9
Vlissingen rooit zieke iepen
is niet meer de dijk van toen
Zonder putten geen riolering
Bezuinigingen in
Middelburg raken
instellingen niet
Edah
Kunst
Jfa.
en W Middelburg versoepelen regeling verkoop lapjes grond aan bewoners
ezoek aan
uregiotuinen
erst gratis
(|Ï)DE
PANTALON
Alles
de gehele
HALVE
PRIJS
zeeuwse almanak
WALCHEREN
woensdag 23 juli 2003
Garage
vanaf de dijk
Tanken zonder
betalen
Duinbrand
bij Dishoek
5 DOLLE DW
AZE DAGEN BIJ
VJy VL
ISSINGEN
moet weg!
zomercollectie
Diverse
soorten,
pak
I000 ml f
1.29
Ola Magnum
almond, white, classic en
caramel nuts, pak 3 stuks/
6 stuks
vanaf
at is gewoon
Sparen
Kopen stukje groen gemakkelijker
jprMafjia Berkelder
mbij.
ftkf
ktïijjDELBURG - Het moet in
ijken toekomst makkelijker wor-
29;. uomÜeine stukjes grond van
at «enieente te kopen. Dat heeft
I Middelburgse college van
joemeester en wethouders
«loten. In het verleden wer-
i zulke verzoeken vaak om
duidelijke redenen afgewe-
SL(
■!dt« (jgaat om stukjes grond die
))sli („jen aan het perceel van de
larlt „jjng en die nu in het bezit
«pi jvan de gemeente. Voor de
nij wners is het vaak onduide-
ntlt kwat de functie van de stuk
grond is. Bovendien vinden
de groenstroken vaak niet
ooi.
■thouder L. Luitwieler erkent
thetsoms beter is om de lap-
igrond te verkopen. „Eenpar-
:a®|ruüere tuinman gaat er inten
ser mee om dan groenbeheer.
ieti! gemeente heeft gewoon min-
•dto
UI)
rs
ts
Ini
:n
aij
ie»
JSTBURG - Bezoekers van de
it® iregiotuinen mogen dit jaar
itis naar binnen. De nieuwe
a sluursleden van de stichting
legiotuinen hebben dit be
llen. omdat zij vinden dat de
inen nog niet de vorm hebben
heffing van entree recht-
ardigt.
ns 1 toeristisch-educatieve tui-
)Mi ncomplex aan de rand van
1S® istburg hoopt in september de
"ti ren te openen,
tft thet begrotingsoverzicht van
Itu 03 tot en met 2006 blijkt dat
eiF Euregiotuinen in 2005 ver-
ichten af te sluiten met een
isitief saldo van ruim 267.000
ro.
'I 2003 en 2004 zijn tekorten
1SP n respectievelijk 193.000 en
euro voorzien.
der tijd om het goed bij te hou
den."
Drie jaar geleden heeft de ge
meente criteria opgesteld om de
aanvragen te beoordelen. Er is
een kaart gemaakt waarop in
één oogopslag te zien is welke
stukjes grond voor verkoop in
aanmerking komen. Het huidi
ge college van B en W vindt ech
ter dat nog steeds niet altijd dui
delijk is waarom een aanvraag
wordt afgewezen. Bij sommige
verzoeken is dat wel het geval.
Als er kabels in de grond zitten,
als er anderen worden bena
deeld of als het stukje grond een
openbare functie heeft, kan er
van verkoop geen sprake zijn.
Het college heeft nu besloten om
nieuwe aanvragen wat soepeler
te beoordelen. De grond wordt
verkocht tegen 'marktconfor
me' prijzen, de prijs die in een
bepaalde wijk gangbaar is voor
bouwgrond.
„Mensen moeten niet de indruk
krijgen dat ze voor een prikkie
een stuk grond krijgen", zegt
Luitwieler. Bovendien wordt als
voorwaarde gesteld dat het per
ceel groen blijft. Een hek er om
heen zetten mag, een schuur of
een garage bouwen niet. Luit
wieler denkt niet dat er alsnog
aanvragen worden gehonoreerd
die eerder zijn afgewezen.
Slecht gedrag wordt bovendien
niet beloond. „Met nieuwe aan
vragen zijn we wat soepeler dan
met verzoeken van mensen die
de grond in de loop van de tijd
hebben ingepikt."
Luitwieler verwacht niet dat de
nieuwe manier van beoordelen
van de verzoeken veel geld ople
vert voor de gemeente.Voordat
een stuk grond wordt verkocht,
moeten er toch kosten worden
gemaakt. Er komt heel wat bij
kijken voordat er bij de notaris
een handtekening kan worden
gezet." Misschien dat de stad er
wat van opknapt? „Voor de
mensen zelf zal het wel verschil
uitmaken, maar ik denk dat het
niet opvalt als je met de auto of
de fiets door de straat rijdt."
De gemeente Vlissingen laat ongeveer zeventig door de iepziekte aangetaste bomen rooien.
foto Ruben Oreel
door Ab van der Sluis
VLISSINGEN - In opdracht van de Vlis-
singse plantsoenendienst is een aannemer
begonnen met het rooien van door iepziekte
aangetaste iepen. In totaal gaat het om ze
ventig tot vijfenzeventig bomen. De zieke
iepen staan onder meer in de wijk Paauwen-
burg en langs de Burgemeester van Woelde-
renlaan.
In Vlissingen staan relatief veel iepen. De
bomen gedijen goed langs de kust; ze zijn
niet zo gevoelig voor de zoute zeewind.
Daarnaast verankeren de iepen zich goed in
de bodem. Met name na de Tweede Wereld
oorlog zijn veel iepen aangeplant. Nadeel
van de boomsoort is dat hij gevoelig is voor
iepziekte.
De iepziekte wordt veroorzaakt door een
schimmel die gedijt bij warm en vochtig
weer. Sporen van de schimmel worden mee
gedragen door de iepenspintkever. „De ke
ver zit in een dode boom of tak", legt W. van
Dort van de afdeling Beheer uit, „en hij
heeft een gezonde boom nodig voor de ei
witten. Vervolgens gaat hij naar een dode
boom om eieren te leggen." Behalve over
brenging door de iepenspintkever kunnen
volwassen bomen elkaar besmetten als de
wortels met elkaar in contact staan. De door
iepziekte aangetaste bomen zijn te herken
nen aan verwelkte en verdorde bladeren.
Een zieke iep reageert op de schimmel door
de houtvaten af te sluiten, die zorgen voor
het vervoer van water en voedingsstoffen
vanuit de wortels naar de kruin van de
boom. Als de houtvaten verstopt raken,
sterft de tak of kroon af bij gebrek aan wa
ter. Door dode bomen weg te halen, kan de
iepenspintkever niet langer een plek vinden
om eitjes te leggen.
In Vlissingen zijn, inclusief het Nollebos,
duizenden iepen geplant. „Elke iep is een
potentieel gevaar", weet Van Dort. Hij ver
wacht dat de veldiep uit het Vlissingse
straatbeeld zal verdwijnen. In het Nollebos
zal de boom niet verdwijnen. „De iep zaait
zich heel makkelijk uit." Op de plek van de
gerooide bomen komen linden en iepen te
rug, die bestand zijn tegen de iepziekte.
„Kwekers zijn al jaren op zoek naar resis
tente iepen. We planten ook al meer dan
twintig j aren desoortlobel.Daar hebben we
nog nooit iepziekte in gehad, maar wie weet
hoe dat over tien jaar is. Ook de iepziekte
wordt agressiever."
wLjÊUÊÊiJm
lorConny van Gremberghe
3r hoeft maar dit in West-
Jdorpe te gebeuren of de dor-
lingen blèren van 'En West-
irpe is bekend om zijn bier-
ouwerijkolen van Dumez,
van den Hulsters en vlees
oKamoen...' Niets is minder
lar. Het dorp is niet bekend
izijn bier en neringdoenden,
stdorpe is bekend om zijn
|k.
ellenlange GraafJansdijk,
(bijna zeven kilometer lange
ronkelende aarden wal van
sluis (bij de brug van Sas van
nt) naar de Batterij (bij de
lelse Vlakte), die eeuwenoude
lewering, die ooit als Landdijk
t Vlaamse achterland moest
ijwaren van overstromingen,
raaf Jan van Vlaanderen liet
'dijk in 1404 aanleggen, nadat
eerder aangelegde landdijk
3 op verschillende plekken
ad begeven. Daarmee is gelijk
iklaard hoe de dijk aan zijn
am kwam.
d diep in de jaren '60 was
(stdorpe de dijk. De echte
bW»' ,1.v
■-T r ('r/-- V
v'/vi'" 5 ;V',
Westdorpe is niet bekend om zijn bier en neringdoenden, maar om de bijna zeven kilometer lange Graaf Jansdijk.
foto Peter Nicolai
JL
(stdorpenaren woonden op de
iraafJansdijk, in het A-, dan
el B-deel. De import woonde
bet dorp. De winkels - soms,
'als die van Erna Jansen, zo
dat twee klanten binnen
"volle tent betekende - ston-
'1 aan of op de dijk en het wa-
"erveel, heel veel. Veel land-
fabrieksarbeiders hielden er
"winkeltje (stoffen, elektro-
ca> kruidenierswaren) op na
s welkome aanvulling op het
"^heiden loon, ambachtslie-
(timmermannen, schilders,
deden hetzelfde en dan
srra er nog de cafés/een trits
"tskamercafeetjes (van bij
tot bij de Maillie), de
'■""brouwerijen, de school (la-
ïhet gemeenschapshuis Con-
Bfuia) en tal van kleinere en
latere huizen, bewoond door
ïl gewone volk. De boeren
bonden hooguit aan de dijk,
ke afstand van het talud,
meestal in de polder, op
ruime afstand van de erbarme
lijk geplaveide kronkelbaan op
hoogte.
In vooroorlogse jaren dender
den enkele malen daags trein
tjes van de Zeeuws-Vlaamse
Tramwegmaatschappij (ZVTM)
langs de dijkwoningen. Het
spoor volgde de noordzijde van
de dijk en kwam net voor de
kerk, een stukje tussen de be
bouwing, om via de Tramweg
(nu Spoorweg) weer achter de
dijk te verdwijnen.
De GraafJansdijk is niet meer
de dijk van toen. De winkeltjes
zijn vrijwel allemaal gesloten,
de cafés verdwenen. Plassen op
de koer mocht in de jaren '70
niet meer en de meeste café
baasjes hadden geen geld om
kostbare verbouwingen uit te
voeren. Bovendien was de klan
dizie in die jaren door de komst
van de televisie erg teruggelo
pen. De brouwerijen overleef
den de tijd ook niet. De laatste,
Van Waes Boodts werd in6 9 op
gekocht door Amstel en sloot
een paar jaar later de poorten.
Veel kleine landarbeiderswo
ningen werden verkocht als re
creatiewoningen aan Belgen en
Duitsers, de grotere, betere wo
ningen aan de dijk werden ver
bouwd en gemoderniseerd.
In de jaren '80 kwamen veel
kleine woningen leeg te staan.
De verpaupering sloeg toe. Daar
kwam nog bij dat het armlastige
Oudere putdeksels, oftewel gootkolken, met Nering-Bögel
Weert erop; dat is de voorganger van Strucom waar de giet
ijzeren deksels nu worden gegoten. foto Wille Mieras
Een waarschuwing vooraf is
op zijn plaats: de kans be
staat dat de beschouwer wordt
bevangen door de putdeksel
koorts. En die geneest niet zo
maar. Wie op putdeksels gaat
letten, ziet wellicht de rest van
zijn omgeving niet meer.
Peter Dieleman van Smit Be-
tonfabriek in Goes, die nage
noeg aan alle Zeeuwse gemeen
ten de putten levert, zet eerst
iets recht: „Een put is zo'n ding
in de straat met zo'n groot rond
deksel. De dingen die in goten
liggen, een beetje hol, noemen
we gootkolken en die in de
stoeprand liggen, in een rechte
hoek, zijn trottoirkolken. Wij
leveren ze allemaal, ook de klei
ne ronde putjes voor water en
gasafsluiters in de trottoirs en
de putten met de ovale deksels
voor brandkranen. In deksels
zit veel verschil, maar in de put
ten zelfs nog meer. Die betonnen
putten maken we sinds een jaar
in Axel. Hier in Goes maken we
alleen nog de opzetstukken die
het verschil tussen de put en het
wegdek moeten opvullen. De
deksels worden bij Strucom in
Weert gegoten. Op de nieuwste
putten staat alleen nog Stru
com. Op oudere zie je nog Ne
ring-Bögel Weert staan, dat is de
voorganger van Strucom."
Op veel plaatsen kom je ook nog
putten met TBS tegen. Dat is de
enig overgebleven concurrent,
die vroeger ook in Zeeland le
verde. De TBS-putten in Goes
zijn van voor 1967, want sinds
dat jaar levert Smit de Goese
putten. Ze zien er nog uit als een
zonnetje, want gietijzer is duur
zaam en als de put heel blijft, is
er geen reden om het deksel te
vervangen. Daarom kom je
overal in de stad nog deksels te
gen van kleinere gieterijen, die
Sas van Gent - waartoe West
dorpe hoorde - jarenlang geld
weigerde uit te trekken voor een
rigoureuze herinrichting van de
dijkweg. Het wegdek van de
GraafJansdijk bestond in die
jaren deels uit kasseien, deels
klinkers en een paar stroken as
falt, een allegaartje dat zeker in
de wintermaanden telkens ka-
potgereden werd door het zware
landbouwverkeer en bussen.
Het Westdorpse raadslid M.
Weemaes zou jarenlang zeuren
om maatregelen. Pas op het eind
van zijn politieke loopbaan
kreeg hij - gesteund door de
plaatselijke dorpsraad - zijn
zin. De kinderkopjes zijn ver
dwenen.
De verpaupering op de dijk is
nog niet tot stilstand gebracht.
Veel kleine huizen staan nog
leeg, zijn onbewoond. Volgens
dorpsraadvoorzitter W. van
Haelst zouden de huisjes wel
verkocht kunnen worden als de
gemeente de eigenaren de mo
gelijkheid biedt bij ver- of
nieuwbouw een ruimer grond
oppervlak te laten bebouwen.
Zo lang die soepelere bouwrege
ling er niet is blijft de Graaf
Jansdijk ogen als een gebit dat
hier en daar nodig om tandarts
hulp verlegen zit. De rotte plek
ken ten spijt, de GraafJansdijk
maakt dat Westdorpe - nog
steeds - op Stadskanaal na het
langste dorp van Nederland is.
door Nadia Berkelder
MIDDELBURG - De bezuini
gingsronde op cultuur en wel
zijn verloopt in Middelburg bij
na pijnloos. De gemeenteraad
besloot twee weken geleden om
de komende tijd 50.000 euro per
jaar te besparen. Dat bedrag is
nu bi j elkaar geharkt door de lo
pende begroting tegen het licht
te houden.
De besparing op cultuur en wel
zijn is onderdeel van een grote
gemeentelijke bezuinigings
operatie. De gemeente krijgt de
komende jaren minder geld van
het Rijk. Bovendien heeft de ge
meenteraad vorig jaar na de
verkiezingen een lange wensen
lijst ingediend. Daarom moet
een bedrag van ruim 3,5 miljoen
euro ineens en bijna 2,9 miljoen
structureel bezuinigd worden
op andere zaken.
De besparing van een halve ton
per jaar op welzijn en cultuur is
gedeeltelijk opgelost doordat
instellingen voor volgend jaar
minder subsidie hebben aange
vraagd dan voor dit jaar. Dat le
vert al meer dan de helft van het
benodigde bedrag op. Verder
vervalt volgend jaar de subsidie
voor Nieuwe Muziek, omdat die
instelling naar Veere verhuist.
Het vertrek van Nieuwe Muziek
levert jaarlijks 15.000 euro op.
Bovendien heeft het college van
burgemeester en wethouders
besloten een aantal subsidie
potjes te schrappen. Het gaat
om ruim 2000 euro voor het
emancipatiebudget voor inci
dentele activiteiten en een deel
van het budget voor activiteiten
voor ouderen en asielzoekers.
Volgens wethouder A. de Vries
gaat het om geld waar geen aan
vragen voor zijn ingediend. Met
de verlaging van het budget
voor peuterspeelzalen met 3000
euro, is het bedrag, in elk geval
voor de korte termijn, bij elkaar.
Voor de langere termijn moeten
andere oplossingen worden ge
vonden. Omdat er nu snel moest
worden bespaard, was het niet
mogelijk om echt keuzes te ma
ken. Er zijn immers afspraken
gemaakt met instellingen die
subsidie krijgen. Het is dan ook
niet uitgesloten dat er in de ko
mende jaren op andere posten
wordt bezuinigd. Het geld dat
de gemeente nu uitgeeft aan
subsidie voor Nieuwe Muziek is
nodig voor de exploitatie van
het nieuwe theater. Dat gaat in
2006 open.
RILLAND - Bij een tankstation
in Rilland heeft gisteren een on
bekend gebleven automobilist
getankt zonder te betalen.
De automobilist gooide rond
12.00 uur voor ruim 57 euro in
zijn benzinetank. De politie
stelt een onderzoek in.
DISHOEK - Ongeveer 1500
vierkante nieter duinbegroeiing
is gisteravond rond zes uur ver
brand nabij Dishoek.
De brandweer zette twee tank
autospuiten in. Op de achter
grond werden drie blusvoertui-
gen en een ambulance gereed
gehouden. De oorzaak van de
brand is niet bekend.
(Advertentie
woensdag 23 juli tot en met zondag 27 juli
P.S. zondag 27 juli open van 13.00 tot 17.00 uur
Advertentie
Actie
MAGNUM
inmiddels verdwenen zijn. Wa-
vin, Oogink, Nijmeegse Ijzer
gieterijen: het zijn namen die
alleen in stoepen en straten
voortleven.
Tegenwoordig, met de digitale
camera, is het makkelijk put
deksels te 'sparen'. Vroeger had
je een vel papier en een fijn soort
houtskool nodig. Maar in Ne
derland vind je geen kunstwer
ken en wapens in de putdeksels,
zoals in het buitenland. „Toch,
als je ziet hoe wij met ons vuile
water omgaan, doen we het zo
gek nog niet. Zonder putten
geen riolering en zonder riole
ring alleen maar stank, cholera
en tyfus. De beschaving rust
voor een groot deel op een goede
riolering." Volgens Peter Diele
man spiegelt civilisatie zich in
de putdeksels. Niet in de vorm,
maar in het aantal.
Hij had model kunnen staan
voor het boek van Yvonne
Kroonenberg: Het zit op de
bank en het zapt.
Hij mag namelijk graag met
zijn levensgezellin tv kijken
maar wil dan wel bepalen
naar welk programma. De af
standbediening bevindt zich
daarom altijd binnen een
armlengte afstand.
Tot echtelijke problemen
leidt zijn gedrag niet. Hun
kijkgedrag stemt namelijk
wonderwel overeen. Eén van
de programma's die zij met
plezier aanschouwen, is Tus
sen kunst en kitsch. Maar uit
gerekend die uitzendingen
heeft hij sinds kort op de Ver
boden Lijst geplaatst onder
het kopje: slecht voor het hu
welijk.
Kunst, vertelde een deskun
dige enkele uitzendingen te
rug, moetje af en toe een tijd
je wegzetten in een kast,
zodat je het niet ziet.
Haal het er dan weer eens uit,
en voila, het is weer als
nieuw. Hoor je dat", zei zijn
vrouw, „dat zouden we
met jou ook eens moeten
doen."
