Verkiezingskoorts in Suriname laait nu al op
PZC
23
Mexicanen
zoeken hun
heil in de VS
4ur\;
zaterdag 26 juli 2003
Sensoren
Exodus
Strategie
Sanering
J
Duizenden Mexicanen en an
dere Latijns-Amerikaanse
migranten proberen dagelijks il
legaal de grens tussen Mexico en
de VS over te steken. Gemiddeld
valt daarbij één dode per dag. On
danks de toegenomen grensbewa
king en risico's - in mei stierven in
Texas 19 illegalen in een vracht
wagen - is de stroom niet te stui
ten.
Een raaf pikt zaadjes uit de gele
bloemen van een agave en drie
kalkoengieren doen zich tegoed aan
een dode javelina, een wild zwijn. Veel
ander leven is er niet te bekennen
langs de 170, een veldweg die door de
Chihuanhuan-woestijn slingert. Het
uitzicht bestaat afwisselend uit grijs
blauwe bergen, kale maanlandschap
pen en rotsachtige vlakten vol creo
soot, ocotillo's en andere stekelige
struiken. In de zinderende hitte ligt
hier het nationale park Big Bend, een
uitgestrekte wildernis in een zuidelij
ke uithoek van Texas.
De onherbergzaamheid van het ge
bied weerhoudt immigranten er niet
van te proberen de bruin stromende
Rio Grande, de grensrivier tussen
Texas en Mexico, over te steken. Zon
derpapieren wel te verstaan. „Het is
hier geen 'snelweg voor illegalen' zo
als in het Nationale Park Organ Pipe
Cactus (in Arizona - red.), maar je
hoort wel af en toe verhalen over mi
granten die door het park dwalen",
zegt een ranger van het Nationale
Park Big Bend, een afgelegen natuur
gebied van zestig bij zestig kilometer.
„Natuurlijk zijn illegale grensover
schrijdingen hier een probleem, ze
zijn overal een probleem", meent zijn
collega Viviano van het staatspark
Big Bend Ranch, dat verderop ligt. Vi
viano's neef, die als manager op een
ranch werkt, trof onlangs drie ver
dwaalde migranten aan die de Rio
Grande in een afgelegen canyon wa
ren overgestoken. „Mijn neef bood
aan de grenspolitie te bellen. De mi
granten waren zo moe, dat ze daar me
teen mee instemden. Vervolgens zijn
ze meteen weer de grens overgezet."
Het illegalenprobleem aan de Ameri
kaanse zuidgrens staat volop in de be
langstelling sinds in mei een vracht
wagen met naar adem snakkende en
dode illegale migranten werd aange
troffen op een parkeerplaats in het
zuiden van Texas. De 3200 kilometer
lange grens tussen Mexico en de VS,
van de Stille Oceaan in het westen tot
de Golf van Mexico in het oosten, is
niet hermetisch af te sluiten. Elke dag
gaan duizenden mensen - jong en oud
- in het geniep op zoek naar een betere
toekomst in de VS, zelfs als ze daar
voor dagenlang door het hete zuiden
van de VS moeten dwalen of met zijn
zeventigen in een trailer moeten door
brengen.
Vroeger gingen de illegalen in de
dichtbevolkte buursteden de grens
over, en verdwenen ze in de door
Mexicanen gedomineerde plaatselij
ke Amerikaanse bevolking. Sinds in
de grotere grensplaatsen, zoals tussen
San Diego en Tijuana, hekken van
ijzer en betonnen obstakels zijn aan
gebracht, is er veel voor de migranten
veranderd. Ze zijn afhankelijk gewor
den van coyotes (smokkelaars), aan
wie ze duizend tot tweeduizend dollar
moeten betalen voor de oversteek. De
smokkelroutes zijn ook gevaarlijker
geworden, zo bleek een paar jaar gele
den uit een studie van de Universiteit
van Houston.
Migranten gaan meestal te voet de
Sinds in de grotere grensplaatsen hekken van ijzeren betonnen obstakels zijn aangebracht, zijn de migranten afhankelijk geworden van smokkelaars. Bovendien is de 'ijzeren muur' bij Tijuana een ont
moetingsplek geworden voor Mexicanen die de 'overkant' wel haalden en familieleden die het niet redden. foto Hector Mata/EPA
Vlucht naar een betere toekomst
grens over en worden dan opgepikt en
naar een 'safe house' gebracht. Als ze
door de grenspolitie worden opgepakt
en - meestal binnen enkele uren - ge
deporteerd, proberen ze het een paar
dagen later nog een keer. Het is een
kat-en-muis-spel met de Border Pa
trol (de grenspolitie), soms met dode
lijke afloop. Bandieten, onbetrouw
bare coyotes en de gevaarlijke natuur
in het grensgebied - mensen raken uit
geput door de hitte of verdrinken in de
Rio Grande - zorgen voor een oplo
pend dodental (320 in 2002). Ran
chers, indianen en beheerders van na
tuurparken in het grensgebied klagen
over de hinder van smokkelaars op
hun terrein. Een aantal landeigenaren
heeft inmiddels het recht in eigen
hand genomen en een privé-dienst
voor grensbewaking opgericht.
Jon Amastae, directeur van het cen
trum voor grensstudies aan de Uni
versiteit van Texas in El Paso, heeft
het allemaal zien gebeuren. De komst
in 1994 van de ijzeren muur inElPaso,
dat een dubbelstad vormt met het
Mexicaanse Ciudad Juarez, heeft vol
gens hem niet alleen het dagelijkse le
ven in de stad drastisch veranderd,
maar ook de smokkelroutes verlegd
naar de woestijn in Arizona en het
grensgebied ten zuidoosten van El Pa
so. Aan de Texaanse kant van El Paso
is de oversteek nog 'relatief gemakke
lijk', aldus Amastae.
Dat meent ook Ruben Franco. Hij
staat bij een kraampje met waterme
loenen in Tornillo, een dorpje midden
in het landbouwgebied langs de Rio
Grande onder El Paso. Franco is gebo
ren en getogen in deze streek, en voor
hem is het illegale grensverkeer de ge
woonste zaak van de wereld. „Nie
mand anders wil het werk doen, dus
Mexicaanse arbeiders komen elke dag
de grens over om hier te werken. Im
migranten reizen door naar El Paso,
waar ze in vrachtwagens, bussen en
treinen worden geladen voor de reis
naar de eindbestemming."
Franco denkt dat de overgrote meer
derheid het haalt. Maar officiële
schattingen van het aantal succesvol
le illegale grensoverschrijdingen zijn
er niet. Sinds oktober vorig jaar (de
start van het fiscale jaar) zijn 505.000
migranten zonder papieren opgepakt
aan de zuidgrens, waarvan 65.000 in
de omgeving van El Paso en bijna
8.000 in de uitgestorven grensstreek
in en rond de Big Bend. Volgens de
meest recente schattingen van de im
migratiedienst INS waren er in 2000
zo'n 7 miljoen illegalen (waarvan 69
procent Mexicanen) in de VS, en
neemt hun aantal elk jaar netto met
zo'n 350.000 toe.
Behalve met hekken wordt de grens
met Mexico door de grenspolitie 'be
waakt' met infrarode camera's en
grondsensoren. Die zouden zich onder
meer bevinden bij de oversteekplaats
in Lajitas, een nederzetting tussen de
twee natuurgebieden in de grote kom
- de Big Bend - van de Rio Grande.
Volgens een historisch gedenkbord is
de doorwaadbare plaats al eeuwen in
gebruik. Maar oversteken is hier sinds
vorig jaar verboden, zelfs voor buurt
bewoners.
Verse voet- en bandsporen wijzen er
op dat de informele grensovergang
desondanks tot op de dag van van
daag gebruikt wordt. Grenswachten
zijn in geen velden of wegen te beken
nen, en volgens een buurtbewoner we
ten de mensen hier drommels goed
wanneer de kust veilig is en er genoeg
tijd is om te verdwijnen voor de door
de sensor gealarmeerde politieteams
arriveren.
Even verderop, in Presidio, blijkt de
officiële grenspost nog niet te zijn uit
gerust met de röntgenapparatuur die
president Bush vorig jaar beloofde.
„In sommige districten hebben ze dat
soort high-tech apparatuur", aldus
woordvoerder Bill Brooks van de Bor
der Patrol in Marfa, „maar wij nog
niet." Ook op de inspectiepost op de
I-10 (de grote verkeersader van El Pa
so naar het oosten) bij Sierra Blanca
moeten agenten nog afgaan op hun in
gevingen in plaats van scanners.
Het illustreert volgens Jon Amastae
de dubbele Amerikaanse houding te
genover illegalen. „Het is gecompli
ceerd. Aan de ene kant is de politiek
erop gericht illegalen te weren, wat
sinds 11 september nog belangrijker
is geworden. Maar aan de andere kant
heeft Amerika goedkope arbeid no
dig. Als het beleid te succesvol is, val
len hele delen van onze economie stil.
De Amerikaanse autoriteiten schilde
ren de smokkelaars zo zwart mogelijk
af om immigranten zonder papieren
af te schrikken. Toch lijken dodelijke
ongevallen zoals die in Texas weini
gen ervan te weerhouden het te blij
ven proberen. De Mexicaan Hector
Ramirez, wiens schoonzoon bij de
'ergste immigrantentragedie in de
Amerikaanse geschiedenis' omkwam,
ziet geen andere oplossing dan nu zelf
naar het noorden te gaan om zijn
dochter en kleinkinderen te kunnen
voeden, zo vertelde hij aan de San An
tonio Express. „Wat anders kan ik
doen?" De journalist Ruben Martinez
verdiepte zich jarenlang in de exodus
van Mexicanen naar de VS en volgde
een familie die drie zonen verloor toen
een busje met illegalen in Californië
over de kop vloog bij een achtervol
ging door de 'Migra'. In zijn boek
'Crossing Over' beschrijft hij hoe de
betere toekomst in de VS bleef lonken,
en hoe de hele familie uiteindelijk
neerstreek aan 'de overkant'.
Douglas Riven van het National Im
migration Forum in Washington
denkt dat er maar één manier is om de
toestroom te stoppen: de vraag ver
minderen. Ondanks de stijgende
werkloosheid in de VS, blijven de ille
galen nodig omdat de landbouw en
enkele andere sectoren drijven op de
jonge en goedkope arbeidskrachten
uit Mexico. Riven wil dat er meer
ruimte komt voor tijdelijke gastwer-
kers. Maar de opnieuw opgelaaide po
litieke discussie hierover lijkt tot dus
verre op niets uit te ibpen, wegens te
grote meningsverschillen tussen de
politici in Washington. Ook president
Bush maakt geen enkele aanstalten
om actie te ondernemen. Hij heeft zijn
verkiezingsbeloften om iets te doen
aan de problemen na 11 september in
middels in de ijskast gezet.
Voorlopig blijven Mexicanen hun
borst natmaken in de Rio Grande.
Ans Bouwmans
Wordt Desi Bouterse de nieuwe presi
dent van Suriname? Of wordt het toch
weer ex-president Jules Wijdenbosch, die
staat te popelen om aan de slag te gaan? De
eerstvolgende verkiezingen in Suriname
zijn pas in 2 0 0 5Maar nu al is de verkie-
zingsgekte losgebarsten. Vroege verkie
zingskoorts of subtiel protest?
Devlaggen, drumbands en lange tafels vol
eten ontbreken nog. Ook dansen er nog geen
mensen in de kleuren van hun politieke par
tij door de straten van Paramaribo. Het
duurt nog twee j aar voordat het Surinaamse
'olk een nieuwe volksvertegenwoordiging
mest, maar de politiek lijkt niet te kunnen
wachten en is al volop bezig stemmen voor
zich te winnen.
Zo vierde ex-legerleider Desi Bouterse eind
vorige week de zestiende verjaardag van
zijn partij, de Nationale Democratische
Partij (NDP), en trakteerde iedereen op
eten, drinken en muziek. Hij gaf officieel de
aftrap voor de verkiezingscampagne en
stelde zich voor als presidentskandidaat.
Jok de vorige president Jules Wijdenbosch,
vande afgesplitste partij DNP 2000, trekt
als een 'goedheiligman' door het land en
oort problemen en wensen aan van het
v°lk. Hij heeft al enige maanden geleden
aangegeven opnieuw president te willen
worden en is voor zijn partij de kandidaat.
"Wijdenbosch heeft alle tijd en zijn ambitie
opnieuw president te worden heeft het hele
politieke veld in beweging gebracht. Voor-
Peen begonnen de campagnes pas op het
Moment waarop de datum van de verkiezin
gen bekend werd", zegt socioloog Marten
Schalkwijk, directeur van het NGO Insti
tuut voor Kaderontwikkelingen Onderzoek
Suriname (NIKOS) en voorzitter van de
Politieke partij Democratie en Ontwikke-
™ginEenheid (DOE),
e situatie voltrekt zich in ieder geval pre
cies zoals hij eind mei al in een persbericht
voorspelde. „De derde presidentskandidaat
zal president Ronald Venetiaan zijn.Een
andere mogelijkheid binnen de Nationale
Partij Suriname (NPS) is er volgens hem
niet. Alleen zal de partijcombinatie Nieuw
Front, waarvan de NPS deel uit maakt, net
zoals bij de vorige verkiezingen in 2000
wachten met de bekendmaking tot na de
verkiezingsuitslag. „Dat geeft Bouterse en
Wijdenbosch een voorsprong van twee jaar.
De kiezer weet nu namelijk op wie hij kiest.
De vraag is alleen of de bevolking op deze
kandidaten of op Venetiaan zit te wachten.
Persoonlijk denk ik van niet", zegt Schalk
wijk.
Het klinkt allemaal indrukwekkender dan
het is, vindt oud-minister-president Jules
Sedney. „Het vaststellen van presidents
kandidaten is onbegonnen werk. Dat komt
pas aan de orde op het moment dat de nieu
we Assemblee en ressortraden zijn gekozen.
Als je niet beschikt over een tweederde
meerderheid kan je het als partij wel verge
ten. Dus als Bouterse straks maar twaalf
van de 51 zetels haalt, houdt het op.
De NDP ziet dat natuurlijk heel anders. Vol
gens Armand Gefferie, coördinator van
informatie en propaganda, is de bekendma
king van hun presidentskandidaat hele
maal niet te vroeg. Het is zelfs een nieuwe
strategie. „We zijn uit op een doorbraak in
de politiek. Daarom hebben we tijdens onze
verjaardag op 4 juli ook nieuwe statuten
aangenomen. Een van de veranderingen is
om zo vroeg mogelijk onze presidentskandi
daat naar voren te schuiven, zodat de kie
zers en mogelijke coalitiepartners weten
met wie ze te maken hebben."
Dus inmiddels is ook hun verkiezingscam
pagne gestart. „We werken met strategische
propaganda en hebben ruim de tijd ons als
Desi Bouterse de nieuwe president van Suriname?
foto Ed Oudenaarden/ANP
partij te profileren. We organiseren regel
matig partijbijeenkomsten, maar niet te
veel. We willen de mensen niet twee jaar
lang iedere dag lastig vallen met onze cam
pagne. De mensen hebben genoeg te doen."
De verwachtingen van Gefferie zijn hoog.
„We mogen zeker rekenen op dertig zetels."
Zo zeker als de NDP is, zijn niet alle politie
ke partijen. De afgelopen weken stonden de
dagbladen vol berichten over fusies en sa-
menwerkingen. Zo neigen de partijen Broe
derschap en Eenheid in de Politiek (BEP) en
de Algemene Binnenlandse Ontwikkelings
partij (ABOP), partij van ex-rebellenleider
Ronnie Brunswijk, voor de komende ver
kiezingen te gaan samenwerken. Beide
partij en staan voor de belangen van binnen
landbewoners. Uit een analyse van de afge
lopen verkiezingen zien de kiezers volgens
Brunswijk graag dat de binnenlandse par
tijen samenwerken. „Een voorbeeld. Als je
apart werkt en je moet in een ressort 1.500
stemmen hebben voor een zetel, kan het zijn
dat jij er 750 krijgt en de andere partij 750
waardoor geen van beide organisaties de ze
tel krijgt. Was er een samenwerking dan
kwam daaruit een zetel", legt Brunswijk uit
in dagblad de Ware Tijd.
Dat lijkt ook de motivatie te zijn bij andere
politieke partijen. Schalkwijk: „Iedereen
heeft uit de vorige verkiezingen zijn les ge
leerd. Zeker de kleinere partijen. Want het
huidige kiesstelsel is voor hen erg oneerlijk.
Je kan tienduizend stemmen halen die net
verkeerd zijn verdeeld over de tien distric
ten en uiteindelijk geen enkele zetel behalen
in het parlement. Bij de vorige verkiezingen
haalde PALU bijvoorbeeld met 1.200 stem
men een zetel en de BVD met 6.000, DOE
met 4.500 en de Naya Kadam met 4.300
stemmen niet. Met een landelijk evenredig
systeem zou dat probleem zijn opgelost."
Maar regerend Nieuw Front zal wel gek zijn
om dat nu in te voeren, want bij de afgelopen
verkiezingen waren zij het die van het sys
teem profiteerden. „Ze hebben daardoor
vier of vijf restzetels extra in de wacht ge
sleept", weet Schalkwijk. Vandaar nu al die
bewegingen in het politieke veld om 'dan
maar samen' voor de (rest)zetels te gaan. En
zo vroeg al. Schalkwijk: „Samenwerken
kost nu eenmaal tijd."
Dus de vervroegde verkiezingskoorts bij de
politieke partijen is niet bedoeld om de hui
dige regering dwars te zitten of om ver
vroegde verkiezingen af te dwingen, zoals
veel mensen suggereren. „Het is een hele ra
tionele en gegronde ontwikkeling. Want als
de samenwerking zes maanden voor de ver
kiezingen mislukt, doet niemand mee", al
dus de socioloog. Een ander voordeel van al
de fusies en samenwerking van partijen is
dat er eindelijk een zekere sanering komt in
het grote aantal politieke partijen. Drie jaar
geleden namen 23 politieke partijen deel
aan de verkiezingen en was er nog een aan
tal partijcombinaties. Hoeveel het er in
2005 zullen zijn, is dus spannend.
„En hopelijk gaat het dan ook eens om echte
politieke partijen", reageert politicoloog
Hans Breeveld. „De meeste partijen zijn ge
woon veredelde kiesverenigingen; begon
nen als belangenbehartigers voor een etni
sche groep en na veelvuldig te zijn gesplitst
uitgegroeid tot een zogenoemde politieke
partij. Ze hebben geen goede ideologische
basis. Als er geen maatschappelijke visie is,
is er geen duidelijkheid voor de kiezer."
Daar is Schalkwijk het volledig mee eens.
„Binnen partijen zoals de NDP en NPS
heerst ook nog steeds een patronagepoli-
tiek. Niet het algemeen belang geldt, maar
het eigen belang. Het gaat om regelarij en
maar een kleine groep heeft daar voordeel
aan. Kijk maar eens wie er tijdens de vorige
regering grond hebben gekregen. En met de
Nieuw Front-regering gebeurt nu hetzelf
de."
Politicoloog Breeveld is ervan overtuigd dat
een nieuwe visie zal doorbreken. „Suriname
richt zich veel te veel op Nederland. Maar
Holland heeft andere problemen, Suriname
moet dat eens gaan begrijpen. De regering
wacht maar op het moment dat er weer geld
komt. Ze moet haar volk mobiliseren en zelf
wat doen. Het volk moet wakker geschud
worden en straks naar de stembus gaan. Ze
zien zich nog te veel als toeschouwer."
Daphne Groenendijk
