Gedrag toeristen is grillig
Milieu-organisaties
tegen Ierse mosselen
in Oosterschelde
Sopraan Barbara Hendricks als uitsmijter
Zeeuwse huizen
nemen het hardst
in waarde toe
15
e
Boer mag
Samenwerking
kunst
donderdag 10 juli 2003
vleeskuikens
vetmesten
Werkstraf
voor misbruik
van pleegkind
SL i
Bedreiging
Algen
Celstraffen voor
dealen drugs
Nieuwe directeur Filips Pieters geeft kwaliteitsimpuls aan Festival van Zeeuwsch-Vlaanderen
Colleges over
meesterwerken
uit de literatuur
Ket
Muzikaal kerkenpad
Foto-expositie
Concert Apollo
in Kamperland
Lijst
Onder druk
Polsbandje helpt
bij terugbrengen
verdwaald kind
PEN HAAG - Landbouwer
D Hage uit Bruinisse mag vijf
honderd vleeskuikens gaan
houden. De Baad van State
heeft de gemeente Schouwen-
puiveland gisteren teruggeflo-
len.
De gemeente weigerde Hage een
milieuvergunning voor het vet
mesten van vleeskuikens te ge
ven omdat zijn stal niet aan de
modernste eisen voldeed.
Schouwen-Duiveland vond dat
de stal moest worden aangepast
om de uitstoot van ammoniak te
beperken.
Hage ging in beroep met steun
van landbouworganisatie
ZLTO en hij heeft succes ge
boekt. Voor de Raad van State
heeft het zwaarst gewogen dat
het bedrijf van Hage aan de
Langeweg in Bruinisse niet in of
vlakbij een kwetsbaar natuur
gebied ligt. Zulke strenge eisen
als Schouwen-Duiveland stel
de, zijn daarom niet nodig.
Waarschijnlijk heeft ook mee
gespeeld dat Hage de vleeskui
kens slechts van oktober tot
vlak voor kerstmis houdt en vet
mest. Hoofdactiviteit van het
boerenbedrijf is het fokken van
nertsen.
MIDDELBURG - De rechtbank
in Middelburg heeft gisteren
een veertigjarige Middelburger
wegens seksueel misbruik van
zijn pleegkind veroordeeld tot
210 uur werkstraf en zes maan
den voorwaardelijke gevange
nisstraf.
Daarnaast moet hij een behan
deling voor seksuele delinquen
ten in het Dok in Rotterdam af
maken. De man ging in 1999 een
relatie aan met het meisje dat
toen veertien jaar was. De rela
tie zou twee jaar duren. Officier
van Justitie H. den Hartog nam
het de Middelburger bijzonder
kwalijk een relatie te zijn aan
gegaan met het kwetsbare meis
je dat aan zijn zorg was toever
trouwd. De officier had twee
weken geleden anderhalf jaar
cel geëist.
door A. J. Snel
De ondernemers die actief zijn in
toerisme en recreatie moeten ver
gaand samenwerken. Hun organisaties
moeten vooral aandacht besteden aan
gezamenlijke belangen en zich minder
zorgen maken om concurrentie. Die op
vattingen geeft Roel Soer, voorzitter
van Recron Zeeland en bestuurslid van
de sector verblijfsrecreatie van Recron
Nederland. Als een goed voorbeeld
noemt hij de financiële steun aan de
kleine pontjes die in Zeeland varen.
„Het gaat daarbij om een activiteit die
eigenlijk via de toeristenbelasting gel
delijke steun zou moeten krijgen maar
nu dat niet gebeurt, geven Hiswa, Re
cron, het Midden- en Kleinbedrijf, Ve-
kabo en Koninklijke Horeca Nederland
steun. Samen. Dat is belangrijk."
Soer is er een groot voorstander van dat
ondernemers over het hek rond het ei
gen bedrijf heenkijken. „Mensen die
met vakantie gaan, kijken eerst voor
welke streek ze zullen kiezen en dan pas
naar de precieze plek. Wie verblijfsac-
commodatie aanbiedt, kan dat nooit
geïsoleerd doen. Je bent altijd mede af
hankelijk van wat er in de omgeving te
beleven is. Je moet dan ook niet bang
zijn voor concurrentie, je moet zoeken
naar samenhang en samenwerking. Ik
denk dat veel ondernemers wat dat be
treft in Zeeland te terughoudend zijn
geweest. Ik ben ook blij met een voor
zichtige verandering. We hebben nu de
organisatie TOZ, Toeristisch Onderne
mend Zeeland, die er onder meer naar
streeft het toeristisch aanbod als een
heid naar buiten te brengen. De tijd dat
mensen een paar weken achter elkaar
op het strand en op de camping door
brachten is voorbijMen wil iets onder
nemen en daar heb je diversiteit voor
nodig. Daar kun je alleen met meer on
dernemers voor zorgen en daarvoor zul
je dus samen de zaken moeten aanpak
ken."
Het Nederlands Research Instituut
voor Recreatie en Toerisme kwam vori
ge week met de resultaten van een on
derzoek naar bewegingen in de toeristi
sche en recreatieve sector. Daaruit
werd duidelijk dat Nederlanders in ei
gen land meer vakanties doorbrengen
in een bungalow dan op de camping.
Het aantal buitenlanders op Neder
landse kampeerterreinen neemt al
sinds enkele jaren af.
Soer meent dat de verminderde vraag
naar kampeerplekken voor een deel te
verklaren valt uit het feit dat toeristen
het zich makkelijk willen maken. „Je
De tijd dat Zeeland vanzelf volliep, is voorbij.
ziet meerdere tendensen. Mensen wil
len voor een vakantie van een paar da
gen of een week niet meer hun hele heb
ben en houden meenemen, zoals je dat
doet als je met de tent of de caravan op
stap gaat. Ze kijken voor de kortere va
kanties naar vaste, betaalbare accom
modaties. Daar moet je dan bij je aan
bod op inspelen, ook als campinghou
der. Verder zie je dat het moment waar
op wordt beslist steeds later komt te lig
gen. Een half jaar tevoren je camping
volgeboekt te hebben, dat zou makke
lijk zijn, maar het gebeurt niet meer.
Het afvalrisico wordt hoger. Zit het
weer een tijdje tegen, dan beslissen
mensen op een laat moment naar het
buitenland te gaan. Internet speelt
daarbij een belangrijke rol. Klanten
kunnen heel vlug heel veel aanbod ver
gelijken. Ik zie die ontwikkelingen
trouwens niet als een nadeel. Het noopt
de ondernemer bezig te blijven met de
cliënt. Je moet vlug inspelen op veran
derende wensen. De caravans worden
steeds groter en dus moeten de plaatsen
groter worden. En er is behoefte aan
comfort. Het ouderwetse kamperen
met een tent, dat neemt steeds verder af.
Je hebt een categorie mensen die een ei
gen toilet en badruimte willen en dat
heb je dan te bieden.
De Recronvoorzitter stelt dat het met
de Zeeuwse sympathie voor de recrea
tie en toerisme wel wat beter zou kun
nen. „Nederlanders zijn geneigd de na
delen van ontwikkelingen te benadruk
ken. Zeeuwen doen dat ook. Het gaat
dan om de drukte op de weg en in super
markten en om aantasting van het
landschap. Ze hebben er minder oog
voor dat daar vijftien procent van de
Zeeuwse werkgelegenheid tegenover
staat, dat allerlei faciliteiten waar de
inwoners zelf plezier van hebben, er
zonder toerisme niet zouden zijn. Er is
foto Ruben Oreel
sprake van vertekening. De recreatie en
het toerisme nemen minder ruimte in
beslag dan men denkt: 1200 hectare van
het Zeeuwse grondoppervlak; nog geen
procent. Ik begrijp dat er bezwaren zijn
tegen bepaalde ontwikkelingen. We
hebben bungalowparken die wel wat te
prominent in het landschap aanwezig
zijn. Maar de zaak moet niet op slot. Dat
zou niet goed zijn voor Zeeland."
Er moet, benadrukt Soer, nooit gedacht
worden dat toeristisch Zeeland af is en
dat de mensen vanzelf wel blijven ko
men. „De grootste bedreiging voor de
sector is als de ondernemers onvol
doende kwaliteitsverbetering willen of
kunnen bewerkstelligen. Je moet altijd
weer mee met nieuwe wensen. Daar
staat een grote kans tegenover: sei
zoensverbreding met april en mei en
september en oktober. Intussen moeten
we natuurlijk ook in het hoogseizoen
vooral letten op kwaliteit. Dat we, zoals
dit jaar met Pinksteren en Hemelvaart
vrijwel volzitten, dat was uitzondering.
De tijd dat de voorzieningen in Zeeland
in het hoogseizoen vanzelf wel vollie
pen, is voorbij."
door Rinus Antonisse
GOES - Vogelbescherming Ne
derland en de Zeeuwse Milieu
Federatie (ZMF) zijn tegen het
verzaaien van Ierse mosselen in
de Oosterschelde. De organisa
ties vragen minister Veerman
van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (LNV) hier
voor geen vergunning te verle
nen.
Belangrijkste reden voor het be
zwaar: het gevaar bestaat dat
tegelijk met de mosselen scha
delijke, gebiedsvreemde orga
nismen worden ingevoerd. Vol
gens Vogelbescherming en ZMF
is er onvoldoende wetenschap
pelijke waarborg dat dit niet zal
gebeuren.
De organisaties constateren dat
de minister van LNV van plan is
de import van mosselen uit Ier
land door verscheidene Zeeuw
se mosselbedrijven, toe te staan.
In een ontwerp-vergunning er
kent de minister echter wel dat
hierbij het onbedoeld introdu
ceren van vreemde organismen
een potentieel gevaar is. Hij
voorziet geen probleem, omdat
de Ierse wateren sinds kort tot
dezelfde klimaatzone worden
gerekend als de Noordzee.
Vogelbescherming en ZMF zijn
het daarmee oneens. „Het kale
feit dat de twee gebieden tot de
zelfde klimaatzone behoren,
zegt weinig over de kans op in
troductie van schadelijke orga
nismen. "De organisaties wijzen
erop dat het Expertisecentrum
van LNV nota bene zelf aan
geeft hoe lastig het is om beleid
te voeren op basis van dit soort
grove aanduidingen.
Het risico van onbedoelde scha
delijk invoer wordt reëel ge
noemd. Vooral algen kunnen
een gevaar voor het overbren
gen van ziekten vormen. Ook de
introductie van een gebieds
vreemde mosselsoort kan pro
blemen geven, aldus Vogelbe
scherming en ZMF. Verwezen
wordt naar het slechte voor
beeld van de Japanse oester in
de Oosterschelde.
Die oester werd in 1964 in de
zeearm aangevoerd, om de
kweek nieuw leven in te blazen
nadat in de strenge winter van
1962/63 bijna alle originele
platte (Zeeuwse) oesters het
loodje legden. Het Centrum
voor Schelpdieronderzoek in
Yerseke berekende vorig jaar
dat er inmiddels ruim 600 hec
tare platen in de Oosterschelde
is overwoekerd door deze
schelpdieren.
Er ligt ongeveer 17 0 milj oen kilo
schelpen en vlees in het interge-
tijdegébied. De Japanse oesters
zijn ook in andere Deltawateren
opgedoken, zoals het zoute Gre-
velingenmeer en de Wester-
schelde. De wilde Japanse oes
ters vormen een bedreiging voor
andere schelpdieren, omdat ze
hetzelfde voedsel (plankton)
nuttigen. Ook is het niet uitge
sloten dat ze mossellarven eten.
Vogelbescherming en ZMF be
klemtonen dat minister Veer
man niet is nagegaan hoe groot
het risico is dat is verbonden aan
de import van Ierse mosselen,
terwijl hierover wel veel kennis
bestaat bij diverse Nederlandse
onderzoekscentra. De twee or
ganisaties pleiten er dan ook
voor dat de bewindsman zich
laat adviseren door deze des
kundigen. Ze vinden dat van een
minister die zowel over natuur
als over voedselveiligheid
waakt, een dergelijke zorgvul
digheid verwacht mag worden.
MIDDELBURG - De rechtbank
in Middelburg heeft gisteren
een 22-jarige man uit Vlissingen
voor dealen in harddrugs een
jaar gevangenisstraf, waarvan
vier maanden voorwaardelijk,
opgelegd.
Een 49-jarige Souburger kreeg
voor zijn betrokkenheid bij de
handel vijf maanden cel opge
legd.
Toen april dit jaar in zijn wo
ning dertig gram cocaïne werd
gevonden, had hij verklaard het
poeder te gebruiken om zijn
tanden mee te poetsen.
door Ernst Jan Rozendaal
TERNEUZEN - Filips Pieters,
de nieuwe directeur van het
Festival van Zeeuwsch-Vlaan
deren, geeft met zijn eerste pro
gramma een indrukwekkend vi
sitekaartje af. Niet alleen heeft
hij met de Amerikaanse sopraan
Barbara Hendricks een wereld
ster weten te strikken, voor het
eerst fungeert het festival ook
een beetje als productiehuis. In
augustus is het Scheldetheater
namelijk de werkplaats waar de
jeugdopera Ket wordt ontwik
keld, die vervolgens als ope
ningsvoorstelling van het festi
val haar wereldpremière be
leeft.
Pieters hoopt dat hij de kwali
teitsimpuls aan het festival in de
toekomst kan doorzetten. „De
ze eerste keer is me meegeval
len. Het blijkt dat je een ster als
Barbara Hendricks doodge
woon naar Zeeuws-Vlaanderen
kan halen. Natuurlijk is dat een
referentie naar de toekomst.
Hopelijk gaan anderen denken:
als zij naar het festival komt,
dan wil ik ook wel
MIDDELBURG - Schrijfster en
literatuurdocente Elisabeth
Tonnard gaat in De Drukkerij in
Middelburg colleges verzorgen
over meesterwerken uit de wes
terse literatuur. De serie loopt
van september tot en met april
volgend jaar.
De bijeenkomsten vinden een
keer per maand plaats, op vrij
dag van 16.00 tot 17.45 uur. Op
het programma staan colleges
over het gedicht The lovesong of
J Alfred Prufrock van T.S. Eliot
de romans Moby Dick van
Herman Melville, Terwijl ik al
heenging van William Faulk-
aer, Dode zielen van Nicolaj
Gogol, De idioot van F.M.
bostojewski, Bekentenissen
van Zeno van Italo Svevo, Ty-
'00ri van Joseph Conrad en De
J stoicijn van Baron van Teive
(pseudoniem van Fernando
Pessoa).
Informatie en aanmelding bij de
afdeling literatuur van De
Drukkerij,
Hendricks sluit het festival zon
dag 28 september af in het
Scheldetheater in Terneuzen.
Begeleid door Love Derwinger
op piano brengt zij een liedreci
tal met onder meer werk van
Gabriel Fauré, Edvard Grieg,
George Bizet en Manuel de Fal-
la. Hendricks is niet alleen een
operaster die wereldwijd vele
platen heeft verkocht. Ze is ook
een bekend voorvechtster voor
de rechten van de mens en am
bassadrice van de Verenigde
Naties.
Het Festival van Zeeuwsch-
Vlaanderen opent zaterdag 6
september met de opera Ket.
Daarin wordt klassieke muziek
vermengd met elementen uit
pop, rap en hedendaagse dans.
Ket betekent in het Brussels
dialect jochie. Schrijver Geert
van Istendael heeft voor het li
bretto de multiculturele stad als
uitgansgpunt genomen. Com
ponist is Koen de Jonghe. Hij is
docent aan het conservatorium
in Antwerpen. De opera is ge
schreven in opdracht van Jeugd
en Muziek Brussel. Voor de uit
voering worden negen zangers
en veertig musici uit België, Ne
derland, Frankrijk en Duits
land bijeengebracht. De musici
vormen een symfonisch orkest
en een rockband. De dansers
zijn gevonden in een jeugdcen
trum waar veel gedaan wordt
aan rap, hiphop en breakdance.
Behalve uit Europese landen
zijn ze afkomstig uit Marokko
en Turkije. Na de uitvoering in
Terneuzen is de opera in ieder
geval nog te zien in Gent, tijdens
het Festival van Vlaanderen, en
in de Ancien Belgique in Brus
sel. De première vindt plaats in
Terneuzen, omdat het geheel in
het Scheldetheater wordt opge
bouwd. „Dat is al door mijn
voorganger Walter de Clercq in
gang gezet", vertelt Pieters. „De
groep was op zoek naar een
ruimte met alle technische faci
liteiten om zo'n productie op te
bouwen. Ons voordeel is dat dit
bijdraagt aan de internationale
uitstraling van het festival. Er
zijn ook contacten om het stuk
in Lille te spelen. Je kunt zeggen
dat we ons met deze première
Europees manifesteren."
De opzet van het festival is het
zelfde gebleven als de afgelopen
jaren. Dat betekent een muzi
kaal kerkenpad en gratis fringe
concerten waarmee veelbelo
vende musici zich presenteren.
Ook hier vermeldt het program
ma namen die klinken als een
klok. Zo wordt het vocaal en
semble The Gents verwacht in
de kerk vanIJzendijke (13 sept),
het Residentie Orkest met hobo-
iste Pauline Oostenrijk in de
Sint Baafskerk in Aardenburg,
de pianisten Stijn en Steven
Kolacny met het quatre mains-
programma Gypsy (20 septem
ber in de kerk van Hengstdijk,
maar 2 september ook op het
Abdijplein in Middelburg tij
dens het Zeeland Nazomer Fes
tival), harpiste Godelieve
Schrama en sopraan Charlotte
Riedijk in de kerk van Klooster-
zande (20 sept), de Akademie
für Alte Musik Berlin in de basi
liek in Hulst (20 sept). Net als in
eerdere editie vindt in Porgy
Bess in Terneuzen een aan de
jazz gerelatieerd concert plaats.
Ditmaal gaat het om het pro-
Met de Amerikaanse sopraan Barbara Hendricks heeft het Festival van Zeeuwsch-Vlaanderen een ar
tiest van wereldformaat in huis gehaald.
gramma Mariene Dietrich, fal
ling in love again door het En
semble Grupetto (21 sept).
De fringe concerten worden
verzorgd door Via Artis (7 sept)
en het Crumb Kwartet (14 sept).
Dit kwartet geeft ook een con
cert voor scholieren in Terneu
zen. Pieters: „We hebben een
grote actie om jongeren naar het
festival te trekken. Zij mogen
bij elk betaald concert voor vijf
euro naar binnen. Maar we zoe
ken ze dus ook op in school. Ho
pelijk betaalt zich dat uit, door
dat ze over een jaar of tien zelf
de drempel naar de klassieke
muziek oversteken. Het opkrik
ken van het bezoekersaantal is
dit jaar geen effectieve doelstel
ling, maar natuurlijk hoop ik
wel dat het een resultaat is van
deze programmering."
WATERLANDKERKJE - Foto
grafe Ester de Kam exposeert
zaterdag in het kader van de
reeks 'kunst kijken in het
't kerkje van 't Kerkje' in de Ne
derlands Hervormde kerk van
Waterlandkerkje.
Het is de derde expositie in een
serie van zeven zomerse zater
dagen. De opzet van de reeks is
om op zeven zaterdagen zeven
inwoners van Waterlandkerkje
de mogelijkheid te bieden hun
kunsten te etaleren.
In De Kams werk - portretten,
landschappen en stillevens -
speelt lichtval een belang
rijke rol. Zo is zij momenteel
bezig met een serie portretten
van donkere mannen tegen
een donkere achtergrond, waar
bij licht minimaal wordt ge
bruikt.
De expositie is te bezoeken van
11.00 uur tot 16.00 uur.
KAMPERLAND - Muziekver
eniging Apollo uit Wissenkerke
geeft morgen een zomeravond
concert bij De Roompot in Kam
perland.
De slagwerkgroep en harmonie
spelen die avond populaire
klanken als Rock around the
clock en Western dances.
In tegenstelling tot de berichten
op affiches, begint het optreden
om 19.30 uur.
door Emile Calon
i
GOES - De prijzen van de
Zeeuwse woningen zijn het at-
gelopen kwartaal opnieuw ge
stegen. Deze maal met 3,3 pro
cent, zo blijkt uit de cijfers van
de makelaarsvereniging NVM.
Het vertrouwen in de woning
markt is weer terug, geeft voor
zitter C. Kole van de Zeeuwse
afdeling als verklaring. De uit
zonderlijk lage rentestand en
de, economisch gezien, goede
afloop van de Golfoorlog zijn
volgens hem de factoren die
een doorslaggevende rol spelen
bij het herstel van dat vertrou
wen.
Hij ziet weer veel bordjes met 'te
koop' in de tuinen staan en aan
de gevels hangen. Zeeuwen zijn
wederom bereid te verkopen.
Vooruitlopend daarop al een
nieuw huis kopen is er echter
nog lang niet bij. Een paar jaar
geleden, toe de economie nog
echt booming was, gebeurde dat
wel. Nu willen mensen eerst ze
kerheid hebben over wat ze voor
hun huis krijgen voor ze zich
echt op de kopersmarkt bege
ven.
Vergeleken met andere provin
cies is de stijging van de huizen
prijs in Zeeland zeer opvallend
te noemen. Landelijk steeg de
huizenprijs tijdens het tweede
kwartaal met 1,7 procent. Al
leen de regio Zuid-Limburg
(+2,8 procent) benadert het
Zeeuwse groeitempo. Regio's
als Amsterdam, Almere en
Zwolle scoren zelfs negatief.
Daar dalen de prijzen van de
woningen.
Zeeland voert met een stijging
van 3,8 procent ook de ranglijst
van stijgers aan als gekeken
wordt naar de laatste vier kwar
talen. De waarde van de huizen
nam in Nederland in die periode
toe met 0,4 procent, zo blijkt uit
het overzicht van de NVM. Ge
middeld kost een koopwoning
in Zeeland nu 168.000 euro. Dat
is overigens een stuk lager dan
het Nederlands gemiddelde van
206.000 euro.
De prijsstijging op de Zeeuwse
markt doet zich volgens Kole
vooral voor in het lagere seg
ment, bij huizen tot maximaal
250.000 euro. De duurdere hui
zen nemen niet tot nauwelijks
toe in waarde. Die staan ook
vaak vele maanden te koop. Als
zo'n woning na drie maanden
verkocht is, mogen de verkopers
tevreden zijn. Goedkope huizen
wisselen binnen de helft van die
tijd van eigenaar.
Kole geeft aan dat er nog steeds
een heel grote vraag is naar hui
zen voor starters. Dankzij de la
ge rente zoeken die mensen nu
heel actief de markt af. Daarbij
hebben ze echter zelden geluk
omdat er een groot tekort is aan
goedkope koopwoningen.
De afdelingsvoorzitter ziet ze
ker nog geen prijsdaling in het
verschiet. Zeker niet voor de
goedkopere woningen. Hij ziet
ook dat mensen die nu duur wo
nen proberen te verhuizen naar
wat goedkopers, waardoor die
markt flink onder druk blijft
staan en de prijzen nog kunnen
stijgen.
De courante woningen worden
binnen een redelijke termijn
verkocht en de verkopers leve
ren weinig in op de vraagprijs,
zo blijkt ook uit de gegevens van
de makelaarsvereniging. De
woningen die te hoog geprijsd
zijn, blijven gedurende lange
tijd te koop staan, omdat de
consument niet bereid is die
vraagprijs te betalen.
VLISSINGEN - Op de strand-
posten van het Bad- en Nolle-
strand in Vlissingen zijn sinds
gisteren gratis polsbandjes
te verkrijgen. Die bandjes ma
ken het de strandwachten mo
gelijk om verdwaalde kinderen
sneller met hun ouders te her
enigen.
Op de polsbandjes kunnen de
naam van het kind en een (mo
biel) telefoonnummer worden
geschreven, waarop de ouders te
bereiken zijn.
De waterbestendige polsband
jes kunnen worden beschreven
met een gewone balpen. In het
bandje is een veiligheidsperfo
ratie aangebracht die ervoor
zorgt dat het bandje breekt
wanneer het kind onverhoopt
ergens achter blijft haken.
