4
9
Verhalen over opkomst toerisme
et is niet meer de dijk van toen
Zonder putten geen riolering
Burgemeester dreigt
organisatie danceparty
op boot met dwangsom
Kunst
HALVE
Magnum
ezuinigingen volgens wethouder in hele samenleving voelbaar
zeeuwse almanak
waarin opgenomen
de Zierikzeesche Nieuwsbode
1844 - 1998
SCHOUWEN-DUIVELAND
woensdag 23 juli 2003
)uinbrand
I
vanaf de dijk
Vertrouwen
5 DOLLE DW
AZE DAGEN BIJ
PANTALON
ISSINGEN
Alles
moet weg!
de gehele
zomercollectie
PRIJS
Diverse
soorten,
pak
1000 ml
129
Slavinken
10 stuks
kilo
722
Ola Magnum
almond, white, classic en
caramel nuts, pak 3 stuks/
6 stuks
vanaf
Dat is gewoon Edah
Sparen
I
zc
J
wei
ken
de In
)ikt:
Vooij
ir]
wortj
watl
notai
rekorten groter dan voorzien
inrFamke van Loon
JRIKZEE - De tekorten op de
tmeentelijke begroting voor de
omende jaren zijn aanzienlijk
#ter dan aanvankelijk werd
jacht. Uit de laatste cijfers
jlDen Haag blijkt dat Schou-
.a-Duiveland tot en met 2007
ja 2,6 miljoen euro minder
het gemeentefonds krijgt ten
jichte van eerdere schattin-
Voor komend jaar gaapt er
van ruim 484 duizend
woi
staii M'
oor
«sti
dat I
auto ful
Be sombere cijfers dwingen
gemeente onherroepelijk tot
iureuze bezuinigingen. Dat
volgens wethouder J. van
jus (financiën) op alle moge-
;e fronten zijn. Van gemeen-
jjjke gebouwen tot het subsi-
tbeleid. Om de mogelijkheden
rgvuldig uit te zoeken, wordt
a speciale werkgroep in het
ïjf (engeroepen.
lat alle inwoners van Schou-
udisks ea-Duiveland met de bezuini-
iugen te maken krijgen,
1ireekt volgens de wethouder
3.00, or zich. „De samenleving zal
DesJ erken dat het niet vanzelf-
irekend is dat alles maar door
63ü[ 'gemeente betaald wordt."
30-ii lat er magere tijden aankomen
:iei|! wrde gemeente is op zich niet
raw. Vorige maand heeft het
ïe'ijj allege aan de gemeenteraad
Mfe avraagd kaders aan te geven
icr de begroting voor 2004.
'te hierbij werden al bezuini-
ileita ogen en belastingverhogingen
-sta jigekondigd. „Maar het is al-
maal wat forser en erger",
(It raadsgriffier T. van Oos-
bah atougge. Uit het laatste over-
ttó van het Rijk - de zogeheten
>i circulaire - blijkt dat
r: Vol
De
int
ïinfe
n, II
artt)
ISHOEK - Ongeveer 1500
ainiéi erkante meter duinbegroeiing
gisteravond verbrand nabij
shoek. De brandweer zette
«e tankautospuiten in. De
naak van de brand is niet be
id.
Schouwen-Duiveland de ko
mende vier jaar in totaal nog
eens 2,57 miljoen euro minder
krijgt dan waar aanvankelijk
rekening mee was gehouden.
Onder meer het afschaffen van
de Zalm-snip, bezuinigingen op
het minimabeleid en maatrege
len op het gebied van de onroe-
rendzaakbelasting (ozb) zijn
hier de oorzaak van.
Hierdoor lopen de gemeentelij
ke tekorten flink op. Voor 2004
berekent het college een tekort
van bijna vijf ton. Werd voor
2005 aanvankelijk uitgegaan
van een gat van 368.411 euro,
inmiddels is dat tekort nu becij
ferd op 974.191 euro. En Den
Haag heeft aangegeven dat het
laatste overzicht slechts 'een
tussenstand' is. Van Felius gaat
ervan uit dat de nieuwe cijfers,
die na prinsjesdag gepresen
teerd worden, voor een 'verdere
teruggang' zullen zorgen.
Voor het college is het klip en
klaar dat deze cijfers om drasti
sche (bezuinigings) maatrege
len vragen. Iedere post op de
begroting zal volgens de wet
houder tegen het licht gehouden
worden. Daarnaast zal nadruk
kelijk gekeken moeten worden
naar de gebouwen en voorzie
ningen, die de gemeente nu
heeft: 'gemeentelijke panden,
dorpshuizen, sportaccommo
daties, op het gebied van subsi
dies'. De hele samenleving zal
volgens Van Oostenbrugge en
Van Felius merken dat de ge
meente krap bij kas zit.
Hoe de gemeente de verwachte
tekorten kan oplossen en ook
ruimte overhoudt voor nieuw
beleid mag een speciale werk
groep uitzoeken. Die zal in eer
ste instantie de problemen voor
komend jaar te lijf moeten gaan.
Daarna zullen 'fundamentele,
strategische keuzen' tot 2007
gemaakt worden. Het college
wil aan het eind van zijn zit
tingsperiode (2006) het nieuwe
gemeentebestuur niet met een
zware financiële erfenis opza
delen en streeft er naar dan een
sluitende meerjarenbegroting
op tafel te hebben.
Verhalen rond de vuurkorf in de pastorietuin in Burgh.
foto Mechteld Jansen
door Ali Pankow
BURGH - De ruim tachtigjarige recreant
die als jochie van zeven al naar de Westhoek
kwam, de zonen van de bakker en de slager
op het dorp en de campinghouder met tien
tallen jaren ervaring. Zij vertelden gister
avond hun herinneringen aan de opkomst
en ontwikkeling van het toerisme in de Kop
van Schouwen. Zij deden dat rond de vuur
korf in de pastorietuin van predikante Myr-
the Leijdens in Burgh.
Ruim honderd mensen kwamen op de derde
editie van verhalen rond de vuurkorf af. Ze
genoten zowel van de verhalen als van de
sfeervolle zonsondergang en de kruidige
geur van het knapperende hout. De bijeen
komst is het initiatief van het kerkelijk sa
menwerkingsverband Windkracht 8. Ge
spreksleider Arie Damman nodigde Kees
van de Voorden als eerste uit te vertellen hoe
hij in 1930 met zijn broers kampeerde op de
stoppels van het pas gemaaide tarweveld bij
het huidige Zeelust in Renesse. De broertjes
kwamen met de m.s. Stad Zierikzee naar het
eiland en genoten onder leiding van de broer
met padvinderij-ervaring van hun eerste
tentvakantie. Van de Voorden recreëert nu
nog steeds in de Westhoek in zijn caravan op
de Blomshoeve. Jaap Rademaker en Huib
Bouwman memoreerden als zonen van de
bakker en de slager hoe hun vaders zich in
spanden om vaste leverancier van de recre
anten te worden. Zo bezorgden ze de bood
schappen netjes bij de tent en waren veel
middenstanders ook bereid de zomergasten
prConny van Gremberqhe
?r hoeft maar di't in West-
Jdorpe te gebeuren of de dor-
"ngen blèren van 'En West-
Irpe is bekend om zijn bier-
BUVerij, kolen van Dumez,
|ood van den Hulsters en vlees
aKamoen...' Niets is minder
laar. Het dorp is niet bekend
azijn bier en neringdoenden,
festdorpe is bekend om zijn
Jpt.
|ie ellenlange GraafJansdijk,
p bijna zeven kilometer lange
pinkelende aarden wal van
isluis (bij de brug van Sas van
fut) naar de Batterij (bij de
plse Vlakte), die eeuwenoude
wering, die ooit als Landdijk
[te Vlaamse achterland moest
lijwaren van overstromingen,
paf Jan van Vlaanderen liet
jedijk in 1404 aanleggen, nadat
peerder aangelegde landdijk
op verschillende plekken
jadbegeven. Daarmee is gelijk
pklaard hoe de dijk aan zijn
i kwam.
diep in de jaren '60 was
itdorpe de dijk. De echte
Westdorpe is niet bekend om zijn bier en neringdoenden, maar om de bijna zeven kilometer lange GraafJansdijk.
foto Peter Nicolai
JL
tetdorpenaren woonden op de
'faafJansdijk, in het A-, dan
vel B-deel. De import woonde
'bet dorp. De winkels - soms,
wis die van Ema Jansen, zo
®in dat twee klanten binnen
Kn volle tent betekende - ston-
wiaan of op de dijk en het wa-
fn er veel, heel veel. Veel land-
1,1 fabrieksarbeiders hielden er
M winkeltje (stoffen, elektro-
"JM, kruidenierswaren) op na
'"welkome aanvulling op het
Scheiden loon, ambachtslie-
len (timmermannen, schilders,
""ld) deden hetzelfde en dan
'aren er nog de cafés, een trits
®skamercafeetjes (van bij
biima tot bij de Maillie), de
®rbrouwerijen, de school (la-
het gemeenschapshuis Con-
Mrdia) en tal van kleinere en
fotere huizen, bewoond door
!e' gewone volk. De boeren
*oonden hooguit aan de dijk,
°Pflinke afstand van het talud,
®aar meestal in de polder, op
ruime afstand van de erbarme
lijk geplaveide kronkelbaan op
hoogte.
In vooroorlogse jaren dender
den enkele malen daags trein
tjes van de Zeeuws-Vlaamse
Tramwegmaatschappij (ZVTM)
langs de dijkwoningen. Het
spoor volgde de noordzijde van
de dijk en kwam net voor de
kerk, een stukje tussen de be
bouwing, om via de Tramweg
(nu Spoorweg) weer achter de
dijk te verdwijnen.
De GraafJansdijk is niet meer
de dijk van toen. De winkeltjes
zijn vrijwel allemaal gesloten,
de cafés verdwenen. Plassen op
de koer mocht in de jaren '70
niet meer en de meeste café
baasjes hadden geen geld om
kostbare verbouwingen uit te
voeren. Bovendien was de klan
dizie in die jaren door de komst
van de televisie erg teruggelo
pen. De brouwerijen overleef
den de tijd ook niet. De laatste,
Van WaesBoodts werd in '69 op
gekocht door Amstel en sloot
een paar jaar later de poorten.
Veel kleine landarbeiderswo
ningen werden verkocht als re
creatiewoningen aan Belgen en
Duitsers, de grotere, betere wo
ningen aan de dijk werden ver
bouwd en gemoderniseerd.
In de jaren '80 kwamen veel
kleine woningen leeg te staan.
De verpaupering sloeg toe. Daar
kwam nog bij dat het armlastige
Oudere putdeksels, oftewel gootkolken, met Nering-Bögel
Weert erop; dat is de voorganger van Strucom waar de giet
ijzeren deksels nu worden gegoten. foto Wille Mieras
Een waarschuwing vooraf is
op zijn plaats; de kans be
staat dat de beschouwer wordt
bevangen door de putdeksel
koorts. En die geneest niet zo
maar. Wie op putdeksels gaat
letten, ziet wellicht de rest van
zijn omgeving niet meer.
Peter Dieleman van Smit Be-
tonfabriek in Goes, die nage
noeg aan alle Zeeuwse gemeen
ten de putten levert, zet eerst
iets recht: „Een put is zo'n ding
in de straat met zo'n groot rond
deksel. De dingen die in goten
liggen, een beetje hol, noemen
we gootkolken en die in de
stoeprand liggen, in een rechte
hoek, zijn trottoirkolken. Wij
leveren ze allemaal, ook de klei
ne ronde putjes voor water en
gasafsluiters in de trottoirs en
de putten met de ovale deksels
voor brandkranen. In deksels
zit veel verschil, maar in de put
ten zelfs nog meer. Die betonnen
putten maken we sinds een jaar
in Axel. Hier in Goes maken we
alleen nog de opzetstukken die
het verschil tussen de put en het
wegdek moeten opvullen. De
deksels worden bij Strucom in
Weert gegoten. Op de nieuwste
putten staat alleen nog Stru
com. Op oudere zie je nog Ne
ring-Bögel Weert staan, dat is de
voorganger van Strucom."
Op veel plaatsen kom je ook nog
putten met TBS tegen. Dat is de
enig overgebleven concurrent,
die vroeger ook in Zeeland le
verde. De TBS-putten in Goes
zijn van voor 1967, want sinds
dat jaar levert Smit de Goese
putten. Ze zien er nog uit als een
zonnetje, want gietijzer is duur
zaam en als de put heel blijft, is
er geen reden om het deksel te
vervangen. Daarom kom je
overal in de stad nog deksels te
gen van kleinere gieterijen, die
naar hun kampeerplaats te vervoeren. Ra
demaker koestert ook zijn herinneringen
aan de jarenlange verhuur van zijn zomer
woning Linquenda aan zomergasten.
Campingondernemer Ad Ruitenberg stelt
vast dat er in ruim dertig jaar veel veran
derd is. Zo schetste hij een beeld van het
kamperen bij de boer destijds nog zonder
sanitaire voorzieningen, maar met achter
elke tent een eigen putje. Zelf begon hij op
de Prinsenhoeve al snel met de aanleg van
een toiletgebouw. „Maar de inhoud van de
septic tank werd toen nog als mest over het
huidige natuurgebied uitgestrooid en voor
het verbranden van het afval werden in dat
zelfde gebied simpelweg gaten gegraven",
schetste Ruitenberg. Na de pauze kwamen
er nog veel individuele herinneringen aan
het toerisme van weleer los.
door Ali Pankow
ZIERIKZEE - Burgemeester
Asselbergs laat er geen twijfel
over bestaan: de gemeente kan
geen enkele medewerking ver
lenen aan de danceparty op een
catamaran op de Oosterschelde,
die evenementenbureau Party
Pipo zaterdag wil houden. Hij
staat evenmin toe dat gasten
voor dit festijn op het grondge
bied van Schouwen-Duiveland
in- en uitschepen.
Asselbergs legt Party Pipo een
preventieve dwangsom op van
15.000 euro, indien het bureau
de verboden overtreedt.
De burgemeester zegt de orga
nisatoren, onder wie twee hore
caondernemers op Schouwen-
Duiveland, heel duidelijk te
hebben uitgelegd dat hij op
grond van de stiltebepalingen
voor de Oosterschelde (be
schermd natuurgebied) geen
vergunning kan verlenen. Ver
der acht hij het in het kader van
de openbare orde en veiligheid
onverantwoord toestemming te
verlenen voor dit evenement.
„Dergelijke party's staan erom
bekend dat de bezoekers party
drugs gebruiken. De politieca
paciteit is in verband met de
toeristische drukte in Renesse
zodanig laag, dat zij naar alle
waarschijnlijkheid niet ade
quaat kunnen bijstaan bij de
controle op drugs en dergelij
ke", zegt Asselbergs.
Hij acht het onverantwoord als
middenin de nacht ruim vier
honderd feestgangers aan ha
ven De Val of aan de Brouwers-
dam worden ontscheept zonder
voldoende politietoezicht.
Richard Fortes van Party Pipo
zette gistermiddag alles op alles
de Danceparty voor zaterdag
avond te redden. „Het gaat door.
Niet op grondgebied van
Schouwen-Duiveland, maar in
de gemeente Goedereede. En we
gaan niet de Oosterschelde op,
maar de Grevelingen. Zowel het
Grevelingenschap als de ge
meente Goedereede maken geen
enkel probleem en wensen ons
veel plezier met de tocht", zegt
Fortes.
Eigenaar M. van Oeveren van de
Renesser discotheek Trinity,
mede betrokken bij de dance
party, vindt de bezwaren van de
gemeente Schouwen-Duive
land zwaar overtrokken. Bo
vendien ergert hij zich eraan dat
de vergunning volgens hem al
tien weken geleden werd aange
vraagd en dat pas nu de defini
tieve afwijzing is gekomen. „Ik
heb gehoord dat de gemeente er
dan ook nog eens bij het Greve
lingenschap op aandringt een
reden te vinden onze tocht te
verbieden", aldus een boze Van
Oeveren.
Hij heeft er overigens alle ver
trouwen in dat de danceparty op
de Grevelingen een groot succes
wordt. „We gaan vanaf negen
uur 's avonds inschepen vanuit
haven 't Springersdiep aan de
Brouwersdam. Dan varen we de
Grevelingen op en zullen de
deuren dichthouden om geluid
naar buiten toe zoveel mogelijk
te voorkomen. zegt Van Oeve
ren. Volgens woordvoerster M.
Jansen van de gemeente Goede
reede is het beslist nog niet ze
ker dat deze gemeente wel toe
stemming verleent. Zij had
alleen nog mondeling contact
gehad met burgemeester C. Sin-
ke. „Hij zegt op voorhand geen
voorstander te zijn en over
weegt één lijn te trekken met
zijn collega op Schouwen-Dui
veland", aldus Jansen.
Advertentie
Sas van Gent - waartoe West
dorpe hoorde - jarenlang geld
weigerde uit te trekken voor een
rigoureuze herinrichting van de
dijkweg. Het wegdek van de
GraafJansdijk bestond in die
jaren deels uit kasseien, deels
klinkers en een paar stroken as
falt, een allegaartje dat zeker in
de wintermaanden telkens ka-
potgereden werd door het zware
landbouwverkeer en bussen.
Het Westdorpse raadslid M.
Weemaes zou jarenlang zeuren
om maatregelen. Pas op het eind
van zijn politieke loopbaan
kreeg hij - gesteund door de
plaatselijke dorpsraad - zijn
zin. De kinderkopjes zijn ver
dwenen.
De verpaupering op de dijk is
nog niet tot stilstand gebracht.
Veel kleine huizen staan nog
leeg, zijn onbewoond. Volgens
dorpsraadvoorzitter W. van
Haelst zouden de huisjes wel
verkocht kunnen worden als de
gemeente de eigenaren de mo
gelijkheid biedt bij ver- of
nieuwbouw een ruimer grond
oppervlak te laten bebouwen.
Zo lang die soepelere bouwrege
ling er niet is blijft de Graaf
Jansdijk ogen als een gebit dat
hier en daar nodig om tandarts
hulp verlegen zit. De rotte plek
ken ten spijt, de GraafJansdijk
maakt dat Westdorpe - nog
steeds - op Stadskanaal na het
langste dorp van Nederland is.
woensdag 23 juli tot en met zondag 27 juli
P.S. zondag 27 juli open van 13.00 tot 17.00 uur
Advertentie
Actie
Aanbiedingen geldig
van 21 t/m 27 juli
inmiddels verdwenen zijn. Wa-
vin, Oogink, Nijmeegse Ijzer
gieterijen: het zijn namen die
alleen in stoepen en straten
voortleven.
Tegenwoordig, met de digitale
camera, is het makkelijk put
deksels te 'sparen'. Vroeger had
je een vel papier en een fijn soort
houtskool nodig. Maar in Ne
derland vind je geen kunstwer
ken en wapens in de putdeksels,
zoals in het buitenland. „Toch,
als je ziet hoe wij met ons vuile
water omgaan, doen we het zo
gek nog niet. Zonder putten
geen riolering en zonder riole
ring alleen maar stank, cholera
en tyfus. De beschaving rust
voor een groot deel op een goede
riolering." Volgens Peter Diele
man spiegelt civilisatie zich in
de putdeksels. Niet in de vorm,
maar in het aantal.
Hij had model kunnen staan
voor het boek van Yvonne
Kroonenberg: Het zit op de
bank en het zapt.
Hij mag namelijk graag met
zijn levensgezellin tv kijken,
maar wil dan wel bepalen
naar welk programma. De af
standbediening bevindt zich
daarom altijd binnen een
armlengte afstand.
Tot echtelijke problemen
leidt zijn gedrag niet. Hun
kijkgedrag stemt namelijk
wonderwel overeen. Eén van
de programma's die zij met
plezier aanschouwen, is Tus
sen kunst enkitsch.Maar uit
gerekend die uitzendingen
heeft hij sinds kort op de Ver
boden Lijst geplaatst onder
het kopje: slecht voor het hu
welijk.
Kunst, vertelde een deskun
dige enkele uitzendingen te
rug, moetje af en toe een tijd
je wegzetten in een kast,
zodat je het niet ziet.
Haal het er dan weer eens uit,
en voila, het is weer als
nieuw. „Hoor je dat", zei zijn
vrouw, „dat zouden we
met jou ook eens moeten
doen."
