drijf spercelen weer moeten af
staan. Dat is aan agrariërs niet
te verkopen." Van Waes, die zelf
aangeeft dat een deel van de
Braakmangronden niet tot de
beste percelen behoort, zit niet
te wachten op 'uitplaatsing of
verplaatsing' van zijn bedrijf.
Desondanks zegt hij niet direct
'nee' tegen alle ontpolderings
plannen. „Als de maatschappij
uiteindelijk toch kiest voor een
vergaande ontpolderingsvari-
ant dan moeten voor de agrari
ërs goede regelingen voor
verb lijfsverplaatsing worden
getroffen. Praten moet altijd
kunnen."
De kans dat het tot praten komt,
lijkt Van Waes overigens uiter
mate klein. Het verhogen van
binnendijken tot Deltahoogte,
het verplaatsen van infrastruc
turele verbindingen en de wa
terspaarbekkens en het saneren
van vakantiepark De Braak
man zijn niet eenvoudig te reali
seren. Beheerster M. Verpalen-
Van den Bosch beaamt dat laat
ste volmondig. Ze vindt de
meest verstrekkende ontpolde
ringsplannen 'te gek voor woor
den'. „In het provinciale streek
plan wordt ons bedrijf als
concentratie voor recreatie
voorzieningen aangemerkt. We
zijn nota bene in overleg met de
provincie, Rijkswaterstaat en
de Dienst Landelijk Gebied -
mede met het oog op werkzaam
heden aan de N61 - over uitbrei
ding van ons bedrijf aan de
zuidkant van de rijksweg. Als
andere overheden met zo'n rap
port komen, denk je onwille
keurig even 'Ben je nou hele
maal van de pot...."
De erfpachtovereenkomst voor
het recreatiecentrum loopt tot
2018. Verpalen: „Wezoudendus
kunnen denken, koop ons tegen
die tijd maar uit. Maar we zien
onze zoon hier graag als opvol
ger. Het werk is voor een cam
pinghouder een belangrijk deel
van zijn leven. Bovendien staan
we voor de belangen van heel
veel vaste plaatsenhouders van
stacaravans en tenten. Er zijn al
heel wat mensen langs geweest,
die hebben laten weten niet weg
te willen."
door René Hoonhorst
SAS VAN GENT - Naast een
grote schare vaste volksdans
liefhebbers keken zaterdag ook
vele toevallige terrastijgers en
winkelende voorbijgangers
naar wervelend rondtollende
volksdansers op de Terneuzense
Markt.
De plastic tasjes van diverse
grootwinkelbedrijven contras
teerden mooi met de primitieve
outfit van de Zuludansers van
de Zuid-Afrikaanse groep Thu
la Siswe, viel presentator T. Sar-
neel van het Internationaal
Folklore Festival Zeeland op.
De laatste zaterdag in Terneu
zen ontwikkelt zich steeds meer
tot hoogtepunt van het folklore-
festival. Mede door het mooie
weer - niet warm genoeg voor
het strand, maar lekker zacht -
trokken de vier optredende
groepen zaterdag vele honder
den toeschouwers naar de Ter
neuzense Markt.
Enkele jaren geleden kwamen
slechts enkele tientallen geïnte
resseerden op een toevallig in
Terneuzen geprogragammeerde
groep af. Maar sinds de organi
satie, in samenwerking met de
Terneuzense ondernemersorga
nisatie Coördinatie en Manage
ment, meer groepen laat optre
den, vervult Terneuzen een
prominente rol in het program-
De Zuludansers van de Zuid-Afrikaanse groep Thula Siswe vormden het hoogtepunt van het folklore-
festival in Sas van Gent. foto Camile Schelstraete
ma van het festival. Volksdans
groepen uit Zuid-Afrika, Ser
vië, Oekraïne en Slowakije.
Behalve aan een perfecte orga
nisatie ligt het succes natuurlijk
ook aan de deelnemende groe
pen. De mix van jong en oud,
traditioneel en modern, sober
en uitbundig, swingend en wal
send, akoestisch en luid ver
sterkt, zorgt er niet alleen voor
dat eenieder aan zijn trekken
komt, maar houdt het ook tot
het laatst spannend.
Voor bestuursleden en woord
voerders van het festival is het
nooit makkelijk om een hoogte
punt van het festival te noemen.
Ook deze 29ste aflevering vol
deden alle groepen aan de hoog
gespannen verwachtingen.
Maar zowel Sarneel als woord
voerder F. Ingels vonden de Zu-
lukrijgers uit Zuid-Afrika het
drukwekkendst. Volgens Ingels
is dat ook niet zo gek, tenslotte
werkten ze nog - evenals het be
kendere Lady Smith Black
Mambazoo - met Paul Simon
samen tijdens diens Graceland-
project.
Ingels: „Tijdens de slotavond in
De Vlaanderen stijgen de mees
te groepen boven zichzelf uit,
zodat we meestal met een top-
voorstelling afscheid nemen.
Deze keer was het nog indruk
wekkender dan anders, vooral
door Thula Siswe. Toen ze het
Zuidafrikaanse volkslied zon
gen, stond heel de zaal als één
man recht. Kippenvel." De fes
tivalwoordvoerder kijkt zeer te
vreden terug op het festival.
„Het was vrijdag alleen een
domper dat het begon te rege
nen. De massale maaltijd en de
optredens moesten worden ver
plaatst naar De Vlaanderen.
Een openluchtspektakel op de
Markt spreekt nog meer tot de
verbeelding."
Het was maar een klein smetje
waarop slechts de weergoden
kunnen worden aangekeken.
Het prachtige afgelopen festi
val geeft de organisatie goede
moed om volgend jaar bij het
dertigjarig bestaan nog eens ex
tra uit te pakken, kondigt Ingels
door A. J. Snel
Hier is alles harmonisch.
Achter de zeedijk bij Hoe-
dekenskerke ligt het beloofde
land. Zelfs een fanatieke atheïst
zou op deze plek aan enige twij
fel onderhevig kunnen raken,
ware het niet dat de ruimte door
mensenhanden is ingevuld.
Die maakten: de oude veerha
ven waarin bij eb het slik wordt
blootgelegd om te worden voor
zien van een duizelig makend
patroon van vogelpootjes dat bij
vloed wordt gewist; het half ge
zonken schip waaraan zich een
traag proces van rot en roest
voltrekt; de steiger waar de
veerboot die geen veerboot is
onder de noemer 'Een Rondje
met een Pontje' afmeert en af
vaart; het Café Cafetaria De
Steiger waar men op de koffie
kopjes de tekst 'uniek punt aan
de Schelde' heeft laten zetten,
een bewering die geen welden
kend mens zou willen weerspre
ken. Hier is alles in orde.
De dijkenbouwers van eind ja
ren zestig hebben er goed aan
gedaan af te wijken van de ge
bruikelijke werkwijze. Als ze
niet hadden nagedacht, was het
oude veerhaventje van Hoede-
kenskerke achter een robuuste,
groene dijk verdwenen. Ze
dachten wél na en maakten de
volgende constructie: dijk;
stukje iets lager gelegen weg;
voortzetting dijk.
Zo werd een coupure gemaakt
zonder dat doorgraving van de
dijk noodzakelijk was. Wie naar
de veerhaven gaat, heeft het
idee over de dijk te lopen of te
rijden, maar hij passeert in feite
een niet afsluitbare coupure.
Dat het wegdek wat lager ligt
dan de onderbroken dijk levert
in dit geval geen onaanvaardba
re risico's op. De veerhaven re
duceert de kracht van het water
in voldoende mate.
De constructie werd gekozen'
ten tijde van de heerschappij
van de dijkgraaf P.J.J. Dekker
van de Brede Watering van
Zuid-Beveland. Er valt dus
niets op af te dingen want Dek
ker was iemand die niet werd te
gengesproken. Hij was een re
gent die nog niet voor regent
werd uitgemaakt of zelfs uitge
scholden. Niemand kwam op
het idee met hem van mening te
verschillen. Eenvoudig omdat
Dekker nu eenmaal wist wat
goed was. Later kwamen er re
genten die niet meer wisten wat
goed was en die er dus wel een
beetje om vroegen dat ze voor
vis werden uitgemaakt met een
reeds lang verstreken houd
baarheidsdatum.
Een groot man, P.J.J. Dekker.
Achter de dijk resideerde er nog
zo eentje: Arjaan Burgel, de
caféhouder van de drink- en
eetgelegenheid die nu De Stei
ger heet. Toen in 1972 de veer
dienst Terneuzen-Hoedekens-
kerke werd opgeheven, wilde hij
reder worden en zelf de over
kanten slechten met een bootje.
Hij is daar niet in geslaagd, Bur
gel. Maar hij had een gulle hand
van tappen; hij kookte mosselen
als geen ander en wie na de door
hem bereide geneugten niet
meer in staat was een automo
biel te besturen, kon een taxi
huren die Arjaan zelf bestuurde.
Zijn zwierige rijstijl, gecombi
neerd met het uitblijven van on
Bij Hoedekenskerke hebben bestuurders een stukje paradijs wellicht over het hoofd gezien, zodat het werd behouden.
gevallen, bracht zelfs verstokte
ongelovigen tot het vage ver
moeden dat de wonderen de we
reld nog niet uit zijn. Het is alle
maal wat anders geworden,
daar achter de dijk van Hoede
kenskerke, maar bij wijze van
uitzondering hebben nieuwe
tijden er geen kwaad gedaan.
Wellicht omdat bestuurders dit
stukje paradijs over het hoofd
hebben gezien. Hopelijk omdat
iedereen die er komt intuïtief
weet dat wie wat bewaart ook
later nog wat heeft. Voorzichtig
aan. De schepen varen nog altijd
voorbij, maar aan boord weten
ze dat explosies hier hoogst on
gewenst zijn. De koeltorens van
Doel wijzen op industriële acti
viteit maar de bezoeker van de
De Spijkerdijk ligt als een klein waterbouwkundig monu
ment bij Scharendijke. foto Marijke Folkertsma
door A.J. Snel
Zoals margarine geen echte
boter is, zo is basaltine geen
echt basalt. Maar de benaming
basaltine suggereert iets van
hardheid. Dat was destijds de
bedoeling van 'Bouwmaterialen
voorheen M. Luijten', met vesti
gingen in Lekkerkerk, Rotter
dam en Dordrecht, een onderne
ming die zich onder meer
toelegde op de verkoop van ma
terialen voor dijkbouw.
Voorheen M. Luijten had zich
meester gemaakt van het al
leenrecht van de verkoop van de
Basaltine-Spijkerglooiing in
Nederland. Basaltine werd aan
geprezen als het hardste beton
ter wereld, dat door het Duit-
sche Rijk tegen namaak werd
beschermd, zo blijkt uit een
wervende folder van de alleen
verkoper. In de brochure, die in
1908 verscheen, werd het hard
gespeeld. Voorheen M. Luijten
probeerde de klandizie niet al
leen te overtuigen door de kwa
liteit van het gebodene aan te
prijzen, maar ook door laatdun
kend te doen over Italiaanse en
Franse producten, die bij de
vervaardiging van glooiingen
maar zeer matige resultaten te
zien zouden geven.
Aangezien in de waterbouw de
ultieme dijk niet was uitgevon
den, zomin dat nu het geval is,
was er in Nederland altijd be
langstelling voor nieuwe mate
rialen en bouwmethoden. Van
daar dat de Spijkerglooiing, ook
in Zeeland werd verwelkomd
om te worden beproefd. Bij wij
ze van demonstratie werd aan
de binnenkant van de voormali-
door Ben Jansen
GOES - De Zeeuwse Milieufe
deratie (ZMF) is het eens met de
studie waarin wordt geconclu
deerd dat grootschalige ontpol
dering de beste manier is om de
natuur in de Westerschelde te
behouden en te versterken. Vol
gens woordvoerder G. van Zon
neveld passen deze maatregelen
in het streefbeeld dat in de lan-
getermijnvisie voor het Schel-
de-estuarium wordt geschetst.
Van Zonneveld vindt dat de drie
Nederlandse en Vlaamse insti
tuten die de ontpolderingsvoor-
stellen doen, uitstekend werk
hebben afgeleverd. „Ze hebben
een goede analyse gemaakt van
natuur in het gebied en van de
knelpunten die er in de loop der
jaren zijn ontstaan. Het is dui
delijk dat vergaande stappen
noodzakelijk zijn voor een ge
zond estuarium."
Naar zijn oordeel spreekt uit de
studie duidelijk dat om dat ge
zonde estuarium te bereiken
ontpoldering onontkoombaar
is. Van Zonneveld: „En dan wel
in zo groot mogelijke eenheden,
want daar zit de grootste na-
tuurwinst." De drie instituten
geven in hun voorstellen twee
mogelijkheden aan: grootscha
lig ontpolderen in de gebieden
Zwin, Braakman en Saeftinge
in Zeeuws-Vlaanderen en ont-
HULST - Een 32-jarige Hulste
naar raakte vrijdagmiddag een
'aanzienlijk bedrag' kwijt, na
dat hij in zijn woning door twee
mannen werd bedreigd met een
op een vuurwapen gelijkend
voorwerp.
De mannen, die zich voordeden
als verkopers, belden rond drie
uur aan bij de woning in de Hul-
sterse binnenstad. Ze drongen
naar binnen na het openen van
de deur en eisten geld. Nadat ze,
een 'aanzienlijkbedrag' hadden
gekregen, maakten ze zich uit de
voeten in de richting van de
Graauwse Poort.
polderen op minder grot<
schaal, waarbij aan weerszijder
van de Westerschelde kleine ge
bieden onder invloed van geti
en zout water worden gebracht
De medewerker van de ZMF i:
zich ervan bewust dat bij het on
derzoek naar mogelijkheden on
de natuur van de Westerscheld(
te versterken niet is gekeker
naar de maatschappelijke haal
baarheid. Hij vreest ook dat e:
weinig tijd is om duidelijk t(
maken dat investeren in de na
tuur van de Westerschelde ooi
van belang zijn voor de veilig
heid. Eind volgend jaar moetei
de overheden in Nederland er
Vlaanderen een beslissing ne
men over een ontwikkelings
schets voor het Scheldebekken
waarin wordt aangegeven wa
tot 2010 op het gebied van vei
ligheid, natuur en toegankelijk
heid mogelijk is. In Vlaanderei
- en met name in Antwerpen
wordt nadruk gelegd op het as
peet toegankelijkheid: de ver
dere verdieping van de vaargeu
in de Westerschelde om de ha
ven van Antwerpen bereikbaa:
te maken voor diepstekend!
schepen. Aan de ontwikkelings-
schets liggen onder meer eei
milieueffectrapport en eei
maatschappelijke kosten-ba
tenanalyse ten grondslag.
Advertentie
Stel uw eigen computer
systeem samen:
foto Willem Mieras
veerhaven verlustigt zich in de
woorden van de jonge dichter,
die lang geleden opmerkte: 'Dat
zijn de vazen waar ze wolken
maken'.
Alles kits hier bij Hoedekens
kerke.
door René Hoonhorst
SLUISKIL - Woonstichting
Clavis verwacht in het eerste
kwartaal van volgend jaar te be
ginnen met de bouw van 26 wo
ningen in de Veldstraat en de
Landstraat in Sluiskil. De cor
poratie begint in september of
oktober met de verklop van de
huizen; twee-onder-jéén-kap-
pers en geschakelde woningen.
De meeste huizen in de driehoek
Veldstraat, Nieuwe Kerkstraat
en Landstraat zijn al gesloopt.
In enkele pandjes wonen nog
mensen, maar zij zullen voor het
najaar begint ook zijn vertrok
ken. Een paar particuliere wo
ningen aan de Nieuwe Kerk
straat worden daarnaast nog
bewoond door hun eigenaren.
Clavis hoopt die panden binnen
afzienbare tijd te verwerven om
ook op die plek nieuwe huizen
neer te zetten, die in het te reno
veren dorpsdeel passen.
De Terneuzense corporatie
heeft sinds eind vorig jaar ruim
dertig huurwoningen, die date
ren uit de jaren twintig van de
vorige eeuw, in de drie Sluiskil-
se straten gesloopt. Van de
bouwsels die nog overeind
staan, zijn er een paar nog be
woond. De anderen zijn nog niet
ten prooi gevallen aan de beul,
omdat zetotsteun dienen van de
bewoonde panden. Directeur
E. van Exter van Clavis vindt
zelf dat de paar geblindeerde
huizen en de zandvlakte tussen
de drie straten er momenteel
enigszins unheimisch uitzien.
Maar hij weet zeker dat Sluiskil
blij zal zijn met de nieuwe wo
ningen die volgend jaar verrij
zen. Vooral ook omdat versmal
lingen van de net ten zuiden vai
de Antonius van Paduakerk lig
gende straten de sfeer van intie
me hofjes zullen uitstralen.
Een behoorlijk aantal voorma
lige dorpelingen en jongi
Sluiskillenaren die op zichzel
willen gaan wonen, wilden al te
keningen van de nieuwe wonin
gen zien. Van Exter verwach
dat de belangstelling sterk stijg
als de woonstichting daadwer
kelijk met de verkoop begint. Di
'redelijk eenvoudige, maa
comfortabele' woningen moe
ten vooral aantrekkelijk zijl
voor kleine huishoudens ei
starters. De prijzen van de wo
ningen zullen variëren van zo'i
160.000 (de schakelwoningen
tot 190.000 euro (twee-onder
één-kappers), is de verwach
ting.
De activiteiten in Landstraat
Veldstraat en Nieuwe Kerk
straat accentueren de betrok
kenheid van de Terneuzensi
woonstichting bij Sluiskil, stel
Van Exter. De corporatie hoop
in de toekomst ook nog speciah
zorg- en/of verpleegwoningei
voor ouderen in het kanaaldorj
te kunnen bouwen. De eigenaa:
van Hotel Sluiskil - tot voor kor
in gebruik als asielzoekerscen
trum - wil wel meewerken aai
de inrichting van het gebouw to
24-uurs-zorgcomplex. Maa
een eerste bod van Clavis were
door hem verontwaardigd vai
de hand gewezen. „Voor dat be
drag doe ik de deur nog nie
open", meldde hij vorige week.
ge zeedijk bij Scharendijke een
stukje dijk aangelegd, naast een
Muraltglooiing. Echt populair
is de Spijkerglooiing nooit ge
worden. De bouwmethode was
intensief en, belangrijker, de
glooiing was riskant. De klei er
onder spoelde weg, de betonnen
platen bleven vervolgens vaak
lang op hun plaats liggen maar
onverhoeds kon de dijkverdedi-
ging wegzakken.
Als een klein waterbouwkundig
monument ligt het resultaat van
de proefneming nog altijd bij
Scharendijke. Het stukje dijk
bestaat uit betonnen platen, die
zijn voorzien van vierkante ga
ten. Daar doorheen zijn grote,
kegelvormige spijkers van ge
wapend beton geslagen. Van af
stand beschouwd geeft dat het
visuele effect van een
patchwork deken.
Hij peinst zo af en toe over
ernstige aangelegenheden,
Leon van zeven. Zo vroeg hij
laatst of de oorlog in Irak nu
een wereldoorlog was ge
weest. Nee, legde pa uit, bij
een wereldoorlog zijn veel
meer landen betrokken dan
in de Perzische Golf het geval
was.
„Eigenlijk zouden alle lan
den gewoon eens aardig voor
elkaar moeten zijn", was de
wijze conclusie van Leon.
Hetgeen een bevestigend
antwoord opleverde. „Denk
je dat je dat nog zal meema
ken?", luidde vervolgens de
vraag. Pa vertelde dat hij er
niet echt op durft te rekenen,
maar dat hij hoopt dat Leon
het in zijn leven nog wel zal
beleven.
„Dat zou wel de mooiste dag
van mijn leven zijn", ver
klaarde Leon ferm.
Om er na een korte pauze op
te laten volgen:Behalve een
dagje naar de Efteling na
tuurlijk."
W
