Wim Stolk, fantasy-schrijver/musicus
De HAL is nog steeds een beetje van Rotterdam
21
130 jaar Holland Amerika Lijn
zaterdag 26 juli 2003
iÜLWA-Ï
Schilderijen
Geheime gegevens
Scheppende
geest heeft
orde nodig
Ooit kreeg hij een brief van een meneer uit de omgeving van Nijme
gen. Die begon ongeveer zo: Ik heb de tekens begrepen. Ik besef dat
u teruggekomen bent en ik begrijp de boodschappen in uw boeken. „Die
man dacht dat de zoon van Maria, Jezus dus, op aarde was teruggeko
men. Ik wist niet wat ik daarmee aan moest. Die brief heb ik terzij de ge
legd en er nooit meer naar gekeken. Dat vind ik enge dingen." Wim
Stolk, ook wel bekend als de fantasy-schrijver W.J. Maryson, begrijpt
wel hoe het komt: „Als je Maryson intikt in internet-zoekmachines kom
je ook op een aantal sites die over Mary's son gaan. Nou, mijn moeder
heette toevallig ook MariaMaar ik heb, als gelovig mens, nooit naar Je
zus willen verwijzen. Een keer of vijf, zes per jaar preek ik zelf in Co-
lijnsplaat." Een gereformeerde fantasy-schrijver: dat zie je niet vaak.
En dan zit 'ie nog in een symfonische rockband ook.
Wim Stolk huist samen met wat
pluimvee, zijn vrouw en hun vier
platinablonde engeltjes - de laatste
nog in deluiers - in Kats. In 1996 koos
het echtpaar Stolk bewust voor Zee
land en de anonimiteit. Hij had in de
Randstad een reclamebureau, zij een
reisbureau. Beiden maakten werkwe
ken van zo'n tachtig uur. Maar met de
geboorte van het eerste kind in het
vooruitzicht groeide de behoefte om
die hectiek achter zich te laten. Zoe
kend tussen en onder de rivieren stuit
ten ze op de tot landhuis verbouwde,
voormalige boerderijOp een stille, le
ge plek in het Noord-Bevelandse
Kats. Een plek waar, zoals Stolk in
middels ervaren heeft, de muze vaak
langskomt, 'gedragen door het zon
licht of meeliftend op een storm'. Ze
verkochten alles en begonnen een
nieuw leven. „Zeeland heeft me de
rust gegeven om mijn talenten hele
maal te ontplooien. Hier ben ik altijd
naar op zoek geweest, deze basis. Er
zijn niet veel plekken in Nederland
waar je deze stilte vindt. Hier is mijn
familie gegroeid en mijn schrijftalent,
zeg maar gerust de passie voor het
schrijven, tot volle ontwikkeling ge
komen."
Soms komt de muze als ochtendnevel
boven de velden uit; of ze dendert 's
avonds met windkracht tien om het
huis. „Een enkele keer sta ik op de dijk
als het flink stormt of waait. Ik hoef
alleen maar te beschrijven wat ik zie.
Wolkenformaties, het geheime
strandje van Kats. Allemaal beelden
die ik in mijn boeken gebruik."
In zijn werkkamer staat een compu
ter, inclusief plasmascherm van 22
inch. Onontbeerlijk voor de activitei
ten van het bedrijfje Stolk&Stolk
Creatief. Wim en Elly organiseren
evenementen, ontwikkelen kunstpro
jecten en doen de PR voor bedrijven,
waaronder grote klanten in de Rand
stad. Aan een van de muren prijkt een
groot schilderij in magisch-realisti-
sche stijl: zelfgeschilderd, en ook dat
blijkt niet zonder succes te zijn. „Ik
heb tussen de tachtig en honderd wer
ken in opdracht geschilderd en ver
kocht. Ook muurschilderingen." Dan
liggen er in het ruime vertrek nog, heel
ouderwets, talloze volgekriebelde pa
piertjes. Het zijn geheugensteuntjes
voor verhaallijnen, notities over de
elfentaal, schema's van stambomen en
relaties tussen de personages in Mary-
sons boeken. In de bibliotheek - drie
muren boeken van vloer tot plafond -
staan de zes delen van de Meesterma-
giër-cyclus en de eerste twee delen van
de Onmagiër-reeks. Ook gaan daar
twee jeugdwerkjes schuil van W.J.
Stolk, de dichter. „Komend jaar eens
kijken of er een rij pere bundel samen te
stellen is van de afgelopen paar jaar."
Elders verwijst een piano naar Mary
son, oprichter van de gelijknamige
symfonische-rockband.
Zijn alter ego Maryson ontstond in een
tijd dat hij een dromerig jongetje was,
altijd bezig met talen en landkaarten.
„Ik denk dat ik ternauwernood aan
pesten ontsnapt ben. Ze noemden me
de prof essor, omdat ik altij d zat te den
ken. Zonder veel te leren haalde ik ne
gens en tienen. Ze begonnen me net een
vreemde te vinden, toen een paar van
de leiders besloten dat ik toch wel erg
grappig was en me adopteerden als
paljas. Mijn gevoel voor humor heeft
me gered; ik heb nooit aan de zijlijn ge
staan."
Hoewel 'de groep' hem dus accepteer
de, zat Wim graag alleen op zijn kamer.
„Tekenen, schilderen, landkaarten
maken, werelden bedenken met alle
geologische en geografische aspecten,
en daar hoorde dan weer geschiedenis
bij. En taal. Misschien dat ik daarom
wel met veel verschillende scheppende
uitingen bezig ben: ik denk in concep
ten, ik zie zaken in samenhang. Taal
bijvoorbeeld, is voor mij ook een soort
muziek, en andersom."
In zijn jongenskamer bedacht hij een
wereld, die de basis zou vormen voor
de latere Meestermagiër-cyclus. „Er
waren bossen waarin ongrijpbare, bij
na etherische wezens leefden. Ze com
municeerden in een zangerige elfen
taal." Klinkt allemaal behoorlijk
zweverig. Maar Maryson is er de man
niet naar om het bij dromen te laten.
„Ik heb altijd geconcretiseerd. De
scheppende geest kan niet zonder or
de. Ik bedacht een grammatica, woor
den, dacht na over de uitspraak. Ik zag
de volkeren die die wereld bevolkten
voor ogen, zo scherp dat ik ze zou kun
nen uittekenen. Alles filmisch in beeld.
Dat moet wel, als je een scène wil be
schrijven."
Die vroege, eerste wereld raakte in zijn
middelbare-schooltijd een beetje in de
vergetelheid. Wim Stolk behaalde het
Wim Stolk/W.J. Maryson: „Zeeland heeft me de rust gegeven om mijn talenten helemaal te ontplooien.'1
mulo- en havodiploma en volgde twee
jaar kunstacademie, waar hij zich
vooral met grafisch werk bezighield.
Hij verdiende zijn brood
achtereenvolgens bij het Rijksloods
wezen, als directieassistent en recla
memaker en probeerde het enige tijd
als vrij beeldend kunstenaar. In 1977
richtte hij zijn eerste eigen reclamebe
drijfje op. Aanvankelijk beperkte hij
zich tot vormgeving en tekstschrij
ven, later kwam daar nog het compo
neren en arrangeren van leaders en
muziek voor videoproducties bijDe
zaken gingen voorspoedig. Stolk
werkte dag en nacht. Jarenlang. Tot
hij opgebrand was. In 1993 dwong
zijn lichaam hem een time out te ne-
Sperling is het eerste zwaard."
Het was volkomen pretentieloos. Als
zijn vrouw niet gezegd had: dat ziet er
goed uit, zou hij het nooit naar een uit
gever hebben gestuurd. Maar hij volg
de in 1995 haar advies en het manu
script trok direct de aandacht van
twéé uitgevers. „Toen ik doorkreeg
dat ik een schrijver dreigde te worden,
ben ik er vol voor gegaan. Toen was
het pretentieloze weg. Twee maanden
voor het boek uit zou komen zei mijn
toenmalige uitgever: jij hebt toch iets
in de muziek gedaan? Kun je bij de
presentatie niet wat spelen? Nou, ik
had acht jaar niet in een band ge
speeld, maar als ik iets aanpak doe ik
het goed. Dus heb ik een band ge-
gastmuzikanten mee. Op de tweede cd
speelt Thijs van Leer mee." Met name
in Frankrijk, Italië, Spanje en Duits
land werd de symfonische rock van
Maryson heel goed ontvangen. „We
hebben ook regelmatig opgetreden. In
Amerika zitten twee organisatoren
van belangrijke concerten in dit genre
die nog steeds vragen of die nieuwe
band er nu al is en of ik nog eens con
certen kom geven."
Wie desondanks nooit gehoord heeft
van schrijver/musicus Maryson, hoeft
zich niet te schamen. Symfonische
rock behoort in Nederland tot de mar
ginale muzikale stromingen, net zoals
fantasy slechts een subgenre in de li
teratuur is. „Als je geen Tolkien heet,
men - en werd de fantasy-schrijver
Maryson geboren.
Uit een soort zelfbehoud begon hij te
schrijven aan Sperling, het eerste deel
van wat - besloot Maryson al direct -
een cyclus van zes fantasy-boeken zou
worden. Hij gebruikte er onder meer
de elfentaal voor die hij op zijn
twaalfde geconstrueerd had. Maryson
slaat het boek open en leest voor. ,,Ae-
iello nomod hergwin, al hufren o ghen.
Vrij vertaald: Wij groeten u eerbiedig.
Ofwel, preciezer: Wij buigen voor u,
edele nomaden, in elke windrichting.
Ik moet weer verder werken aan de
taal, want in een van mijn volgende
boeken keer ik terug naar die wereld,
in een ander tijdperk, en talen hebben
de neiging te veranderenmet hun vol
ken mee. De inspiratie voor Sperling
haalde ik uit een schilderij dat ik in
1975 gemaakt had en een script voor
een stripverhaal van een jaar later.
Het verhaal draait om macht, of beter:
hoe gaan volkeren om met macht. Dat
is een terugkerend thema in mijn
werk. In dit verhaal wordt macht ge
symboliseerd door vijf zwaarden.
vormd, met een koor, ik heb koorstuk
ken en bandmuziek geschreven en we
hebben als gekken gerepeteerd om bij
de presentatie iets te kunnen laten ho
ren."
De band werd Maryson gedoopt, naar
zijn voorman. In 1997 lag de eerste cd
er, vol symfonische rock a la Camel en
Genesis, en betekenisvolle teksten
met verwijzingen naar het boek Sper
ling. In 1998 volgde de tweede cd. „De
derde komt eraan, met een nieuwe
band. Maryson is altijd semiprofes-
sioneel gebleven. Een tijdje heb ik
aspiraties gekoesterd om naar een
doorbraak te streven. Dat bleek door
tijdgebrek niet mogelijk. Na de twee
de cd heb ik daarom besloten de eerste
band Maryson op te heffen. Maar later
bleek dat mijn drang om een muzikale
tegenhanger te creëren voor de boe
ken toch te sterk is. Vandaar die nieu
we band, een echt Zeeuwse band met
Wim Flipse uit Terneuzen op gitaar,
basgitarist André Nagelhout en broer
Stefan op drums uit Goes, ikzelf op de
toetsen. Voor de zang zoeken we nog
iemand. Misschien doen er nog wat
kun je er niet van leven. En toch werd
Sperling direct al zeer behoorlijk ver
kocht. Dat trok de aandacht van Meu-
lenhoffHet derde boek kwam bij deze
uitgever uit." De Meestermagiër-cy
clus is na zes boeken afgesloten met
Het Boek van Kennis. „Die eerste
reeks wordt dit jaar ook afgerond in
Duitsland, maar om ervan te kunnen
leven had ik in nog drie landen moeten
worden uitgegeven. Van Sperling zijn
de eerste vier drukken uitverkocht. Er
komt een herdruk aan. Van de Onma-
giër-reeks zijn twee delen verschenen,
de tweede in maart dit jaar. De ver
koop zit in een sterk stijgende lijn, zo
wel in Nederland en België als in
Duitsland."
Maiyson ontmoeten is heel eenvou
dig. Elke dag kijkt hij even op inter
net, waar de schrijver een eigen hoek
je heeft op de officiële (Nederlandse)
Lord-of-The-Rings-site. Ook is Ma
ryson regelmatig te vinden op de offi
cieuze Maryson-site en op de site fan-
tasyfan.nl van uitgeverij Meulenhoff
foto Lex de Meester
(tegenwoordig M. geheten). Daar
naast werkt Wim zelf met iemand an
ders aan een officiële Maryson-fansi-
te. „Op internet word ik eigenlijk
constant geïnterviewd. Ik neem mijn
lezers heel serieus: zonder lezers geen
schrijvers. Dus als ik een vraag krijg,
geef ik altijd antwoord. Het kunnen
heel pragmatische vragen zijn, zoals
wanneer een boek uitkomt, maar het
kan ook over de verhalen zelf gaan.
Met de meest fanatieke lezers heb ik
echt een band opgebouwd. Soms or
ganiseren we bijeenkomsten en wisse
len we geheime gegevens uit over wat
er nog gaat komen. Er zitten nogal wat
lagen in mijn boeken die verwijzen
naar nog dieper in de geschiedenis lig
gende, verborgen, mythische gebeur
tenissen. Dan geef ik ze een hint en
gaan zij zoeken. Het gaat om het mys
terie onder het mysterie, dat de ge
middelde lezer helemaal niet in de ga
ten heeft. De aanwijzingen bestaan
uit anagrammen en dergelijke. In de
werelden uit mijn boeken zijn grote
machten aan het werk geweesttot go
den aan toe, die in feite de spelers zijn,
de schrijvers van de geschiedenis.
Daar gaat het dan om. Terwijl ik
schrijf bedenk ik dus verschillende la
gen tegelijk en dat staat op die papier
tjes in mijn werkkamer."
Regelmatig moet hij voor één van de
grootste klanten van zijn PR-bureau
naar Den Haag. „Als ik dan terugga,
de Heinenoordtunnel door, en zie hoe
het landschap zich weer groen ont
vouwt, heradem ik. De verstilling, het
lege van dat landschap geeft mentale
rust. Leeg, maar niet vërlaten. Hier
kan ik zelf bepalen wanneer ik om
ringd wil zijn door mensen." Als dan
toevallig de zon ook nog eens schijnt,
in deze zonnigste provincie van Ne
derland, kijkt Wim zijn vrouw eens
aan en zegt: „Hè wat vervelend nou...
moeten we wéér buiten koffie gaan
drinken op het terras." En dan lachen
ze breed naar elkaar. Laat Maryson in
Zeeland maar lekker Wim Stolk zijn.
Ondine van der Vleuten
|ii Rotterdam worden kosten noch
Lmoeite gespaard om komende
1 teek het jubileumfeest van de 130
iaroude Holland Amerika Lijn
ÏAL) tot een succes te maken. Mor-
fflochtend (zondag) loopt het
ieuwste schip van de HAL, de Oos-
'riam, de wereldhaven binnen,
laandagmorgen vroeg gevolgd door
et vlaggenschip Rotterdam. De - nu
®erikaanse - rederij Holland Ame-
ttLine brengt voor het feest hon-
erdvijftig 'vips' naar de stad: vooral
jpmensen uit de reisindustrie van de
TOnigde Staten. Dinsdagmiddag
|°°pt prinses Margriet de Ooster-
»m.
•niiserederij Holland Amerika Lijn
w 1978 vanuit Rotterdam verhuisd
®ardeVS,eerstnaarStamfordinde
'aat Connecticut en in 1983 naar
!,ftÜe' 1989 is de rederij geen
dfstandige onderneming meer. De
«L behoort tot de Carnival Corpo-
raon, een holding die in 1993 is ont
man uit Carnival Cruise Lines. De
Jwp heeft zijn hoofdkwartier in
tarnen telt op dit moment 55.000
5™emers- De dertien Camival-
'ien hebben samen een vloot
schepen en voor de periode tot
™homen daar nog zeventien nieu-
fschepen bij.
ii 35 weg uit Nederland is
1 "and Amerika Lijn niet. Dere-
n heeft al jaren een kantoor in
'P'Jkenisse. Verscholen op een be-
lventerrein bemoeien elf werkne-
rs zich met personeelszaken en
fi sc^e inkoop. Immers, veel Ne-
«nandse bedrijven zijn bij de HAL
5 hofleverancier'.
'e arnival-groep koopt centraal
Het restaurant in de Oosterdam, het nieuwste schip van de Holland America Line.
fotoGPD
voor alle 66 schepen de brandstof in.
De HAL regelt vanuit het hoofdkan
toor in Seattle de inkoop voor alles
dat met de hotelfuncties van de sche
pen heeft te maken. In Spijkenisse
worden de technische onderdelen in
gekocht. „Veel materialen aan boord
van de schepen komen van oorsprong
uit Europa", geeft directeur Robert
S. Leijen aan. „De schepen zijn ook
allemaal op onze werf in Italië ge
bouwd." Het kantoor in Spijkenisse
moet ook per jaar 75 tot 80 nieuwe
scheepsofficieren werven. Dat wordt
een steeds moeilijker klus, vertelt
Leijen. De rederij kent onder de offi
cieren een verloop van zo'n tien pro
cent. „Onze vloot wordt uitgebreid
én er wordt gewerkt aan de introduc
tie van een nieuw ver lof systeem",
licht Leijen toe. „Daar komt nog eens
bij dat de instroom bij de zeevaart
scholen steeds minder wordt."
De twaalf schepen van de HAL varen
onder Nederlandse vlag. Behalve de
verplichte Nederlandse kapitein
streeft de HAL ook naar Nederlan
ders in andere officiersrangen: stuur
lieden, scheepswerktuigkundigen en
scheepselectriciens. Sinds 1996 wor
den ook Engelse officieren geworven,
maar de problemen op de Engelse
markt zijn gelijk aan die in Neder
land. Leijen: „Engeland kent ook nog
eens een relatief grote uitstroom van
oudere officieren." Binnen de Carni-
val-groep wordt op dit moment ge
werkt aan een gezamenlijk program
ma voor officieren voor de Europese
rederijen.
Volgens de nieuwe verlofregeling
krijgen de officieren na drie in plaats
van na vier maanden twee maanden
vrijDaarover was al twee jaar gele
den een akkoord bereikt met de vak
bonden, maar het was daarna door de
vakbondsleden binnen de HAL afge
wezen. Na de terreuraanslagen op 11
september 2001 is invoering van het
systeem uitgesteld. Nu wordt het
trapsgewijs ingevoerd, te beginnen
voor jonge officieren.
De werving, vertelt Leijen, begint
met bezoeken aan de zeevaartscho
len. Ook wordt geadverteerd in vak
bladen, wordt deelgenomen aan
campagnes van onder meer de Ko
ninklijke Nederlands Vereniging van
Reders en maakt de HAL op de eigen
website reclame voor een baan bij de
rederijKomende woensdag wordt
aan boord van de Rotterdam een ma
ritiem onderwijssymposium gehou
den. De deelnemers hieraan kunnen
in het simulatorcentrum MSR naast
de cruiseterminal zelf een cruise
schip besturen.
Het bezoek van liefst twee schepen
van de Holland America Line is voor
Zeetours Cruises, de Rotterdamse
specialist in cruises, een unieke gele
genheid cruises onder de aandacht te
brengen. Zeetours gebruikt het jubi
leumfeest van de HAL om aan boord
van de nieuwe Oosterdam reisagen
ten, hun medewerkers én potentiële
klanten te ontvangen. „Dit is een bui
tenkans" zegt directeur Hans Klinge
van Zeetours. De HAL is voor Zee
tours de belangrijkste cruiserederij.
De Rotterdamse reisorganisatie
bouwt zijn aanbod op en rondom zo'n
programma. „Maar om een zo breed
mogelijk aanbod aan cruises te bie
den kiezen we ook reizen van andere
rederijen", legt Klinge uit. Daarbij
wordt als eerste gekeken naar de pro
gramma's van de andere twaalf rede
rijen die net als de HAL deel uit ma
ken van de Carnival-groep.
Alexander Bakker
De Oosterdam, het nieuwste cruiseschip van de Holland America Line, of,
op z'n Nederlands, Holland Amerika Lijn (HAL), meert morgenochtend
om elf uur af bij de cruiseterminal op de Wilhelminapier in Rotterdam. Het
schip vaart morgen om circa half negen bij Hoek van Holland de Nieuwe Wa
terweg op. De Rotterdam komt maandagmorgen in alle vroegte, om ongeveer
half drie, aan bij Hoek van Holland en legt om vijf uur aan bij de cruisetermi
nal.
Ter gelegenheid van het 130-jarig bestaan van de HAL worden aan boord van
beide schepen bijeenkomsten voor genodigden gehouden. In totaal verwacht
men op maandag, dinsdag en woensdagmorgen bijna achtduizend gasten. De
doop van de Oosterdam, door prinses Margriet, vindt dinsdagmiddag om drie
uur plaats, 's Avonds is er aan boord van dit schip een gala, met onder meereen
optreden van Lee Towers. Het feest wordt om half elf besloten met een groot
vuurwerk op de Nieuwe Maas, dat door de HAL aan de inwoners van Rotter
dam wordt aangeboden.
De cruiseschepen vertrekken op woensdag. De Oosterdam gooit 's morgens
om half elf de trossen los voor een kort bezoek aan Hamburg. Op zondag 3 au
gustus begint het schip in het Engelse Harwich aan de 'maidentrip', een
twaalfdaagse cruise naar Noord-Europa. Het is voor het eerst in vijf jaar dat
een HAL-schip zijn eerste reis in een Europese haven begint. De Rotterdam
vertrekt woensdagmiddag om vijf uur met opnieuw ruim dertienhonderd pas
sagiers aan boord voor een reis naar New York.
