koel
Een loket voor alle
geschillen tussen
winkelier en klant
Stroomverbruik pc schokt Consumentenbond
het bedrijf
7
Duitse supermarkt test nieuwe snellere betaalvormen
Cybercrime
S schaadt
bedrijven
profijt
It
tó
Koopgedrag
Ontwerp
Milieuregels
Fusies
Wet
vrijdag 11 juli 2003
Harde eisen duurder treinkaartje
Rotterdam pakt belwinkels aan
Rente eurolanden onveranderd
Vredestein verdwijnt van beurs
Opdracht voor Stork-consortium
Winkelen met computer op kar
nart onze redactie economie
vol
REINSBERG - In de super-
8i markt van de toekomst krijgt de
rit' klant een platte computer op
zijn winkelkar geschoven. Hij
scant zijn klantenkaart langs de
zijkant van de computer zodat
IonJe supermarkt weet wie er bin
st nenis.
juBij de groenten flitst een aan-
DiJ 'bieding op zijn scherm. Die ne-
higeert de klantBi j de wasmidde
ls .len verschijnt een plaatje van
',8 een aanbieding op het scherm,
it .Dezebevalt hem meer, de klant
a rpakt een pak en scant de streep-
,j jescode. Als de klant zijn bood-
eit schappenlijstje heeft afgewerkt
e en alle gekochte artikelen heeft
tu gescand, loopt hij naar de kassa.
iLDaar rekent hij het totaalbe-
is drag af dat de computer heeft
Kt berekend. Het werk van de cais-
elij sière blijft beperkt tot het innen
1 van het geld.
et: In het Duitse Reinsberg, even
lor over de grens bij Nijmegen,
os wordt sinds twee maanden een
K1 voorschot genomen op de super-
Ie. markt van de toekomst. Hier
!sheeft het Duitse concern Metro
Group een winkel geopend,
waarin alle denkbare technolo-
«'gieis verwerkt. In de formule
it:.'Extra' hangen beeldschermen
os .waarop aanbiedingen te zien
41 zijn. De weegschalen 'zien' zelf
welke product erop ligt. Klan-
161 ten die meer willen weten over
e een bepaald artikel, krijgen die
ptinformatie indien gewenst ge-
„1 print door simpelweg het beeld
scherm aan te raken.
„We willen in de markt testen of
SI
l' LEIDSCHENDAM - De
di helft van alle Nederlandse
l,ï bedrijven heeft vorig jaar
iï! ongewenst bezoek gehad
- via het computernetwerk.
Hoe groter het bedrijf, des
te hoger de kans op virus
sen of inbraak in de com-
r, puter. Minder dan één op
as de vijf getroffen bedrijven
it doet aangifte bij de politie
it van de computercrimina-
liteit.
nf
Dat heeft internetplat-
form ECRNL gisteren
j gemeld op basis van bere-
r. keningen van onder
lij zoeksbureau Ernst
f Young. De schade die be-
"c drijven in 2002 door de
t:' computerkraken oplie-
pen, bedroeg in totaal 185
miljoen euro aan verloren
j, arbeidsuren.De indirec-
rci te schade is natuurlij kook
t enorm, maar daar zijn
x; geen berekeningen van",
te aldus een woorvoerster
van ECRNL.
Het is niet duidelijk hoe-
veel bedrijven investeren
in netwerkbeveiliging,
j Een onderzoeker van
e Ernst Young ontvangt
if hierover tegenstrijdige
e- berichten. „Meestal heb
ben bedrijven er de mond
vol van, maar doen ze er
weinig aan." Volgens hem
wegen bedrijven de risi
co's af. „Ze kijken hoe
r groot de kans is dat ze te
J maken krijgen met com-
l# putercriminaliteit en hoe-
veel tijd ze daaraan kwijt
t zijn. Valt dat mee, dan in-
ei vesteren ze minder in de
beveiliging van het net-
t werk."
j Aangifte
Van de grote bedrijven
5 doet ongeveer 30 procent
I aangifte van 'cybercrime'
ECP.NL vindt dat een po-
ii- sitieve ontwikkeling. Het
i platform vindt het van
groot belang dat politie
een overzicht krijgt van de
aard en omvang van com-
j Potercriminaliteit.
Kleine en middelgrote on
dernemingen doen min-
s der vaak aangifte. „Maar
i>- daar wordt ook minder in-
5 gebroken", zei de woord-
voerder van Ernst
Joung- ,,De beveiliging bij
deze bedrijven is meestal
slecht." ANP
dit werkt", aldus G. Wolfram
van de Metro Group, in Neder
land actief met de formules Ma-
kro en Media Markt. „Daarom
ziet de winkel er niet echt futu
ristisch uit. De eerste dagen
kwamen er niettemin zoveel
nieuwsgierige klanten dat we
het niet konden verwerken. De
druk is nu wat van de ketel.
Nu de storm is gaan liggen,
blijkt dat 10 tot 15 procent van
de klanten gebruik maakt van
de platte computer. Het valt op
dat vooral mannen zich laten
verleiden. Wolfram is optimis
tisch. Hij hoopt dat het aantal
'computerklanten' de komende
maanden toeneemt tot 20 pro
cent.
De klanten die meedoen, moe
ten persoonlijke gegevens af
staan. „Wij vragen of ze het goed
vinden dat we het koopgedrag
analyseren", legt Wolfram uit.
„Aan de hand daarvan krijgen
onze klanten op maat gemaakte
reclames. Tot nu toe hebben we
geen problemen ondervonden.
Er wonen dertigduizend men
sen in Reinsberg, van wie er al
zesduizend een klantenkaart
hebben."
Maar de winkel heeft meer nieu
wigheden. Zo kunnen klanten
die geen gebruik van de compu
ter willen maken, afrekenen bij
de zelf scankassa. Daar voeren
ze zelf hun boodschappen langs
en rekenen vervolgens met een
betaalpas af, zonder tussen
komst van de caissière. Toch
kiest een meerderheid in de win
kel voor de 'ouderwetse' kassa.
door Jeffrey Kutterink
SINT-MAARTENSDIJK -
Goedhart in Sint-Maartensdijk
maakt luchtkoelers en luchtge-
koelde condensors voor het be
drijfsleven. Ze zijn bedoeld om
bijvoorbeeld appels, sla en
kant-en-klaar-maaltijden koel
te bewaren of in te vriezen. Met
een export naar vijftig landen
behoort het bedrijf tot de grote
re producenten op de markt van
industriële luchtkoelers en
luchtgekoelde condensors.
Aan het koelen van aardappelen
worden andere eisen gesteld
dan aan het koelen van citrus.
En een koelruimte is iets heel
anders dan een vriestunnel.
Sinds 1933 produceert Goed
hart Cooling Equipment warm
tewisselaars, zoals luchtkoe
lers en luchtgekoelde con
densors.
Het bedrijf begint in 1933 in het
hart van Rotterdam. 33 jaar la
ter maakt de onderneming de
overstap naar het Thoolse Sint-
Maartensdijk, want daar was
ruimte beschikbaar voor uit
breiding. Na een overname door
Vanandel Verenigde Bedrijven
in 1968, is het bedrijf sinds 1987
weer zelfstandig.
Inmiddels heeft Goedhart pro
ductievestigingen in Sint-
Maartensdijk en het Tsjechische
Nymburk. Daarnaast heeft het
verkoopkantoren in Wadenhoe
(Verenigd Koninkrijk), Borken
(Duitsland) en Valencia
(Spanje). Komend jaar komt er
nog een commerciële vestiging
in Frankrijk bij.
Goedhart maakt de luchtkoe
lers en luchtgekoelde con
densors voor voedselopslag en -
verwerking. De onderneming
levert niet direct aan de eind
verbruikers, maar aan koel-
technische installateurs, fabri
kanten van koel- en vriestun-
nels en soms aan de groothan
del. Afnemers zijn de vleesindu
strie, bakkerijen, brouwerijen,
zuivelverwerkers, koelhuizen,
testruimten voor de automobiel
industrie en fruitopslag en -dis
tributie. Klanten zijn bijvoor
beeld Ahold, Nestlé, de Fruit-
terminal in Bremerhaven, de
fruitveiling in Kapelle, Unile
ver en Campina.
Behalve producten voor indu
striële installaties, produceert
Goedhart ook luchtkoelers en
luchtgekoelde condensors voor
de commerciële koeltechniek en
soms voor klimaatbeheersings-
installaties.
Volgens Metro werken de nieu
we snellere betaalvormen dief
stal niet in de hand. „We hebben
overal camera's opgesteld", legt
Wolfram uit. „Bovendien con
troleren we steekproefsgewijs
winkelwagens. We zien in de
In totaal bouwt het bedrijf jaar
lijks ruim achtduizend eenhe
den, waarvan 80 procent is be
stemd voor de export.
Ongeveer driekwart van de pro
ducten wordt ontworpen door
de eigen research and develop
ment afdeling. „Elke situatie is
weer anders en vereist een ande
re aanpak", zegt directeur J.
Matthijssen. „Daarom ontwer
pen en bouwen we systemen
voornamelijk in overleg met de
klant."
Om te kunnen profiteren van de
potentiële groei van de opko
mende Oost-Europese markt,
richtte Goedhart in 1995 Goed
hart Bohemia op in het Tsjechi
sche Nymburk. De vestiging
produceert ook luchtkoelers en
luchtgekoelde condensors voor
Sint-Maartensdijk. „Doordat
de loonkosten er lager zijn, kun
nen we er bepaalde typen pro
ducten maken tegen concurre
rende marktprijzen", vertelt
Matthijssen.
„Zouden we die in Sint-Maar
tensdijk produceren, dan zou
den we veel meer moeten inves
teren en grotere volumes moe
ten produceren om concurre
rend te zijn.
Doordat we bepaalde installa
ties nu wel concurrerend op de
markt kunnen zetten, levert dat
het bedrijf uitstraling op. De
twee maanden dat we open zijn
minder diefstal dan normaal."
Dit project doet de supermarkt
organisatie onder meer samen
met Cisco Systems, dat voor het
grootste deel van de techniek
zorgt. „Met een minimale voor-
IMaam
Goedhart Cooling
Equipment
Plaats
Sint-Maartensdijk
Opgericht
1933
Aantal
werknemers
245 (75 Nymburk, Tsjechië)
Omzet
30 miljoen euro
spin-off van Tsjechië, merken
we weer in Sint-Maartensdijk,
omdat het extra opdrachten op
levert. Daarom is ook hier de
werkgelegenheid toegenomen."
De afnemer kiest niet alleen de
grootte van de installatie, maar
ook het koelmedium: ofwel de
stof die daadwerkelijk de
warmte afvoert. Grofweg zijn er
raad, een kortere levering en
minder uitverkochte artikelen,
kan een bedrijf lagere prijzen
hanteren dan de concurrentie",
meent M. Moazami van Cisco.
Al met al werken circa veertig
partners van Metro mee aan de
twee: natuurlijke en syntheti
sche koelmiddelen.
Matthijssen: „Aanvankelijk
werd gebruik gemaakt van na
tuurlijke middelen, zoals onder
andere ammoniak. De chemi
sche industrie ontwikkelde al
ternatieve synthetische midde
len. Maar de meeste bevatten
milieuschadelijke stoffen. Door
milieunadelen of een verbod
daarop, wordt weer overge
schakeld op het gebruik van na
tuurlijke koelmiddelen."
Een probleem is dat het gebruik
van natuurlijke koelmiddelen
afhankelijk is van lokale of lan
delijk geldende milieuregels.
„Als een koelinstallatie in
Frankrijk meer dan 60 kilogram
ammoniak bevat, dan worden
strengere eisen aan de installa
tie gesteld. Dat resulteert inlan-
gere vergunningsprocedures en
hogere kosten. Dat soort regel
geving beïnvloed dus wat voor
soort installatie een afnemer
kiest. Door koelsystemen tech
nisch anders in te richten, is het
mogelijk om met minder koel-
middel, toch een grote koelca-
paciteit te bereiken."
Nederland loopt volgens Mat
thijssen voorop met het gebruik
van natuurlijke koelmiddelen,
zoals kooldioxide. „Daarbij
winkel. Daaronder zit ook Phi
lips dat een deel van de chips le
vert. Of de technische snufjes in
de winkel straks ook echt overal
terugkomen, weet Wolfram nog
niet. „We gaan het beste eruit
halen." ANP
wordt geen nieuwe toegepast,
maar de kooldioxide gebruikt
die andere bedrijven uitstoten.
Eerst wordt het vloeibaar ge
maakt, zodat het kan worden
vervoerd. Daarna kan het wor
den toegepast in koelsyste
men."
Het grootste afzetgebied van
Goedhart is Nederland. Daarna
volgen Duitsland, Verenigd Ko
ninkrijk, België en Luxemburg
en Spanje en Portugal. Mat
thijssen ziet volop groeimoge
lijkheden in Oost-Europa en in
Spanje en Portugal. „In verhou
ding zijn er in die Zuid-Europe-
se landen nog minder industrië
le koelinstallaties. Je ziet nu dat
de vraag er toeneemt. Daarom is
het goed dat we er beschikken
over een eigen verkoopkan
toor."
Hoewel Matthijssen de toe
komst niet pessimistisch inziet,
maakt hij zich wel zorgen over
de concentratie van installa
teurs. „Doordat door fusies en
overnames steeds grotere be
drijven ontstaan, blijven er
minder installateurs over en dus
minder afnemers. Bovendien
kunnen grotere afnemers bij
voorbeeld prijseisen stellen,
waardoor de druk op de markt
van koelinstallaties toeneemt."
door Hans Sonders
i
Iedereen weet dat 'gelijk heb
ben' niet betekent dat je ook
'gelijk krijgt'. Dat is evenzo met
'in je recht staan'. Dit laatste
geldt zeker voor het vele consu
mentenleed dat mensen kan
overkomen. Uit onderzoek van
de Consumentenbond onder
achthonderd Nederlanders
blijkt dat 72 procent van hen de
afgelopen vijf jaar wel eens on
tevreden is geweest.
De klachtenlijst omvat appara
ten die snel stuk gingen, te laat
geleverde artikelen, slechte ser
vice en hoger dan verwachte
prijzen. Slechts een klein deel
van de ontevreden klanten kon
het probleem zelf met de leve
rancier van het apparaat of de
dienst oplossen. Dikwijls on
dervond de klager veel onwil.
Een kwart van de ontevreden
klanten die er met de winkelier
niet uitkwamen, liet het er ver
der maar bij zitten. 'Gelijk ha
len' kost veel tijd en moeite met
een geringe kans op succes, is
hun redenering. De volhouders
uitten hun grieven vooral in
brieven of gingen zelf langs bij
de winkelier. En niet zonder
succes: de helft van de volhou
ders kreeg alsnog zijn gelijk.
Niet alles is de schuld van de
winkelier. Er is veel onwetend
heid. Zowel bij de leverancier
als bij de klant. Want wat als de
garantietermijn van een appa
raat is verstreken. Betekent dat
einde verhaal?
„Nee hoor", weet woordvoerder
Juliette Olders van de Consu
mentenbond. „Er bestaat zoiets
als 'een te verwachten levens
duur'. Als je nieuw gekochte
dvd-speler er na twee jaar mee
ophoudt, dan kan de garantie
termijn zijn verstreken, maar
daarmee is het verhaal nog niet
uit. Dan moet je er met de win
kelier kunnen uitkomen."
De Consumentenbond meent
dat in Nederland alles in theorie
wel goed geregeld lijkt, maar de
praktijk blijkt weerbarstiger.
Olders: „Er zijn rechters bij wie
je terecht kunt en er bestaan ge
schillencommissies. Maar die
eersten zijn moeilijk toeganke
lijk en een gang naar de rechter
is ook duur. En wat geschillen
commissies betreft, daarbij
moet de winkelier wel zijn aan
gesloten. Bovendien weten de
meeste mensen niet of er zo'n
commissie bestaat."
De Bond pleit daarom voor één
loket waarbij de klant terecht
kan als hij met zijn klacht bij de
leverancier nul op het rekest
krijgt. Zo'n loket zou volgens de
Consumentenbond volledig on
afhankelijk dienen te zijn en
daarom van de overheid moeten
uitgaan. De consument moet er
zonder rechtsbijstand van een
advocaat zijn gelijk kunnen ha
len, de kosten mogen de 50 euro
nooit overschrijden en de klacht
dient binnen drie maanden te
zijn behandeld.
In één adem door wil de Consu
mentenbond ook 'oneerlijke
handelspraktijken' aanpakken.
Als schrijnend voorbeeld haalt
de woordvoerder de 'bakken-
wassers' aan. Dit zijn zakenlui
die aanbieden tegen bijvoor
beeld 7 5 euro per jaar de gft-bak
te reinigen. Na betaling van het
bedrag is het in veel gevallen ge
daan met de pret. Van de bak
ken wassers wordt vaak niets
meer vernomen.
Er dient volgens de bond een
wet te komen die dergelijke on
frisse praktijken aanpakt. „Met
een sanctie voor als het mis
gaat", zegt Olders. Zij bena
drukt evenwel dat winkeliers
zelf ook nog wel eens slachtoffer
zijn. Zo zijn vooral de 'geld-te-
rug-acties' berucht. Die hielden
in dat de consumenten na ver
loop van een aantal jaren de
aankoopprijs voor bijvoorbeeld
de gekochte keuken of het huis
houdelijk apparaat terug zou
krijgen. Voor de financiële af
handeling hiervan was een tus
senpersoon, een 'hei-verzeke
raar', verantwoordelijk. „Die
bleek nogal eens met de noor
derzon vertrokken, waardoor
zowel winkeliers als klanten
met lege handen werden achter
gelaten", zegt Olders.
De 'negatieve optie' is ook iets
dat valt ook onder het kopje 'on
eerlijke handelspraktijken'.
Van een 'negatieve optie' is
sprake als de klant na de leve
ring van de bestelling zelf moet
aangeven dat hij niet automa
tisch vervolgleveringen wil
hebben. Gaf de klant dit niet
aan dan ging het bedrijf ervan
uit dat het onbeperkt nieuwe le
veringen kon doen. „Maar dit is
nu zelfs bij wet verboden." GPD
HnorKees Bos
pEN HAAG - Ondanks ener
giezuiniger beeldschermen, is
van energiebesparing niets te
merken bij tien desktop-pc's
die door de Consumentenbond
zijn onderzocht.
De modellen van dit jaar blij
ken zelfs meer stroom te ge
bruiken dan die van vorig jaar:
een stijging van 192 naar 200
kWh per jaar. Volgens de Con-
sumentenbond zijn vooral de
Q-motion en de Headstart ech
te slurpers. Zij gebruiken circa
tweederde meer stroom dan de
pc van MyCom.
De Consumentenbond zegt dat
pc's ook veel stroom gebruiken
als ze niet in gebruik zijn, maar
wel aan staan. De systemen ge
bruiken ook in softwarematig
uitgeschakelde toestand vaak
nog tussen de 15 en 20 watt.
Pc's laten aanstaan kost 15 tot
26 euro per jaar, meldden de
onderzoekers gisteren in het
tijdschrift 'de digitale consu
ment'.
De bond onderzocht tien desk-
top-pc's van rond de 1000 euro.
Enkele geteste machines ble
ken veel herrie te maken. De
ventilator van de MyCom kan
in de hoogste stand zelfs de
vergelijking met een stofzuiger
aan.
De onderzoekers stuitten bij
het installeren van de pc's op
merkwaardige gebreken en te
kortkomingen.
Zo had de MyCom een dvd-
speler die alleen was ingesteld
op in Amerika verkochte films.
Die instelling was niet meer te
wijzigen. De Q-motion heeft
twee aansluitingen voor een
monitor, maar daar werkt er
maar een van. Bovendien had
de Packard Bell te korte spea
kerkabels: de computerkast
kan daardoor niet onder de ta
fel.
De Consumentenbond geeft
een pluim aan HP, die aan de
bovenkant van de computer
kast een opbergruimte voor
tien cd's heeft. Bovendien heeft
de kast een uitsparing om bij
voorbeeld een digitale camera
te kunnen plaatsen. ANP
In Reinsberg wordt een voorschot genomen op de supermarkt van de toekomst.
foto ANP
J
UTRECHT - De Nederlandse Spoorwegen mogen op 1 januari
2004 de prijs van de treinkaartjes 2,2 procent plus de reguliere
tariefstij ging verhogen, als 84,3 procent van de treinen in
2003 op tijd rijdt. De 'normale' prijsstijging bedraagt de in
flatie plus 2 procent.
Als de vervoerder over2004 86,7 procent van de treinen op tijd
kan laten rijden, dan mag de onderneming op 1 januari 2005
de kaartjes nog eens met 2,2 procent plus de reguliere tariefs
stijging duurder maken. Dat zijn de NS gisteren met reizi
gersvereniging Rover en de Consumentenbond overeengeko
men, aldus een woordvoerder van Rover gisteren. Over het
eerste kwartaal van dit jaar reed 82,9 procent van de treinen
op tijd. ANP
ROTTERDAM - De gemeente Rotterdam pakt belwinkels die
overlast veroorzaken aan. Bewoners van Rotterdam-Zuid
hadden geklaagd over de shops die in dat stadsdeel als padde
stoelen uit de grond schieten. De belwinkels veroorzaken vol
gens omwonenden geluidsoverlast en zouden een dekmantel
zijn voor criminele activiteiten.
Politie en justitie treden op als er sprake is van strafbare fei
ten, zoals heling, verkoop van gestolen telefoonkaarten en
witwaspraktijken. ANP
FRANKFURT - De rente in de twaalf eurolanden blij ft onver
anderd. Dat heeft de Europese Centrale Bank gisteren tijdens
haar reguliere bestuursvergadering besloten. Het belangrijk
ste rentetarief blijft daarmee op 2 procent. De herfinancie
ringsrente blijft daarmee op het laagste niveau sinds 1948.
De Britse centrale bank, de Bank of Engeland, verlaagde gis
teren de rente met een kwart procentpunt naar 3,5 procent.
Daarmee kent Groot-Brittannië zijn laagste niveau sinds
1954. ANP
ENSCHEDE - Opnieuw verdwijnt er een bedrijf van de beurs.
Het gaat om bandenfabrikant Vredestein. Grootaandeelhou
der Vredestein Investment Consortium (Vico) met een belang
van 61 procent heeft gisteren een bod gedaan op alle overge
bleven aandelen van het bandenbedrijf.
Het bod komt neer op een bedrag van 7,50 euro per aandeel.
Vico waardeert Vredestein daarmee op 64 miljoen euro.
Vredestein is niet het enige fonds waarvan de notering in de
afgelopen periode werd geschrapt. Zo verdwenen Axa Sten
man, Free Record Shop en Uni-Invest om verschillende rede
nen van de beurs. De grootaandeelhouder van Vredestein
vindt dat er geen gronden zijn om een beursnotering te recht
vaardigen. ANP
ASSEN - Een consortium van Stork, Jacobs Nederland en
Amec heeft van de Nederlandse Aardolie Maatschappij
(NAM) en Shell Expro een opdracht gekregen met een waarde
van circa 700 miljoen euro. De NAM heeft dit gisteren be
kendgemaakt.
De opdracht betreft de levering van diensten onder meer op
het gebied van onderhoud voor alle installaties van de NAM
en Shell Expro in het zuidelijk deel van de Noordzee, inclusief
de gasbehandelingsinstallaties Den Helder en Bacton in En
geland. Het contract heeft een looptijd van zeven jaar. ANP
Goedhart Cooling Equipment in Sint-Maartensdijk.
foto Willem Mieras
